μπάτης ~ Ο ελαφρός και δροσερός θαλασσινός αέρας, αύρα.

Από το μεσν. "ἐμπάτης (ἄνεμος)", που ανάγεται στο καταλανικό embat / βεν. imbat «δυτικός άνεμος – θαλάσσια αύρα τού καλοκαιριού», και αυτό στο λατ. ρ. battere «χτυπώ».
Λιγότερο πιθ. είναι η αναγωγή στο τουρκ. batı «δύση», αν θεωρήσουμε οτι η σημ. είναι «δυτικός άνεμος», το οποίο προέρχεται από το ρ. batmak «βυθίζομαι, βουλιάζω, ναυαγώ». Είχε υποστηριχθεί επίσης η σύνδεση με το αρχ. ἐμβάτης (< ρ. ἐμβαίνω). 

Σε δύο σπουδαία νεοελληνικά ποιήματα -ανάμεσα σε άλλα- συναντούμε τη λέξη:

❝ Πάνω στην άμμο την ξανθή

γράψαμε τ όνομά της

ωραία που φύσηξεν ο μπάτης

και σβήστηκε η γραφή.❞

(Γ. Σεφέρης, «Άρνηση»)

~ ~ ~

❝ Ο πατέρας μου ο Μπάτης

ήρθε απ’ τη Σμύρνη το εικοσιδυό

κι έζησε πενήντα χρόνια

σ’ ένα κατώι μυστικό ...❞

(Δ. Σαββόπουλος, «Ζεϊμπέκικο»)

___

ΣΗΜ Ο Δ. Σαββόπουλος σε συνέντευξή του είχε πει ότι η λ. στο τραγούδι αποτελεί σύμφυρση της λ. μπάτης «άνεμος» και ενός υπαρκτού προσώπου, οργανοπαίχτη, με αυτό το όνομα.