Περὶ ἐμπολίων καὶ ἄλλων τινῶν

 

Ὁ  Χ.Μ. δὲν  εἶναι  Ἂλβανός. Εἶναι Ἕλλην  τῆς  Β.Ἠπείρου. Μάγος  δὲν ξέρω  ἄν εἶναι, ἀπὸ τὰ  μαγικά του  ὅμως  δὲν κατέρευσε ἡ κ.Μ. Φαίνεται πὼς  κατέρευσε διότι  ὑπέστη ὅτι  καὶ ἡ  κ. Ν.Κ. λίγες  ἡμέρες  μετὰ τὸν  ἐμπολιασμό της - ἐγκεφαλικὴ  αἱμορραγία. (Νἆναι σιδερένιες καὶ οἱ δυό) Ἡ παραπληροφόρηση  καὶ  οἱ  δρυμεῖς  χαρακτηρισμοί, βλάπτουν σοβαρὰ τήν... σοβαρότητα   καὶ  τὴν ἀλήθεια.

Ὁ  συμπαθέστατος Γ.Φλωρινιῶτης ὅπως ὁ ἴδιος εἶχε πεῖ,  τὸ τρίτο  μπόλι κατέστρεψε τὴν ὑγεία του καὶ λίγους μῆνες μετά, ἀπεβίωσε. Ὁμοίως καὶ ὁ υἱὸς  αὐτοῦ, Νικόλαος, 6 μῆνες μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατρός του.

Ὁ  ἀγαπητὸς Λ.Λ. μετὰ τὸ δεύτερο μπόλι, κινδύνεψε σοβαρὰ ἡ ζωή του καὶ ἀκύρωσε  φυσικὰ  τὴν περιοδεία τοῦ θιάσου του .Καὶ κανεὶς δὲν ἀσχολήθηκε μὲ αὐτό. Οὔτε ἀπὸ ἐνδιαφέρον. Σιωπή ! Ὀ Ἄ.Σ. προειδοποίησε τὸν θίασο μῆνες πρὶν πὼς ἴσως χρειαστεῖ  νὰ  ἀποχωρήσῃ  ἀπὸ  τὸν  θίσαο τὸ Φθινόπωρο καὶ  ὄντως  ἀποχώρησε  μετὰ  τὰ ἀνόητα  μέτρα καὶ  τοὺς  άποκλεισμοὺς  θεατῶν, ὁπότε  ἀμέσως  ἀντιακατεστάθῃ. Καὶ τότε πέσαν  ὅλοι  ὲπάνω του νὰ τὸν κατασπαράξουν.

«Τὸ σύνδρομο τοῦ Κόλπου», 1990-91.Ὧ τί  σύμπτωσις, δὲν τὸ  ἔπαθαν  ὅλοι ὅσοι  πολέμησαν στὸν Περσικὸ Κόλπο άλλά, μόνον Ἀμερικανοὶ  καὶ  κάποιοι  Βρεττανοὶ  βετεράνοι, ποὺ  εἴτε  πολέμησαν εἴτε  ὄχι  στὸν Κόλπο.Τὸ  κοινὸ αὺτῶν  εἶναι, ὁ  ἐμπολιασμός  ποὺ ὑποχρεώθηκαν νὰ κάνουν ἀπὸ τὸ φιλεύσπλαγχνο  κράτος τους.

Νικαράγουα- Φιλιππίνες - Μεξικό, 1990.Ἐμπολιἀστηκαν ὅλα  τὰ  θηλυκά 12 ἢ 15 ἐτῶν ἔως  καὶ 45 ἐτῶν ( γόνιμη ἡλικία)  μὲ  5  δόσεις  ἐμπολίων, γιὰ  νὰ  προστατευτοῦν  ἀπὸ  τὸν ΤΕΤΑΝΟ. Προφανῶς τὰ μικρότερα θηλυκὰ  καὶ  τὰ γηραιότερα καθὼς καὶ ὅλα τὰ ἀρσενικά, δὲν  χρειαζόντουσαν προστασία. Τὰ  ἐμπολάκια  περιεῖχαν HCG  ποὺ ἀκυρώνει τὴν σύλληψη. Στειρώνει  δηλάδή.

«Ἠ γρίπη τῶν χοίρων» ἀπέτυχε ὡς  παραμυθοπανδημία, ὁπότε τὰ 16.700.000 μπόλια ἀπὸ τὰ 17.000.000 ποὺ πλουσιοπαρόχως ἀγοράστηκαν, ἀχρηστεύτηκαν  καὶ πετάχτηκαν, στὴν Ἕλλάδα μας. ΕΥΤΥΧΩΣ γιὰ τότε. Αὐτὰ  εἶχαν  καλλιεργηθεῖ  πάνω  σὲ  καρκινικὰ  κύτταρα !!

Πφάϊζερ - Μοντέρνα - Ἄστρα ζένεκα - Τζόνσον ε Τζόνσον- Μπάγιερ, καλὰ παιδιά ὅλοι τους, μὲ πατέρα προστάτη τὸν Π.Ο.Υ. καὶ ἀδελφάκια - δουλάκια, τοὺς «εἰδικούς» !! Ἑκατομύρια καὶ δισεκατομύρια ἔχουν  πληρώσει χωρὶς νὰ ἱδρώσῃ τὸ αὐτὶ καὶ ἡ τσέπη τους σὲ πρόστιμα, γιὰ ἀπάτες καὶ μίζες. Ἐπὶ πλέον ἡ Τζόνσον ε Τζόνσον, καταδικάστηκε γιὰ τὸ ψυχοφάρμακο Risperdal καὶ γιὰ τὸν άμίαντο ποὺ περιεῖχε  βρεφικὸ τάλκ. Ἡ  Μπάγιερ ἐπίσης καταδικάστηκε  γιὰ τὸ «θαυματουργό» ἀντιβηχικὸ ΠΑΙΔΙΚΟ φάρμακο ποὺ περιείχε «ἡρωϊκὴ» ἡρωΐνη.

 

   Ὁ γιατρὸς καὶ πρόεδρος τῆς Χιλῆς Σαλβατὸρ Ἀλιέντε, ποὺ ἔδιωξε τοὺς Ἀμερικάνους ἀπὸ τὴν ἐκμετάλευση τοῦ χαλκοῦ  τῆς πατρίδας του καὶ διέκοψε τὴν ἀγορὰ φαρμάκων ἀπὸ τίς Η.Π.Α.δολοφονήθηκε μαζὶ με τοὺς γιατροὺς τῆς ἐπιτροπῆς του.᾿'Αλιέντε, Ἀλιέντε, Ἀλιέντε...» τραγουδοῦσαν οἱ ἀγωνιστὲς σύντροφοι κατὰ τοῦ φασισμοῦ, τὶς φαρμακευτικὲς ὅμως ἑταιρείες, δὲν τὶς ἔθιξε κανένας.

    

Ἡ παναίρεσις τοῦ Οἰκουμενισμοῦ , ψευτοπανηγυρίζει γιὰ τὸν κοινὸ ἑορτασμὸ τοῦ Πάσχα προσπαθώντας νὰ σπείρῃ  ἕναν  στεῖρο ἐνθουσιασμό ὅπως τότε  μὲ τὰ μπόλια, μὲ τὴν παναίρεση τοῦ Παπισμοῦ, μὲ τὸν Πάπα τὸν καταραμένο «τὸν Πάπα νὰ καταρᾶσθε» .Τὸ ὅτι ἀπὸ τὸ 1924 ἑορτάζουμε τὶς ἀκίνητες ἑορτὲς τῆς Ὀρθοδοξίας μας χωριστὰ ἀπὸ τοὺς ὁμοδόξους μας Ρώσους, Σέρβους, Ρουμάνους, Ἁγιορῆτες, Ἰεροσολυμήτες κ.ἄ. Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ΟΧΙ, δὲν ἐνοχλεῖται κανένας !!!

Η.Π.Α. Ἡ Ἀμερικὴ, αὐτὸ τὸ συνοθύλευμα λαῶν ποὺ ἐκτόπισε τὸν γηγενὴ πληθυσμὸ, ἡ Ἀμερικὴ αὐτὴ ἡ πόρνη, Βαβυλώνα ἡ μεγάλη ποὺ ἐπικάθεται ἐπὶ ἐθνῶν καὶ λαῶν καὶ τὰ μολύνει μὲ τὸ βδέλυγμα τῆς ἁμαρτίας, ἡ Ἀμερικὴ ποὺ θὰ γίνῃ μερική, ψεκάζεται (ὁ ταλαίπωρος λαός της ! ὁ Θεὸς νὰ τὸν φυλάει, τὸν ὀρφανό !) ἀπὸ τὸ 1974 γιὰ νὰ διορθωῇ τὸ κλίμα της.

Στὴν ἑλλάδα λένε ψεκασμένους οἱ πονηροὶ καὶ οἱ ἀφελεῖς, ὅσους φωνάζουν «κοιτάξτε τὸν ούρανό, μὴν κοιτάζετε μόνο κάτω σὰν τὰ βόδια ! ξεχάσατε  τὸ ἄνω θρώσκω;; ἔ, ἄνθρωποι , ἀκούει κανείς;;;» καὶ γελᾶνε μαζί τους  καὶ κόπο δὲν κάνουν  νὰ κοιτάξουν τὸν ούρανό, μὴ καὶ χάσουν τὴν ἄβολη βολή τους καὶ καταλάβουν πὼς ἔχασαν τὸν θεΐκό τους προορισμό, καὶ ἀναγκαστοῦν  νὰ ἀλλάξουνε πορεία ζωῆς.

Κάποιοι ποὺ αὐτοπροσδιορίζονται ΕΛΙΤ  ( ἡ ἀφρόκρεμα καὶ ἐμεῖς οἱ ἄλλοι ἡ πλέμπα καὶ τὸ ρὲς τῆς γῆς ) νομίζουν οἱ κακόμοιροι πὼς δική τους εἶναι ἡ γῆ καὶ ὁ οὐρανός , μὰ τὴν ψυχή τους ρισκάρουν νὰ χάσουν ἄν δὲν μετανοήσουν, καὶ ἐπιγείως καὶ...οὐρανίως.

ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ

Ταχτσόγλου Καλλιόπη. ἠθοποιός

Νὰ εὐγνωμονοῦμε τὸν Κύριο.

 

«Νὰ εὐγνωμονοῦμε τὸν Κύριο.

Τὸν Τριαδικό μας Θεό.

Ποὺ μᾶς ἔδωσε τὴν Παναγία μας καὶ τοὺς ἁγίους καὶ τοὺς ἀγγέλους.

Εἶναι οἱ πραγματικοὶ καὶ ἀληθινοὶ καὶ παντοτινοὶ φίλοι καὶ συγγενεῖς μας.

Αἰσθανόμεθα, πολλὲς φορές, μόνοι. Ἀποξενωμένοι.

Περιφρονημένοι.

Ἂν θέλετε, στὰ ἀζήτητα καὶ στὸ περιθώριο.

Καὶ νομίζομε πὼς δὲν ἔχομε καμμία ἀξία.

Καὶ πιστεύομε πὼς κανένας δὲν μᾶς θέλει.

Κανένας δὲν μᾶς ἀγαπᾶ.

Καὶ κανένας δὲν νοιάζεται καὶ δὲν φροντίζει γιὰ μᾶς.

Τότε, ἀδελφοί μου, ἂς ἀνοιγόμαστε στὸν Χριστὸ καὶ στὴν Παναγία καὶ στοὺς ἁγίους καὶ στοὺς ἀγγέλους.

Κι ἂς τοὺς μιλᾶμε.

Σταματήσαμε νὰ μιλᾶμε.

Χαζέψαμε, πολλὲς φορές, καὶ μὲ τὴν τηλεόραση καὶ μὲ τόσα ἄλλα, καὶ σταματήσαμε νὰ μιλᾶμε καὶ νὰ ἐκφραζόμεθα, ἀδελφοί μου.

Σκεπτόμεθα μόνο καὶ παίρνει ἀνάποδες ὁ νοῦς καὶ διαστρέφονται καὶ τὰ αἰσθήματα καὶ συναισθήματά μας.

Ἂν μιλᾶμε στὸν Χριστὸ καὶ στοὺς ἁγίους μας, κάνομε πολύ-πολὺ μεγάλο καλὸ στὴν ψυχὴ καὶ στὴ ζωή μας.

Καὶ τί νὰ τοὺς ποῦμε;

Ὅ,τι ἔχομε, ἀδελφοί μου, νὰ τοὺς ποῦμε. Ὅ,τι ἔχομε!

Ἅμα εἰποῦμε αὐτὸ ποὺ ἔχομε, φεύγει ἀπὸ πάνω μας…»

Mακαριστος π. Ἀνανίας Κουστένης

Τα φύλλα πέφτουν, πέφτουν λες από ψηλά, σαν να ξεράθηκαν οι κήποι τ’ ουρανού· πέφτουν με μι’ άρνηση στο στόμα του κενού.

 

Φόβος καὶ ἀγάπη

 

Fulton Sheen

Καθηγητής Ψυχολογίας

Ὁλόκληρο τὸ σύμπαν τὸ κυβερνοῦν νόμοι· οἱ νόμοι τῆς φύσεως. Δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ προβάλει ἔνσταση γιατί οἱ νόμοι λειτουργοῦν ἔτσι καὶ ὄχι διαφορετικά.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ὑποτάσσεται στοὺς νόμους οἱ νόμοι γίνονται δικοί του-κτῆμα του. Δηλ. στὴν οὐσία ὁ ἴδιος ἔχει κέρδος καὶ ὠφέλεια καὶ ὄχι οἱ νόμοι καθ’ ἑαυτοί. Παράδειγμα: ὅταν ὑποτάσσομαι στοὺς νόμους-κανόνες τῆς ὑγιεινῆς διατηρῶ τὸ σῶμα καὶ ὑγιεινὸ καὶ εὔρωστο.

Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ στὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο. Λέει ὁ Χριστός: ἐκεῖνος πού μὲ ἀγαπάει τηρεῖ τὶς ἐντολές μου. Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ ἀληθινὴ ὑπακοὴ ἔχει πηγή της τὴν ἀγάπη καὶ ὄχι τὸν φόβο ἢ τὸν ἐξαναγκασμό.

Ρῖξε μιὰ ματιὰ καὶ θὰ τὸ ἰδεῖς. Ἀκόμη καὶ ὁ χειρότερος ἄνθρωπος τοῦ κόσμου γνωρίζει πολὺ καλὰ τὸ καθῆκον καὶ τὸ χρέος του ἀπέναντι τοῦ ἑαυτοῦ του, τῶν ἄλλων καὶ τοῦ Θεοῦ. Συνεπῶς, τὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος σήμερα βρίσκεται σὲ μιὰ πνευματική-ἐσωτερικὴ διάλυση δὲν ὀφείλεται τόσο στὴν ἄγνοια τοῦ καλοῦ ὅσο στὴν ἔλλειψη διάθεσης ὑπακοῆς στὸ καλὸ· στὸ σωστὸ· στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Oἱ ἐπίγειοι ἄρχοντες ζητοῦν καὶ ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς ὑπηκόους τους συμμόρφωση σὲ νόμους καὶ διατάξεις. Δὲν τοὺς ἀπασχολεῖ ὁ ἔσω ἄνθρωπος· ἡ πνευματικὴ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου. (Γι᾽ αὐτὸ καὶ καμμιὰ φορὰ βγάζουν νόμους ἀντίθετους στὴν ἠθική, καὶ πολὺ περισσότερο στὸν νόμο τοῦ Θεοῦ). Καὶ γι᾽αυτό, ἡ ὅποια ἀνυπακοὴ καὶ παραβίαση ἔχει σὰν ἀποτέλεσμα τὴν ποινὴ καὶ τὴν τιμωρία. Π.χ. Ἕνα ἁπλὸ καθημερινὸ παράπτωμα: παραβίασες τὰ σήματα τῆς τροχαίας; πὰρε τό πρόστιμο!

Οἱ νόμοι τοῦ κράτους, σοῦ λένε: ἂν μὲ φοβᾶσαι, θὰ μὲ ὑπακοῦς. Ἀντίθετα. Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, σοῦ λέει: Ἂν μὲ ἀγαπᾶς, θὰ τηρεῖς τὶς ἐντολές μου. Ὧ! Πόση ἡ διαφορά!

Σήμερα, ὅπως γνωρίζομε, ἡ «ἐλευθερία» ἀντικατέστησε τὴν ὑπακοή. Μερικοὶ «προοδευτικοὶ» ἔχουν κάμει σύνθημά τους ὅτι, ὁ πολιτισμός μας διατρέχει τὸν κίνδυνο νὰ χάσει τὸ δικαίωμα τῆς ἐλευθερίας του χάριν κάποιων «ἀπολιθωμένων» ἀρχῶν (καθήκοντος καὶ χρέους)! Στὴν πραγματικότητα ὅμως, τότε κινδυνεύει ὁ πολιτισμὸς ὅταν τὰ δύο ἀλλησυγκρούονται. Γιατί, εἰπέ μου, σὲ παρακαλῶ: πῶς εἶναι δυνατὸ ἕνας ἄνθρωπος πού δὲν ἔμαθε ποτὲ στὴν ζωή του τί σημαίνει ὑποταγὴ καὶ ὑπακοὴ θὰ μπορέσει αὔριο νὰ κυβερνήσει ἄλλους; Τί θὰ ἔλεγες γιὰ ἕνα στρατηγό, ὁ ὁποῖος δὲν διατέλεσε ποτὲ λοχαγός; Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος τί θὰ εἶναι γιὰ τὴν χώρα του; Εὐεργέτης ἢ ἀπειλή;

Γι᾽αυτό, θέλοντας ὁ Χριστὸς νὰ μᾶς διδάξει τὴν σημασία τῆς ὑποταγῆς καὶ τῆς ὑπακοῆς, λέει τὸ εὐαγγέλιο, ὅταν πῆγε στὴν Ναζαρὲτ σὰν παιδί-ἔφηβος ζοῦσε κάτω ἀπὸ τὴν ὑπακοὴ τῆς μητέρας Του καὶ τοῦ Ἰωσήφ. Μετὰ (ὑπακούοντας στὸν ἐπουράνιο Πατέρα του) ἔγινε ὑπήκοος καὶ μέχρι θανάτου· θανάτου σταυρικοῦ!

Ἡ ὑπακοή, λοιπόν, δὲν εἶναι χαρακτηριστικό-ἰδίωμα τῶν σκλάβων καὶ τῶν δούλων. Γιατί οἱ σκλάβοι καὶ οἱ δοῦλοι ἐνεργοῦν ἐνάντια στὴν θέλησή τους. Ἐκεῖνος πού ἦταν πραγματικὰ ἐλεύθερος, ἀπὸ ὅλους καὶ ὅλα (ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸν θάνατο), ἔγινε (θεληματικὰ) ὑπάκουος στοὺς γονεῖς του, γιὰ νὰ μᾶς δείξει καὶ νὰ μᾶς διδάξει ὅτι, ἡ πραγματικὴ ὁδὸς γιὰ τὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία εἶναι ἡ ὑπακοή.

Ἡ ἀληθινὴ ὑπακοή -σὲ ἐντολὲς καὶ νόμους- πηγάζει ἀπὸ τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν ἀγάπη πού ἔχει κανεὶς στὸ πρόσωπο τὸ ὁποῖο τὶς δίνει.

Ὁ ἀληθινὰ ὑπάκουος, εἶναι ἐκεῖνος πού ὑπακούει, ὄχι ἀπὸ φόβο μήπως καὶ τιμωρηθεῖ, ἀλλὰ ὑπακούει ἀπὸ ἀγάπη, γιατί δὲν θέλει νὰ πληγώσει ἐκεῖνον ποῦ ἀγαπάει.

Al Bano and Romina Power - Liberta

Η αγάπη του Αγίου Σωφρονίου για τον Μπάλφουρ

 

Ο Μπάλφουρ αξιώθηκε της απέραντης αγάπης του Αγίου Σωφρονίου, ο Γέροντας σε μια επιστολή του έγραφε:

“Σας υπόσχομαι ότι θα προσεύχομαι για σας ως τον τάφο και, αν ο Κύριος δώσει σε μένα τον άθλιο τέτοια χάρη, τότε και μετά τον θάνατό μου θα προσεύχομαι για σας, ως την πιο αγαπητή και συγγενή σε μένα ψυχή” (σ. 111).

Σε μια επιστολή που έστειλε ο Μπάλφουρ στον πρώην Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων (Μεγάλης Βρετανίας) Μεθόδιο Φούγια, γράφει:

“Είμαι 85 ετών (γράφει τον Απρίλιο του 1988, ενάμιση χρόνο πριν κοιμηθή που έγινε τον Οκτώβριο του 1989) και τα τελευταία 42 χρόνια υπήρξα αντικείμενο της πιο χυδαίας συκοφαντίας, η οποία, ανθρωπίνως ειπείν, έχει καταστρέψει ανεπανόρθωτα την ζωή μου· εν τούτοις, υπακούοντας στον πνευματικό μου πατέρα, τον Αρχιμανδρίτη Σωφρόνιο, δεν έχω ποτέ ανταπαντήσει ή εκστομίσει μια λέξη για αυτοάμυνα, αλλά έχω μάθει να παίρνω κυριολεκτικώς κατά λέξη τους λόγους του Χριστού: “Μακάριοι εστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και είπωσι πάν πονηρόν ρήμα καθ’ υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού” (Ματθ. ε’, 11)”. (Μητροπολίτου Πισιδίας Μεθοδίου Φούγια: Θεολογικαί και ιστορικαί μελέται, συλλογή δημοσιευμάτων και μή, σύμμικτα εκκλησιαστικά, τόμοι Δέκατος Τέταρτος και Δέκατος Πέμπτος, Αθήνα 2003 σελ. 263).

Ο Μπάλφουρ αποτελεί, πραγματικά, μία τραγική φιγούρα. Κάποτε θα ομολογήσει: «Η ζωή μου είναι μία θλιβερή αμφιταλάντευση» (σ. 379). Οι αμφιταλαντεύσεις του Μπάλφουρ φτάνουν στο αποκορύφωμά τους, όπως ο ίδιος μαρτυρεί: «Έχασα την πίστη ότι η Ορθοδοξη Εκκλησία είναι η μόνη που κατέχει την αλήθεια σε όλο το πλήρωμά της».

Στα δύσκολα αυτά χρόνια για τον Μπάλφουρ ο Γέροντας Σωφρόνιος δεν παύει να προσεύχεται γι’ αυτόν, συναισθανόμενος την ευθύνη του ενώπιον του Θεού για την ψυχή του Μπάλφουρ. Του έγραφε: “…ίσως μας δοθεί και η δυνατότητα, έστω και για λίγο , να ζήσουμε μαζί. Πάντοτε το επιθυμούσα, τώρα ακόμη περισσότερο. Το αναφέρω, για να το έχεις κατά νούν, αν ποτέ αισθανθείς την κλήση γι’ αυτό”. Και άλλοτε του έγραφε: “Θα ήθελα να διατηρήσω με σένα κάθε δυνατή πνευματική σχέση κάτω από όλες τις περιστάσεις”. Κατά τους δύσκολους αυτούς χρόνους δεν υπογράφει τις επιστολές “με αγάπη εν Χριστώ”, αλλά “με μεγάλη εν Χριστώ αγάπη”. Ώσπου ήρθε η τελευταία μεταστροφή στην εσωτερική ζωή του Μπάλφουρ το 1962. Ο Μπάλφουρ κάνει αίτημα να τον δεχτεί η Ορθόδοξη Εκκλησία στους κόλπους της ως λαικό πλέον. ῞Οπως σημειώνει ο ιεροδιάκονος Νικόλαος: «Από εκείνη τη στιγμή ως το τέλος της ζωής του ο Μπάλφουρ φρόντιζε με κάθε επιμέλεια την πίστη του στην Ορθοδοξία, μεταλαμβάνοντας συχνά των αγίων του Χριστού μυστηρίων. Πολλοί θυμούνται τα καυτά δάκρυα μετανοίας, που έχυνε στη θεία Λειτουργία. Από τότε ανανεώθηκε και η πνευματική επαφή του με τον Γέροντα Σωφρόνιο. Η πνευματική καθοδήγηση δεν γινόταν πλέον δι’ αλληλογραφίας, αλλά προφορικά κατά τη διάρκεια τακτικών συναντήσεων» (σ. 30).

Ο Γέροντας Σωφρόνιος κατεύθυνε πνευματικά τον Μπάλφουρ, χωρίς να απελπίζεται για τις πολλές του πτώσεις. Ζούσε το δράμα του ως προσωπικό του δράμα, όπως τονίζει σχετικά: «Η εμπειρία της πνευματικής πατρότητος είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αλλά η άσκησή της, δηλαδή ο αγώνας στην καρδία του αδελφού ενάντια στο πάθος που τον βασανίζει, υπερβολικά δύσκολη. Με άλλα λόγια είναι ανάγκη να τον δεχθείς στην καρδία σου και να ζήσεις τον πειρασμό του ως προσωπικά δικό σου» (σ. 289).

Για όλους ισχύουν τα λόγια του Αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ στον Μπάλφουρ: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν! Θα υπομείνουμε. Τέτοια είναι η οδός μας. Προσέκοψες, ανορθώσου! Έπεσες, σήκω! Ποτέ όμως δεν πρέπει να απελπίζεσαι» (σ. 245).

Pablo Alborán & Bebe - Por fin (Directo)

ΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ

Γράφει ὁ Νικόλαος Τσιρώνης, Οἰκονομολόγος

  Εἶναι γνωστὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὸ φυσικὸ περιβάλλον, στὸ ὁποῖο ζεῖ καὶ τὸ ἐπηρεάζει. Προσαρμόζεται σ’ αὐτό, ἀλλὰ καὶ προσπαθεῖ νὰ τὸ προσ­αρμόσει στίς ἀνάγκες του. Φαίνεται ὅμως ὅτι οἱ ἐπιλογές μας ὅσον ἀφορᾶ τίς δραστηριότητές μας, ποὺ ἄμεσα ἢ ἔμμεσα ἐπηρεάζουν τὸ φυσικὸ περιβάλλον, δὲν εἶναι πάντοτε ἐπιτυχεῖς. Ἔτσι ἀντὶ νὰ ἀξιοποιοῦμε σωστά ὅ,τι προσφέρει τό φυσικό περιβάλλον, τὸ ἐκμεταλλευόμαστε κατά τρόπο ἐπιζήμιο. Ἔχει κανεὶς τὴν ἐντύπωση ὅτι τὸ βλέπουμε ὡς ἀντίπαλο, ὅτι ἀντιδικοῦμε μὲ τὴν Φύση. Οἱ σχέσεις μας μὲ τὸ φυσικό περιβάλλον ἔχουν δημιουργήσει τό λεγόμενο οἰκολογικό πρόβλημα μέ παγκόσμιες διαστάσεις.

  Ἐφημερίδες καὶ περιοδικά, ἑλ­ληνικὰ καὶ ξένα, μέ ἐντυπωσιακή συχνότητα φιλοξενοῦν κείμενα πού ἀναφέρονται στό θέμα αὐτὸ καὶ ἀποσκοποῦν στὴν ἐνημέρωση, εὐαισθητοποίηση καὶ ἐνεργοποίησή μας γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ περιβάλλοντος, θέμα ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὴν ποιότητα τῆς ζωῆς, τὴν ὑγεία καὶ αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν ὕπαρξή μας. Δὲν εἶναι λίγα καὶ τὰ σχετικά μέ τό θέμα αὐτό βιβλία πού κυκλοφοροῦν. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀφιερώσει τήν 1η Σεπτεμβρίου στὸ περιβάλλον. Εἶναι παγκοσμίως γνωστή ἡ σχετική δραστηριότητα τοῦ Πατριάρχου Κων/πόλεως Βαρθολομαίου (συνέδρια σέ διάφορα μέρη τῆς γῆς, ἐκκλήσεις κ.λ.π.).

  Το πρόβλημα δὲν εἶναι θέμα μὲ θεωρητικὴ ἀξία. Ὑφιστάμεθα τίς συνέπειες, πολλὲς φορὲς ὀδυνηρές. Βρισκόμαστε μπροστά σὲ ἀδιέξοδα. Ἡ ἐπιστημονικὴ καὶ τεχνολογική πρόοδος δὲν συμβάλλει, μέχρι τώρα, στὴν ἐπίλυση τοῦ προβλήματος. Μᾶλλον διευρύνει τὴν ἔκτασή του καὶ ἐπιτείνει τὴν ἔντασή του. Λείπει ἡ πολιτική βούληση. Τά μεγάλα οἰκονομικὰ συμφέροντα ἐπιβάλλουν τὴν θέλησή τους καὶ σ’ αὐτόν τόν τομέα. Ἐντελῶς πρόσφατα μόνον ἄρχισαν κάποιες προσπάθειες ἐπανορθωτικὲς καὶ προληπτικές.

  Στὸ ἔργο τοῦ «Θεῖος Βάνιας» ὁ σπουδαῖος Ρῶσσος συγγραφέας Ἄντον Τσέχωφ (1860 – 1904) διατυπώνει τίς οἰκολογικὲς θέσεις του, μὲ τὶς ὁποῖες θὰ ἀσχοληθοῦμε ἐκτενέστερα. Χωρίς ἀσφαλῶς νὰ ἔχει τέτοια πρόθεση ὁ συγγραφέας θέτει ἔμμεσα οἰκολογικό πρόβλημα καὶ στὸν «Βυσσινόκηπο».  ̓Απὸ κοινωνιολογική ἄποψη τὸ ἔργο αὐτὸ σηματοδοτεῖ μιὰ μεταβατική περίοδο. Ἡ ἀνερχόμενη μεσοαστική τάξη ἐκτοπίζει τὴν τάξη τῶν γαιοκτημόνων ὄχι μὲ τὴν βία, ἀλλὰ μὲ οἰκονομικὰ μέσα. Ὁ «Βυσσινόκηπος» εἶναι μιὰ φυτεία δημιουργημένη ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Μποροῦμε νὰ ἀναγνωρίσουμε σ’ αὐτὸν τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἁρμονικῆς συνεργασίας τοῦ ἀν­θρώπου μέ τήν Φύση. Συνδυάζει τὸ στοιχεῖο τῆς ὀμορφιᾶς μὲ τὸ στοιχεῖο τῆς χρησιμότητας. Ὁ γέρος ὑπηρέτης Φίρς μιλᾶ μὲ ὑπερηφάνεια γιά τήν παραγωγή του καὶ ἡ ἰδιοκτήτριά του Λιουμπώφ μὲ θαυμασμό γιὰ τὴν ὀμορφιά του: «Τί ἔξοχος κῆπος!».

  Αὐτὴ ἡ ὡραία καὶ προσοδοφόρα φυτεία θὰ καταστραφεῖ ἀπὸ τὸ τσεκούρι τῆς ἐκμεταλλεύσεως, γιὰ νὰ κτιστοῦν ἐξοχικές κατοικίες γιά παραθεριστές. (Ὁ συγγραφέας δὲν βλέπει τὸ θέμα οἰκολογικά. Ὁ «Βυσσινόκηπος» ἀποτελεῖ περισσότερο σύμβολο καὶ οἱ σχέσεις τῶν προσώπων τοῦ ἔργου μὲ τὸ φυσικὸ περιβάλλον τοποθετοῦνται σὲ δεύτερο πλάνο. Ἐμεῖς ὅμως διακρίνουμε τήν οἰκολογική του διάσταση. Ἡ πόλη, ποὺ ἔχει ἐξαφανίσει ἕνα μέρος τῆς Φύσεως, δὲν προσφέρει ἱκανοποιητικό περιβάλλον διαβιώσεως στὸν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη ἀπό παραθερισμό. Ὄχι σὲ ἀστικό κέντρο, ἀλλὰ στὴν ἐξοχή. Αὐτὴ τὴν ἀνάγκη τήν διαπιστώνει ὁ ἐπιχειρηματίας Λοπάχιν καὶ προσπαθεῖ νὰ τὴν ἱκανοποιήσει… μὲ τὸ ἀζημίωτο βέβαια. Θά κτίσει ἐξοχικές κατοικίες, θὰ προσφέρει κάποιες ἀστικὲς ἀνέσεις μέσα στὴν ἐξοχή. Ἡ πόλη θὰ ἐπεκταθεῖ εἰς βάρος τῆς Φύσεως.

  Καὶ στὸ ἔργο «Θεῖος Βάνιας» τὸ οἰκολογικό πρόβλημα δὲν εἶναι τὸ μοναδικό ἢ τὸ κύριο θέμα τοῦ ἔργου. Ὅπως δὲν ἔχουμε ἕνα κεντρικό ἥρωα στά πολύπρακτα θεατρικὰ ἔργα τοῦ Τσέχωφ, ἔτσι δὲν ἔχουμε ἕνα κεντρικό θέμα.

  Στήν πρώτη πράξη ὁ γιατρός Ἄστρωφ, μιλώντας στὴν Ἑλένα, μᾶς πληροφορεῖ ὅτι στὸ κτῆμα «ἔχει ἕνα πρωτότυπο κῆπο καὶ ἕνα φυτώριο», ὅτι δίπλα βρίσκεται τὸ δασονομεῖο καὶ ἐπειδὴ ὁ δασονόμος εἶναι γέρος καὶ πάντα ἄρρωστος, οὐσιαστικὰ ὅλες τίς δουλειὲς τὶς διευθύνει αὐτός. Καὶ ἡ Ἑλένα τοῦ ἀπαντᾶ: «Ἔχω μάθει πώς ἀγαπᾶτε πολὺ τὰ δάση. Βέβαια αὐτό μπορεῖ νἆναι πολὺ ὠφέλιμο, ἀλλὰ δὲν σᾶς ἐμποδίζει ἆραγε ἀπὸ τὴν πραγματική σας ἀποστολή; Εἴσαστε γιατρός». Καὶ ὁ μὲν  Ἄστρωφ δίνει μιά βαθυστόχαστη ἀπάντηση, μεταφυσικῆς σημασίας, λέγοντας: «Μόνον ἕνας Θεός ξέρει ποιὰ εἶναι ἡ πραγματική μας ἀποστολή». Ἐμεῖς ὅμως, σήμερα, μὲ τὴν πεῖρα ἑνὸς αἰώνα καὶ πλέον, ποὺ κύλησε ἀπό τότε πού γράφτηκε ὁ «Θεῖος Βάνιας», καὶ τὴν ποιότητα τῆς ζωῆς ποὺ κατρακύλησε, ἐξαιτίας τῆς ὑποβαθμίσεως τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, θὰ ἀπαντοῦσαμε ὅτι μιά τέτοια δραστηριότητα ἑνὸς γιατροῦ εἶναι μέσα στὰ πλαίσια τῆς ἀποστολῆς του, ἐπειδὴ ἐξασφαλίζει οὐσιαστικὲς προϋποθέσεις γιὰ ὑγεία καὶ ζωή. Μιά τέτοια δραστηριότητα διευρύνει καὶ τὴν κοινωνικὴ ἀποστολή του. Στὸ πρόσωπό του θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναγνωρίσουμε τὸν ἐπιστήμονα, τόν homo sapienς ποὺ ἀξιολογεῖ σωστά τὴν Φύση καὶ ἐκτιμᾶ τὴν σημασία της γιά τήν ὑγεία καὶ τὴν ζωή.

  Στὸ ἄμεσο περιβάλλον τοῦ γιατροῦ Ἄστρωφ -μέ βάση τό θεατρικὸ ἔργο τοῦ Τσέχωφ πάντα- ἔχουμε τρία εἴδη ἀντιδράσεων. Ἡ Ἑλένα δὲν βρίσκει αὐτὴν τὴν δραστηριότητα τοῦ γιατροῦ ἐνδιαφέρουσα, ἀλλὰ μᾶλλον μονότονη. Ἀντίθετα ἡ Σόνια τήν βρίσκει καὶ χρήσιμη καὶ ἐνδιαφέρουσα: «Ἄν τὸν ἀκούσετε θὰ συμφωνήσετε κι’ ἐσεῖς μαζί του. Λέει πὼς τὰ δάση στολίζουν καὶ ὀμορφαίνουν τὴν γῆ, πὼς μαθαίνουν τὸν ἄνθρωπο νὰ καταλαβαίνει τὴν ὀμορφιὰ καὶ πλουτίζουν τὴν ψυχή του μὲ ὡραῖα αἰσθήματα. Τὰ δάση μαλακώνουν τὸ σκληρὸ κλῖμα. Κι’ ἐκεῖ ποὺ τὸ κλῖμα εἶναι μαλακό, ὁ ἄνθρωπος ξοδεύει λιγότερες δυνάμεις στὸν ἀγῶνα μέ τήν φύση καί γίνεται πιό καλός, πιό τρυφερός. Ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι εἶναι ὄμορφοι, λυγεροί, εὐαίσθητοι. Ἡ γλῶσσα τους εἶναι ὡραία, οἱ κινήσεις τους χαριτωμένες… σὲ τέτοιους τόπους ἀκμάζουν οἱ τέχνες καὶ οἱ ἐπιστῆμες, ἡ φιλοσοφία τους δὲν εἶναι ἀπαισιόδοξη καὶ οἱ σχέσεις τους μὲ τὴ γυναῖκα εἶναι ὅλο λεπτότητα, εὐγένεια…».

 ̓ Αλλὰ ὑπάρχει καὶ ἡ ἀρνητικὴ θέση πού τὴν ἀντιπροσωπεύει ὁ Βόϊνιτσκι (Βάνιας). Μετά ἀπό τήν πιό πάνω παρέμβαση τῆς Σόνιας, ὁ Βόϊνιτσκι, γιά δεύτερη φορά, εἰρωνεύεται καὶ λέει: «Ὅλ’ αὐτὰ εἶναι πολὺ ὡραῖα, ἀλλὰ δὲν εἶναι πειστικά. Ἑπομένως ἐπίτρεψέ μου, ἀγαπητέ μου φίλε, νὰ καίω τὴ σόμπα μου μέ ξύλα καί νά φτιάχνω τίς ἀποθῆκες μου μέ ξυλεία». Καὶ ὁ γιατρός Ἄστρωφ δίνει τὴν δέουσα ἀπάντηση καὶ ἐπισημαίνει τὴν οἰκολογική καταστροφή ποὺ συντελεῖται στὴν πατρίδα του: «Τὰ ρωσικά δάση τρίζουνε κάτω ἀπὸ τὸ τσεκούρι. Καταστρέφονται δισεκατομμύρια δένδρα, ἐρημώνονται οἱ φωλιές τῶν ἄγριων ζώων καί πουλιῶν, τὰ ποτάμια στερεύουνε καὶ θαυμάσια τοπία ἀφανίζονται γιὰ πάντα…». Καὶ στὴ συνέχεια: «Τά δάση ὅλο καὶ λιγοστεύουνε, τὰ ποτάμια ξηραίνονται, τὰ ἄγρια ζῶα ἐξαφανίζονται, τὸ κλῖμα καταστρέφεται καὶ ἡ γῆ ἀπὸ μέρα σὲ μέρα γίνεται ὅλο καὶ πιὸ πτωχή, πιό ἄσχημη». Οἱ τελευταῖες αὐτὲς λέξεις παραπέμπουν στὸ στοιχεῖο τῆς ὀμορφιᾶς καὶ τῆς χρησιμότητας ποὺ συναντᾶμε στήν Ἁγία Γραφή (Γέν. Β ́ 9): «καὶ ἐξανέτειλεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πᾶν ξύλον ὡραῖον εἰς ὅρασιν καὶ καλὸν εἰς βρῶσιν».

  Καὶ στὴ τρίτη πράξη τοῦ ἔργου ὁ γιατρὸς Ἄστρωφ δείχνει στὴν Ἑλένα σὲ σχεδιαγράμματα πῶς ἦταν ἄλλοτε ἡ ἐπαρχία του καὶ πῶς ἔχει καταντήσει τώρα, μετὰ τὴν καταστροφική δράση τοῦ ἀνθρώπου: «… μονάχα τὸ ἕνα τρίτο εἶναι δάσος… Ἀγριοκάτσικα καὶ ἄγρια ἐλάφια δὲν ὑπάρχουν πιά. Τὰ ἄγρια γίδια ἐξαφανίσθηκαν, καθὼς καὶ οἱ κύκνοι, οἱ ἀγριοπετεινοί».

  Καὶ αὐτὸ ποὺ καὶ ἐμεῖς βλέπουμε στή ληστρικὴ ἐκμετάλλευση τῶν φυσικῶν πόρων, δηλαδὴ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν λαμβάνουμε πρόνοια γιά τό μέλλον, ἀλλὰ ἀδιαφοροῦμε γιά τίς μελλοντικές γενεές, τὸ ἐπισημαίνει καὶ ὁ Τσέχωφ μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἄστρωφ: «… τὰ καταστρέφει ὅλα, χωρὶς νὰ σκέπτεται τὸ αὔριο…».

  Τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Ἄστρωφ δὲν ἐξαντλεῖται σὲ θλιβερές ἐπισημάνσεις, παράπονα καὶ διαμαρτυρίες, ἀλλὰ ἐκδηλώνεται μέ δράση δημιουργική. Ἡ Σόνια μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ὁ γιατρός «προσπαθεῖ νὰ προφυλάξει τὰ παλιὰ δάση, νὰ μὴ τὰ καταστρέψουν» καὶ ὅτι «φυτεύει κάθε χρόνο καινούργια δάση». Ἄν καὶ «τοῦ δώσανε γι’ αὐτὸ ἕνα χάλκινο μετάλλιο κι ἕνα δίπλωμα» ἡ προσφορά του ὄχι μόνον δὲν ἔχει ἐκτιμηθεῖ ἀπὸ τὸ κοινωνικό περιβάλλον του ὄχι μόνον δὲν ἔχει βρεῖ συνεργάτες σ’ αὐτὸ τὸ κοινωφελές ἔργο του -ὁ Τσέχωφ σκιαγραφεῖ αὐτὴν τὴν κοινωνία στά πολύπρακτα ἔργα του- ἀλλὰ τὸν θεωροῦν «παράξενο, πολύ παράξενο».

  Εἶναι συγκινητικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι παρὰ ταῦτα ὁ Ἄστρωφ συνεχίζει τήν προσπάθειά του καὶ μάλιστα τήν πραγματοποιεῖ μὲ μιὰ προοπτική, μὲ ἱεραποστολικὸ ζῆλο: «Μὰ ὅταν περνάω κοντὰ ἀπὸ τὰ χωριάτικα δάση, ποὺ τὰ ἔσωσα ἀπὸ τὸ πελέκημα, τήν καταστροφή, κι’ ὅταν ἀκούω νὰ βουίζει τὸ καινούργιο μου δάσος, πού τό φύτευσα μὲ τὰ ἴδια μου τὰ χέρια, νιώθω πώς τὸ κλῖμα αὐτὸ εἶναι λιγάκι καί στή δική μου ἐξουσία καὶ πὼς ἂν ὁ ἄνθρωπος σέ χίλια χρόνια θά ‘ναι εὐτυχισμένος, θὰ ἔχω βάλει κι’ ἐγὼ λίγο τὸ χεράκι μου…».

  Ἂν μποροῦσε νά μαντέψει τά τραγικὰ ἀδιέξοδα στὰ ὁποῖα ἔχουμε φθάσει, ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα, σ’ ὅλον τὸν πλανήτη καὶ εἰδικά σέ κάποιες περιοχές του, ὅχι σὲ χίλια χρόνια, ἀλλὰ μόλις μετὰ ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ ὁ εὐαίσθητος Τσέχωφ χάραζε αὐτές τίς γραμμές.

 ̓ Αλλὰ ἂς γυρίσουμε στὸν ἀπτόητο Ἄστρωφ πού λέει: «… ὅταν φυτεύω τὴ σημύδα καὶ τὴ βλέπω ὕστερα νὰ πρασινίζει, νὰ φουντώνει καὶ νὰ κουνιέται στόν αέρα, ἡ ψυχή μου γιομίζει ἀπό περηφάνεια…». Ὄχι γιά νά δραπετεύσουμε ἀπὸ τὴν θλιβερή πραγματικότητα, ποὺ μὲ τὴν ἀσέβειά μας πρὸς τὴν Φύση -σέ τελευταία ἀνάλυση σὲ βάρος τῆς ὑγείας καὶ τῆς ζωῆς μας- ἔχουμε δημιουργήσει, ἀλλά γιά νά ὑπογραμμίσουμε τήν πεποίθησή μας ὅτι τὸ καλὸ θὰ νικήσει τελικὰ καὶ ὅτι ἀξίζει ν’ ἀγωνίζεται κανείς ἀκόμη καί μέσα στήν ἔρημο, γιά νά διευρύνει ὅλο καὶ περισσότερο τήν ὄαση.

Αντίο ΣΤΕΛΙΟ μας!

Γεια σου Στέλιο Πισή. Σε αποχαιρετώ με το τελευταίο σου κομμάτι ...

 Κώστας ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ

 

Έχασε η Κύπρος τον λατρεμενο ήρωα Συνθέτη της! Η γλυκύτατη ουράνια μουσική του όμως θα συντροφεύει και θα γαληνεύει ολους εμάς που είμαστε ακόμα εδώ αλλά κι όλους αυτούς που θα έρθουν! Ο Θεός να δίνει δύναμη στη μεγαλη, τη σπουδαία, την απόλυτη μανα,την κυρία Αγλαία να αντέξει κι αυτή την απώλεια! Αδερφέ μου ξέρω πόσο πολύ σου στοίχησε ο χαμός του αγαπημένου σου συνάδελφου και φίλου! Καλό Παράδεισο στον Στέλιο τον πολυαγαπημενο συνθέτη, καμάρι του τόπου μας! 

 

 Irene Cacoanni

"Το φεγγάρι του κυνηγού"

 

Κι εσύ που κυνηγάς το ανέφικτο και τρέφεσαι  με χίμαιρες έχεις το δικό σου φεγγάρι.

Άγιον Όρος: "Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου"

Η ζωή δεν έχει έλεος σαν τα παιδιά, ούτε φιλίες σαν την ποίηση. Κι ο κόσμος μοιάζει της μητέρας μου: αγαπημένος και χαμένος για πάντα.

 

"Μεταπατερική "θεολογία"

Αρκετοί σύγχρονοι θεολόγοι διδάσκουν μία θεολογία χειραφέτησης από το παρελθόν, μία θεωρία μεταπατερικής/αντιπατερικής ερμηνείας των νόμων/εντολών του Θεού. Αυτό όμως που, τουλάχιστον προσωπικά, με τρομάζει είναι η «θεολογία της ελευθερίας». Εκπαιδεύονται οι σύγχρονοι χριστιανοί να έχουν μία αυτόματη αλλεργική αντίδραση σε έννοιες όπως «εντολή Θεού», «δικαιώματα του Θεού», «δικαιώματα του διαβόλου», «αμαρτία, πόνος, θάνατος, κρίση Θεού... » και άλλα πολλά παρόμοια. Οι χριστιανοί προτρέπονται να έχουν «δικιά τους άποψη» περί πίστεως και ζωής, να αμφιβάλλουν για την ορθότητα της διδασκαλίας των Πατέρων μας, να ζητούν λογικά και ορθολογιστικά επιχειρήματα για τα πάντα, να δοκιμάζουν και να ζουν μέσα στην αμαρτία αρκεί να το κάνουν «με αλήθεια και αγάπη» (!!!), να σχετικοποιούν (και εν τέλει να αρνούνται) εύκολα και επιπόλαια ο,τιδήποτε τους δημιουργεί βάρος. Φιμώνεται έτσι η εσωτερική φωνή της συνειδήσεως, αλλοιώνεται η διδασκαλία του Ευαγγελίου και επιπλέον υπάρχουν οι πρόθυμοι ιερείς, που με χαμόγελο και «ψαγμένο» στυλ, υποστηρίζουν θερμά όλα τα παραπάνω!

π.Νικολαος Λουδοβίκος

Το Θράσος και ή ατιμία Μητσοτάκη

Ὅσοι εὐτυχοῦν πρέπει πάντοτε πρόθυμα νὰ βοηθοῦν τοὺς δυστυχεῖς, γιατί κανένας δὲν μπορεῖ νὰ ξέρει τὶ τοῦ ἐπιφυλάσσει τὸ μέλλον.

 Δημοσθένης

---

Ὁ πρῶτος καί ὁ δεύτερος Ἀδάμ

 

Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος

Ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα φωτισμένος ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς παρουσιάζει γι’ ἄλλη μιά φορά τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Γράφοντας στούς Κορινθίους, μιλάει γιά δύο ἀνθρώπους: «Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἐκ γῆς χοϊκός, ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ. Οἷος ὁ χοϊκός, τοιοῦτοι καί οἱ χοϊκοί καί οἷος ὁ ἐπουράνιος, τοιοῦτοι καί οἱ ἐπουράνιοι· καί καθώς ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν καί τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου».

Πρῶτος ἄνθρωπος εἶναι ὁ Ἀδάμ, πού ἔπλασε ὁ Θεός «χοῦν λαβών ἀπό τῆς γῆς», γι’ αὐτό καί ὀνομάστηκε χοϊκός. Αὐτόν τὸν ἄνθρωπο τὸν ἔβαλε ὁ Θεός μέσα στὸν παράδεισο, ὅπου μποροῦσε νά συναναστρέφεται μέ τούς ἀγγέλους Του, νά Τόν δοξολογεῖ μαζί μ’ αὐτούς καί νά δέχεται τὶς θεῖες ἐλλάμψεις Του. Εἶχε, ὅμως, πάρει θεϊκή ἐντολή, νά μή φάει «ἀπό τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν», γιά νά μήν παραδοθεῖ στόν θάνατο. Ἀλλ’ αὐτός, παραβαίνοντας τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ἔφαγε ἀπό τό δέντρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Καί μόλις ἔφαγε, ἔχασε τήν ἀθωότητά του καί εἶδε τὴν γύμνωσή του. Ὕστερ’ ἀπ’ αὐτό στερήθηκε τ’ ἀγαθά τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν ἀποδοχή τῆς δόλιας προτροπῆς τοῦ φιδιοῦ, τυφλώθηκε ψυχικά καί δέν εἶχε πιά τήν δυνατότητα νά βλέπει τήν ἀνέκφραστη θεία δόξα. Ἔπεσε, βλέπετε, θύμα τῆς πλάνης τοῦ διαβόλου, φιλοδοξώντας νά γίνει Θεός! Ἀλλ’ ἀντί γι’ αὐτό, ἔχασε καί τά θεῖα δῶρα πού εἶχε. Ἔγινε φθαρτός καί θνητός καί ἄλογος, σάν τ΄ ἄλογα κτήνη, ὅπως λέει ὁ προφήτης Δαβίδ: «Παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καί ὡμοιώθη αὐτοῖς». Ἀπό τὴν θεόσδοτη δόξα καί τὴν ἀπόλαυση τῆς ἀθάνατης ζωῆς, γκρεμίστηκε στήν ἀτιμία καί στήν φθορά. Ἔχασε τόν ἀνεκτίμητο πνευματικό του πλοῦτο κι ἔγινε τραγικά καί ἀξιοθρήνητα φτωχός. Αὐτός εἶναι ὁ χοϊκός ἄνθρωπος, ὁ πρῶτος Ἀδάμ.

Ἄς ἔρθουμε τώρα στόν δεύτερο Ἀδάμ. Δέν εἶναι παρά ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, «Θεός ἀληθινός ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ», «ἄναρχος Υἱός ἀνάρχου Πατρός». Αὐτός, «ὤν ἐν τῷ Πατρί», κατέβηκε στήν γῆ, σαρκώθηκε «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου», ἀπό τά παρθενικά σπλάχνα τῆς Παναγίας Θεοτόκου, κι ἔγινε ὅμοιος μέ μᾶς σέ ὅλα, ἐκτός ἀπό τήν ἁμαρτία. Σκοπός τῆς σαρκώσεώς Του ἦταν ν’ ἀνακαινίσει τόν παλαιό ἄνθρωπο καί ὅλους ἐκείνους πού γεννήθηκαν ἀπ’ αὐτόν καί γεννιοῦνται ἀπό τούς ἀπογόνους του, ἀφοῦ εἶναι ὅμοιοι μέ τοὺς γεννήτορές τους. Ἐπειδή, δηλαδή, ὁ Ἀδάμ, μετά τήν παράβαση, ἔγινε φθαρτός καί θνητός καί πνευματικά φτωχός, ἐπειδή, μ’ ἕναν λόγο, ἔγινε «χοϊκός», ἔτσι «χοϊκοί» ἦταν καί ὅσοι γεννήθηκαν ἀπ’ αὐτόν, φθαρτοί καί θνητοί καί μέ τέτοια πνευματική γύμνια, πού δέν διέφεραν σχεδόν ἀπό τ’ ἄλογα ζῶα.

Ἀπό τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔφυγε ἡ θεϊκή ὡραιότητα, καί μέσα της μπῆκε ἡ δαιμονική ἐμπάθεια. Τόσο πολύ μάλιστα σκοτίστηκε ἀπό τὸν διάβολο ὁ ἄνθρωπος, σέ τέτοια ἀγνωσία κατάντησε, πού ἔφτασε στό σημεῖο ν’ ἀφήσει τήν λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί νά θεοποιήσει τήν γῆ, τόν ἥλιο, τήν σελήνη, τ’ ἄστρα, τά κτίσματα γενικά, ἀκόμα καί τά αἰσχρά πάθη. Τό κακό ἦταν γενικό, πανανθρώπινο. «Πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν», κατά τὸν ψαλμωδό. «Διό καί παρέδωκεν αὐτούς ὁ Θεός ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῶν καρδιῶν αὐτῶν», γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «εἰς ἀκαθαρσίαν τοῦ ἀτιμάζεσθαι τά σώματα αὐτῶν ἐν αὑτοῖς, οἵτινες μετήλλαξαν τήν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ψεύδει, καί ἐσεβάσθησαν καί ἐλάτρευσαν τῇ κτίσει παρά τόν κτίσαντα».

Ἀπ’ αὐτήν τὴν ζοφερή κατάσταση θέλησε ὁ Θεός νά μᾶς βγάλει. Μᾶς λυπήθηκε, ἦρθε στήν γῆ ἁπλός καί ταπεινός, κι ἔζησε ἀνάμεσά μας σάν κοινός ἄνθρωπος.

Γνωρίζουμε ὅλοι, ὅτι ὁ Θεός ἔπλασε τὸν Ἀδάμ. Ὕστερα τὸν ἔριξε σέ ἔκσταση, τὸν ὕπνωσε, καί παίρνοντας μιά ἀπό τίς πλευρές του, δημιούργησε τήν γυναίκα. Ἡ πλευρά τοῦ Ἀδάμ εἶναι ἡ γυναίκα. Ἀπ’ αὐτήν, λοιπόν, τὴν πλευρά τοῦ Ἀδάμ σαρκώθηκε ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ καί «ᾠκοδόμησε» τήν Ἐκκλησία, «ἥν περιεποιήσατο διά τοῦ ἰδίου αἵματος».

Γι’ αὐτό εἶναι ὁ δεύτερος, ὁ νέος Ἀδάμ, «ἀπόγονος» καί «συγγενής» τοῦ πρώτου, κι ἔτσι συγγενής «κατά σάρκα» ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὅπως βεβαιώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Τήν σάρκα ἐνδυσάμενος (ὁ Χριστός), ἐνεδύσατο τήν ἀνθρωπότητα». Ὁ Χριστός εἶναι δίκαιος, ἅγιος καί ἀθάνατος· ἐμεῖς ἁμαρτωλοί, φθαρτοί καί θνητοί. Μαζί Του μᾶς συνδέει ὅμως ἡ σαρκική συγγένεια. Γι’ αὐτό μεσίτευσε στόν Πατέρα Του νά μᾶς χαρίσει τήν σωτηρία, νά μᾶς ξαναδώσει τήν ἀθανασία, νά μᾶς ἐπαναφέρει στήν προπτωτική κατάσταση, στό «ἀρχαῖον κάλλος».

Τά μέσα τώρα τῆς σωτηρίας καί τῆς ἀπαλλαγῆς μας ἀπό τήν δουλεία τοῦ θανάτου καί τῆς φθορᾶς, εἶναι ἡ πίστη στόν λυτρωτή μας Χριστό καί ἡ ἐφαρμογή τῶν σωτήριων παραγγελιῶν Του.

Ἄν τηρήσουμε, δηλαδή, ὅ,τι γράφει τό Εὐαγγέλιο, πού δέν εἶναι παρά ὁ τρόπος καί ὁ δρόμος ἐπιστροφῆς στήν ἀθανασία, θά γίνουμε νέοι ἄνθρωποι, ὄχι χωματένιοι ἀλλά οὐράνιοι, παιδιά τοῦ οὐράνιου Πατέρα, ὅμοιοι μ’ Αὐτόν χαρισματικά. Ἄν ὅμως καταφρονήσουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, τίς λυτρωτικές καί ζωογόνες, τότε θά χάσουμε ὅλα τ’ ἀγαθά Του. Καί ὅπως ὁ Ἀδάμ μέτα τήν παράβαση διώχθηκε ἀπό τόν παράδεισο καί ἀποξενώθηκε ἀπό τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, ἔτσι κι ἐμεῖς, ὅταν ἁμαρτάνουμε, χωριζόμαστε ἀπό τήν Ἐκκλησία τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ καί ξεσκίζουμε τό θεϊκό ἔνδυμα τῆς ψυχῆς μας. Ἔτσι, στερούμαστε τὴν αἰώνια ζωή, τό ἀνέσπερο καί παντοτινό φῶς, τὸν ἁγιασμό, τὴν θέωση, «πᾶν δώρημα τέλειον ἐκ τοῦ Πατρός τῶν φώτων». Καί ἐνῶ, πρίν ἁμαρτήσουμε, ἤμασταν οὐράνιοι ἄνθρωποι καί ἐπίγειοι ἄγγελοι, γινόμαστε πάλι «χοϊκοί», ὅπως καί ὁ πρῶτος Ἀδάμ μετά τήν πτώση του. Ἀκόμα χειρότερα, γινόμαστε ὑπόδικοι θανάτου καί ἀτέλειωτης κολάσεως στήν «γέενα τοῦ πυρός». Δέν χάνουμε ἁπλά τὸν αἰσθητό παράδεισο, ὅπως ὁ Ἀδάμ, ἀλλά βγάζουμε τόν ἑαυτό μας ἀπό τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν καί τοῦ στεροῦμε τά αἰώνια ἐκεῖνα ἀγαθά, «ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν Αὐτόν».

Ὕστερα ἀπ’ ὅσα ἀναφέραμε, ἄς ἐξετάσουμε καλά ἄν τηροῦμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Ἄς ἀναρωτηθοῦμε σοβαρά: Ἐκμεταλλευόμαστε τό τάλαντο τῆς σωτηρίας καί τό χάρισμα τοῦ ἁγιασμοῦ, ἤ μήπως τό χώσαμε βαθιά μέσα στήν γῆ τῆς ἀμέλειας καί τῆς ἁμαρτίας; Πῶς νά μᾶς ἀγαπήσει ὁ Θεός, ἄν δέν τηροῦμε τίς ἐντολές Του; Μᾶς τό εἶπε καθαρά: «Ὁ ἀγαπῶν με, τὰς ἐντολάς μου τηρήσει καί ἐγώ ἀγαπήσω αὐτόν καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν». Αὐτά δέν εἶναι λόγια ἀνθρώπινα, ἀλλά λόγια ἅγια τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ.

Ἄς μήν εἴμαστε λοιπόν ἐλαστικοί ἀπέναντι στήν συνείδησή μας. Ἄς κρίνουμε τόν ἑαυτό μας αὐστηρά καί τότε θά διαπιστώσουμε, ὅτι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι εἴμαστε οἱ αἴτιοι τοῦ χωρισμοῦ μας ἀπό τόν Θεό. Ἄς μετανοήσουμε, ἄς κλάψουμε γιά τήν ἄθλια κατάστασή μας, καί ἄς ἀγωνιστοῦμε πιά νά φορέσουμε «τήν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου».

!!

Mozart Piano Concerto No 21, K 467 Yeol Eum Son

Αν, λοιπόν, ο καθένας μας ήξερε τη χρονική στιγμή του θανάτου του…

 

Αν θέλετε να πληροφορηθείτε, γιατί είναι άγνωστο στον καθένα μας το τέλος της ζωής του και γιατί ο θάνατος έρχεται ξαφνικά, όπως ο κλέφτης τη νύχτα, θα σας το πω, καθώς μάλιστα νομίζω ότι σωστά γίνεται έτσι.

Αν, λοιπόν, ο καθένας μας ήξερε τη χρονική στιγμή του θανάτου του, κανείς μας δεν θα φρόντιζε να κάνει ενάρετα έργα, όσο θα ζούσε, αλλά, γνωρίζοντας ποια θα ήταν η τελευταία μέρα της ζωής του, αφού πρώτα θα έκανε αμέτρητα κακά, θα μετανοούσε λίγο πριν κλείσει για πάντα τα μάτια του και θα έφευγε για την άλλη ζωή απαλλαγμένος από τις αμαρτίες του.

Αν δηλαδή τώρα, που ο φόβος από την άγνοια του χρόνου του θανάτου συγκλονίζει τις ψυχές μας, αφού περάσουμε όλη μας τη ζωή μέσα στην αμαρτία, μόλις στις τελευταίες μας στιγμές αποφασίζουμε οι περισσότεροι να μετανοήσουμε, εφόσον βέβαια προλάβουμε, ποιος από μας θα φρόντιζε για την αρετή, αν ξέραμε σίγουρα το πότε θα πεθάνουμε;

Τίποτα δεν θα διστάζαμε να πράξουμε ως την ημέρα εκείνη. Από τους εχθρούς μας θα παίρναμε εκδίκηση, όσους θέλαμε θα σκοτώναμε, τα άγρια πάθη της ψυχής μας θα ικανοποιούσαμε σε βάρος των συνανθρώπων μας, και μετά, πριν πεθάνουμε, θα… μετανοούσαμε!

 

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Στή Σύνοδο τής Κρήτης λυπήθηκε πολύ ό Χριστός!....

 

Μετά από εκείνη τή Σύνοδο, μέ πήγανε πρός τό Ηράκλειο ό Αντώνης, καί ή Ριρίκα.

Ήθελαν, νά μέ δούν οί Ιεράρχες από τήν Κύπρο... Τί θένε, είπα, από μία γριά ξεκουτιασμένη, κυρτωμένη, μαγαρισμένη ολόκληροι Μητροπολίτες;

Όταν όμως τούς γνώρισα, χάρηκα πολύ!

Υπέροχοι άνθρωποι!

Τούς είπα, ότι είδα." Ευτυχώς πού δέν υπογράψατε".

Ένας από αυτούς, ό Αθανάσιος μέ ρώτησε: Τί λές; Έχει ιερωσύνη ό πάπας; Όι ( όχι) δέ γαντέχω ίντα ( δέν ξέρω, τί).

Τού απάντησα:

Ό τελευταίος ορθόδοξος χριστιανός μέ τό Βάπτισμα καί τό Άγιο Μύρο είναι ανώτερος από αυτόν!

Αυτός ό καημένος είναι υπηρέτης τού σκότους!

Δέν έχω τίποτα μέ τόν άνθρωπο, πρός Θεού! Μέ τό αξίωμά του τά έχω.

Είναι αντίχριστο τό σύστημα, πού υπηρετεί.

Καί καταλήγει καί ό ίδιος δολιοφθορέας τής ανθρωπότητας.

Νταλάρας_Τσαλιγοπούλου

Ενας φοιτητής στα ίχνη του Μεγαλέξανδρου

 

Bρέθηκε σε μια επαρχία του Νότιου Ουζμπεκιστάν, πέρασε έναν μήνα συμμετέχοντας σε μια αρχαιολογική ανασκαφή και μοιράζεται μαζί μας τις σημειώσεις του ταξιδιού του

Μαρίνος Καραγιαννόπουλος

Ημέρα πρώτη

Τη μια με έπαιρνε ο ύπνος στην ξηρή, ατελείωτη στέπα, την άλλη ξυπνούσα ανάμεσα σε καταπράσινους λόφους. Ταξιδεύαμε ήδη πολλές ώρες και το μόνο που με κρατούσε ξύπνιο ήταν οι πανέμορφες εικόνες που εναλλάσσονταν από το παράθυρο του παλιού αυτοκινήτου και οι βρισιές του οδηγού στα ρωσικά κάθε φορά που πεταγόταν μια αγελάδα στον δρόμο. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το Ουζμπεκιστάν: ένας ευέξαπτος οδηγός, η ανοίκεια φυσική ομορφιά και πολλές, πολλές αγελάδες. Απείχαμε ακόμα 10 ώρες για να φτάσουμε στο Χοτζάικουρ, τον οικισμό στο Νότιο Ουζμπεκιστάν όπου μια ντόπια οικογένεια θα μας φιλοξενούσε για τον επόμενο μήνα. 

«Τώρα περνάμε στη Βακτριανή», μας ενημέρωσε η διευθύντρια της ανασκαφής, Λόρεν Μόρις. Έτσι ονόμαζαν οι αρχαίοι το γεωγραφικό κομμάτι της Κεντρικής Ασίας που μοιράζεται σήμερα το Νότιο Ουζμπεκιστάν, το Αφγανιστάν και το Τατζικιστάν. Ξαφνικά όλοι κόλλησαν τα κεφάλια τους στο παράθυρο να δουν απέξω κι εγώ σκεφτόμουν ότι σε αυτό το μέρος είχε φτάσει ο Μέγας Αλέξανδρος δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν. Ήταν το μέρος όπου συναντήθηκαν Δύση και Ανατολή: Έλληνες, Πέρσες, Ινδοί και νομάδες ζούσαν μαζί, γεννώντας έναν νέο πολιτισμό τον οποίο διψούσαμε να ανακαλύψουμε. Όταν φτάσαμε αργά το βράδυ μέσα από χωματόδρομους στο βαθύ σκοτάδι, η οικογένεια, το επίθετο της οποίας δεν κατάφερα ποτέ να μάθω, μας υποδέχθηκε με ένα δείπνο στο χαλί. Χορτόσουπα, κεφίρ και ένας νοστιμότατος χαλβάς. Οι πρώτες γεύσεις δεν ήταν τόσο ξένες.

Κεφαλή Κουσανού πρίγκιπα, 1ος-2ος αιώνας μ.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Τερμέζ.

Ημέρα δεύτερη

Ήταν μόλις η πρώτη μέρα στην ανασκαφή, αλλά δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο. Κάτω από τον καυτό ήλιο και την τρομακτική ξηρασία της στέπας, εγώ και ο Στρατής, ο φίλος και συμφοιτητής μου στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, περπατούσαμε χιλιόμετρα γύρω από το σημείο της ανασκαφής. Συμμετείχαμε εθελοντικά σ’ αυτό το πολυετές αρχαιολογικό πρότζεκτ με στόχο να μάθουμε περισσότερα για τον πολιτισμό και την οικονομική ανάπτυξη των Κουσανών, να δούμε αν ήταν πράγματι οι μεσάζοντες των πρώτων Δρόμων του Μεταξιού, όπως είναι γνωστοί, ή αν η οικονομική τους ανάπτυξη είχε και άλλες πτυχές. Μαζί με τον Τσέχο αρχαιολόγο Γιάκουμπ Χάβλικ συλλέγαμε συστηματικά ό,τι αρχαίο κατάλοιπο βρίσκαμε στην επιφάνεια. Στο Κουλάλ Τέπα, τον λόφο όπου αναπτύχθηκε στην αρχαιότητα ένας αγροτικός οικισμός και όπου διεξαγόταν η ανασκαφή, ξεκινούσε το σκάψιμο από τους ντόπιους εργάτες του χωριού. Όταν έπεφτε ο ήλιος, εγώ, ο Στρατής και ο Χρήστος, υποψήφιος διδάκτορας του Κέιμπριτζ και αρχαιολόγος από την Κύπρο, βοηθούσαμε τους Ουζμπέκους εργάτες στο σκάψιμο. Σύντομα ξεκινήσαμε να ανταλλάσσουμε κοινές λέξεις που βρίσκαμε ανάμεσα στα ελληνικά και τα ουζμπεκικά: τσοπάνης, ζαχάρ, γιοκ… Βρήκαμε έναν κάποιο τρόπο να επικοινωνούμε.

Η ομάδα της αρχαιολογικής αποστολής στον δρόμο προς την ανασκαφή.

Η πιο κοντινή πόλη με βασικές υποδομές βρισκόταν μία ώρα μακριά με αυτοκίνητο. Η μόνη πηγή νερού ήταν ένα ρυάκι που περνούσε από την ξηρή αυλή του σπιτιού, ενώ η ίδια χορτόσουπα επαναλαμβανόταν κάθε μέρα. Για να πιάσω σήμα έπρεπε να ανεβαίνω έναν λόφο παραδίπλα. Κάθε απόγευμα, λίγο πριν δύσει ο ήλιος, αφού διέσχιζα στάβλους με αγελάδες και κάποια τσοπανόσκυλα που με τον καιρό γίνονταν πιο φιλικά, ανέβαινα τον μικρό λόφο με την ελπίδα πως θα καταφέρω να επικοινωνήσω με την οικογένειά μου. Πέρα όμως από σήμα, η κορυφή προσέφερε και μια απίστευτη θέα στα φαράγγια και στους λόφους που περικύκλωναν το χωριό. Σε ένα ύψωμα, όχι μακριά από τον μικρό λόφο, υπήρχε κάποτε ένα ελληνιστικό φρούριο. Μιλώντας στην κοπέλα μου, συνειδητοποίησα πως ό,τι έβλεπε από το μπαλκόνι της στην Αθήνα και ό,τι έβλεπα εγώ από αυτό το ύψωμα στο Νότιο Ουζμπεκιστάν, ανήκαν κάποτε στην ίδια αυτοκρατορία. Κοίτα να δεις!

Ημέρα έβδομη

Με ταλαιπωρούσε μια αρρώστια από την αλλαγή της διατροφής, αλλά δεν μπορούσα να χάσω το πρόγραμμα της μέρας: θα πηγαίναμε εκδρομή, θα επισκεπτόμασταν μια Αλεξάνδρεια. 
Μόλις φτάσαμε, μου κόπηκε η ανάσα. Μπροστά μου έστεκαν τα επιβλητικά της τείχη, ενώ στο βάθος έβλεπα για πρώτη φορά το Αφγανιστάν. Βρισκόμασταν στον αρχαιολογικό χώρο του Καμπίρ Τέπα, που κάποιοι αρχαιολόγοι ταυτοποίησαν με την Αλεξάνδρεια επί του Ώξου, μία από τις πολλές που ίδρυσε ο Αλέξανδρος κατά την παραμονή του στην Κεντρική Ασία. Περιπλανιόμουν ανάμεσα στα ερείπια δίχως να μπορώ να συνειδητοποιήσω πού βρισκόμουν. Περπάτησα κάθε γωνιά, μέχρι τους απότομους γκρεμούς όπου τελείωνε η αρχαία πόλη και όπου κάποτε έρρεε ο αρχαίος ποταμός Ώξος. Ήταν από τα πιο όμορφα μέρη που είχα επισκεφθεί.

Βάση κορινθιακού κίονα στο βουδιστικό μοναστήρι Κάρα Τέπα, 1ος-3ος αιώνας μ.Χ.

Τα ερείπια μαρτυρούσαν την ιστορία της Βακτριανής. Τα θεμέλια της πόλης ήταν από την εποχή του Αλεξάνδρου. Τα πρώτα μεγάλα τείχη χτίστηκαν όταν το σημερινό Ουζμπεκιστάν ήταν μέρος του Ελληνοβακτριανού βασιλείου, που δημιουργήθηκε περίπου εκατό χρόνια μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και αποτέλεσε ένα αυτόνομο ελληνιστικό βασίλειο στην Κεντρική Ασία. Από πάνω είχαν χτίσει ακόμα περισσότερα οι Κουσανοί, ο νομαδικός λαός που δημιούργησε μια μεγάλη αυτοκρατορία στα ερείπια των κατεστραμμένων ελληνιστικών βασιλείων της Κεντρικής Ασίας, την ιστορία των οποίων προσπαθούσαμε να ανακαλύψουμε στην ανασκαφή. Σε αυτές τις πόλεις που ίδρυσε ο Αλέξανδρος, οι Έλληνες συνυπήρχαν με τους ανατολικούς λαούς δύο χιλιάδες χρόνια πριν, ανταλλάσσοντας στοιχεία και πτυχές των πολιτισμών τους.

Σε αυτές τις πόλεις που ίδρυσε ο Αλέξανδρος, οι Έλληνες συνυπήρχαν με τους ανατολικούς λαούς δύο χιλιάδες χρόνια πριν, ανταλλάσσοντας στοιχεία και πτυχές των πολιτισμών τους.

Στην πιο κοντινή πόλη, το Σεραμπάντ, καθίσαμε να φάμε σε ένα μεγάλο εστιατόριο, το οποίο φιλοξενούσε, την ίδια στιγμή, ένα παιδικό πάρτι και δύο γάμους. Το σουρεάλ σκηνικό μαζί με το υπέροχο παραδοσιακό φαγητό και την ασταμάτητη ουζμπεκική ποπ, στους ρυθμούς της οποίας χόρευαν εναλλάξ οι νιόπαντροι και τα πιτσιρίκια του πάρτι, γιάτρεψαν ξαφνικά το στομάχι μου. Στην τοπική αγορά μυηθήκαμε για πρώτη φορά στα παζάρια, μια επιδεξιότητα αναγκαία για τις αγορές, διαπραγματευόμενοι για τα μεγάλα αποθέματα φαγητού και καθαρού νερού που θα χρειαζόμασταν την υπόλοιπη εβδομάδα.

Ημέρα δωδέκατη

Κατά την παραμονή μου στο σπίτι, καταγράφοντας τα αρχαιολογικά ευρήματα υπό τις οδηγίες της κεραμολόγου δρα Γκαμπριέλα Πούσνιγκ, είχα την ευκαιρία να γνωριστώ καλύτερα με την οικογένεια που τόσο καιρό μάς φιλοξενούσε. Οι κυρίες με φρόντιζαν με πολύ τσάι και φρέσκο ουζμπεκικό ψωμί, που έψηναν με τον παραδοσιακό τρόπο, κολλώντας τη ζύμη σε έναν πήλινο φούρνο, ενώ τα παιδιά του σπιτιού, ο εξάχρονος Φάιζουλα και η τρίχρονη Σόλιχα, γκρίνιαζαν συνέχεια για παιχνίδι. Ο Φάιζουλα, δε, αποδείχθηκε μεγάλος φαν του Φοίβου Δεληβοριά, απαιτώντας με νοήματα και ουζμπεκικά, τα οποία δεν καταλάβαινα, να βάλω ξανά και ξανά το Ελεφαντάκι. 

Damas, το εθνικό αμάξι-βαν του Ουζμπεκιστάν.

Παράλληλα, στο πεδίο της ανασκαφής η ομάδα των μεταλλικών ανιχνευτών έβρισκε τα πρώτα αρχαία νομίσματα. Το βράδυ απλώσαμε στο χαλί δεκάδες από αυτά, προσπαθώντας να τα αναγνωρίσουμε. Ενθουσιασμένος, διέκρινα σε ένα ελληνικά γράμματα. «ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ», έγραφε γύρω από μια παράσταση του Ηρακλή να στέκεται με το ρόπαλό του, ενώ στην άλλη μεριά έλαμπε από το ασήμι το προφίλ του ίδιου του Δημητρίου, το κρανίο του οποίου στόλιζε ένα κεφάλι ελέφαντα, παράσημο των κατακτήσεών του στην Ινδία. Ήταν ένας από τους πιο γνωστούς βασιλείς του Ελληνοβακτριανού βασιλείου, και το νόμισμά του ήταν μόνο ένα από τα πολλά με Έλληνες βασιλείς και θεούς που θα βρίσκαμε έως το τέλος της αποστολής. 

Στο πεδίο της ανασκαφής η ομάδα των μεταλλικών ανιχνευτών έβρισκε τα πρώτα αρχαία νομίσματα. Το βράδυ απλώσαμε στο χαλί δεκάδες από αυτά, προσπαθώντας να τα αναγνωρίσουμε.

Ημέρα δέκατη τέταρτη

Χθες το απόγευμα είδαμε την οικογένεια να σφάζει ένα αρνάκι. Ήταν μεγάλο γεγονός και όλο το χωριό μαζεύτηκε στο σπίτι να γιορτάσουν τα γενέθλια ενός συγχωριανού. Ο παππούς έφαγε τόσο πολύ αρνί και μυρωδάτο πιλάφι, που την επόμενη μέρα είχε ξεχάσει πως θα ήταν ο οδηγός για τη δεύτερή μας εκδρομή.

Το πρωί επιβιβαστήκαμε στο Ντάμας, το εθνικό αμάξι-βανάκι του Ουζμπεκιστάν, και ο λακωνικός παππούς –έως το τέλος της αποστολής, το πολύ να είχε ξεστομίσει πέντε-έξι λέξεις–, αγκομαχώντας αυτός και το αυτοκίνητο, κατάφερε με νύχια και με δόντια να μας ανεβάσει στο βουνό του Μπαϊσούν, μέχρι εκεί που τελείωνε ο γκρεμώδης και επικίνδυνος χωματόδρομος. 

Μετά από πολύ περπάτημα φτάσαμε στο ελληνιστικό φρούριο Ουζουντάρα. Όσο ανεβαίναμε το βουνό, τόσο περισσότερο ανακαλύπταμε τα απομεινάρια του. Όταν φτάσαμε στην ακρόπολη, καταλάβαμε και τον λόγο που χτίστηκε σε αυτό ακριβώς το σημείο. Μπορούσαμε να δούμε τη σύγχρονη λεωφόρο αλλά και ένα από τα σημαντικότερα περάσματα της αρχαίας Βακτριανής. Ανακαλύφθηκε αρκετά πρόσφατα από μια ρωσο-ουζμπεκική αρχαιολογική αποστολή και αυτό πιθανότατα μας καθιστούσε τους πρώτους Έλληνες που πάτησαν το πόδι τους εδώ και πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια! Οικοδομήθηκε από τους Σελευκίδες, τους πρώτους κληρονόμους των κατακτήσεων του Αλεξάνδρου σε ολόκληρη την Ασία, πριν η Βακτριανή αυτονομηθεί από τον σατράπη των Σελευκιδών Διόδοτο, που αποσχίστηκε και ίδρυσε το προαναφερθέν Ελληνοβακτριανό βασίλειο. 

Στον καθρέφτη κρέμεται ένα ουζμπεκικό «κομπολόι», το τασμπέ. 

Η επόμενη στάση δεν ήταν μακριά. Είχα διαβάσει γι’ αυτές στα βιβλία από παλιά, αλλά δεν περίμενα να τις δω ποτέ από κοντά. Ήταν οι Σιδηρές Πύλες, το θρυλικό στενό πέρασμα που χώριζε τη Σογδιανή, το σημερινό Βόρειο Ουζμπεκιστάν, από τη Βακτριανή. Σήμερα δεν σώζεται σχεδόν τίποτα· μόνο ο αυτοκινητόδρομος και ο σιδηρόδρομος που εκμεταλλεύονται αυτή την εντυπωσιακή φυσική δίοδο ανάμεσα στα βουνά. Κάποτε όμως έστεκαν εδώ τα τείχη που προστάτευαν το Ελληνοβακτριανό βασίλειο από τις εισβολές των νομάδων της στέπας. Βρισκόμασταν στα σύνορα του ελληνιστικού κόσμου, που μετά τις κατακτήσεις του Αλεξάνδρου και για αιώνες αργότερα εκτεινόταν από τη Μεσόγειο έως αυτές τις Πύλες.

Λίγο μετά τις Πύλες σταματήσαμε για μια ουζμπεκική λιχουδιά που πούλαγε ένας ντόπιος στον δρόμο: το τυρί κουρτ. Στο σχήμα έμοιαζαν με μικρές μπουκιές, ενώ στη γεύση ήταν αλμυρά σαν μυζήθρα. Σκληρά και συμπαγή, διατηρούνταν για μέρες και μόνο δυο-τρία από δαύτα αρκούσαν να χορτάσεις. Όπως μάθαμε όμως από τους ντόπιους, αυτός ακριβώς ήταν και ο λόγος που τα κουρτ ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή ανάμεσα στους κρατουμένους των γκουλάγκ.

Στο πρώτο εστιατόριο που βρήκαμε να φάμε, μας υποδέχθηκαν τρία παιδάκια, τα οποία, μόλις είδαν την κάμερά μου, ζητούσαν επανειλημμένως να τους βγάλω φωτογραφίες ενώ πόζαραν παρέα. Μιλούσαν καλούτσικα αγγλικά, ενώ είχαν δημιουργήσει και μια μικρή επιχείρηση: όποιος επισκεπτόταν την τουαλέτα τούς όφειλε ένα μικρό φιλοδώρημα.

Γλυπτό του Βούδα με δύο μοναχούς, ανάμεσα σε κορινθιακούς κίονες και κάτω από την ιερή συκιά όπου πέτυχε τη φώτιση, Αρχαιολογικό Μουσείο Τερμέζ.

Το Μπαϊσούν, η κοντινότερη πόλη με παζάρι, έμοιαζε με μια μεγάλη γειτονιά. Σχολεία, δέντρα, ήσυχοι δρόμοι, ήταν κάτι το εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι είχαμε συναντήσει μέχρι στιγμής. Στο παζάρι, ψάχνοντας να αγοράσω κάποιο αναμνηστικό για να θυμάμαι αυτή την τρελή μέρα, έπεσα σε ένα σχολικό τετράδιο. Στο εξώφυλλο είχε έναν μεσαιωνικό εθνικό ήρωα, τον Πέρση επιστήμονα Αλ Μπιρούνι. Το μάτι μου, όμως, έμεινε στα μεγάλα γράμματα στο κέντρο του τετραδίου: «Daftar». «Τεφτέρι!», μου υπέδειξε ο Στρατής, ανακαλύπτοντας άλλη μία λέξη που έρχεται από την Ανατολή.

Ημέρα δέκατη ένατη 

Είχαμε ολοκληρώσει τις δουλειές μας και ο Γιάκουμπ πρότεινε σ’ εμένα, στον Στρατή και τον Χρήστο να πάμε μια βόλτα γύρω στο χωριό. Βγήκαμε από την πίσω πόρτα της αυλής, περάσαμε μια χωμάτινη γεφυρούλα και μαζί σε έναν άλλον κόσμο, σε ένα μέρος που καμία σχέση δεν είχε με ό,τι είχαμε συνηθίσει στον οικισμό. Περπατήσαμε πλάι σε έναν ξεροπόταμο όπου έρρεε ελάχιστο νερό, αρκετό όμως για να πλένουν οι γυναίκες του χωριού τα ρούχα. Δίπλα μας το έδαφος κοβόταν σαν μαχαίρι. Όσο περπατούσαμε, τόσο περισσότερο ψήλωνε το φαράγγι, από την κορυφή του οποίου μας παρακολουθούσαν κάπως καχύποπτα κατσίκες και μικρά βοσκόπουλα. Εμείς χαιρετούσαμε διακριτικά τους βοσκούς που περνούσαν με το διψασμένο κοπάδι τους. 

Λιγότερο ευγενικά ήταν τα δύο σκυλιά του σπιτιού, με τα οποία είχαμε γίνει πλέον στενοί φίλοι και μας ακολουθούσαν όπου πηγαίναμε: η Μπόινοκ και το κουταβάκι της, η Πάντα. Θέλοντας να μας προστατεύσουν, επιτέθηκαν στα σκυλιά ενός βοσκού και η μικρή Πάντα παραλίγο να τραυματιστεί άσχημα από τα μεγαλύτερα τσοπανόσκυλα. Αυτή η σύγκρουση όμως αποτέλεσε και την αφορμή να γνωρίσουμε τον ίδιο τον τσοπάνη, τον Ζαΐρ, ο οποίος, μόλις άκουσε πως είμαστε αρχαιολόγοι, θέλησε να μας οδηγήσει σε κάποια μέρη που μόνο ο ίδιος γνώριζε. 

Βοσκός με τοπική φορεσιά δίνει κατευθύνσεις σε αρχαιολόγο της αποστολής.

Επικοινωνώντας μέσω νοημάτων και ρωσικών, τα οποία μιλούσε ο Γιάκουμπ, μας έδειξε μικρούς και μεγαλύτερους ανεξερεύνητους τύμβους, άγνωστους μέχρι τότε. Ο πιο ψηλός, όπως μας εξήγησε ο Ζαΐρ, είναι αφιερωμένος σε μια άγνωστη θεότητα των βοσκών, η οποία λατρεύεται σε αυτά τα μέρη από την αρχαιότητα. Με είχε κυριεύσει ενθουσιασμός αλλά και μεγάλη περιέργεια. Ο Ζαΐρ, φορώντας την παραδοσιακή ουζμπεκική φορεσιά, το «τσαπάν», μας πήγαινε από λόφο σε λόφο που από κάτω τους κρύβονταν –το πιθανότερο– μεσαιωνικά ή ακόμα αρχαιότερα κατάλοιπα και ήμασταν οι πρώτοι αρχαιολόγοι που τους ανακαλύπταμε. Έπειτα, μας γνώρισε τα παιδιά του, το μεγαλύτερο από τα οποία ονομαζόταν Ισκαντάρ, η ασιατική παραλλαγή του ονόματος «Αλέξανδρος».

Ημέρα εικοστή πέμπτη

Για την τελευταία μας εκδρομή είχαμε αφήσει τα καλύτερα. Δεν είχαμε ξαναβρεθεί τόσο κοντά στα σύνορα με το Αφγανιστάν. Το Τερμέζ ήταν η πρώτη μεγαλούπολη στην οποία βρισκόμασταν εδώ και εβδομάδες. Αρχικά πήγαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Βρέθηκα για πρώτη φορά σε απόσταση αναπνοής από τα πολύτιμα έργα τέχνης που έστεκαν στους υποφωτισμένους χώρους έκθεσης. Αυτά τα γλυπτά ήταν από τους λόγους που είχα κάνει αυτό το ταξίδι. Στα μάτια μου ξεχώρισε αυτό ενός Κουσανού πρίγκιπα, που είχε διαλέξει να απεικονιστεί με ελληνική τεχνοτροπία, φορώντας όμως παράλληλα το μυτερό του στέμμα, ενδεικτικό της νομαδικής του καταγωγής. Παραδίπλα, δύο μικρές Καρυάτιδες είχαν μετατραπεί σε Ινδές χορεύτριες, ενώ ένας Βούδας έστεκε γαλήνια ανάμεσα σε δύο κορινθιακούς κίονες. Στην αυτοκρατορία των Κουσανών, οι οποίοι κατέκτησαν τα εδάφη που είχαν ανθίσει τα ελληνιστικά βασίλεια της Κεντρικής Ασίας και της Ινδίας, η ελληνική τέχνη όχι μόνο συνεχίστηκε, αλλά και εμπλουτίστηκε. Γεννήθηκε ένα νέο είδος τέχνης, που συνδύαζε τα ελληνικά στοιχεία με τον βουδισμό, δίνοντας την πρώτη ανθρωπόμορφη εικόνα του Βούδα, ο οποίος μέχρι τότε παρουσιαζόταν ανεικονικά.

Πέρα από το ποτάμι ξεκινά το έδαφος του Αφγανιστάν.

Το μουσείο ήταν ένα ταξίδι στην τέχνη και την ιστορία του τόπου, ενώ η μεγαλύτερη ένδειξη της ανάμειξης των πολιτισμών που συνέβη εδώ ήταν ένα γλυπτό της Αθηνάς. Το πιο εντυπωσιακό όμως δεν ήταν το ίδιο το γλυπτό, αλλά το γεγονός πως αυτή η Αθηνά έστεκε κάποτε δίπλα σε θεούς της Ασίας, σε ένα σύμπλεγμα γλυπτών που στόλιζε ένα κουσανικό παλάτι με το ποικίλο πάνθεόν τους. Θεοί των Περσών, των Ελλήνων και των Ινδών λατρεύονταν κάποτε μαζί.

Στην επόμενη στάση βρισκόμασταν σε ένα μέρος που δεν γνωρίζαμε πόσο επικίνδυνο ήταν. Το Αφγανιστάν φαινόταν πλέον καθαρά. Η απέραντη όχθη του Άμου Ντάρια, του ποταμού που χωρίζει το Ουζμπεκιστάν από το Αφγανιστάν, δεν απείχε πολύ εδαφικά. Στην πραγματικότητα ωστόσο, αυτός ο ποταμός χώριζε δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Εμείς όμως δεν είχαμε πάει για να θαυμάσουμε τα συρματοπλέγματα και τους οπλισμένους στρατιωτικούς που περιπολούσαν, αλλά για να επισκεφθούμε δύο αρχαία βουδιστικά μοναστήρια, μοναδικά στο είδος τους.

Για καλή μας τύχη, υπήρχε ένας ντόπιος ξεναγός σ’ εκείνο το σημείο. Κάποια στιγμή άνοιξε την παλάμη του και άρπαξε μια χούφτα από το ξηρό χώμα. Μείναμε άναυδοι όταν το μόνο που έμεινε στην παλάμη του ήταν σκουριασμένες σφαίρες! Μας εξήγησε ότι κάποτε το μοναστήρι χρησιμοποιούνταν ως στρατόπεδο και κέντρο εξάσκησης στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού, πριν εισβάλουν στο Αφγανιστάν το 1979. Κάποιοι, μάλιστα, είχαν χαράξει το αποτύπωμα της παλάμης τους στους τοίχους των μοναστηριών και δίπλα το όνομά τους.

Τα ανοικοδομημένα τείχη της Αλεξάνδρειας επί του Ώξου (Καμπίρ Τεπά).

Όσο περπατούσαμε στα μοναστήρια, πέρα από σοβιετικές σφαίρες, βρίσκαμε και κάτι εξίσου απρόσμενο: αμέτρητες βάσεις κορινθιακών κιόνων. Οι Κουσανοί είχαν χτίσει τους πρώτους αιώνες μ.Χ. πάμπολλα βουδιστικά μοναστήρια όπως αυτά, το Φαϊγιάζ Τέπα και το Κάρα Τέπα, συνδυάζοντας την ινδική – βουδιστική αρχιτεκτονική με την αρχαία ελληνική. Στο τέλος της ημέρας δεν ήξερα τι ήταν πιο εντυπωσιακό: το ότι είχα κρατήσει μια ντουζίνα σφαίρες στην παλάμη μου ή το ότι είχα δει περιστύλια με κορινθιακούς κίονες σε ένα αρχαίο βουδιστικό μοναστήρι;

Όσο περπατούσαμε στα μοναστήρια, πέρα από σοβιετικές σφαίρες, βρίσκαμε και κάτι εξίσου απρόσμενο: αμέτρητες βάσεις κορινθιακών κιόνων. 

Ημέρα τριακοστή

Τελείωνε μια δύσκολη εβδομάδα, με πολλή δουλειά αλλά και μια δυσάρεστη εξέλιξη: το μικρό κουταβάκι της οικογένειας, η Πάντα, είχε δυστυχώς πεθάνει. Την είχε ταλαιπωρήσει μια αρρώστια που ήρθε γρήγορα και δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί. Τα μόνα κτηνιατρεία στην ευρύτερη περιοχή ειδικεύονταν αποκλειστικά στα άλογα. Ήταν μια σκληρή υπενθύμιση της πραγματικότητας στην οποία βρισκόμασταν. Την εβδομάδα αυτή, όμως, μας βρήκαν και νέες ενθουσιώδεις ανακαλύψεις στην ανασκαφή, που προσέθεταν σιγά σιγά κομμάτια στο παζλ, το οποίο, όπως σε όλες τις αρχαιολογικές ανασκαφές, αργεί να ολοκληρωθεί. Οι ρυθμοί είχαν ανεβεί και όλοι δουλεύαμε πρωί και βράδυ για να κλείσει η αποστολή επιτυχώς. Το τελευταίο βράδυ το γιορτάσαμε με ουζμπεκική ποπ, αλλά και τραγούδια του Λευτέρη Πανταζή, τιμώντας την ουζμπεκική καταγωγή του.

Αντίγραφο ζωφόρου, χαρακτηριστικό δείγμα μείξης ελληνικών, περσικών, κεντροασιατικών και ινδικών στοιχείων, Αρχαιολογικό Μουσείο Τερμέζ.

Ημέρα τριακοστή πρώτη

Η περιπέτεια είχε φτάσει στο τέλος της. Ο Ρώσος οδηγός που μας είχε φέρει στον οικισμό πριν από έναν μήνα, είχε έρθει να μας παραλάβει. Είχα στο μυαλό μου τα θρυλικά μέρη που επισκεφθήκαμε, τις αρχαίες πόλεις στις ερήμους που είχαν χτιστεί από τους αρχαίους Έλληνες και τους Κουσανούς, αλλά και τα πανέμορφα γλυπτά ενός άγνωστου πολιτισμού στο μουσείο.

Θα μου έλειπε όμως και ο οικισμός, η απλότητα της καθημερινότητας παρά τις δυσκολίες, τα υπέροχα άτομα της αποστολής, καθώς και οι άνθρωποι του χωριού: οι εργάτες, ο λακωνικός παππούς, η φιλόξενη γιαγιά, οι πάντα χαμογελαστές κυρίες και τα όλο χαρά και κέφι παιδιά της οικογένειας, ο Φάιζουλα και η Σόλιχα. Ανακαλύπτοντας την ιστορία του Ουζμπεκιστάν, είχα μάθει πολλά άγνωστα πράγματα για τον αρχαίο κόσμο αλλά και για το σήμερα. Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, μακρινοί πολιτισμοί είχαν συναντηθεί εδώ, συνυπήρχαν και αναμειγνύονταν, γεννώντας κάτι νέο και μοναδικό. Ήταν κάπως σαν τα τοπία που χάζευα και πάλι στον γυρισμό από το παράθυρο. Στέπα, βουνά και λόφοι διαδέχονταν το ένα το άλλο. Συνυπήρχαν, όμως, σε ένα από τα πιο περίεργα και όμορφα μέρη του κόσμου.

Οι φοιτητές Αρχαιολογίας Μαρίνος Καραγιαννόπουλος και Στρατής Καλουτάς μπροστά από το αρχαίο βουδιστικό μοναστήρι του Φαγιάζ Τέπα.

Σχετικά με την αποστολή

Η αρχαιολογική ανασκαφή του Κουλάλ Τέπα είναι μέρος μιας τσεχο-ουζμπεκικής αρχαιολογικής αποστολής, συνεργασία του Charles University της Πράγας και του Termez State University. Πραγματοποιείται από το 2002, υπό την εποπτεία του καθηγητή Λάντισλαβ Στάντσο του Charles University, με σκοπό την περαιτέρω ανακάλυψη της ιστορίας και του πολιτισμού του αρχαίου Ουζμπεκιστάν. Η Λόρεν Μόρις από το Charles University ηγείται του Kulal Tepa Archaeological Project. Το έργο αυτό αφορά την κατανόηση της έκτασης και των καταλυτών της αγροτικής οικονομικής ανάπτυξης κατά την περίοδο των Κουσανών (1ος-4ος αιώνας μ.Χ.), που ήταν μάρτυρες μεγάλων αλλαγών στην ιστορική περιοχή της Βακτριανής. Το Κουλάλ Τέπα είναι ένας μικρός αγροτικός οικισμός στην περιοχή Σεραμπάντ της επαρχίας Σουρχανταριά (Νότιο Ουζμπεκιστάν) και κάποτε ήταν το κέντρο μιας μικρο-όασης στους πρόποδες των βουνών Κουγκιτάνγκ. Σε αυτή την περιοχή είχε επίσης προηγουμένως σημειωθεί σύντομη κατοίκηση στον κοντινό χώρο του Ισκαντάρ Τέπα (ανασκαφές υπό τη διεύθυνση του Λ. Στάντσο). Οι κάτοικοι του Ισκαντάρ Τέπα ασχολούνταν σε κάποιον βαθμό με την αγροτική επεξεργασία κατά την Ελληνιστική περίοδο (2ος αιώνας π.Χ.).

πηγήΚεντρική φωτογραφία: Οι εργάτες της ανασκαφής την ώρα που πέφτει ο ήλιος στο Κουλάλ Τέπα. (Φωτογραφίες: Μαρίνος Καραγιαννόπουλος)

Ε ναι

 

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος

 

Τα πονηρά πνεύματα μας υποκινούν στο κακό, αλλά δεν μας εξαναγκάζουν και να το πράξουμε.

Αν μπορούσαν να μας εξαναγκάσουν, τότε δεν θα υπήρχε άνθρωπος που να μην αμάρτανε με κάθε είδους αμαρτία.

Αλλά, όπως αυτοί έχουν την δυνατότητα να μας βάζουν σε πειρασμούς, έτσι και εμείς έχουμε τη δύναμη και την ελευθερία να μην τους δεχόμαστε.

Είναι, λοιπόν, απόλυτα σίγουρο, ότι οι δαίμονες δεν έχουν καμμιά δύναμη πάνω μας, παρά μόνο όταν τους παραδώσουμε το θέλημά μας...

Δεν υπάρχει τίποτε πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων.

  

Αριστοτέλης

Αυτή η υπέροχη φωτογραφία του Τάκη Τλουπα μου θύμισε τη μάνα ..

 

Η Μάνα μου ήταν αγρότισσα, με γέννησε το 1959, επιστρέφοντας το μεσημέρι απ' το χωράφι όπου φύτευε καπνά.

Την θυμάμαι να φοράει τσεμπέρι όλη την ημέρα.

Στην αυλή του σπιτιού, που περπατούσε συνέχεια πέρα δώθε κάνοντας διάφορες δουλειές....

Στον φούρνο πίσω από το σπίτι όταν έψηνε το ψωμί που είχε ζυμώσει από την νύχτα.

Στο χωράφι, όταν καθόμασταν κάτω από την σκιά ενός μεγάλου δέντρου για κολατσιό... Ακουμπούσε το ψωμί στο στήθος της και αφού το φιλούσε στην συνέχεια το έκοβε και το μοίραζε σε όλους μας.

Το σούρουπο, όταν καθόταν να ξαποστάσει στα σκαλοπάτια του σπιτιού και να κάνει λίγο κουβέντα με την γειτόνισσα.

Οι άγριοι κρόκοι της Πίνδου!!

  

φωτο Thanos Stoupas

Το σχέδιο για το Αιγαίο αποκαλύπτεται και είναι ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ!

 Οι δηλώσεις της γενικής διευθύντριας του ΕΛΙΑΜΕΠ Μαρίας Γαβουνέλη προκαλούν τεράστιο προβληματισμό όχι για το που κατευθύνεται ο μυστικό διάλογος της κυβέρνησης Μητσοτάκη με τον Ερντογάν, αλλά για το που έχει ήδη φθάσει. 

Ο Παναγιώτης Παύλος σχολιάζει τις δηλώσεις της γενικής διευθύντριας του ΕΛΙΑΜΕΠ και ζητά την άμεση παραίτηση της. Θεωρεί ότι οι δηλώσεις περί 8 και 9 ναυτικών μιλίων για την Ελλάδα στο Αιγαίο, έγιναν για να μετρηθεί η αντίδραση της κοινής γνώμης , η οποία έτσι κι αλλιώς δεν έχει την παραμικρή ενημέρωση για το τι συζητά και τι κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη με την Τουρκία. Ο ορυμαγδός καθησυχαστικών δηλώσεων διαψεύδεται εντός ημερών για να μην πούμε ωρών από τις δηλώσεις Ερντογάν αλλά και τις προκλήσεις της Άγκυρας ,όχι μόνο στο Αιγαίο και στην Κύπρο, αλλά και στην Θράκη.

 Ο Παύλος μιλά για μειοδοσία και αναρωτιέται τι συζητά ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης με τον Τούρκο ομόλογο του. Υπάρχει κάτι ,κάποιος, κάποιοι που μπορούν να σταματήσουν την κατηφόρα στο θέμα του Αιγαίου; Η απουσία αξιόπιστης αντιπολίτευσης δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για ένα τόσο σοβαρό εθνικό θέμα. Όποιος θέλει να βάλει φρένο στην καταστροφή που έρχεται θα πρέπει να σταματήσει να μιλάει και να κάνει πράξεις.Αυτό αφορά και στους δύο πρώην πρωθυπουργούς Καραμανλής και Σαμαράς που έχουν πει πολλά αλλά δεν είναι αρκετά για να σταματήσουν αυτό που ήδη φαίνεται ότι θα αντιμετωπίσει η χώρα: τον ακρωτηριασμό της.