Προς ένα θερμό «επεισόδιο»;

Μερικά πράγματα πρέπει να τα πούμε πλέον, χωρίς μισόλογα:

Εδώ κι ένα χρόνο περίπου – και μέχρι πριν λίγο – κάποιοι σκέπτονταν σοβαρά ένα “θερμό επεισόδιο” διάρκειας ολίγων ωρών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ώστε να “εκτονωθεί” η ένταση μεταξύ τους και να τις οδηγήσει σε επίλυση των “διαφορών” τους… 

Ένα σύντομο στρατιωτικό επεισόδιο, στο οποίο η Τουρκία θα “κέρδιζε στα σημεία” και η Ελλάδα απλώς δεν θα “ταπεινωνόταν”…

Οπότε αμέσως μετά θα άρχιζαν απευθείας διαπραγματεύσεις και προσφυγή σε διεθνή διαιτησία (υπό όρους που η Ελλάδα σήμερα – και σωστά – δεν συζητάει).

Η Τουρκία θα κέρδιζε τα περισσότερα – αλλά όχι όλα – απ’ όσα διεκδικεί. 

Και θα νομιμοποιούσε τα περισσότερα – αλλά όχι όλα – τα “τετελεσμένα” που έχει δημιουργήσει με τις “πειρατικές” της ενέργειες…

Η Ελλάδα θα έχανε πολλά – αλλά όχι όλα – απ’ όσα το Διεθνές Δίκαιο της επιτρέπει να διεκδικήσει. Και θα κατοχύρωνε “κάπως” αυξημένη κυριαρχία σε χωρικά ύδατα (κάτι πάνω από 6 μίλια – αλλά σίγουρα πολύ κάτω από 12 που δικαιούται, πολύ κάτω κι από 10 μίλια που θα μπορούσε να είναι ένας “έντιμος συμβιβασμός” στο Αιγαίο).

Η Ελλάδα θα κατοχύρωνε ακόμα και “κάποια” κυριαρχικά δικαιώματα σε ΑΟΖ (που σήμερα δεν έχει ακόμα διακηρύξει), όμως πολύ πιο κάτω από όσα της επιτρέπει το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, 1982). Και πάντως θα έχανε – οριστικά – την ΑΟΖ νοτίως του Καστελόριζου. 

Μ’ άλλα λόγια η Τουρκία θα κέρδιζε από… “τα πάντα όλα” που σήμερα διεκδικεί, τα περισσότερα. \

Και η Ελλάδα θα κέρδιζε από το τίποτε, έστω “κάτι”…

 

Μιλάμε για μια ελεγχόμενη κλιμάκωση κι ένα σκηνοθετημένο θερμό επεισόδιο, επίσης ελεγχόμενο. Το “σκηνικό” είχε αρχίσει να στήνεται: 

— Οι “παραινέσεις”, από Γερμανία κυρίως: Βρείτε τα…

— Έλληνες αρμόδιοι και αναρμόδιοι (σε διακομματική βάση) να καταγγέλλουν ως… “μαξιμαλισμό” της Ελλάδας, το ότι διεκδικεί όσα της επιτρέπει το Διεθνές Δίκαιο! Και καλούν την Ελλάδα να κάνει “εκπτώσεις”, πριν ακόμα πάει σε διαιτησία για να μοιράσει όσα το Διεθνές Δίκαιο σαφώς προβλέπει ότι είναι “δικά της”!

— Το τελευταίο διάστημα πύκνωναν και τα “κατευθυνόμενα δημοσιεύματα” ότι η Ελλάδα θα προμηθευόταν τελικά τα αμερικανικά πολεμικά (που ουσιαστικά ήταν “ενισχυμένη ακτοφυλακή”) και όχι τις γαλλικές φρεγάτες ανοικτής θαλάσσης – διότι, το Πολεμικό Ναυτικό, λέει, δεν έχει “ρόλους ανοικτής θαλάσσης” στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή νοτίως του Καστελόριζου.

— Άλλοι, τέλος, μας προετοίμαζαν – ρητά και δημόσια – ότι πρέπει “να δώσουμε” την ΑΟΖ του Καστελόριζου για να “κρατήσουμε” την ΑΟΖ στο Αιγαίο και γύρω από την Κρήτη…!

–Ενώ παράλληλα η Τουρκία διεκδικεί ευθέως αποστρατιωτικοποίηση των Ελληνικών  νησιών στο Ανατολικό Αιγαίο και τον έλεγχο του μισού Αιγαίου…

Για να το πούμε αλλιώς, κάποιοι είχαν αρχίσει να “προετοιμάζουν” την Ελληνική κοινή γνώμη, ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε τα πάντα, οπότε, αν καταφέρουμε να περισώσουμε όσα… είναι ήδη δικά μας και η Τουρκία πάρει όλα τα υπόλοιπα που εμείς δικαιούμαστε, πάλι “ευχαριστημένοι” πρέπει να είμαστε…

 

Σε όλο αυτό το “σενάριο” υπήρχε ένα σοβαρό πρόβλημα, ωστόσο…

Ότι είναι πολύ δύσκολο να ελέγξεις μια “κλιμάκωση” πέρα από ένα σημείο. Κι είναι ακόμα δυσκολότερο να ελέγξεις την έκβαση ενός θερμού επεισόδιο, από τη στιγμή που ξεκινάει…

Μ’ άλλα λόγια, αν η Ελληνική “αντίδραση” στις κλιμακούμενες τουρκικές προκλήσεις δεν ήταν “συγκρατημένη” (restrained), τότε θα χανόταν κάθε έλεγχος!

Κι αυτό είναι το πρόβλημα με κάθε έννοια “ελεγχόμενης σύγκρουσης” (controlled conflict) και κάθε “ελεγχόμενη αντίδραση” (restrained response): Ότι τελικά δεν μπορούν να ελεγχθούν πλήρως από την αρχή…

 

Πέρα απ’ αυτό το “δομικό πρόβλημα”, ωστόσο, το σενάριο άρχισε να χαλάει αλλού: γύρω από την Τουρκία, μέσα στην Τουρκία, στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη – τώρα πλέον και διεθνώς…

–Η τουρκική υπερεπέκταση δημιούργησε πολύ περισσότερους τοπικούς στρατηγικούς ανταγωνιστές για την Τουρκία. Τοπικούς ανταγωνιστές, που θέλουν να τη δουν να “τσαλακώνεται” (Αίγυπτος, Ισραήλ, Εμιράτα, Σαουδαραβία). 

–Στους στρατηγικούς ανταγωνιστές της Τουρκίας, προστέθηκε τώρα και η Γαλλία, που θέλει αυτή να γίνει η κυρίαρχη αεροναυτική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Πράγμα που σημαίνει ότι η Γαλλία πρέπει να παραμερίσει την Τουρκία.

–Ο έλεγχος του Σουέζ για τη Δύση έγινε πολύ πιο σημαντικός πλέον, απ’ ό,τι ο έλεγχος του Βοσπόρου. Άρα και η συμμαχία με την “κοσμική” Αίγυπτο, είναι πολύ πιο σημαντική πλέον για τη Δύση απ’ ό,τι η Τουρκία του Ερντογάν, που στηρίζει όλες τις ισλαμιστικές παραφυάδες παντού στον υπόλοιπο κόσμο…

–Η ίδια η “απομάκρυνση” των ΗΠΑ από τη Μεσόγειο και η αναδιάταξη των αμερικανικών δυνάμεων στον Ειρηνικό και τον Ινδικό έναντι της Κίνας, ενίσχυσε τον ρόλο της Γαλλίας στη Μεσόγειο με σύμφωνη γνώμη των Αμερικανών. Αλλά και την αποδυνάμωση του παραδοσιακού ΝΑΤΟ, που τώρα πρέπει να μετεξελιχθεί σε “κάτι άλλο”, αλλιώς θα εξαϋλωθεί…

–Για να μη μιλήσουμε για το άδοξο τέλος της “εποχής Μέρκελ”, τη δυσκολία να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση στην Γερμανία, αλλά και την ενεργειακή κρίση που κυοφορείται σήμερα στην Ευρώπη (που αποδυναμώνουν τη Γερμανική ηγεμονία στο Ευρωατλαντικό οικοδόμημα..,)

Τέλος προστέθηκε πλέον και η αποδυνάμωση Ερντογάν μέσα στην Τουρκία. Που αυξάνει τις τριβές μεταξύ των επίδοξων “επιγόνων” του, πράγμα που καθιστά ανεξέλεγκτη την Τουρκία. Και μηδενίζει τις προοπτικές ενός σεναρίου “ελεγχόμενης σύγκρουσης” με την Ελλάδα. 

Τώρα το “ελεγχόμενο θερμό επεισόδιο” – που ήταν έτσι κι αλλιώς “παρακινδυνευμένο” εξαρχής – δεν υπάρχει πια. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται πια να γίνει “θερμό επεισόδιο”. Σημαίνει ότι, αν συμβεί, δεν θα είναι καθόλου “ελεγχόμενο”.

Και πάντως, σίγουρα, δεν θα είναι “σκηνοθετημένο” από πριν!

Κι ύστερα ήλθαν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών. 

–Η ανακοίνωση ότι η Ελλάδα θα προμηθευθεί τελικά τις γαλλικές φρεγάτες ανοικτής θαλάσσης (κόντρα στις διαρροές κυβερνητικών παραγόντων όλο το προηγούμενο διάστημα). Τώρα επισήμως λέγεται πλέον, ότι η Ελλάδα θα ενισχύσει την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο (εκεί που… “δεν είχε λόγο να βρίσκεται”, σύμφωνα με όσα μας έλεγαν ως πριν λίγο). 

–Η υπογραφή της Ελληνογαλλικής Συμφωνίας Αμυντικής Συνδρομής –  ενώ  ως τώρα μας έλεγαν ότι: δεν γίνεται δύο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να συμμαχήσουν ανοικτά κατά τρίτης χώρας του ΝΑΤΟ! Να που έγινε κι αυτό…

Προς μεγάλην έκπληξη – και απογοήτευση – όλης της κουστωδίας των “συμβούλων”, πως ως τώρα μας έλεγαν ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να φύγει από το… “άρμα της Γερμανίας”! Και σήμερα είτε ανόρεχτα χειροκροτούν την Ελληνογαλλική Συμφωνία, είτε διακριτικά την υποβαθμίζουν, ή την υπονομεύουν – ενίοτε και όλα αυτά μαζί!

— Επίσης υπογράφεται και η νέα Ελληνοαμερικανική Αμυντική Συμφωνία, αισθητά αναβαθμισμένη – και σε διάρκεια (πενταετής αντί ετήσιας διάρκειας) και σε αριθμό αμερικανικών βάσεων που προβλέπει (συν 4) και σε διάταξη των βάσεων αυτών (Αλεξανδρούπολη και ένα νησί). 

Όταν οι Αμερικανοί αποσύρονται από μια περιοχή (τη Μεσόγειο), το να αναβαθμίζουν την παρουσία τους σε μία χώρα αυτής της περιοχής – την Ελλάδα –  σημαίνει ότι υποβαθμίζουν αντίστοιχα την παρουσία τους παντού αλλού. Στην περίπτωσή μας, μάλλον υποβαθμίζουν την παρουσία τους στην Τουρκία….

— Κι ακόμα η Ελλάδα αποκτά οπλικά συστήματα, που διασφαλίζουν στην Ελλάδα σημαντικότατο ρόλο στην “νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας” της Δύσης στην Μεσόγειο. Υπό την ηγεσία της Γαλλίας, αλλά και με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ…. 

Μια νέα “αρχιτεκτονική “ασφαλείας”, που όμως μάλλον “δεν χωρά” την Τουρκία ως δεσπόζουσα “περιφερειακή δύναμη”! Διότι η Αίγυπτος δεν την θέλει, τα υπόλοιπα κοσμικά αραβικά καθεστώτα δεν την θέλουν, το Ισραήλ επίσης δεν την θέλει. Και για να προχωρήσει η νέα στρατηγική ασφαλείας της Δύσης στη Μεσόγειο, πρέπει να αναδιπλωθεί η Τουρκία απ’ όλα τα σημεία της πρόσφατης “υπερ-επέκτασής” της. Από τη Συρία ως τη Λιβύη…

Έτσι, σήμερα δημιουργείται “ευθυγράμμιση” γεωπολιτικών συμφερόντων που ευνοούν τη σύζευξη Ελληνικής και Κυπριακής ΑΟΖ και γενικότερα την αναδίπλωση της Τουρκίας…

Εδώ υπάρχει μια διαφορά ωστόσο: Οι ΗΠΑ δεν θα βιαστούν να “ξεγράψουν” την Τουρκία. Περιμένουν τις εξελίξεις μετά τον Ερντογάν…

Η Γαλλία, αντίθετα, επείγεται να “δέσει” όλες τις συμμαχίες που της χρειάζονται για να εμπεδώσει τον έλεγχο της Μεσογείου, μαζί με άλλες  χώρες της περιοχής όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ. Με “ενσωμάτωση” πλέον και της Κύπρου…

Για όλα αυτά, όμως, η πλήρης σύμπραξη της Ελλάδας είναι απαραίτητη…

Οι Αμερικανοί οφείλουν να βιαστούν να τα βρουν με τους Ρώσους globally (έναντι της Κίνας).

  Οι Γάλλοι επείγονται να διασφαλίσουν τα δυτικά συμφέροντα locally (στη Μεσόγειο). 

Η Τουρκία δεν ωφελείται από καμία από αυτές τις προοπτικές. 

Η Ελλάδα ωφελείται και από τις δύο. 

 

Σε αυτές τις συνθήκες ένα θερμό επεισόδιο Ελλάδας-Τουρκίας είναι πολύ πιο πιθανό. Κυρίως γιατί επείγονται οι Τούρκοι: Γιατί αν δεν εκβιάσουν τα πράγματα τώρα, αύριο ίσως είναι αργά για τους ίδιους. Κι όχι μόνο γιατί η Ελλάδα αναβαθμίζει την στρατιωτική της ισχύ συνεχώς. Αλλά κυρίως γιατί όλες οι άλλες χώρες της περιοχής ευθυγραμμίζονται κατά της Τουρκίας…

Η Ελληνογαλλική συμφωνία προ δέκα ημερών και η Ελληνοαμερικανική τώρα (με σαφή αναφορά πλέον στο “σεβασμό και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων), δείχνουν πως όλοι οι “μεγάλοι παίχτες” αρχίζουν να “τοποθετούνται” εν όψει των αναμενομένων εξελίξεων – στην περιοχή μας και ευρύτερα…

Όλα αυτά αυξάνουν και την αυτοπεποίθηση της Ελλάδας (πλην …”Λακεδαιμονίων”, φυσικά), αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων της πιο συγκεκριμένα.

Γιατί η ισχύς μιας χώρας είναι συνάρτηση, όχι μόνων των οπλικών συστημάτων που διαθέτει, αλλά και της ετοιμότητας της να τα χρησιμοποιήσει πλήρως, αν χρειαστεί. 

Το “κλασικό” σενάριο θερμού επεισοδίου που υπήρχε ως τώρα, προέβλεπε περιορισμένη και ελεγχόμενη χρήση βίας. Απολύτως στοχευμένη από την πλευρά της Τουρκίας – και “άμυνα για την τιμή των όπλων” από την πλευρά της Ελλάδας. Ώστε να συρθεί μετά η Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις και να χάσει αναίμακτα όσα δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί με τα όπλα. 

Το σενάριο αυτό τώρα αλλάζει. Η κλιμάκωση έχει πάψει πια να θεωρείται “ελεγχόμενη”. Γιατί η Τουρκία δεν ελέγχεται από κανένα – και γιατί η Ελλάδα μπορεί να απαντήσει πια αποφασιστικά – όχι απλώς “για την τιμή των όπλων”…

Η Ελλάδα έτσι κι αλλιώς διέθετε μέσα για να κάνει σοβαρή “ζημιά” στην Τουρκία. Σήμερα διαθέτει περισσότερα, είναι πιο διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όσα έχει, η ισχύς πυρός της αυξάνεται συνεχώς και – το σπουδαιότερο: συνδέεται πλέον στρατηγικά με άλλες χώρες, που είτε θέλουν κι αυτές να  “στραπατσαριστεί” η Τουρκία, είτε δεν θα εμποδίσουν ένα ενδεχόμενο “στραπατσάρισμα” της Τουρκίας. 

Οι Τούρκοι από την πλευρά τους διαθέτουν ακόμα κάποια “τακτικά πλεονεκτήματα”, αλλά αυτά δεν μπορούν να τους εξασφαλίσουν πλέον σίγουρη “επικράτηση επί του πεδίου” – και το σπουδαιότερο: δεν μπορούν να αποτρέψουν συντριπτικά “ανταποδοτκά πλήγματα” από την Ελλάδα. Οπότε κινδυνεύουν να συρθούν τελικά εκείνοι σε διαπραγμάτευση όπου θα χάσουν πολύ περισσότερα απ’ όσα επιδίωκαν – κι όσα έλπιζαν…

Το πιο ενδιαφέρον ίσως: Ό,τι “καλό” για την Τουρκία προκύψει  πλέον από ένα θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα, θα το “πιστωθεί” όποιος το ξεκινήσει αποκτώντας  έτσι προβάδισμα στην μάχη των διαδοχής του Ερντογάν. 

Ενώ ό,τι “δυσάρεστο” προκύψει για την Τουρκία θα το “χρεώσουν” όλοι στον ίδιο ο Ερντογάν, που σε λίγο δεν θα υπάρχει. Πράγμα πολύ “βολικό” για όλους…

Τώρα πλέον η προοπτική ενός θερμού επεισοδίου έχει μπει στο επικίνδυνο παιγνίδι διαδοχής του Ερντογάν, το οποίο αφορά το μέλλον της Τουρκίας συνολικά. Αν η Τουρκία κερδίσει ένα τέτοιο θερμό επεισόδιο, η ίδια θα  γίνει πολύ πιο ανεξέλεγκτη μετά τον Ερντογάν. Πράγμα πολύ δυσάρεστο για τη Δύση – και για το κοσμικά καθεστώτα της περιοχής. 

Αν πάλι, η Τουρκία χάσει, θα γίνει πολύ πιο “ελεγχόμενη” στο μέλλον. Κι αυτό θα ενισχύσει  τη δυτική πολιτική Ασφάλειας σε όλη την περιοχή…

Φτάνει βέβαια η Ελλάδα να κάνει την κρίσιμη στιγμή αυτό που πρέπει – κι όχι να περιμένει να “καθαρίσουν” άλλοι για λογαριασμό της…

 

ΥΓ. Το “λόμπυ του Κατευνασμού” μέσα στη χώρα, χάνει τη μάχη να σύρει την Ελλάδα, άρον-άρον σε συνθηκολόγηση – αλλά δεν παραιτείται. Το κακό γι’ αυτούς βέβαια, είναι ότι απ’ όσους τους “καθοδηγούσαν” ως τώρα: η Γερμανία δεν μπορεί πλέον να επιβάλει την πολιτική της, οι ΗΠΑ δεν ταυτίζονται πλέον με την συνθηκολόγηση της Ελλάδας και η Γαλλία δεν την θέλει καθόλου. 

Τίποτε δεν έχει τελειώσει, τίποτε δεν έχει κριθεί, αλλά τώρα πια δεν παίζουμε  με σημαδεμένη τράπουλα, δεν πάμε να κάνουμε τους “κομπάρσους” σε μια προ-“σκηνοθετημένη ήττα”, δεν πάμε να σώσουμε τα προσχήματα μιας μεγάλης συνθηκολόγησης. 

Τώρα όλα είναι ανοικτά πια…

 Θανάσης Κ.