Ο γιατρός του γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη και οι Αθωνίτες πατέρες

 Ο Στέφανος Δημόπουλος μοιράζεται τις αναμνήσεις του από τις αγιασμένες μορφές του Αγ. Όρους. «Εκεί οι πιστοί θα συναντήσουν το Χριστό και σίγουρα θα πειστούν πως είναι αυτός που έψαχναν η καρδιά και η ψυχή τους»

Ήταν πλούσιας πνευματικότητας η συνομιλία μας με τον κ. Στέφανο Δημόπουλο, που διετέλεσε στα νιάτα του οφθαλμίατρος του γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη. Μιλώντας μαζί του διακρίνει κανείς μια έντιμη άποψη για την ευθύνη που φέρουμε ως δημιουργήματα του Θεού στις επιλογές μας. Η ευθύνη των επιλογών και η πράξη είναι η δική μας κατάσταση. Τα υπόλοιπα είναι του Θεού. Στην επίσκεψη, όχι μόνο στο Άγιον Όρος, στο οποίο θ΄ αναφερθεί ο κ. Δημόπουλος, αλλά και σε όλους τους τόπους, αγιασμένους ή λησμονημένης πνευματικότητας, ο άνθρωπος “έρχεται η στιγμή για ν΄ αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει”.

Ο κ. Δημόπουλος, ο οποίος φέρει το αξίωμα του αναγνώστη μιλώντας στην “Oρθόδοξη Αλήθεια” θα εξηγηθεί από την αρχή: «Αν έχεις αγαθή προαίρεση και λείψανα να ευωδιάζουν θε να δεις και αγίους Γεροντάδες θε να συναντήσεις με διορατικά και προορατικά και με ευχές και συμβουλές γεμάτους. Όμως χωρίς καλή προαίρεση, μόνο με περιέργεια, καλύτερα μην πας. Θα χάσεις τον καιρό σου. Τίποτα δεν θα καταλάβεις. Παντού εκεί πάνω είναι ο Θεός, πότε κρυμμένος, πότε φανερός να βγάζει μάτια. Και πάντα διακριτικός, να μην προσβάλει το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Το μεγαλύτερό του δώρο στους ανθρώπους. Πήγα με φίλους πονεμένους και αναγκεμένους και άκουσα με τα αυτιά μου το Άγιον Πνεύμα να τους μιλά μέσα από το στόμα Γεροντάδων και ζήσανε θαύματα και άλλοι πάλι δεν παίρνανε χαμπάρι. Άλλα τους λέγαν και άλλα καταλάβαιναν ή και δεν καταλάβανε καθόλου. Πόσες φορές και εγώ χρειάστηκα χρόνο πολύ να καταλάβω τι μου λέγαν. Όχι ότι είναι δυσνόητοι, δεν κάνουν καν διδασκαλίες. Στα λένε με ύφος αδιάφορο και απλό και εκεί είναι όλο το κόλπο. Πρόσεχε τις κουβέντες τους και μην ρωτάς πολλές επεξηγήσεις.

Δεν σου μιλάει ο τάδε ή ο δείνα καλόγερος, μα σου μιλά ο ίδιος ο Θεός μέσα από το στόμα τους, ή μέσα από την σιωπή τους. Πρόσφερε εσύ καλή προαίρεση και άσε Τον να σου μιλήσει».

Αναφέραμε στον κ. Δημόπουλο πως ενώ έχουμε διαβάσει τόσα για τον γέροντα Εφραίμ τον Κατουνακιώτη (1912-1998), που ως νεαρός μοναχός επηρεάστηκε καταλυτικά από τον γέροντα Ιωσήφ τον ησυχαστή, θα θέλαμε να μας διηγηθεί με το δικό του βλέμμα πώς ήταν ο ισχυρός αυτός πνευματικός άνδρας του οποίου υπήρξε γιατρός. Εκείνος θα μας απαντήσει νοσταλγικά και με θαυμασμό:

Δεν νιώθω ικανός να περιγράψω τα πνευματικά χαρίσματα του παπα-Εφραίμ, μπορώ κι αυτό θα κάνω, να σου πω μια δυο ιστορίες για να καταλάβεις. Το περιστατικό έγινε κατά την επίσκεψη του γέροντα πατέρα μου στον συνομήλικό του Γέροντα Εφραίμ στα Κατουνάκια, όταν μια φορά ανεβήκαμε μαζί. Απ’ την πολλή συγκίνηση ο γέρος μού μίλαγε δυο ώρες απνευστί και ο παπα-Εφραιμ τον κοίταζε με θαυμασμό ειλικρινή κι επαναλάμβανε συνέχεια «Μωρ’ τι είναι ετούτος!».

Όταν με τα πολλά ετελείωσε, γύρισα και του είπα στενοχωρημένος:

-Συμπάθα μας Γέροντα που σε διδάξαμε αντί να μας διδάξεις.

Και τότε ήλθε η απάντηση που δεν ξεχνώ ποτέ.

-Αυτά παιδί μου ήταν μέσα του και βγήκαν και ο πρώτος που τα άκουσε και ωφελήθηκε ήταν ο ίδιος ο πατέρας σου και έπειτα εμείς οι άλλοι.

Και κάτι άλλο θα σου πω για την ανθρώπινη πλευρά του ασκητή αυτού: Παρακάλεσε σαν άνθρωπος λοιπόν ο Γέροντας Εφραίμ να απαλλαγεί από το άτονο έλκος του ποδιού του, που έφτανε στο κόκαλο της κνήμης, μια ανοιχτή πληγή, την είδα με τα μάτια μου και ανατρίχιασα παρόλο που σαν γιατρός δεν θα έπρεπε. Και πήρε που λες αρνητική απάντηση από τον Θεό. Ήταν στενοχωρημένος ο παπα-Εφραίμ που του απάντησε ο Θεός μέσω αγγέλου σε τρίτο πρόσωπο “Έτσι σε θέλει”.

Δεν τον στενοχώρησε η αρνητική απάντηση στο αίτημά του αλλά ο τρόπος που ο Θεός τού απευθύνθηκε. Όταν τον ρωτήσαμε τι εννοούσε, μας διευκρίνισε ότι στον Γέροντά του τον Ιωσήφ σε ανάλογο αίτημα ο Θεός τού απάντησε “Έτσι σε θέλω”». 

Στη συζήτησή μας, με τον γιατρό τού γέροντα Εφραίμ, δεν μπορούσαμε να μην παρατηρήσουμε πως ο άνθρωπος των καιρών μας, του δικαιώματος και της στείρας λογικής, πηγαίνει σαν ξυπόλητος στ’ αγκάθια στο Άγιον Όρος. Πώς άραγε θα κατανοήσει και θα δεχτεί μέσα του αυτό που προτείνει ο κ. Δημόπουλος, ότι δηλαδή ο προσκυνητής δεν χρειάζεται επεξηγήσεις, όταν οι γέροντες λένε κάτι που μπορεί ν’ ακούγεται ακατανόητο. Ο γιατρός θα απαντήσει:

«Εκ πείρας θα σου πω τούτο. Ό,τι ακούσεις και ό,τι δεις και ό,τι ζήσεις εκεί πάνω θα μείνει μέσα σου σαν θησαυρός, σαν το χρυσάφι. Ακόμα κι αν ο χρόνος το σκεπάσει με την σκόνη του, όμως εκεί θα είναι μέσα σου και θα το μηρυκάζεις. Και όταν δώσει ο Θεός την χάρη του θα πεταχτούν από μέσα σου ολόφρεσκα σαν να τα είχες ζήσει χθες ολόλαμπρα, δεν πάει τίποτα χαμένο. Όχι για να τα γράψεις σαν και μένα τον φιγουρατζή αλλά για να ωφεληθείς πρώτος εσύ όταν τα ξαναθυμηθείς και έπειτα όλοι γύρω σου οι άλλοι.

Κι αυτά που λέω δεν είναι δικές μου φιλοσοφίες και θεωρίες θεολογικές. Στη λεπτομέρεια λοιπόν είναι όλη η ουσία εκεί πάνω στο Άγιον Όρος. Γι’ αυτό και είπα στην αρχή πρόσεχε, μην ρωτάς πολλά να σου διευκρινίσουν γιατί με τις πολλές επεξηγήσεις κλείνονται σαν τον κάβουρα μες το καβούκι τους σεβόμενοι το αυτεξούσιό σου. Ο Γέροντας Εφραίμ πχ είχε ένα τρόπο που μου έπιανε το κεφάλι με τις χούφτες του και φύσαγε στο πρόσωπό μου. Δεν τόλμησα ποτέ μου να τον ρωτήσω τι είναι αυτό, φοβόμουν να μην τον λυπήσω.

Ο κ. Δημόπουλος με ενθουσιασμό συνεχίζει τη διήγησή του:

Ο Γέροντας Γρηγόριος ο Δοχειαρίτης, είχε έναν τρόπο για να κρύβει τα χαρίσματά του τα διορατικά και προορατικά που έφθανε μέχρι σε παρεξηγήσεις και την σαλότητα. Ήταν χαρούμενος που πρόλαβε την αγιοκατάταξη του πνευματικού του αγίου Αμφιλόχιου Μακρή του οποίου τα λείψανα φιλοξενούνται στην Δοχειαρίου.

Κι όμως είναι ατελείωτες οι ιστορίες που τα μαρτυρούν και βγαίνουν σαν τα σαλιγκάρια μετά από βροχή τώρα που έφυγε κι αυτός για την θριαμβεύουσα την εκκλησία. Μια πρόσφατη τέτοια ιστοριούλα θα ήθελα να σου διηγηθώ που δεν είναι γνωστή. Πήγε ένας φίλος μου στον γέροντα Γρηγόριο που σας είπα προηγουμένως και του λέει με καημό:

- Γέροντα η αδελφή μου δεν κάνει παιδιά και στενοχωριέται.

- Ε, καλά και εμείς θα παρακαλέσουμε την Γοργοϋπήκοο να κάνει...

Πράγματι η αδελφή του λίγο αργότερα κυοφορούσε. Τον επισκέπτεται ο φίλος μου λοιπόν για να τον ευχαριστήσει…

- Γέροντα δίδυμα η αδελφή μου περιμένει, ευχαριστώ σε για τις προσευχές!!

Ο Γέροντας κατσούφιασε.

- Πες στον γιατρό να εξετάσει την κοιλιά με υπερήχους προσεκτικά να δει και ένα τρίτο κρυμμένο πίσω απ’ τα άλλα δυο.

Εσείς πόσα παιδιά πιστεύετε ότι γέννησε η αδελφή του φίλου μου; Τρία!»

 

Τις αναμνήσεις του από το Άγιο Όρος και τα συναπαντήματά του με μορφές σημαντικών ανθρώπων του πνεύματος, όπως ο αγαπημένος του μακαριστός πρόσφατα γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης καταγράφει σε βιβλίο ο κ. Στέφανος Δημόπουλος. Τίτλος του βιβλίου “Άγιον Όρος, χώρα ζώντων” από τις εκδόσεις “Εν πλω”. Θυμάται και αναφέρεται στον τρόπο που λειτούργησε εντός του η εμπειρία του και το ωραίο ταξίδι και μας εξομολογείται:

«Πολλοί με ρωτούν τι με έπιασε ξαφνικά και έγραψα βιβλίο με τις αναμνήσεις μου από το Άγιον Όρος. Και πώς τα εκατάφερα μάλιστα σε δυο μόνο μήνες να γράψω με λεπτομέρειες και μάλιστα χωρίς να έχω κρατήσει σημειώσεις.

Φαίνεται πως οι αναμνήσεις μου ζούσαν μέσα μου όπως στα μηρυκαστικά η τροφή. Όμως αισθάνομαι σαν τον Φίλιππο λιγάκι όταν πρωτοσυνάντησε τον Χριστό και φώναξε αμέσως τον αδελφό του τον Ναθαναήλ να τον γνωρίσει.

Βρήκαμε αυτόν που ψάχναμε του είπε.

Έρχου και ίδε!

Έτσι λοιπόν και εγώ με το βιβλίο μου καλώ τους αναγνώστες μου να πάρουν μια γεύση από τις αναμνήσεις μου. Γιατί στο Άγιον Όρος θα συναντήσουν τον Χριστό και θα πεισθούν πως είναι αυτός που έψαχνε η καρδιά και η ψυχή τους. Ο Γέροντας Ανανίας Κουστένης λέει συχνά πως η πίστη είναι οντολογικά ένα συστατικό της ανθρώπινης φύσης γι’ αυτό και ο άνθρωπος αναζητά απεγνωσμένα να συναντήσει Εκείνον που του λείπει.

Στο Άγιον Όρος το λοιπόν η ανθρώπινη ψυχή τον συναντά Εκείνον που του λείπει και έτσι γλυκαίνεται και ηρεμεί και αισθάνεται γεμάτος. Η φύση, οι καλόγεροι, η ησυχία, τα μνημεία, οι μνήμες απ’ το παρελθόν.

Ο Θεός περιμένει μόνο να τον αναζητήσεις. Να αφήσεις την οικογένειά σου, την βολή σου, τις δουλειές σου και τις διασκεδάσεις σου, την γυναικούλα σου, τα παιδιά και τα εγγόνια σου και να πας στην Ουρανούπολη και από κει στον ουρανό και λίγο παρακάτω στο Άγιον Όρος. Αυτή είναι η καλή προαίρεση που λένε οι άγιοι πατέρες της εκκλησίας μας και άσε τον Θεό μετά να σε υποδεχτεί σαν στοργικός πατέρας και φιλόξενος νοικοκύρης.

Είναι η θεία Χάρις που σε περιλούζει κατά πώς λένε οι άγιοι πατέρες. Τόσο απλά είναι τα πράγματα. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, δίδαξε χαρακτηριστικά “Το μεν του Θεού δούναι την χάριν, το δε του ανθρώπου, το παρασχείν την πίστιν”. Όταν θα μπεις λοιπόν στο καραβάκι για το Άγιον Όρος πάρε μαζί και λίγη πίστη στις αποσκευές σου και μόλις μπεις στο πρώτο το προσκύνημά σου είτε η Γοργοϋπήκοος είναι αυτή στο Δοχειάρι, είτε η Παραμύθια στο Βατοπαίδι, είτε το Άξιον εστίν μες στο Πρωτάτο, είτε το τίμιο ξύλο του Σταυρού στην Ξηροποτάμου. Πες το “Πιστεύω Κύριε, βοήθει μοι τη απιστία” και μην σε νοιάζει. Το είπαν κι άλλοι σαν τον Σίμωνα τον Πέτρο πριν από σένα και λούστηκαν μες στην χάρη και ανάσταιναν νεκρούς με την σκιά τους».

Η συζήτησή μας με τον οφθαλμίατρο του γέροντα Εφραίμ του Κατουνακιώτη ολοκληρώθηκε σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα καθώς ο κ. Δημόπουλος μας ταξίδεψε σε χώρους και σε τρόπους καρδιακούς. Μας μίλησε για ανθρώπους που ήθελαν να μοιάσουν στον Χριστό, να πάρουν όπως πήρε η Σαμαρείτιδα το ύδωρ το αλλόμενον από τις αγιορείτικες πηγές να πιουν και να δώσουν να ξεδιψάσουμε κι εμείς οι υπόλοιποι. Τέτοια προσκυνηματικά ταξίδια τα κάνουμε πρώτα με την καρδιά μας.

___________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 14.08.2019