ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑ ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΟΥΣ ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΑΙ “ΤΡΙΤΗΣ» ΡΩΜΗΣ

 Γεώργιου Ιωάννου Καραλή

Ερώτηση πρώτη.

Ερώτηση δευτέρα  

Ερώτηση τρίτη

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Κατόπιν του προηγούμενου διαλόγου που κάναμε για τον πατέρα Σωφρόνιο ιδρυτού του μοναστηρίου στο Εσσεξ της Αγγλίας, θα ήθελα να σε ρωτἠσω, επειδή ζεις στην δύση, τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η διακοπή εκκλησιαστικής κοινωνίας του Πατριαρχείου της Μόσχας από αυτό της Κωσταντινουπόλεως; Θα διαιρέσει και τους πιστούς, θα δημιουργήσει προβλήματα στις πόλεις που υπάρχουν ρωσικές ενορίες, αλλά δεν υπάρχουν αντίστοιχες που ανήκουν στο Πατριαρχείο της Κωσταντινοπόλεως επειδή οι ορθόδοξοι έλληνες δεν θα μπορούν να μετέχουν των μυστηρίων της ρωσικής εκκλησίας;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Στην Ιταλία και γενικώς στην Ευρώπη οι εξελίξεις για το ουκρανικό ζήτημα θα επιφέρουν πολλά προβλήματα. Κατά πρώτον όμως θα επιθυμούσα, για την καλύτερη κατανόηση των γεγονότων να εξηγήσω ορισμένα πράγματα. Στην Ιταλία οι ορθόδοξοι χριστιανοί αποτελούν την δεύτερη πολυπληθέστερη ομολογία μετά την λατίνους. Το ορθόδοξο ποίμνιο υπερβαίνει σε αριθμό ακόμα και τους μουσουλμάνους. Αυτό οφείλεται πιο πολύ στην διασπορά ορθοδόξων λαών της ανατολικής Ευρώπης, που κατά το θρήσκευμα είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι πιο πολλοί μετανάστες στην Ιταλία είναι οι Ρουμάνοι και μετά έρχονται οι Ουκρανοί οι Ρώσοι και ου τα καθεξής. Έλληνες έχουμε λίγους, εν συγκρίσει με την εποχή του 80, γιατί εκείνη την εποχή ήκμαζε η φοιτητική μετανάστευση. Τώρα με την οικονομική κρίση έρχονται λιγοι έλληνες και βέβαια από πιο πλούσια κοινωνικά στρώματα. Την εποχή του 80 τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Οι έλληνες φοιτητές ήταν πολλοί στην Ιταλία και από όλα τα κοινωνικά στρώματα γιατί το συνάλλαγμα ήταν ευνοϊκό.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Καταλαβαίνω λοιπον ότι οι ελληνικες κοινότητες θα έχουν κατά πολύ μειωθεί από την εποχή του 80 και θα έχουν αυξηθεί οι μετανάστες από τις ανατολικές περιοχές της Ευρώπης.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Όντως, αλλά θα πρέπει να πούμε και άλλα πράγματα για να καταλάβει ο κόσμος όλα τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν από το Ουκρανικό ζήτημα στην Ιταλία. Την εποχή του 80 οι πιο πολλοί ορθόδοξοι ήταν οι έλληνες γιατί στους μονίμους κατοίκους της Ιταλίας, ελληνικής καταγωγής, προσετίθεντο κάθε χρόνο και πολλοί έλληνες φοιτητές. Τὀτε όλες οι ελληνικές ορθόδοξες ενορίες υπαγόντουσαν μεν στον Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως, όπως όλοι οι έλληνες της διασποράς, υπό την Μητρόπολη Αυστρίας, γιατί δεν είχε ακόμη ιδρυθεί η Μητρόπολη Ιταλίας η οποία ιδρύθηκε με τον πατριαρχικό και συνοδικό τόμο στις 5 Νοεμβρίου του 1991. Αργότερα τον Μάρτιο του 2005 προσετέθη και η Μάλτα.

Τη εποχή του 80 υπήρχε μεγάλη ελευθερία κινήσεων των ελλήνων ιερέων και των πιστών γιατί η Αυστρία δεν μπορούσε εύκολα να διοικήσει όλες τις ενορίες της Ιταλίας. Επικρατούσε και η άποψη στις ελληνικές ενορίες να μην γίνεται μεγάλος προσηλυτισμός των παπικών. Οι πρώτοι δραστήριοι που επιχείρησαν τον προσηλυτισμό ρωμαιοκαθολικών ήταν λίγοι ρώσοι ιερείς ή αρχιμαδρίτες που και αυτοί είχαν μεγάλη ελευθερία κινήσεων γιατί η Ρωσία ήταν αρκετά μακριά και δεν μπορούσε να τους ελέγξει. Ένας αρχιμανδρίτης της ρωσικής εκκλησίας, ονόματι Ευλόγιος, είχε προσηλυτίσει μεγάλο αριθμό λατίνων που έγιναν ορθόδοξοι ιδρύοντας πολλές ενορίες και δημιουγώντας μεγάλο κίνημα ιταλών ρωμαιοκαθολικών που επιθυμούσαν να γίνουν ορθόδοξοι. Ο συγκεκριμένος αρχιμαδρίτης καλλιεργούσε και το όνειρο να γίνει επίσκοπος, να γίνει ο πρώτος επίσκοπος των ρώσων της Ιταλίας. Αυτό δεν του το αναγνώρισε το Πατριαρχείο της Μόσχας . Τελικώς απεσχίσθη, έφτασε δέ να δημιουργήσει την δική του σύνοδο. Αυτό όμως είχε σαν συνέπεια να χάσει πολλές ενορίες και οι πιο πολλές πέρασαν με το Πατριαρχείο της Μόσχας για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν ότι ο Ευλόγιος και οι συν αυτού είχαν δημιουργήσει ανθελληνικές τάσεις και υπηρετούσαν τα συμφέροντα της ρωσικής εκκλησίας. Είχαν όχι μόνο αλλάξει θρήσκευμα αλλά τρόπο τινά και ιθαγένεια και νόμιζαν ότι μόνο στην ρωσική εκκλησία διατηρείται αμόλυντη η ορθοδοξία. Πίστευαν ότι το Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως μετέχει στο οικουμενιστικό κίνημα ενώ το αντίστοιχο της Μόσχας όχι, πράγμα βέβαια που δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι πρωτοι οικουμενιστές θεολόγοι που αλλοίωσαν τους Πατέρες της Εκκλησίας και οδήγησαν στην μεταπατερική περίοδο υπήρξαν ρώσοι όπως οι Λόσκυ, Φλωρόφσκι, Φλωρένσκι, Μπουλγκάκωφ και οι διάδοχοι αυτών θεολόγοι του Αγίου Σεργίου των Παρισίων. Οι έλληνες θεολόγοι εκείνη την εποχή δεν ήταν τόσο γνωστοί στην δύση. Αγότερα έγινε γνωστός ο Νησιώτης, ο Γιανναράς και ο Ζηζιούλιας και μπορούμε πια να λέμε ότι η οικουμενιστική θεολογία πέρασε από τα χέρια των ρώσων στα χέρια των ελλήνων.  Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι οι έλληνες ορθόδοξοι δεν επιθυμούσαν να εισαγάγουν στις ελληνικές κοινότητες προσηλύτους, δηλαδή χριστιανούς δευτέρας κατηγορίας, όπως εκείνη την εποχή τους θεωρούσαν. Τά πράγματα άλλαξαν όταν ιδρύθηκε η Μητρόπολη Ιταλίας, τότε αρκετές κοινότητες που εγκατέλειψαν τον Ευλόγιο πέρασαν στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Κωσταντινουπόλεως πιο πολύ όταν Μητροπολίτης Ιταλίας έγινε ο Σεβασμιώτατος κκ Γεννάδιος.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Όλα αυτά τα γεγονότα έγιναν πριν την μεγάλη διασπορά των ανατολικοευρωπαίων μεταναστών στην Ευρώπη και στην Ιταλία;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Βεβαίως και οι πιο πολλοί ρωμαιοκαθολικοί που έγιναν ορθόδοξοι στην Ιταλία δεν διέθεταν ουσιώδη γνώση της ορθόδοξου παράδοσεως και θεολογίας. Προσπαθούσαν, διαβάζοντας βιβλία για την ορθοδοξία που κυκλοφορούσαν στην Ιταλία από εκδοτικούς οίκους οι οποίοι ανήκαν στην παπική παράδοση να καταλάβουν την ορθοδοξία. Οι ορθόδοξοι ιερείς διαφόρων εθνικοτήτων δεν μπορούσαν να βοηθἠσουν σε αυτήν την διαδικασία και τους παρέκαμπταν στα υπάρχοντα βιβλία. Οι ορθόδοξες ενορίες υπολειτουργούσαν, δηλαδή μόνο την Κυριακή, και όχι όλες ανεξαιρέτως, τελούσαν την ευχαριστία με ένα εντελώς ιδιότυπο τυπικό, ενώ δεν ήταν ανοιχτές τις υπόλοιπες ημέρες. Ενορίες ανευ πνευματικής ζωής, κατήχησεως και διδασκαλίας της ορθοδόξου πίστεως. Μοναστήρια ορθόδοξα δεν υπήρχαν και γενικά οι ορθόδοξοι πιστοί προσπαθούσαν από μόνοι τους να διδαχθούν μια παράδοση διαβάζοντας μόνο τα βιβία που υπήρχαν.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Διάβαζαν Πατέρες της Εκκλησίας ή άλλα βιβλία;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Οι Πατέρες της εκκλησίας εκείνη την εποχή ήταν ελάχιστα μεταφρασμένοι στα Ιταλικά. Τα βιβλία που κυκλοφορούσαν ήταν αυτά του Αγίου Σεργίου των Παρισίων. Δηλαδή Λόσκυ, Φλωροφσκι, Ευδόκιμωφ, , Ολιβιέ Κλεμεντ, Μπερδιάγεφ, Μπουλγκάκωφ, Φλωρενσκι, γ. Σωφρόνιο του Εσσεξ και λιγότερο Γιανναρά και Ζηζιούλια, δηλαδή βιβλία οικουμενιστικού προσανατολισμού με έμφαση τη θεολογία του προσώπου.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Αλλά όλοι αυτοί οι προσήλυτοι ήταν κατά του οικουμενισμού. Πώς ήταν δυνατόν να διάβαζαν αυτά τα βιβία και να στρεφόντουσαν κατά του οικουμενισμού; Εμείς οι οικουμενιστές στηριζόμαστε σε αυτούς τους συγγραφείς και είναι οι συγγεκριμένοι συγγραφείς που οδήγησαν την ορθόδοξη παράδοση σε μια μεταπατερική περίοδο.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Όλοι οι προσήλυτοι ήταν ενάντια στον οικουμενισμό και αντιπαθέστατοι από τους οικουμενιστάς. Πίστευαν όμως ότι η διαφοροποίηση της ορθοδοξίας από την λατινική παράδοση βρισκόταν στο ότι οι λατίνοι πατέρες ήταν ουσιοκράτες, δηλαδή έδιναν οντολογική προτεραιότητα στην ουσία ενώ οι έλληνες πατέρες ήταν προσωποκράτες, δηλαδή έδιναν οντολογική προτεραιότητα στην προσωπική ετερότητα και ελευθερία. Πίστευαν επίσης ότι εκκλησία είναι η κοινωνία των προσώπων που δημοκρατικά συνέρχεται επί το αυτό, υπό τον επισκόπον. Κάθε τοπική εκκλησία είναι καθολική. Η Καθολικότης της Εκκλησίας, κατά αυτούς τους προσήλυτους που διάβαζαν τους συγκεκριμένους συγγραφείς, δεν είναι ένα παγκόσμιο καθίδρυμα που αποτελείται από το συνάθροισμα όλων των τοπικών εκκλησιών υπό την καθοδήγηση του πάπα, αλλά η κάθε τοπική εκκλησία με κέντρο τον επίσκοπον,από την χείρα του οποίου λαμβάνουν την σωτηρία, ανεξαρτήτως βεβαίως ορθοδοξίας και ορθοπραξίας. Διατηρούσαν μεν τον επισκοποκεντρισμό των ρώσων της διασποράς, του Ζηζιούλια και των Λατίνων που τους συνέδεε έτσι θεολογικά με την αντίστοιχη παπική θεολογία, αλλά δεν δεχόντουσαν τον καθολικόν πρώτον, γιατί ακόμη δεν είχε γίνει γνωστή η δευτέρα φάση της θεολογίας του προσώπου, αυτήν που επεξεργάσθηκε ο Σεβασμιώτατος Ζηζιούλιας και υποστηρίχθηκε από το Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως του “καθολικού πρώτου», του πρώτου σε παγκόσμιο επίπεδο που οδηγεί στον παπισμό, μητέρα πάντων των σχισμάτων και αιρέσεων. Ο Μητροπολίτης Ζηζιούλιας αργότερα ισχυρίσθηκε ότι η καθολική εκκλησία έχει ανάγκη εκ του πρωτείου και όποιος δεν διατηρεί το πρωτείο δεν είναι γνήσιος ορθόδοξος. Και επειδή, κατά την οικουμενιστική θεολογία που ο ίδιος ακολουθεί, η εκκλησία εικονίζει την Παναγία Τριάδα, όπως στην εκκλησία υπάρχει ο καθολικός πρώτος και στην Αγία Τριάδα ο Πατήρ είναι ο πρώτος γι’ αυτό θέλει την εκκλησία με προσωπική θέληση. Η Εκκλησία λοιπόν κατ᾽αυτούς είναι του “πρώτου» της Παναγίας Τριάδος, δηλαδή του Πατρός γι’ αυτό και δεν μπορεί ποτέ να πέσει στον χριστομονισμό των Λατίνων ή στην Πνευματολογία των προτεσταντών. Αν βέβαια εκείνη την εποχή οι προσήλυτοι στην ορθοδοξία από την δύση φανταζόντουσαν μια τέτοια εξέλιξη της ορθοδόξου θεολογίας δεν θα γινόντουσαν ποτέ ορθόδοξοι γιατί μια τέτοια θεολογική εξέλιξη θα τους ξανάβαζε στην παπική εκκλησία από το παράθυρο.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Έχεις μια δόση υπερβολής. Για μένα που είμαι οικουμενιστής της σημερινής εποχής δεν μπορώ να καταλάβω γιατί όλοι αυτοί οι ρωμαιοκαθολικοί έγιναν ορθόδοξοι. Θα μπορούσαν να παραμείνουν στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία, αλλά βέβαια να πρεσβεύουν την θεολογία του προσώπου την ίδια θεολογία σήμερα που όλοι οι οικουμενιστές όλων των δογμάτων πρεσβεύουν, με μικρές διαφοροποιήσεις που σίγουρα πολύ γρήγορα θα ξεπερασθούν για να ενωθούν οι διαιρεμένες εκκλησίες

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. Όπως εξελίθηκε η ορθόδοξη θεολογία στις μέρες μας από εσάς τους οικουμενιστάς έχω την ίδια απορία, αλλά ας συνεχίσουμε την ιστορική μας ανδρομή. Μέσα σε αυτό το θεολογικό πλαίσιο δημιουργείται ένα ορθόδοξο μοναστήρι στην Ιταλία στο Bivongi. Ιδρυτής υπήρξε ο αείμνηστος πατέρας Κοσμάς Λαυριώτης. Αμέσως μετά την ίδρυση του μοναστηριού στον νότο της Ιταλίας, στον Βορρά και συγκεκριμένα στην πόλη της Γένοβας Ρώσοι και έλληνες πιστοί σκέφτονται να δημιουργήσουν ένα ορθόδοξο περιοδικό που θα έχει Πατερική γραμμή. Ένα περιοδικό που θα ακολουθεί πιστά τους Πατέρες της εκκλησίας χωρίς να προσπαθεί να ξαναφράψει με μοντέρνο φιλοσοφικό τρόπο την ορθόδοξη παράδοση, ένα περιοδικό που θα είναι κατά της οικουμενιστικής θεολογίας, δηλαδή αυτής του προσώπου. Στην προσπάθεια αυτή συμεττείχαν και δύο έλληνες θεολόγοι. Ο πατήρ Ιωάννης Ρωμανίδης και ο ο πατήρ Μάξιμος Λαυριώτης. Ακολούθησε η ίδρυση ορθόδοξου συλλόγου επ᾽ονόματι “Μάρκος ο Ευγενικός» και το περιοδικό ονομάσθη Italia Ortodossa. Ήταν η πρώτη ιστορική στιγμή στην Ιταλία που οι ρώσοι, ρουμανοι πιστοί και ιταλοί προσύλητοι απέρριψαν την αρχική ανθελληνική τους τοποθέτηση και προσπαθούσαν να κατανοήσουν πιστότερα την ορθόδοξον παράδοση

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ Το περιοδικό σίγουρα θα ήταν κατά της θεολογίας του προσώπου. Τι αντίδραση προκάλεσε στους Ιταλούς προσήλυτους που διάβαζαν τους συγγραφείς του Αγίου Σεργίου των Παρισίων;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ Στην αρχή τους προκάλεσε μεγάλη εκπληξη και δεν πίστευαν σε αυτά που διάβαζαν. Δεν ήταν ένας εύκολος δρόμος για το περιοδικό γιατί ήδη στην Ευρώπη είχε καλλιεργεί η άποψη ότι οι Πατέρες ήταν προσωποκράτες και δεν εκλάμβαναν τη Ουσίαν ή Φύσιν ως αντικειμενικόν παράγοντα εν τη θεότητι… Εν τω θείω Είναι άκρως υποστατικῶ ο αυτοπροσδιορισμός των θείων υποστάσεων προέρχεται εξ αυτών των ίδίων των Υποστάσεων και κατ᾽ουδένα τρόπον προκαθορίζεται ή επιβάλλεται εκ της Ουσίας όπως ισχυρίζεται ο Γ. Σωφρόνιος [1]ο οποίος ήταν ήδη μεταφρασμένος στην ιταλική γλώσσα και διαβαζόταν πολύ από τους ιταλούς προσήλυτους.

ΠΡΩΤΕΙΟΝΑΜΗΣ Δεν δημιουγήθηκαν αντιδράσεις;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ Όχι πολλές, γιατί κανένας δεν ήταν σε θέση να έρθει σε θεολογικό αντίλογο με το περιοδικό. Εις δέ τα συνέδρια που διοργάνωσε το περιοδικό συμμετείχαν ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ο π. Μάξιμος ο Λαυρώτης, ο Κοσμάς ο Λαυριώτης ο κύριος Γεώργιος Καραλής αλλά μόνο οι Λατίνοι και οι προτεστάντες αντιδρούσαν με έντονο τρόπο χωρίς βέβαια να μπορούν να πείσουν τους ορθοδόξους για την ορθότητα των επιχειρημάτων τους. Για πρώτη φορά καταλάβαιναν οι ορθόδοξοι πιστοί ότι είχαν πέσει θύματα απάτης ακολουθώντας τους παρισινούς θεολόγους, τον Σωφρόνιο και τον Μητροπολίτη Περγάμου, γιατί αυτό που τους έδωσαν να πιστεύουν ότι ήταν ορθοδοξία μόνο οι Λατίνοι και οι προτεστάντες το υποστήριζαν στηρίζοντας βέβαια αυτήν την παράδοση στους δικούς τους φιλοσόφους.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ Αυτό βέβαια για εμάς τους σημερινούς οικουμενιστάς δεν μπορεί να έχει και μεγάλη σημασία. Γιατί μόνο οι πατέρες να εκφράζουν την θεολογία με σωστό τρόπο; Θα πρέπει επιτέλους και στην Ελλάδα να σταματήσουμε να διαμαρτυρόμαστε αφού πλέον περάσαμε σε μια μεταπατερική εποχή. Τα πάντα πρέπει να εξελίσσονται, αλλά καταλαβαίνω για την ιταλική πραγματικότητα εκείνης της εποχής που στηριζόταν σε προσηλύτους που είχαν αμφισβητήσει την δύση αυτή η τοποθέτηση θα μπορούσε να δημιουργήσει πλήθος προβλημάτων

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ Για εμένα αγαπητέ και σήμερα όταν ακούω για προσπάθεια ξαναγραψίματος της ορθοδόξου παραδόσεως και μεταπατερικής εποχής από τα ορθόδοξα Πανεπιστήμια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, από το πλήθος των επισκόπων και θεολόγων, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, εκπλήσσομαι αφάνταστα γιατί ποτέ δεν θα πίστευα ότι έχει αλλοιωθεί τόσο πολύ η ορθόδοξη παράδοση.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ Αγαπητέ δεν έχει αλλοιωθεί, έχει απλώς εξελιχθεί και σε λίγο καιρό θα προλάβουμε να δούμε και την ένωση των χριστιανών, γιατί τώρα πια όλοι οι χριστιανοί σε δύση και ανατολή ακολουθούν την μεταπατερική παράδοση και την θεολογία του προσώπου. Θα ήθελα όμως να ξέρω τί άλλαξε στην Ιταλία και γενικά στην Ευρώπη από την μετακίνηση λαών της ανατολικής Ευρώπης που είναι ορθόδοξοι και πώς η διακοπή εκκλησιαστική κοινωνίας μεταξύ του Πατριάρχου της Κωσταντινουπόλεως και Μόσχας μπορεί να διαιρέσει τους ορθοδόξους πιστούς και να επιφέρει προβλήματα στο οικουμενιστικό κίνημα.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ Αυτή η μετανάστευση έφερε στην Ιταλία και γενικά στην Ευρώπη μεγάλες μάζες χριστιανών ορθοδόξων στις πιο μεγάλες πόλεις της Ιταλίας. Σε μικρό χρονικό διάστημα οι Ρουμάνοι αυξήθηκαν πολύ. Άρχισαν να δημιουργούν πολλές νέες ορθόδοξες ενορίες στην Ρώμη, στο Τορίνο, στην Γένοβα, στο Μιλάνο. Το ίδιο γίνεται και με τους ουκρανούς και τους ρώσους σε μικρότερο βαθμό. Αρχίζουν να εισέρχονται και στις υπάρχουσες ενορίες του Πατριαρχείου της Ρουμανίας και της Μόσχας. Οι Ρουμάνοι δημιουργούν τις δικές τους ενορίες αμιγώς από Ρουμάνους και δεν έρχονται σε μεγάλη αντιπαράθεση με προσηλύτους ιταλούς που έγιναν ορθόδοξοι. Ενώ αντίστροφα οι ουκρανοί και οι ρώσοι εισέρχονται στις ενορίες που οι προσήλυτοι είχαν δημιουργήσει. Οι ιερείς κατά το πλείστον σε αυτές τις ενορίες ήταν ιταλοί προσήλυτοι οι οποίοι δεν μιλούσαν καθόλου ρωσικά και ειχαν καλλιεργηθεί θεολογικά πια από το περιοδικό Italia Ortodossa.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ Αν κατάλαβα καλά το περιοδικό είχε μπεί βαθιά μέσα στην ιταλική πραγματικότητα και δημιουργούσε ένα αντιοικουμενιστικό μέτωπο. Πώς το αντιμετώπισαν οι μετανάστες;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ Οι μετανάστες από την Ρουμανία δεν ήρθαν σε καμμία επαφή με το περιοδικό. Συνήθως οι πιο πολλοί ρουμάνοι είχαν προβλήματα με τον ιταλικό νόμο και όσοι ήρθαν μόνο για να δουλέψουν ήταν πολύ οικουμενιστές όταν ζητούσαν εκκλησίες ή δωρεές από την λατινική εκκλησία και λιγότερο όταν βρισκόντουσαν μόνοι τους στις δικές τους ενορίες. Οι λατίνοι τους βοήθησαν πολύ, τους έδωσαν εκκλησίες και όπου μπορούσαν βοηθούσαν οικονομικά τον λαό και κυρίως τον κλήρο που ερχόταν από την Ρουμανία. Σε λίγο χρονικό διαστημα έκαναν και επίσκοπο στην Ιταλία. Βέβαιο το ορθόδοξο φρόνημα των Ρουμάνων, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ήταν ανύπαρκτο. Νόμιζαν για παράδειγμα ότι ο Αβελάρδος ήταν ένας μεγάλος ορθόδοξος πατέρας της εκκλησίας. Ήταν πολύ δύσκολο για το περιοδικό να διατηρήσει πια τις σχέσεις του με τις νεοδημιουγημένένες ρουμάνικες εκκλησίες.

 συνεχίζεται