.Τη αφάτω σου ευσπλαγχνία, Χριστέ ο Θεός ηµών, ελέησον ηµάς. Αµήν.

 

 

Συναξάριον
Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Πέμπτῃ, οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν, τὸν ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν μυστικὸν Δεῖπνον (δηλαδὴ τὴν παράδοσιν τῶν καθ᾿ ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων), τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχήν, καὶ τὴν Προδοσίαν αὐτήν.

Στίχοι εἰς τὸν Ἱερὸν Νιπτήρα
Νίπτει Μαθητῶν ἑσπέρας Θεὸς πόδας,
Οὗ ποῦς πατῶν ἦν εἰς Ἐδὲμ δείλης πάλαι.

Εἰς τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον
Διπλοῦς ὁ Δεῖπνος· Πάσχα γὰρ νόμου φέρει,
καὶ Πάσχα καινόν· Αἷμα, Σῶμα Δεσπότου.

Εἰς τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχὴν
Προσεύχῃ· καὶ φόβητρα, θρόμβοι αἱμάτων,
Χριστέ, προσώπου, παραιτούμενος δῆθεν
Θάνατον, ἐχθρὸν ἐν τούτοις φενακίζων.

Εἰς τὴν Προδοσίαν
Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων λαοπλάνοι,
Πρὸς τὸ θανεῖν πρόθυμον εἰς Κόσμου λύτρον.

Τῇ ἀφάτῳ σου εὐσπλαγχνίᾳ, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν!

 

Η Θεία Λειτουργία
Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ

Η λειτουργία είναι αίσθηση του νικηφόρου Πάσχα. Η μεταβολή τού άρτου σε Σώμα Χριστού. Κάθε Λειτουργία είναι κάτι νέο. Το ιδιαίτερο βάθος της θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου

Δοξάζω τον Θεό, πού μου έδωσε την ευκαιρία να σας βλέπω ακόμη και να συνομιλώ μαζί σας. Ρώτησα σήμερα τον πατέρα Ν. γιά ποιό πράγμα θα μπορούσα να μιλήσω, και αυτός χωρίς καμία καθυστέρηση απάντησε: «Για τη Θεία Λειτουργία!». Έτσι λοιπόν, κάνω υπακοή στον άνθρωπο πού θέλησε να ζήσει τη Λειτουργία.

Μου είναι δύσκολο να μιλήσω γιά τη Θεία Λειτουργία. Ο Θεός μου έδινε να τη ζω ποικιλοτρόπως σε διαφορετικές περιόδους. Στην αρχή όμως της μοναχικής μου ζωής υπήρξε μια θαυμαστή περίοδος, πού διήρκεσε αρκετά χρόνια. Κάθε φορά μετά τη Θεία Λειτουργία υπήρχε η αίσθηση του νικηφόρου και φωτοφόρου Πάσχα. Είναι ακόμη πιο παράδοξο το ότι, ζώντας τη Λειτουργία με τη συγκλονιστική και ταυτόχρονα τρυφερή αρπαγή όλου του πνεύματός μας στη σφαίρα της ίδιας της Λειτουργίας, ο ίδιος ζούσα μόνο την απόγνωσή μου. Δεν μπορούσα καθόλου να φανταστώ τον εαυτό μου άξιο της σωτηρίας. Όταν λοιπόν διάβαζα τις προσευχές «Πιστεύω, Κύριε, και ομολογώ ότι Σύ ει αληθώς ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του Ζώντος, ο ελθών εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι, ών πρώτος είμι εγώ…», με καταλάμβανε μυστική φρίκη μπροστά στο μεγαλείο του μυστηρίου της Λειτουργίας!

Μας χρειάζεται πολλή άσκηση, προκειμένου να διανθίζουμε το αυθεντικό, υπαρκτικό περιεχόμενό της. Και τα λόγια «ότι Σύ ει αληθώς ο Υιός του Θεού του Ζώντος, ο ελθών εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι» θα ηχούν εντελώς διαφορετικά στις ψυχές μας, γιατί ζώντας καθημερινά με αυτά, και μόνο με αυτά, γινόμαστε κατά παράδοξο τρόπο ικανοί να βλέπουμε το απίστευτο θαύμα του Θεού σε όσα πραγματοποίησε ο Χριστός. Πώς Εκείνος, ο οποίος δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του, θέλει να ζήσει με τον άνθρωπο;

Μου έτυχε να ακούσω φοβερά λόγια σε σχέση με τη Λειτουργία μας. Κατηγορούσαν τους χριστιανούς για καννιβαλισμό, ότι τρώνε σάρκα και πίνουν αίμα ανθρώπου! Είναι γραμμένο στο Ευαγγέλιο ότι, όταν ο Κύριος μίλησε γι’ αυτό, πολλοί αποχώρησαν λέγοντας: «Σκληρός έστιν ούτος ο λόγος• τις δύναται Αυτού ακούειν!» . Ο Θεός όμως το προσεγγίζει διαφορετικά. Με την τέλεση τού μυστηρίου αυτού ο συνηθισμένος κτιστός άρτος μεταβάλλεται σε Σώμα Χριστού, κατά τον δημιουργικό λόγο του Θεού. Έρχεται στιγμή, κατά την οποία αυτό γίνεται σαφές, χωρίς εξήγηση. Ταυτόχρονα έρχεται και η κατανόηση ότι πραγματικά ο Χριστός είναι Θεός, γιατί όλες οι ενέργειες Του είναι γεμάτες από ασυνήθιστο μεγαλείο και απίστευτη Αγάπη προς τον άνθρωπο. Όταν λοιπόν προφέρουμε τα λόγια αυτά, «ότι Σύ ει αληθώς ο Υιός τού Θεού του Ζώντος, ο ελθών εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι», βλέπουμε πόσο πραγματικά σοφά σώζει Εκείνος τον άνθρωπο!

 

Όταν ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού, τότε αναπτύσσεται με φυσικό τρόπο μέσα μας το αίσθημα της αντιλήψεως του Πνεύματός Του σε όλα τα γεγονότα του λυτρωτικού Του έργου. Βλέπετε, τώρα κατά την πασχαλινή περίοδο ψάλλουμε: «θανάτω θάνατον πατήσας». Αυτό είναι πραγματικά έτσι, ωστόσο όμως ο νους μας δεν το συλλαμβάνει. Μόνο ζώντας τη Λειτουργία, όσο είναι δυνατό και προσιτό σε μας, με όλο το είναι μας, γινόμαστε βαθμηδόν ευαίσθητοι σε πολλά πού περνούν απαρατήρητα από όσους δεν γνωρίζουν τον Χριστό και δεν Τον αγαπούν και δεν ζουν στο πνεύμα των εντολών Του. Πόσο παράδοξα μας δίνει με τις εντολές Του να αισθανθούμε όλη την υπαρκτική αλήθεια των λόγων αυτών: «θανάτω θάνατον πατήσας»! Ωστόσο όμως αυτό υπερβαίνει τον νου μας, και εμείς δεν μπορούμε καθόλου να συλλάβουμε όλα όσα λέγονται με τα λόγια αυτά! Έτσι, συγχωρήστε με, θα ήθελα όλοι εσείς να ζήσετε πραγματικά την πασχαλινή κατάσταση, πού μου έδωσε ο Κύριος να ζήσω τους πρώτους χρόνους.

Ντρέπομαι να μιλώ, αλλά από τότε πού ο Κύριος με απέσπασε από τη θεωρία του κτιστού κόσμου και των ανθρώπων και με προσείλκυσε στον Εαυτό Του, ποτέ δεν γνώρισα τί είναι ακηδία! Με απόγνωση γιά τον ίδιο τον εαυτό μου ζούσα έντονα την ανεπάρκεια μου, όταν αναλογιζόμουν τη Βασιλεία του Χριστού και ταυτόχρονα την πασχαλινή χαρά της Αναστάσεως. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος παρατηρεί ότι τα πρόβατα του Χριστού κατά τον καύσωνα νυστάζουν ψυχικά και κλίνουν προς τη γη το κεφάλι . Έτσι, πολλοί μοναχοί δεν είναι σε θέση να εννοήσουν τη Λειτουργία, νυστάζουν ψυχικά, και η ίδια η Λειτουργία δεν ενεργεί τόσο δυνατά σε αυτούς.

Όταν λαμβάνουμε μερίδα του Σώματος του Χριστού και μερικές ρανίδες του Αίματός Του, εκπλησσόμαστε τότε ως ποιόν βαθμό ήθελε Αυτός να ενωθεί μαζί μας! Στις πράξεις αυτές βλέπουμε ότι ο Ίδιος ο Θεός πού μας δημιούργησε, τα δημιούργησε ασφαλώς όλα με τελειότητα• όλα όσα είναι αναγκαία για τη σωτηρία μας. Από εμάς όμως απαιτείται κόπος, άσκηση, συνετή υπομονή κάθε ημέρα.

Αυτό πού μπορούμε να το σκεφτόμαστε, χωρίς καθόλου να το εκφράζουμε με λόγια, παραμένει πραγματικά ανέκφραστο. Αλλά και αυτό ακόμη πού μπορεί ως έναν βαθμό να εκφραστεί με ανθρώπινες λέξεις γίνεται απέραντος ωκεανός. Να ένα αληθινά παράδοξο πράγμα: Ζω ήδη μέσα στο ράσο εξήντα επτά χρόνια, και κάθε φορά η Λειτουργία είναι για μένα κάτι νέο, μοναδικό! Είναι αδύνατον να την συνηθίσουμε! Και όταν βρίσκουμε ανάπαυση στη βαθειά καρδιά μας από την εγγύτητα του Θεού, τότε βεβαίως μας είναι ευκολότερο να υπηρετήσουμε τους ανθρώπους. Θα ήθελα λοιπόν και εσείς να μιλάτε με καρδιά γεμάτη από ευγνωμοσύνη προς τον Χριστό, για το ότι βρήκε τρόπο να ενωθεί μαζί μας.

Η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου είναι πραγματικά κοσμικών διαστάσεων κατά την ατμόσφαιρα του λόγου πού εκφέρεται! Ακούγοντας τις προσευχές αυτές, πού εκθέτουν τα δόγματα της πίστεώς μας, πραγματικά εισερχόμαστε βαθμηδόν στις αληθινές διαστάσεις της Λειτουργίας. Ακόμη και η ίδια η φύση μας αλλάζει: από εγωιστική γίνεται φύση πού ανταποκρίνεται στις εντολές τού Χριστού Θεού. Ο μακάριος Σιλουανός το εξέφρασε αυτό με τους λόγους: «Ο αδελφός μας είναι η ζωή μας». Ο ίδιος ο Κύριος στη Φοβερά Κρίση θα πει ότι ο κάθε μικρός άνθρωπος είναι ο εαυτός Του. Όταν όμως έρθει σε μας η κατάσταση αυτή, έστω και στις πρωταρχικές της ακόμη μορφές, τότε ασφαλώς θα αναβλύσουν δάκρυα από την καρδιά, πού είναι γεμάτη με ευγνώμονα Αγάπη. Ας είναι λοιπόν ευλογημένο το όνομα τού Κυρίου σε όλους τούς αιώνες. Προσεύχεστε για μένα.
Εκφωνήθηκε στα ρωσικά, στις 25 Μαΐου 1992.
Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου Ζαχάρωφ,”Οικοδομώντας τον Ναό του Θεού μέσα μας και στους αδελφούς μας”, Τόμος Γ΄, Ομιλία 103 (25 Μαϊου 1992), Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλία. 

Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ

– Εμείς οι Ορθόδοξοι ζούμε τον Χριστό στην θεία Λειτουργία, ή μάλλον ο Χριστός ζη μέσα μας κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας. Η θεία Λειτουργία είναι έργο Θεού. Λέμε: “καιρός του ποιήσαι τω Κυρίω”. Μεταξύ των άλλων σημαίνει ότι τώρα είναι ώρα να ενεργήση ο Θεός. Ο Χριστός λειτουργεί, εμείς ζούμε μαζί με τον Χριστό.

Η θεία Λειτουργία είναι ο τρόπος που γνωρίζουμε τον Θεό και ο τρόπος που γνωρίζεται ο Θεός σε μας.

Ο Απόστολος Πέτρος λέγει για το «βασίλειον ιεράτευμα» ότι μπορεί να εκπληρωθεί με τη συμμετοχή μας στη Λειτουργία. Να φοβάστε, αλήθεια, να πηγαίνετε από συνήθεια στη λειτουργία.

Προσπαθείστε να ζείτε κάθε φορά πιο βαθιά αυτό που ζούσε ο Χριστός κατά το Μυστικό Δείπνο, όταν εγκαθίδρυσε το μεγάλο αυτό μυστήριο που είναι η θεία Ευχαριστία. Τότε η λειτουργία θα αποβεί σωτήρια όχι μόνο για σας, αλλά και για όσους συμμετέχουν σ’ αυτή. Δεν ανήκει μόνο στους ιερείς να ζουν στην καρδιά τους τα παθήματα του Χριστού για τον κόσμο που είναι λεία της αμαρτίας και του θανάτου.

Αν δεν υπάρχει ανάσταση, οι Χριστιανοί είναι οι “ελεεινότεροι” του κόσμου, λέει ο Απόστολος Παύλος. Γιατί; Διότι η αγάπη του Χριστού είναι πάντοτε σ’ αυτόν τον κόσμο σταυρωμένη. Η ζωή μας θα είναι μια αδιάκοπη οδύνη, μέχρις ότου ο κόσμος σωθεί εξ ολοκλήρου.

Ο Χριστός τέλεσε μια φορά την θεία Λειτουργία και αυτή πέρασε στην αιωνιότητα. Η τεθεωμένη ανθρώπινη φύση Του πέρασε στην θεία Λειτουργία. Γνωρίζουμε συγκεκριμένα τον Χριστό στην θεία Λειτουργία. Η θεία Λειτουργία την οποία τελούμε είναι η ίδια θεία Λειτουργία που έκανε ο Χριστός την Μεγάλη Πέμπτη στον Μυστικό Δείπνο.

Τα κεφάλαια ιδ’-ιζ’ του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου είναι μια θεία Λειτουργία. Έτσι στην θεία Λειτουργία καταλαβαίνουμε την Αγία Γραφή.

Διακονώντας και όχι εξουσιάζοντας τον αδελφό γινόμαστε όμοιοι με τον Κύριο. Ο Χριστός υπέδειξε την οδό κατά τη νύκτα του Μυστικού Δείπνου. Ενώ ήταν ο Κύριος έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του.

H πρώτη Εκκλησία ζούσε χωρίς την Καινή Διαθήκη, όχι όμως χωρίς την θεία Λειτουργία.

– Η μεγαλύτερη ιεραποστολή γίνεται με την θεία Λειτουργία. Οι Πατέρες σε όποια χώρα ή πόλη πήγαιναν έστηναν Θυσιαστήριο. Και αυτό γιατί, όταν στην θεία Λειτουργία γλυκαίνεται η καρδιά, τότε αναζητά τον Θεό, αρχίζει να θέλη να ζήση την ορθόδοξη εκκλησιαστική ζωή, της οποίας κέντρο είναι η θεία Ευχαριστία. Είπα στην αδελφότητα να κρατήσουν στο Μοναστήρι κυρίως και προ παντός την θεία Λειτουργία.

Τη αφάτω σου ευσπλαγχνία, Χριστέ ο Θεός ηµών, ελέησον ηµάς. Αµήν.