Ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας που, όπως λέει ο Μπερντιάγιεφ, ήταν «ένας μεγάλος στοχαστής και ένας μεγάλος οραματιστής, αλλά επίσης και ένας μεγάλος καλλιτέχνης, ένας ιδιοφυής διαλεκτικός και ο μεγαλύτερος μεταφυσικός της Ρωσίας.»
Αναφερόμενος στο τεράστιο έργο έλεγε ο ίδιος ο Ντοστογέφσκυ: «η θεμελιώδης ιδέα ,που θα διαπερνά όλα τα μέρη, με βασάνισε πολύ, συνειδητά και ασυνείδητα, σε όλη μου τη ζωή : είναι το ερώτημα για την ύπαρξη του Θεού.» Μια εξομολόγηση που «ανάγεται στα θεμέλια της δραματικής σύλληψης του κόσμου» και που είναι εμφανής στα λόγια του Αλιόσα στους «Αδελφούς Καραμαζώφ» : «Ναι για τους πραγματικούς Ρώσους τα προβλήματα του θεού και της αθανασίας ή τα ίδια παρμένα αντίστροφα, όπως είπες, είναι βέβαια τα σπουδαιότερα και τα πιο πρωταρχικά».
Μπορεί ο μεταφυσικός κόσμος και η ριζοσπαστική θεολογία να κυριαρχούν στο έργο του Ντοστογέφσκυ, όμως, όπως διαπιστώνει κανείς στα προσωπικά του κείμενα γνώμης και πολεμικής, τα «Ημερολόγια ενός συγγραφέα», εκφράζονται και άλλες πτυχές της προσωπικότητας του συγγραφέα : «πικρόχολος εθνικισμός, θρησκευτικός εξτρεμισμός, εθνοτική μισαλλοδοξία, αστική ανέχεια, παιδική κακοποίηση, αυτοκτονία, δογματική κριτική, προσωπική εξομολόγηση, ουτοπική ονειροπόληση, επιλεκτική αποστασιοποίηση, ηθικολογική ζέση, βαθιά διορατικότητα, μακάβριο χιούμορ και μυθοπλασία στον υπερθετικό βαθμό.» (Rosamund Bartlett).
Η πληρότητα και η συνοχή της ντοστογεφσκικής κοσμοθεώρησης βρίσκονται μόνο στα μυθιστορήματα του (Αδελφοί Καραμαζώφ, οι Δαιμονισμένοι, ο Ηλίθιος, Έγκλημα και τιμωρία κ.α.), χωρίς όμως να μπορούμε «να διαχωρίσουμε την φιλοσοφική ερμηνεία από την λογοτεχνική ανταπόκριση. Ο θεολόγος και ο μελετητής της λογοτεχνίας, ο κριτικός και ο ιστορικός της φιλοσοφίας βρίσκουν εκεί το κοινό τους έδαφος.» (Τζωρτζ Στάινερ, "Τολστόι ή Ντοστογιέφσκι"). Και ακόμα κάτι όπως σημειώνει ο Στάινερ : «τα έργα του Ντοστογέφσκυ ενσαρκώνουν την απόλυτη άρνηση της κοσμοθεωρίας ενός επαναστάτη μαρξιστή» και πως «για έναν έξυπνο μαρξιστή, οι “Δαιμονισμένοι” πρέπει να μοιάζουν με έναν ωροσκόπο που προλέγει την καταστροφή.» Έτσι λειτούργησε άλλωστε και η σοβιετική λογοκρισία απέναντι σ΄ έναν καλλιτεχνικό ογκόλιθο «η φωνή του οποίου μπορεί να γίνει η φωνή από το υπόγειο.»
"Όπως σχεδόν κανένας άλλος συγγραφέας, ο Φιόντορ Ντοστογέφσκυ αντιλήφθηκε τις αντιθέσεις της εποχής του, τις εντάσεις μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών, ευγενών, αστών και διανοουμένων, θρησκείας και νεοτερισμού, εκβιομηχάνισης και αγροτικών παραδόσεων. Αντίστοιχα, είχε μια μεγάλη αίσθηση για τα πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του και των τρομερών συνεπειών τους".
(περιοδικό «CICERO», 11-11-2021)
1 σχόλιο:
"Είμαι ευχαριστημένος από την ζωή μου… Ήταν μεγάλη ευτυχία για μένα η Σιβηρία, το κάτεργο! Λένε ότι είναι φρίκη, ντροπή, κάνουν λόγο για δικαιολογημένη αντίδραση… ένα κάρο βλακείες! Μόνο εκεί άρχισα να κάνω μια σωστή, ευτυχισμένη ζωή, εκεί κατάλαβα τον εαυτό μου… εκεί ένιωσα τον Χριστό… Τότε μου ήρθαν οι καλύτερες σκέψεις, τώρα ξανάρχονται αλλά δεν είναι τόσο καθαρές! Ω, αν κατορθώνατε και σεις να σας στείλουν στο κάτεργο!" Φιοντόρ Μ. Ντοστογιέφσκι
Καί εμείς είμαστε ευχαριστημένοι από την Ζωήν μας.
Εμας μας στέλνουν στο κατεργο τού κορωνοϊού, και της καταστολής της ανθρώπινης ελευθερίας, της ανθρώπινης φύσης.
Ωστόσο όμως μπορεί Χριστόν να μην τον γνωρίσαμε καλά λόγω των αμαρτιών μας, όμως γνωρίσαμε άριστα τους λυκοποιμένες Αρχιερείς. Μας έβαλαν τις μάσκες και πέταξαν τις δικές τους. Ω αν κατορθώναμε να τους πέρναμε με τις πέτρες και τα καδρόνια να γνωρίσουν αληθινό κάτεργο, μήπως γνωρίσουν Τόν Χριστόν!
.
Δημοσίευση σχολίου