Τέρπος: “ο πρώτος Πατροκοσμάς”, κήρυκας κατά Τούρκων, Ισλάμ και υποταγμένων

Ο ιερομόναχος π. Νεκτάριος Τέρπος υπήρξε μια ξεχωριστή προσωπικότητα των προεπαναστατικών χρόνων και δίκαια χαρακτηρίζεται ως ο πρόδρομος του Πατροκοσμά του Αιτωλού. Γεννήθηκε στη Μοσχόπολη της Βορείας Ηπείρου πιθανώς το 1675.

Δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για τη ζωή του. Γνωρίζουμε ότι εκάρη μοναχός και μόνασε στο Άγιο Όρος. Αργότερα έγινε ηγούμενος στην Ιερά Μονή Παναγίας Αρδενίτσας στην σημερινή Αλβανία. Από εκεί ξεκίνησε το ιεραποστολικό του έργο θέλοντας να σταματήσει τους εξισλαμισμούς που κατέστρεφαν τον ελληνισμό.

Αντίθετα με τον Αγιο Κοσμά τον Αιτωλό ο πατήρ Νεκτάριος κήρυττε σε ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα κατά των Τούρκων και του Ισλάμ για αυτό όχι άδικα η δράση του θεωρείται και εθνική και όχι μόνο θρησκευτική. 

Κάποια στιγμή, το 1724, στο χωριό Τραγότι επιτέθηκε τόσο άγρια στον ψευτοπροφήτη και μαθητή του αντιχρίστου Μωάμεθ, ώστε δέχτηκε επίθεση από δύο Τούρκους που τον άφησαν ημιθανή. Επέζησε αλλά με μόνιμη βλάβη στο αριστερό χέρι.

Να πως περιγράφει ο ίδιος την περιπέτειά του: «Ύστερον δε το έμαθαν δύο αδέλφια Αγαρηνοί, οι οποίοι ήσαν σουμπασάδες, το πως εκήρυξα ομολογώντας τον Χριστόν Θεόν αληθινόν, και την Θεοτόκον Μητέρα και Παρθένον, τον δε Μωάμεθ ψεύστην και πλάνον, και έναν πρώτον μαθητήν του αντιχρίστου. Ήλθαν και με ηύραν εις το σπήτι του παπά, και είχεν ο καθ’ ένας από ένα κοντόξυλον… και κτυπώντες επάνω μου ανελεήμονα… με έδερναν όπου έφθανε ο καθ’ ένας… τόσον συχνά με έκρουξαν…

“Εις όλα τα μέρη με εβάρεσαν, αλλού το κορμί μου εκοκκίνισε, και εις περισσοτέρους τόπους εμαύρισε… και χάριτι Χριστού ιατρεύθηκα, όμως το ζερβόν μου μπράτζο έμεινε βλαμμένο, και ποτέ δεν ημπορώ να αναπαυθώ εις αυτό το μέρος».

Με αφορμή το γεγονός αυτό συνέγραψε το μοναδικό του έργο το βιβλίο «Πίστης» που πραγματοποίησε τον αριθμό ρεκόρ για την εποχή των 12 εκδόσεων στο διάστημα 1732 – 1818. 

«Το λοιπόν ετούτο το Βιβλιάριον, το επονομαζόμενον Πίστις, δεν το εσύνθεσα διὰ τους σοφοὺς και γραμματισμένους ανθρώπους, αλλά διά τους αγραμμάτους και χωρικούς, επειδή εις ετούτα τα μέρη της Τουρκίας ευρισκόμενοι χριστιανοί, πολλοί επλανέθηκαν, και πλανούνται από ολίγην ανάγκην και δόσιμον του χαρατζίου, και αρνούνται (φεύ) τον Χριστόν, και παραδίδονται εις τας χείρας του διαβόλου», ανέφερε στον πρόλογο του βιβλίου του. Για την έκδοση ταξίδεψε στη Βενετία όπου και εκδόθηκε για πρώτη φορά το βιβλίο.

Ο ίδιος ξεφεύγοντας από την επίσημη πολιτική της Εκκλησίας που κήρυττε τον κατευνασμό του τούρκικου θηρίου έλεγε μιλούσε ανοικτά κατά των Τούρκων και της πίστης τους: «Αλήμονον εις εκείνον τον άνθρωπον, όπου θέλει να αποθάνῃ εις την πεπλανημένην θρησκείαν του πλάνου, και αποστάτου του Μωάμεθ, και του γαμβρού αυτού Αλή, οι οποίοι είναι, και ευρ-σκονται πάντοτε εν τω μέσω του πυρός της κολάσεως, ομού με τον πατέρα τους τον διάβολον.

“Μην τολμήση λοιπὸν τινὰς να λέγη ότι τους Τούρκους ο Θεὸς τους έκαμε, και τους έδωσε βασιλείας και εξουσίαν…. Τοιού¬τη λογίς είναι και οι Τούρκοι απάνω μας. Θηρία λογικά, Λύκοι ανήμεροι, Όχεντραις φαρμακεραίς, Βασιλίσκοι βλαπτικοί». 

Τα λεγόμενά του ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με την επικρατούσα πρακτική και είναι απορίας άξιο ότι επέζησε και των Τούρκων και δεν αφορίστηκε. Στα βήματα πάντως του π. Νεκταρίου Τέρπου βασίστηκε ο Εθναπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός μερικά χρόνια αργότερα. Ο π. Νεκτάριος κοιμήθηκε το 1740 ή 1741.

πηγή