Ο άγνωστος Ελ Γκρέκο από τη Χαλκίδα

Eνα αριστούργημα της Αναγεννησιακής ζωγραφικής. Και η υπογραφή του καλλιτέχνη: Fra Antonio da Negroponte. Tέσσερις μόλις λέξεις, αρκετές όμως για να αναθεωρήσουμε τη συνεισφορά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση. Η Εκκλησία San Francesco della Vigna (Άγιος Φραγκίσκος των αμπελιών) είναι από τις σημαντικότερες στη Βενετία. Το καμπαναριό της υπολείπεται σε ύψος μόνο αυτού του Αγίου Μάρκου με το οποίο εξ άλλου μοιάζει πολύ. Στα δύο κλειστά αίθρια του παλιού Φραγκισκανικού μοναστηριού σήμερα δίνονται συναυλίες, ενώ ο τόπος υπήρξε προτιμητέος ως τελευταία κατοικία από Δόγηδες και πολλά μέλη των ευγενών οικογενειών της Γαληνοτάτης. Εδώ, πίσω από την πάλλευκη πρόσοψη του περίφημου αρχιτέκτονα Αντρέα Παλλάντιο, στεγάζονται σημαντικά έργα ζωγραφικής της Βενετσιάνικης κυρίως σχολής. Πολλά ανήκουν σε Μεγάλους Δασκάλους όπως ο Μπελλίνι, ο Βερονέζε και ο Τιέπολο.
Ανάμεσά τους, σε σκοτεινό παρεκκλήσι «κρυμμένος», ένας τεραστίων διαστάσεων πίνακας, από τα δημοφιλέστερα στους φιλότεχνους τουρίστες έργα τέχνης στη Βενετία. Μια Μαντόνα ένθρονη με τον Ιησού Βρέφος. Το έργο λέει αρκετά για το δημιουργό του. Δείγμα της Αναγέννησης του Quatroccento, συνδυάζει τις αισθητικές κατακτήσεις της εποχής και τα λαμπρά χρώματα των Βενετσιάνων με ένα ύφος πιο πρώιμο, γοτθικό θα λέγαμε. Το ύφος συνολικά, όπως και των ελάχιστων άλλων σωζόμενων έργων του ζωγράφου, παραπέμπει στο στυλ της σχολής της Πάδουας και μάλιστα του Μπαρτολομέο Βιβαρίνι. Αυτά μόνο μαντεύουμε με σιγουριά. Και από γραπτές μαρτυρίες τίποτα πλην του ονόματός του. Fra (Falirio ή Falier) Antonio da Negroponte. Και σύμφωνα με άλλες πηγές Antonios Chalkideus!

Από την Χαλκίδα ο ζωγράφος; 
Της πόλης που ήταν τότε Ενετική κτήση φέροντας το όνομα Νεγκροπόντε. Το έργο αυτό, το αριστούργημά του, υλοποιείται στα 1470. Ακριβώς τη χρονιά που οι Οθωμανοί κατακτούν τη Χαλκίδα με συνέπειες τραγικές για τον πληθυσμό. Το νέο που συντάραξε τότε τη Βενετία, σίγουρα δεν θα τον άφησε ασυγκίνητο. Είτε ήταν Ιταλικής καταγωγής είτε Ελληνικής, η πατρίδα του είχε γίνει οριστικά γι΄αυτόν γη απαγορευμένη και ξένη. Με μια διάθεση λογοτεχνική θα μπορούσε να δει κανείς ίχνη της τραγικής νοσταλγίας στο έργο. Οι πλούσιες, παράταιρα γοτθικές φυλλωσιές θα του ήταν οικείες από τη διακόσμηση των γοτθικών ναών του Νεγκροπόντε. Θα΄χε δουλέψει κιόλας σ’αυτές μικρός ανακατεύοντας τα χρώματα κάποιου καλλιτέχνη, ως μαθητευόμενος.
Κι ο ουρανός… δεν είναι ουρανός στην πραγματικότητα, είναι θάλασσα, όπου οι μικροί άγγελοι με τα πεταλουδίσια φτερούγια μάλλον κολυμπούν, παρά πετούν ανάμεσα στα σύννεφα – κύματα. Και μάλιστα θάλασσα έντονα γαλάζια σαν τον Εύριπο ή το Αιγαίο, δεν θυμίζει σε τίποτα τα γκρίζα ακίνητα νερά της Ενετικής λιμνοθάλασσας. Όπως και νάχει, είναι φανερό ότι ο Κρητικός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο περίφημος Ελ Γκρέκο, δεν υπήρξε μοναδική περίπτωση. Κι ότι η Ελληνική συμβολή στο θαύμα της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης υπήρξε μεγαλύτερη από όσο γενικά πιστεύεται. ΔΕΙΤΕ το βίντεο με την γιγαντιαία εικόνα της Παναγίας που κάθεται στο θρόνο της και έχει στα πόδια της τον Ιησού, μέσα σ έναν εντυπωσιακό κήπο με φυτά και ζώα. Το έργο του Fra Antonio da Negroponte απεικονίζει την Μαντόνα της δημιουργίας και της φύσης.

πηγή