ΑΡΚΕΙ ΕΝΑΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ: ΟΣΙΟΜ. ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ!

Ἕνας ἄνθρωπος σταματᾶ ἕνα βάρβαρο ἔθιμο

ΕΙΣ. ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»: Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ περίπτωση: Πῶς ΕΝΑΣ ἄνθρωπος ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΘΥΣΙΑΣΘΕΙ μπορεῖ νὰ ἀνατρέψει ἄθλια καὶ ἀπάνθρωπα κατεστημένα. Τὸ κατωτέρω ἀναφερόμενο γεγονὸς τὸ γνωρίζουμε ἀπὸ τὸν Θεοδώρητο Κύρου [Θεοδωρ. Κύρου, Ἐκκλησ. Ἱστορία V , 26 - P. G. 82, 1255]. Ἂν καὶ ὑπάρχει μιὰ ἁγιολογικὴ ἀσάφεια περὶ τὸν ἅγιο Τηλέμαχο  (ἢ Ἀλμάχιο συμφώνως πρὸς τὰ δυτικὰ  μαρτυρολόγια) τὸ γεγονὸς δείχνει πόση σημασία ἔχει ἀφ᾽ ἑνὸς ἡ ἀποφασιστικότητα τοῦ ΕΝΟΣ, ἀφ᾽ ἑτέρου δὲ ποιὰ εἶναι ἡ ἐπίδραση ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ μέσα στὴν ΙΣΤΟΡΙΑ. «Κεκτημένα» ἢ «αὐτονόητα» τοῦ λεγομένου Πολιτισμοῦ εἶναι ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΕΣ κατακτήσεις τοῦ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ καὶ τῆς ΑΓΑΠΗΣ τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ.

.            Τὸ ἑορταστικὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν μᾶς δυσκολεύει νὰ θυμηθοῦμε μία ἐντυπωσιακὴ πράξη ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας. Μία πράξη ποὺ ἔθεσε τέρμα σὲ ἕνα ἄγριο ἔθιμο, ποὺ γιὰ αἰῶνες θεωροῦνταν ἰσοδύναμο τῆς ψυχαγωγίας τοῦ ρωμαϊκοῦ κόσμου. Καὶ αὐτὸ δὲν ἦταν παρὰ τὸ ἔθιμο τῆς μονομαχίας, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο κάποιοι ἄνθρωποι (δοῦλοι συνήθως) μονομαχοῦσαν μεταξύ τους –κατὰ κανόνα μέχρι θανάτου– κάτω ἀπὸ τὶς ἐπευφημίες ἑνὸς ἐκστασιασμένου ἀπὸ τὸ αἷμα πλήθους.
.            Ὅλα αὐτὰ ἔμελλε νὰ σταματήσουν χάρη στὴν γενναιότητα ἑνὸς καὶ μόνο ἀνθρώπου. Ὁ μοναχὸς Τηλέμαχος, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Ἀσία, δὲν ἄντεχε πλέον σὲ μία κοινωνία ποὺ ἤθελε νὰ θεωρεῖται χριστιανική, νὰ περιλαμβάνει στοὺς κόλπους της μιὰ τόσο ἀπάνθρωπη συνήθεια. Ἀγανακτισμένος, λοιπόν, εἰσῆλθε τὴν 1η Ἰανουαρίου τοῦ 404 μ.Χ. στὸ Κολοσσαῖο, ἀπαιτώντας τὴν ἄμεση διακοπὴ τῆς «παράστασης», ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ. Ἐξαγριωμένο τὸ πλῆθος, ἄρχισε νὰ τὸν ἀποδοκιμάζει καὶ μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πανδαιμόνιο, ἕνας μονομάχος τὸν κτύπησε ἄσχημα καὶ τὸν ἔριξε στὸ ἔδαφος. Ὁ μοναχὸς δὲν τὸ ἔβαλε κάτω, μάζεψε τὶς δυνάμεις του, σηκώθηκε καὶ ἐπανέλαβε τὰ ἴδια. Ὀργισμένος ἕνας ἄλλος μονομάχος, ἔσυρε τὸ ξίφος του καὶ τὸν θανάτωσε.
.            Τὸ πλῆθος, αἰφνιδιασμένο ἀπὸ τὴν τροπὴ ποὺ πῆραν τὰ πράγματα, σιώπησε ἔξαφνα καὶ θορυβημένο ἄρχισε νὰ ἐγκαταλείπει τὸ στάδιο. Ἡ πράξη τοῦ Τηλεμάχου δημιούργησε αἴσθηση σὲ ὅλη τὴν Ρώμη καὶ τρεῖς μέρες ἀργότερα ὁ αὐτοκράτορας Ὀνώριος, ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὸν ἀντίκτυπο τῆς θαρραλέας καὶ ἡρωικῆς πράξεως τοῦ Τηλεμάχου, ἐξέδωσε διάταγμα μὲ τὸ ὁποῖο ἀπαγορευόταν στὸ ἑξῆς ἡ συνήθεια τῶν μονομαχιῶν.
.            Μὲ τὴν πράξη του αὐτή, σηματοδοτήθηκε ἡ στροφὴ τῆς κοινωνίας πρὸς τὸν ἀσπασμὸ τῶν χριστιανικῶν πολιτισμικῶν ἰδεωδῶν. Ὁ ἅγιος Τηλέμαχος τιμᾶται τὴν 1η Ἰανουαρίου.