Φοβούνται για τις καταθέσεις

Μας λένε ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα γίνεται απευθείας από τα ταμεία στήριξης και αλληλοβοήθειας της ΕΕ και όχι δια μέσου των ίδιων των κρατών - μελών. Κι ότι με τον τρόπο αυτόν το κόστος δεν θα υπολογίζεται στο κρατικό χρέος. Αυτό που δεν μας λένε είναι ποιος θα πληρώνει κάθε φορά τον λογαριασμό! Λες και τα ταμεία αυτά δημιουργούνται από λεφτά κάποιου τρίτου και όχι των Ευρωπαίων πολιτών. Η αλήθεια, φυσικά,  είναι τελείως διαφορετική...

Το μεγάλο μυστικό της Ευρώπης είναι ότι το τραπεζικό της σύστημα είναι στην κυριολεξία στον αέρα. Με καταθέσεις της τάξης των 3,2 τρισ.  ευρώ, οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι εκτεθειμένες σε παράγωγα της τάξης των 184 τρισ.  δολαρίων.  Το νούμερο προκαλεί ίλιγγο σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο.

Η υπόθεση των παραγώγων είναι αρκετά πολύπλοκη για να την κατανοήσει κανείς στην πλήρη της έννοια. Πάρτε για παράδειγμα την διοίκηση της JP Morgan.  Όταν έγινε γνωστό ότι υπήρχε πρόβλημα με κάποιες θέσεις που είχε πάρει η τράπεζα σε παράγωγα, έγινε μία πρώτη εκτίμηση για ζημίες της τάξης των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σήμερα οι ζημίες εκτιμώντας σε 9 δισ. δολάρια  κι ακόμη δεν έχει κλείσει αυτό το κεφάλαιο. Αν τα παράγωγα ήταν μία απλή υπόθεση, όπως ισχυρίζονται οι υπάλληλοι του μονοπωλιακού κεφαλαίου που υπηρετούν αυτό το αξιακό σύστημα, τότε όλοι θα είχαν μία σαφέστερη και ασφαλέστερη εικόνα για τις ζημιές της JP Morgan από την πρώτη στιγμή.

«Ο τραπεζικός τομέας αποκτά και πάλι το προφίλ κινδύνου που είχε πριν από την κρίση». Ποιος το λέει; Ένας οργανισμός που ο σκοπός του είναι να μας πληροφορεί και  για τον μαγικό κόσμο των παραγώγων, η BIS. Κάποιοι την  λένε και ως την Κεντρική Τράπεζα των κεντρικών τραπεζών. Αν αυτοί δεν ξέρουν και μιλούν με αυτό τον τρόπο, τότε ας μην πούμε κάτι άλλο.

Απ’ ό,τι φαίνεται, πάντως, η κατάσταση έχει μάλλον ξεφύγει. Κι ας μην βιαστεί κάποιος να ισχυριστεί ότι οι πιθανές ζημίες των τραπεζών αφορούν τις τράπεζες και μόνο. Ή καλύτερα, ας το πουν αυτό στους Ιρλανδούς φορολογούμενους.

Αλήθεια, ποια είναι σήμερα η κατάσταση στις γερμανικές ή στις γαλλικές τράπεζες; Απ’ ό,τι φαίνεται κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, όσο κι αν αυτό φαίνεται εξωφρενικό. Όποιος ισχυρίζεται κάτι διαφορετικό να του θυμίσετε το πρόσφατο παράδειγμα της JP Morgan. Κι όποιος σας λέει ότι δεν πρέπει να ανησυχείτε, επειδή τα παράγωγα έχουν αντισυμβαλόμενους, να τον ρωτήσετε τι θα συμβεί με τις καταθέσεις σας, αν αυτές τύχει και βρίσκονται σε μία τράπεζα που αστόχησε στις επιλογές της και δεν πρόκειται να  τύχει της κρατικής βοήθειας...

Η απόφαση της συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών φαίνεται να στοχεύει περισσότερο στην θέσπιση νέων κανόνων για το τραπεζικό σύστημα, παρά σε έναν δήθεν  νέο τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης. Βιάζονται να δημιουργήσουν ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για να αποφύγουν ένα ατύχημα τύπου «ενυπόθηκων δανείων». Οι Αμερικανοί είναι αρκετά περισσότερο συντηρητικοί στις επιλογές τους και πιο δραστήριοι στην αντιμετώπιση των κρίσεων και παρ΄ όλα αυτά κόντεψαν να γκρεμιστούν από τα τοξικά που άφησαν πίσω τους οι άστοχες ενέργειες των τραπεζιτών τους. Δεν θα θέλαμε να φανταστούμε τι θα μπορούσε να συμβεί στην Ευρώπη, αν η τελευταία βρεθεί σε μία ανάλογη θέση.

Αυτό ακριβώς τρέχουν να προλάβουν, δίχως να είναι κανείς βέβαιος ότι τελικά θα το καταφέρουν. Για να έχουν όμως μία ελπίδα να κερδίσουν τον χρόνο χρειάζονται ένα νέο οργανωτικό σύστημα που να μπορεί να επιβάλλει κανόνες στις τράπεζες, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν και τις ανάγκες που αυτές έχουν προκαλέσει.

Θανάσης Μαυρίδης

Πηγή