Η εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας

Η εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας βρίσκεται στο σερβικό μοναστήρι του Χιλανδαρίου στο Αγίο Όρος, και είναι ένα από τα πιο ιερά κειμήλια της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η εικόνα πήρε τ' όνομά της από ένα γεγονός που έλαβε χώρα στη Συρία κατά τη διάρκεια του όγδοου αιώνα, σε μια εποχή όπου μαινόταν η αίρεση των εικονοκλαστών. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, που τότε ήταν ακόμη λαϊκός και δικαστικός υπάλληλος στο χαλιφάτο της Δαμασκού, έγραψε τρεις πραγματείες ενάντια στην αίρεση, και αυτή του η πράξη προξένησε την οργή του εικονομάχου αυτοκράτορα, Λέωντα Ίσαυρου. Ο αυτοκράτορας απέστειλε επιστολή προς τον χαλίφη μαζί με ένα πλαστό έγγραφο, κατηγορώντας τον Άγιο Ιωάννη ότι συνωμοτούσε εναντίον του χαλίφη. Ο τελευταίος, πιστεύοντας στη συκοφαντία, διέταξε να κοπεί το δεξί χέρι του Αγίου ως τιμωρία για το υποτιθέμενο έγκλημά του. Ο Άγιος Ιωάννης πήρε τότε το κομμένο του χέρι, και, με την ένθερμη προσευχή του προς την εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, την παρακάλεσε να τον θεραπεύσει. Η προσευχή του εισακούστηκε, και το χέρι του ως εκ θαύματος επανατοποθετήθηκε, με μόνο μια λεπτή κόκκινη γραμμή να απομένει για να μαρτυρεί το θαύμα. Με βαθιά ευγνωμοσύνη προς την Παναγία, ο Άγιος Ιωάννης κατασκεύασε μια παλάμη από ασήμι και την τοποθέτησε στην εικόνα. Από τότε φορούσε γύρω από το κεφάλι του, το πανί που ήταν τυλιγμένο γύρο από το πληγωμένο χέρι του.

Ο χαλίφης, μαθαίνοντας για την θαυματουργική θεραπεία του Αγίου Ιωάννη, μετανόησε για την βιαστική του κρίση και πρόσφερε στον Άγιο Ιωάννη την προηγούμενη θέση του, αλλά ο Άγιος αποφάσισε από τούδε και στο εξής να αφιερώσει τη ζωή του στο Θεό και στην μοναστική ζωή. Λίγο αργότερα, ταξίδεψε στους Αγίους Τόπους, παίρνοντας μαζί του και την εικόνα, και πήγε στην Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου κοντά στην Ιερουσαλήμ. Σ' αυτό το μοναστήρι υπήρχαν δύο ιερά κειμήλια που ανήκαν στον Άγιο Σάββα: το ηγουμενικό του άμφιο και μια εικόνα της Θεοτόκου της Γαλακτοτροφούσας. Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ ήταν ετοιμοθάνατος, ο Άγιος Σάββα προφήτεψε ότι ένας άνδρας από βασιλική γενεά, που θα ονομάζεται επίσης Σάββας, θα έρθει μια μέρα στην Λαύρα. Όταν αυτός ο Σάββας προσκυνήσει το λείψανο του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, το άμφιο θα πέσει στο έδαφος. Σ' αυτό τον άνδρα έπρεπε να δοθεί τόσο το άμφιο όσο και η εικόνα της Γαλακτοτροφούσας. Όταν ο Άγιος Ιωάννης έμαθε γι' αυτή της προφητεία, πρόσθεσε την εικόνα της Τριχερούσας στα δώρα που θα έπρεπε να δοθούν σε αυτό το Σάββα.

Η προφητεία έγινε πραγματικότητα πέντε αιώνες αργότερα, όταν ο Άγιος Σάββας, ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος της Σερβίας, ήρθε για προσκύνημα στη Λαύρα. Καθώς προσκυνούσε τα λείψανα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, το άμφιο, το οποίο ήταν δεμένο, έπεσε κάτω. Αυτό συνέβη και πάλι την επόμενη μέρα, απομακρύνοντας κάθε αμφιβολία, και οι μοναχοί της Λαύρας ευχαρίστως έδωσαν στον Άγιο Σάββα τον Νέο τα τρία ιερά κειμήλια. Πήρε το άμφιο και την εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας στην Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους, και την εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας στα Σκόπια, η οποία πόλη στη συνέχεια θα γινόταν η πρωτεύουσα της Σερβικής αυτοκρατορίας.

Οι ηγέτες της Σερβικής Δυναστείας των Nemanjić φύλαγαν αυτή ιερή εικόνα για πολλά χρόνια. Στα τέλη του δέκατου τέταρτου αιώνα μεταφέρθηκε από την αυλή του Τσάρου Dušan στο Μοναστήρι της Studenica στη Σερβία, όπου παρέμεινε εκεί μέχρι τις αρχές του δέκατου πέμπτου αιώνα. Εκείνη την εποχή η Studenica ήταν κάτω από κίνδυνο επίθεσης από τους Τούρκους, και οι μοναχοί μάζεψαν μαζί όλα τα ιερά αντικείμενα. Έδεσαν την εικόνα της Τριχερούσας στο σαμάρι ενός γαϊδουριού και άφησαν το ζώο να πάει όπου το καθοδηγούσε ο Θεός. Καθοδηγούμενο από τη δύναμη του Κυρίου, ο γάιδαρος περάσει από τη Σερβία και την Ελλάδα, και προχώρησε στο Άγιον Όρος, όπου σταμάτησε στο μοναστήρι του Χιλανδαρίου. Οι μοναχοί, βλέποντας το γαϊδούρι με την εικόνα κατάλαβαν ότι είχε γίνει θαύμα και πήραν ευλαβικά την εικόνα και την τοποθέτησαν στο ιερό της εκκλησίας, ευχαριστώντας τον Θεό και την πάναγνη Μητέρα Του. Στο σημείο όπου συνάντησαν το γάιδαρο, ανήγειραν παρεκκλήσι.

Προς το τέλος του δέκατου πέμπτου αιώνα, ο ηγούμενος της μονής αναπαύτηκε και μια διαμάχη προέκυψε στην Μονή Χιλανδαρίου για την εκλογή του νέου ηγουμένου. Οι Σέρβοι, Ρώσοι, Βούλγαροι και Έλληνες που κατοικούσαν στο μοναστήρι δεν μπορούσαν να καταλήξουν σε κάποια απόφαση. Στη συνέχεια, ένα βράδυ κατά τη διάρκεια του εσπερινού, ακούστηκε η φωνή της Θεοτόκου, που προερχόταν από την εικόνας της, λέγοντάς τους να μην επιλέξουν ηγούμενο και ότι θα γινόταν η Ηγουμένη τους από εκεί και πέρα. Το επόμενο πρωί οι μοναχοί βρήκαν την εικόνα της Τριχερούσας, όχι στο συνήθη τόπο της, αλλά στο θρόνο του ηγουμένου στην εκκλησία. Οι μοναχοί χωρίς να πιστέψουν σ' αυτό το θαύμα, έβαλαν την εικόνα πίσω στο συνήθη τόπο της. Ωστόσο, το επόμενο πρωί ήταν και πάλι στο θρόνο του ηγουμένου. Αυτή τη φορά οι μοναχοί της επέτρεψαν να παραμείνει εκεί. Δεν εκλέξαν ηγούμενο, αλλά αντ 'αυτού επέλεξαν ένα ιερομόναχο για να είναι απλός ο διαχειριστής της μονής. Κάθε μέρα οι μοναχοί έρχονταν μπροστά από την εικόνα για να πάρουν την ευλογία της πριν ν' αρχίσουν κάθε υπακοή. Η εικόνα σήμερα βρίσκεται μέσα σ' ένα όμορφο περίβλημα που στέκεται δίπλα από τον ηγουμενικό θρόνο στο δεξιό ψαλτήρι του καθολικού.

The εικόνα της Θεοτόκου της Τριχερούσας έχει κάνει πολλά θαύματα στο πέρασμα των αιώνων. Έχουν γίνει πολλά αντίγραφα της εικόνας που κάνουν επίσης θαύματα σε διάφορες χώρες. Το 1993 η πρωτότυπη εικόνα ήταν το πρώτο Αθωνίτικο κειμήλιο που θα έβγαινε έξω από το Άγιον Όρος, όταν μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη και τοποθετήθηκε εκεί προσωρινά για προσκύνηση. Περισσότερο από ένα εκατομμύριο πιστοί συνέρρευσαν εκεί για να προσευχηθούν και να προσκυνήσουν την ιερή εικόνα, και πολλά θαύματα έλαβαν χώρα εκείνες τις μέρες. Σε μια περίπτωση ένας άνδρας τριάντα τριών χρόνων που ήταν εκ γενετής τυφλός, πήρε το φως του.

Η εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας πανηγυρίζει στις 28 Ιουνίου και στις 12 Ιουλίου

πηγή