Άλλη μια ταινία ασχολήθηκε με το θέμα των σκουπιδιών στο φετινό φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» της Μαρίνας Δανέζη. Η σκηνοθέτιδα της ταινίας γράφει ένα σύντομο ημερολόγιο και μοιράζεται τις σκέψεις της για την προσωπική ιστορία που κρύβεται πίσω από την ταινία της.
Άγία Παρασκευή.
Πρωί. Από την πυλωτή της πολυκατοικίας ακούγονται φωνές. Η μαμά βγαίνει στο...
μπαλκόνι. Εγώ και η αδερφή μου την ακολουθούμε. Μια παχουλή γυναίκα, με το κεφάλι ξυρισμένο, καθισμένη στο διακοσμητικό πηγάδι ψαχουλεύει μια μισογεμάτη σακούλα. Ο μπαμπάς κατεβαίνει τρέχοντας να ανεβάσει τη γιαγιά Ευστρατία που κάθεται στο πηγάδι. Θα ήρθε με τα πόδια από τον Ταύρο και θα είναι κουρασμένη. Αυτοκίνητο δεν έχει. Από τη μαύρη σακούλα βγάζει δύο πλαστικά μωρά. Όταν τα κουρδίζεις μπουσουλούν. Το δικό μου μπουσουλάει, της αδερφής μου όχι. Τι τυχερή που είμαι… Η μαμά τα πετάει μόλις η γιαγιά Ευστρατία φεύγει. «Είναι βρώμικα» μας λέει. «Ποιος ξέρει από που τα μάζεψε πάλι αυτά τα σκουπίδια».
Ταύρος. Λίγα χρόνια μετά.
Σούρουπο. Με τον μπαμπά ψάχνουμε τη γιαγιά παντού. Συνηθίζει να φέρνει βόλτες με το αυτοσχέδιο ξύλινο καρότσι της. Εκείνη τη μέρα άφαντη. Καταλήξαμε στην αυλή της. Μπήκαμε και την περιμέναμε. Ώρα πολλή. Τι όμορφη που θα ήταν η αυλή της με ασβεστωμένο κήπο και γεράνια. Σαν την αυλή του χωριού. Όταν μεγαλώσω θα ασβεστώσω, θα πετάξω τα σκουπίδια που με μανία μαζεύει, θα φυτέψω γεράνια σε δοχεία λαδιού και δεν θα ντρέπομαι. Ευτυχώς η γιαγιά με μια σακούλα μπύρες μπαίνει φουριόζα. «Που ήσουν ρε μάνα; Τον κόσμο φάγαμε».
Αθήνα. Άνοιξη του 2008.
Τυχαία «σερφάροντας» στο διαδίκτυο ανακαλύπτω ένα άρθρο για το παζάρι του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών. Έχουν και Σωματείο; Οι… ρακοσυλλέκτες; Το κύτταρο του συνδικαλισμού των προλετάριων. Θα πάω μια βόλτα από το παζάρι. Έτσι για έμπνευση. Όλο και κάτι θα βρω. Την πλατεία 300-400 κουβέρτες στρωμένες με κάθε λογής αντικείμενα. Απλά κοιτούσα. Δεν πλησιάζω. Δεν ρωτώ. Δεν ακουμπώ. Στον πάγκο του Πόντιου Γιάννη βλέπω ένα πλαστικό μωρό με κουρδιστήρι. Πλησιάζω, ρωτάω αν δουλεύει, το πιάνω και το κουρδίζω. «Πόσο;» Ακριβό… Είναι άλλωστε συλλεκτικό. Θα κάνω μια ταινία για τους ρακοσυλλέκτες. Αφιερωμένη στη γιαγιά Ευστρατία. Το αποφάσισα.
Μία εβδομάδα μετά στο σωματείο. Προσπαθώντας να πείσω το διοικητικό συμβούλιο να συναινέσει στην έρευνά μου για ντοκιμαντέρ. Οι ανυποψίαστοι ρωτούν αν είμαι δημοσιογράφος. Οι υποψιασμένοι είναι κατηγορηματικοί. Δεν κάνω πίσω. «Κάνε μας αίτηση με το τι ακριβώς ζητάς. Θα τη συζητήσουμε και θα σου απαντήσουμε». Εννοείται πως δεν έχω παραμικρή ιδέα τι θέλω να κάνω. Δεν τους ξέρω. Αλλά εύκολα δεν θα με ξεφορτωθούν.
Άλλοι πιστεύουν ότι είναι παράξενοι τύπου που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές. Άλλου πως επέλεξαν το επάγγελμα αυτό από άποψη. Ρομαντικοί φυγάδες του σύγχρονου πολιτισμού. Η πλειοψηφία της ανθρωπιστικής κοινωνίας μας αρέσκεται να νιώθει θλίψη και οίκτο για τους περιθωριακούς – μοναχικούς – μισότρελους και απελπισμένους ρακοσυλλέκτες. Η αλήθεια είναι ότι η φτώχεια σε καταβάλλει. Αλλά η θέληση για ζωή σου δίνει δύναμη. Η ανάγκη για επιβίωση είναι αυτή που ενώνει τους ανθρώπους. Μουσουλμάνοι της Θράκης, Ρομά, ξεχασμένοι καλλιτέχνες, τεχνίτες. Άνθρωποι που φτάνοντας στο φαλιμέντο τους βρήκαν τη δουλειά αυτή για να βιοπορίζονται. Πριν τη δημιουργία του Σωματείου ήταν έρμαια της καλοσύνης του κάθε Οργάνου. «Οι μπάτσοι έρχονταν και έλεγαν μασ’ τα. Που να τα μάσω; Τι να μάσω;» λέει ο Πρόεδρος Σπύρος Μαγαλιός. Απέκτησαν νομική οντότητα και κατάφεραν να εξασφαλίσουν ένα χώρο όπου σταθερά κάθε Κυριακή μπορούν να εμπορεύονται χρηστικά αντικείμενα που βρίσκουν στους κάδους. Εμπορεύονται σε ένα παζάρι καλοοργανωμένο. Έλεγχος των καρτών μέλους στην είσοδο, αριθμημένες θέσεις, φύλακες – τροχονόμοι. Σήμερα που η κρίση οδηγεί όλο και περισσότερους στο επάγγελμα αυτό τα μέλη αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και οι θέσεις στο παζάρι είναι περιορισμένες. Οι μάντρες όλο και ρίχνουν τις τιμές τους για τα ανακυκλωμένα υλικά. Στους δύσκολους αυτούς καιρούς το Σωματείο – μια αλλόκοτη αυτο-οργάνωση για τα συνήθη δεδομένα του συνδικαλισμού – βοηθά εκατοντάδες ανθρώπους να εμπορεύονται τα πιο απίθανα πράγματα. Έχω βρει από μεταχειρισμένα τεχνητά μέλη μέχρι σπάνια χειρόγραφα του προηγούμενου αιώνα. Στιγμιότυπα από τις δράσεις του Σωματείου έχουν καταγραφεί στο ντοκιμαντέρ. Οι εκλογές με χειρόγραφα ψηφοδέλτια και φωτογραφίες ταυτότητας δίπλα στα ονόματα για τα αναλφάβητα μέλη. Η κοπή της πίτας σε γνωστό Ποντιακό κέντρο των Αθηνών με συνοδεία τουρκικών αμανέδων. Παραδοσιακός τριήμερος γάμος σε γκαράζ στον Ταύρο. Ψηφοθηρικές επισκέψεις πολιτικών οι οποίοι απροκάλυπτα ζητούν στήριξη ως αντάλλαγμα την ανοχή τους στο παζάρι. Αλλά και στιγμές καθημερινής τρέλας στο παζάρι. Γύρες στους κάδους. Συνεντεύξεις επίτιμων μελών όπως ο Σάκης Κουρουζίδης, διευθυντής της οικολογικής βιβλιοθήκης «Ευώνυμος» και ο Παναγιώτης Χαραλάμπους, αντιπρύτανης της Α.Σ.Κ.Τ.
Εν οίδα ότι ουδέν οίδα
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου