Η Κηφισιά

H Κηφισιά είναι δήμος της Αττικής στο βόρειο τμήμα του λεκανοπεδίου των Αθηνών με 43.929 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Αποτελεί σημαντικό εμπορικό και οικιστικό κέντρο των βορείων προαστίων της πρωτευούσης της περιφέρειας Αττικής και οι κάτοικοί της ονομάζονται Κηφισιώτες.

Η περιοχή είναι γνωστή για την εμπορική της αγορά, την άρτια ρυμοτομία, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σπιτιών και των καταστημάτων και την αγάπη των κατοίκων της για την ανθοκομία. Το εμπορικό κέντρο καλύπτεται από ένα εκτενές δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, ενώ ο δήμος εκτείνεται από την Πάρνηθα και τον Κηφισό ποταμό έως το Πεντελικό.

Πόλη πλουσίων

Ταυτότητα Περιοχής

Ετυμολογικές και Ερμηνευτικές Αναφορές

Το όνομά της, Κηφισιά, που προέρχεται από τον Κηφισό ποταμό, είναι αρχαιότατη, ήταν μια από τις αρχαίες 12 πόλεις της Αττικής. Από την εποχή του Kλεισθένη αποτελούσε τον δήμο της Ερεχθηίδας φυλής. Λαογραφικό λογοπαίγνιο της νεοελληνικής, θεωρεί πως το όνομα Κηφισιά προέρχεται από την έκφραση "Εκεί φυσά" - "Κεί Φυσά" - "Κηφισά" - "Κηφισιά"!

Το έμβλημα του δήμου κοσμεί η προτομή του Μενάνδρου του Κηφισέως, δραματοποιού της αρχαίας Αττικής που καταγόταν από την Κηφισιά.

Ο κάτοικος της περιοχής αποκαλείται Κηφισιώτης-Κηφισιώτισσα και στον πληθυντικό Κηφισιώτες-Κηφισιώτισσες.

Ιστορική Εξέλιξη

Στην αρχαιότητα αποτελούσε τον ομώνυμο αττικό δήμο της Ερεχθηίδος φυλής που τοποθετείτο στη μεσόγαια χώρα, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Κλεισθένους. Σήμερα συνιστά εύρωστη πόλη της Αττικής και ιστορική έδρα των βορείων προαστίων των Αθηνών.

Η περιοχή εντοπίζεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους Πεντέλης και Πάρνηθος σε υψόμετρο κέντρου 280 μέτρων, οικοδομημένη σε πευκόφυτη πεδιάδα. Τα όρια του δήμου εκτείνονται από τις δασόφυτες ρεματιές του Κηφισού στα δυτικά μέχρι τους ορεινούς όγκους του Πεντελικού και τη ράχη του Κοκκιναρά στα ανατολικά. Τοποθετείται δε στο βόρειο άκρο του λεκανοπεδίου της Αττικής, 15 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Αθηνών. Βρίσκεται δε μόλις 3 χιλιόμετρα βόρεια του μητροπολιτικού κέντρου του Αμαρουσίου και 5 χιλιόμετρο νότια του Άγίου Στεφάνου.

Το 1880 δημιουργείται το πρώτο καταστατικό της κοινότητος των Κηφισιωτών, με σκοπό την οικονομική τους ανεξαρτητοποίηση. Σε αυτό συμβάλλει το ατμοκίνητο τρένο Θηρίο το οποίο διέρχεται από το άλσος της Κηφισιάς όπου διοργανώνονται στα χρόνια που ακολουθούν οι διάσημες ανθοκομικές εκθέσεις από τους κατοίκους. Στα προσεχή έτη η περιοχή καθίσταται δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο Αθηναίων, Χιωτών, Αιγυπτίων, Κωνσταντινουπολιτών, αλλά και Τούρκων μεγαλοτσιφλικάδων κατά την τουρκοκρατία, μέχρι το 1925 που αναγνωρίζεται και επισήμως ως αυτόνομη κοινότης της Αττικής. Αργότερα αναγνωρίζεται ως προάστιο της Ανατολικής Αττικής, ενώ το 1942 ξεπερνά τους 10.000 κατοίκους και προάγεται σε δήμο. Η θέση δε της περιοχής μέσα στη φύση, στο πέρασμα μεταξύ Αττικοβοιωτίας την ώθησε γρήγορα σε δημοφιλές παραθεριστικό και οικιστικό κέντρο, με πληθώρα μεγαλοπρεπών ξενοδοχείων να ξεπηδούν σε δροσερές περιοχές του πεντελικού τοπίου.

Ο δήμος καταλαμβάνει έκταση 25.937 στρεμμάτων, στα οποία έχουν θεσμοθετηθεί οικιστικές, δασικές, εμπορικές και βιομηχανικές ζώνες. Το κέντρο της πόλης εντοπίζεται στην καρδιά του δήμου επιδεικνύοντας μια πλούσια και πολυτελή αγορά, ενώ πέριξ τούτου εκτείνονται οι φιλύσηχοι συνοικισμοί, ορισμένοι από τους οποίους είναι η Νέα Κηφισιά, το Κεφαλάρι, η Πολιτεία, ο Κοκκιναράς, αλλά και πολλοί από τους οποίους αργότερα αποσπώνται ως ανεξάρτητες κοινότητες, όπως η Νέα Ερυθραία μαζί το Καστρί και το Μορτερό, καθώς και η Εκάλη.

Κατά την απογραφή του 2001 η Κηφισιά συγκεντρώνει 43.929 κατοίκους και εμφανίζει μια πυκνότητα δόμησης 1.694 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο δόμησης. Λόγω δε των υψηλών τιμών των οικοπέδων και των περιορισμών στη δόμηση, η πληθυσμιακή εξέλιξη της πόλεως παρουσιάζει ήπιες αυξήσεις με ποσοστά της τάξεως του 22,87% και 10,84% ανά απογραφή.

Στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πόλεως συγκαταλέγονται το δροσερό κλίμα, η πολυτελής αρχιτεκτονική και τα μεγάλα ποσοστά δημοτικού αλλά και ιδιωτικού πρασίνου, ενώ συνδυάζονται οι φιλήσυχες γειτονιές με μια δραστήρια αγορά και σχετικά έντονη νυχτερινή διασκέδαση. Το οικιστικό κέντρο έχει αναπτυχθεί πέριξ της Πλατεία Πλατάνων και του Άλσους της Κηφισιάς, όπου τοποθετείται και το σύγχρονο εμπορικό κέντρο του Δήμου που έχει επεκταθεί μέχρι το Κεφαλάρι μέσω της οδού Κολοκοτρώνη, που σήμερα ανάγεται στον πιο ακριβό εμπορικά δρόμο των βορείων προαστίων.
Η Κηφισιά γνωρίζει από τον 20ο κιόλας αιώνα μ.Χ. απρόσκοπτη ανάπτυξη και αποτελεί το όνειρο των περισσοτέρων Αθηναίων ως οικιστικός προορισμός. Το τελευταίο διάστημα έχει επιβαρυνθεί πολύ από την εμπορική ανάπτυξη, όπως επίσης κι από την επέκταση της οικιστικής ζώνης των Αθηνών πέραν των ορεινών όγκων που την καθιστούν πέρασμα με έντονο κυκλοφοριακό φόρτο. Η πόλη μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα θεωρείτο προνομιούχος συγκοινωνιακά καθώς εξυπηρετείτο από την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας, την κομβική Λεωφόρο Κηφισίας αλλά και τον ομώνυμο τερματικό σταθμό του Ηλεκτρικού "Κηφισιά". Παρά ταύτα σήμερα, με τον οικιστικό κορεσμό της πρωτεύουσας τα συγκοινωνιακά αυτά μέσα έχουν σε μεγάλο βαθμό απαξιωθεί, με αποτέλεσμα να ακινητοποιούνται πολλές φορές οι μετακινήσεις στην πόλη. Σε αυτά τα προβλήματα φιλοδοξούν να δώσουν λύση η υπογειοποίηση του σταθμού της πόλης και η επέκταση του ηλεκτρικού προς τα βόρεια, σε συνδυασμό με λοιπές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, ενώ συγκοινωνιολόγοι συχνά προτείνουν την κατασκευή μιας περιφερειακής οδού Πεντέλης.

Η Κηφισιά λόγω του υγιεινού κλίματος, του ωραίου περιβάλλοντος, των άφθονων νερών και της μικρής σχετικά απόστασής της από την Αθήνα, υπήρξε από την αρχαία εποχή προνομιούχος τόπος και τόπος παραθερισμού πλουσίων και ευγενών. Μεταξύ αυτών ο Ηρώδης ο Αττικός, ο μέγας αυτός λάτρης και ευεργέτης της Αθήνας (101-178) εκεί είχε την πλούσια έπαυλή του και ακριβώς στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο Μητροπολιτικός της Ναός. Αργότερα επί Ενετοκρατίας όλοι οι ισχυροί και πλούσιοι Ενετοί της Αθήνας διέμεναν στη Κηφισιά. Αλλά και επί Τουρκοκρατίας οι πρώην ενετικές επαύλεις περιήλθαν στους πλούσιους Τούρκους της Αθήνας, ακόμη και ο Διοικητής της Αθήνας είχε τον πύργο του στη θέση που βρίσκεται σήμερα ο Ναός του Αγίου Δημητρίου. Σε όλη τη περίοδο της Τουρκοκρατίας η Κηφισιά κατοικείτο αποκλειστικά από πλούσιους Τούρκους που είχαν εκδιώξει τους Έλληνες και είχαν σφετεριστεί τα εύφορα κτήματά τους. Ακόμη και παλιό ναΐδριο το είχαν μετατρέψει σε αποθήκη οίνου (κελάρι), της Παναγίας της Ξυδούς, που κατά τοπική παράδοση το όνομά του προκλήθηκε όταν διαπιστώθηκε πως όλο το κρασί που είχε αποθηκευτεί εκεί είχε ξιδιάσει.
Μετά την απελευθέρωση τα κτήματα των Τούρκων περιήλθαν σε Έλληνες που τα αγόρασαν από τους προκάτοχους ιδιοκτήτες έναντι ευτελών τιμών.
Επί μακρού χρόνου η Κηφισιά παρέμενε αραιοκατοικημένη στερούμενη ρυμοτομίας αλλά και άλλων μέσων προκειμένου να εξελιχθεί σε σύγχρονο προάστειο. Από του έτους όμως 1882 όταν συνδέθηκε με την πρωτεύουσα με το θρυλικό ατμοκίνητο σιδηρόδρομο "Θηρίο" τέθηκαν και οι βάσεις για την διαμόρφωσή της σε κηπούπολη με πλατείες, δενδροστοιχίες, πάρκα κλπ. Μεταξύ της κεντρικής πλατείας (Πλάτανος) και του άλλοτε σταθμού του Θηρίου υπάρχει το "Άλσος της Κηφισιάς" που κάθε χρόνο πραγματοποιείται έκθεση λουλουδιών. Βορειοανατολικά της κεντρικής πλατείας βρίσκεται η συνοικία Κεφαλάρι με άφθονα, παλαιότερα, νερά. Σήμερα στη Κηφισιά υπάρχουν μεγάλα και πολυτελή ξενοδοχεία, εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης.

Κατά τα Δεκεμβριανά του 1944 στη περιοχή της Κηφισιάς έγινε πολύνεκρη μάχη με στρατωνισμένες εκεί βρετανικές δυνάμεις.

Φημισμένα άλλοτε προϊόντα της Κηφισιάς ήταν τα κεράσια της, οι φράουλες, οι πατάτες, τα σπαράγγια αλλά και τα άφθονα λουλούδια της.

Στην Κηφισιά βρίσκεται το γενικό νοσοκομειο Αττικής Κ.Α.Τ., και ο τερματικός σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.

Επίσης η Κηφισιά έχει πρόσβαση στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας.

Συνορεύοντες με τη Κηφισιά δήμοι είναι προς Β Δήμος Νέας Ερυθραίας, προς Α Δήμος Πεντέλης, προς ΝΑ Δήμος Μελισσίων, προς Ν Δήμος Αμαρουσίου και Δήμος Πεύκης, προς ΝΔ Δήμος Λυκόβρυσης και Δήμος Μεταμόρφωσης και τέλος προς Δ Δήμος Αχαρνών.

Ιστορικές & Σύγχρονες Προσωπικότητες

Ορισμένες ιστορικές και σύγχρονες προσωπικότητες που κατάγονταν ή έζησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη της Κηφισιάς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:

Όνομα Δημότη	Βίος	Ιδιότητα
Μένανδρος	342-291 π.Χ.	Δραματουργός
Ανδρέας Εμπειρίκος	1901 - 1975	Λογοτέχνης
Ευγένιος Σπαθάρης	1924 - 2009	Καραγκιοζοπαίκτης
Γιάννης Τατασόπουλος	1928	Μουσικός
Γεώργιος Αναστασόπουλος	1935	Δημοσιογράφος και Πολιτικός
Νίκος Χιωτάκης	1963	σημερινός Δήμαρχος Κηφισιάς

πηγή