Το φαρμακείο της γιαγιάς...

Βότανα, λεμόνι, μέλι, μαγειρική σόδα, αλάτι, ξίδι και σκόρδο επιστρατεύονται για να ανακουφίσουν από τον πόνο, να απαλύνουν τον βήχα, να απαλλάξουν από τις ψείρες στα μαλλιά και να ρίξουν τον πυρετό. Τα σύγχρονα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν αρκετά από τα γιατροσόφια της γιαγιάς μας.

Καταρράκτης

Μελέτες δείχνουν ότι το τσάι του βουνού μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην πρόληψη της εμφάνισης καταρράκτη (Tomas -Barberan et al 1986), καθώς και θρόμβων (Villar et al 1985) και υπέρτασης (Paya et al 1985). Το τσάι του βουνού, το οποίο στη χώρα μας συλλέγεται από τον Όλυμπο, τον Ταΰγετο, τον Παρνασσό, την Εύβοια και την Κρήτη, δεν έχει διεγερτική δράση (σε αντίθεση με το κλασικό τσάι) και γι' αυτό μπορεί να καταναλωθεί και βράδυ χωρίς να επηρεάσει τον ύπνο.

Τσιμπήματα

Μπορείτε να ανακουφιστείτε από τον ερεθισμό του δέρματος που προκαλείται από τα τσιμπήματα των εντόμων, σύμφωνα με τους επιστήμονες της Κλινικής Μάγιο στις ΗΠΑ, βάζοντας στο πάσχον σημείο ένα διάλυμα από μαγειρική σόδα και νερό.

Ψείρες

Το ξίδι, διαλυμένο σε χλιαρό νερό, μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ψείρες στα μαλλιά. «Επί μία εβδομάδα, κάθε φορά που το παιδί γυρνά από το σχολείο, να καθαρίζετε σχολαστικά τα μαλλιά του με το διάλυμα αυτό και μια πολύ λεπτή χτένα», συμβουλεύει η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πόπη Αναστασέα-Βλάχου. «Ετσι, μπορείτε να αποφύγετε τα τοξικά ψειροκτόνα με μαλαθείο».

Πονοκέφαλος

Με τα πρώτα σημάδια του πονοκεφάλου, να πίνετε ένα φλυτζάνι τσάι, όπως προτείνει η βρετανή διατροφολόγος δρ Τζέιν Κλαρκ. «Οι πονοκέφαλοι προκαλούνται από αλλαγές στα αγγεία», λέει. Μια μικρή δόση καφεΐνης φαίνεται να αναστρέφει αυτές τις αλλαγές».

Κράμπες στα πόδια

Ενα ποτήρι τόνικ πριν από τον ύπνο μπορεί να προλάβει τις κράμπες, όπως αναφέρει o δρ Μάικ Ντίξον, επισκέπτης καθηγητής Ολιστικής Υγείας και Φροντίδας στο Πανεπιστήμιο του Γουεστμίνστερ στο Λονδίνο. To νερό τόνικ περιέχει φυσικά την ουσία κινίνη, που του δίνει την πικρή γεύση του. Η ουσία αυτή προλαμβάνει τους σπασμούς των μυών, που προκαλούν τον πόνο της κράμπας.

Κρυολόγημα

Το φασκόμηλο περιέχει πολλά βιοενεργά συστατικά, όπως καμφορά (1437%), άλφα και βήτα καρυοφυλλένιο, ροσμαρινικό οξύ, χλωρογενικό οξύ, διτερπένια και φλαβονοειδή, όπως είναι η ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδης λουτεολίνη, σύμφωνα με τον κλινικό διαιτολόγο, αντιπρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, κ. Κ. Ξένο. Εχει αποδειχθεί ότι ασκεί ευεργετική δράση σε περιπτώσεις κρυολογήματος, λαρυγγίτιδας και φαρυγγίτιδας. Δεν συνιστάται η κατανάλωσή του κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό.

Ενα πικάντικο φαγητό, όπως ένα πιάτο με καυτό κάρι, μπορεί να ανακουφίσει από μια μπουκωμένη μύτη ή ένα πονεμένο αυτί, σύμφωνα με τον δρα Π. Γκρίφινς από την Κλινική Blemish του Μάντσεστερ. Αυτό κάνει τη μύτη και τα μάτια να τρέχουν, αποβάλλοντας τη βλέννα. Το σκόρδο, επίσης, βοηθά στην αποβολή της βλέννας, ενώ είναι επίσης γνωστό αντιικό, αντιβακτηριακό και αντιοξειδωτικό τρόφιμο.

Βήχας

Το μέλι πλούσιο σε φλαβονοειδή συνιστάται εδώ και αιώνες ως «φάρμακο» για τον βήχα. Ερευνα του Πολιτειακού Κολεγίου Ιατρικής της Πενσυλβάνια, σε 105 παιδιά που λάμβαναν μία έως δύο κουταλιές μέλι μισή ώρα πριν κοιμηθούν, διαπίστωσε ότι το μέλι δρα πιο αποτελεσματικά κατά του βήχα απ' ό,τι πολλά αντιβηχικά σιρόπια.

Οι γαργάρες με αλατόνερο μπορούν να απομακρύνουν τα περιττά υγρά από τους φλεγμαίνοντες ιστούς στον λαιμό, με αποτέλεσμα να ελαττώνεται ο πόνος, όπως αναφέρει ο δρ Φ. Χέιγκεν, εκδότης του «Οδηγού με τα Σπιτικά Γιατροσόφια» (Mayo Clinic Book). Το αλατόνερο μαλακώνει επίσης την παχιά βλέννα στον λαιμό, διευκολύνοντας έτσι την αποβολή της. Μια άλλη λύση, σύμφωνα με τον «Οδηγό», είναι οι γαργάρες με μείγμα χλιαρού νερού με λίγες σταγόνες λεμόνι και μέλι (δεν συνιστάται για παιδιά).

Πυρετός

Εάν το παιδί έχει πυρετό, να τοποθετήσετε στο μέτωπο και στα χέρια του χλιαρά επιθέματα με νερό και ταυτόχρονα να βάλετε τα πόδια του σε μια λεκάνη με χλιαρό νερό επί είκοσι λεπτά. «Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να αποφύγετε τα αντιπυρετικά φάρμακα, τα οποία τελευταία ενοχοποιούνται για παρενέργειες», λέει η κ. Βλάχου.

Πληγές, εγκαύματα

Ο γάλλος καθηγητής Μπ. Ντεκότ, διευθυντής του χειρουργικού τμήματος στο νοσοκομείο Λιμόζ, απέδειξε ότι το θυμαρίσιο μέλι (περιέχει θυμόλη, μια φαινόλη με αντισηπτικές ιδιότητες) βοηθά στην ταχύτερη επούλωση πληγών και εγκαυμάτων, δύο φορές μάλιστα πιο γρήγορα απ' ό,τι η ειδική γάζα.

Κακή διάθεση

Το φυτό υπερικό ή βαλσαμόχορτο ή χόρτο του Αγίου Ιωάννη αναφέρεται από τα αρχαία κιόλας χρόνια ότι μπορεί να μειώσει τη θλίψη. Μία ανάλυση 23 μελετών που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «British Medical Journal» έδειξε ότι είναι αποτελεσματικό στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης.

«Επειδή όμως περιέχει δραστική ουσία η οποία μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα, δεν πρέπει να λαμβάνεται χωρίς τη συμβουλή και παρακολούθηση του γιατρού» διευκρινίζει η ψυχίατρος του Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής κ. Γ. Χαλκούση.

Εάν υποφέρετε από αϋπνία, ένα φλιτζάνι τίλιο ή χαμομήλι με μέλι μπορεί να σας οδηγήσει στις αγκάλες του Μορφέα. «Τα ροφήματα αυτά έχουν χαλαρωτικές ιδιότητες και μπορεί να βοηθήσουν. Στις σοβαρές περιπτώσεις όμως δεν αρκούν» λέει η κ. Χαλκούση.

Πεπτικό σύστημα

Το δίκταµο χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως επουλωτικό ρόφημα. «Τελευταία επιβεβαιώθηκε η δράση του κατά του έλκους του στομάχου με πειράματα που έγιναν σε στελέχη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού» λέει ο κ. Ξένος. «Τα κυριότερα συστατικά του αιθέριου ελαίου του δίκταμου είναι η καρβακρόλη (πανίσχυρη αντιμικροβιακή ουσία, την οποία συναντάμε επίσης στη ρίγανη και στο θυμάρι), η θυμόλη και η πουλεγκιόνη. Οι ουσίες αυτές έχουν ισχυρές αντισηπτικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες».

Ηδη από την εποχή του Γαληνού υποστηριζόταν ότι η μαστίχα Χίου καταπολεμά τις φλεγμονές του στομάχου. Μελέτη επιστημόνων από το Νοσοκομείο του Νότιγχαμ στη Βρετανία έδειξε ότι η χρήση ακόμα και μικρής ποσότητας μαστίχας Χίου (ένα γραμμάριο την ημέρα) επί δύο εβδομάδες μπορεί να θεραπεύσει το έλκος.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «The New England Journal of Medicine», καθώς και έρευνα του Tμήματος Φαρμακογνωσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (με τον καθηγητή Α. Σκαλτσούνη), η μαστίχα μειώνει τη φλεγμονή που προκαλεί το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού στο στομάχι.

Το χαμομήλι χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τις καταπραϋντικές και αντισηπτικές του ιδιότητες στο πεπτικό σύστημα, όπως και σε κάθε μόλυνση βλεννογόνου. Ερευνα του ImperialCollege στο Λονδίνο έδειξε ότι η κατανάλωσή του προκαλεί στα ούρα την εμφάνιση ουσιών (γλυκίνης και ιππουρικού οξέος), που μειώνουν τους μυικούς σπασμούς και καταπολεμούν τη φλεγμονή. Να αποφεύγεται από άτομα με διαπιστωμένη αλλεργία σε φυτά της οικογένειας Asteraceae/Compositae.

Ουρολοιμώξεις

Για να ανακουφισθείτε από τον πόνο που προκαλεί μια μόλυνση του ουροποιητικού συστήματος (όπως η κυστίτιδα), αναμείξτε μισό κουταλάκι του τσαγιού διττανθαρκική σόδα σε ένα ποτήρι νερό και πίνετέ το μία έως δύο φορές την ημέρα, σύμφωνα με τη γυναικολόγο στο Νοσοκομείο Γυναικών του Μπέρμινγχαμ δρα Τζ. Μπάιρομ.

Αυτό το διάλυμα αλλάζει το pH των ούρων και έτσι θα έχετε λιγότερα συμπτώματα καύσου στην περιοχή. Ενα ποτήρι χυμός κράνμπερι δύο φορές την ημέρα μπορεί επίσης να βοηθήσει την κατάσταση. Ο χυμός αυτός περιέχει ουσίες που εμποδίζουν τη δράση του Ε. coli, του βακτηρίου που είναι συχνά υπεύθυνο για τις κυστίτιδες.

Διάρροια

Εάν το παιδί σας έχει διάρροια, λίγο νερό στο οποίο προσθέτετε λίγες σταγόνες λεμόνι μπορεί να βοηθήσει στην ελάττωση της κινητικότητας του εντέρου, καθώς και στην ενυδάτωση του παιδιού, σύμφωνα με την κ. Βλάχου.

Στοματίτιδα

Η στοματίτιδα, χαρακτηριστική φλεγμονή που παρουσιάζεται σε ασθενείς υπό χημειοθεραπεία, μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία με την καθημερινή χρήση χαμόμηλου.

Ανοσοποιητικό

«Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι το κόκκινο τσάι (Rooibos), που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στην Αφρική ως όπλο κατά πολλών αλλεργικών συμπτωμάτων, είναι εξαίσιο ενισχυτικό του ανοσοποιητικού συστήματος» λέει ο κ. Ξένος.«Το πλούσιο σε αντιοξειδωτικά Rooibos δεν περιέχει καφεΐνη, ούτε οξαλικό οξύ. Ετσι, μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες».

Το φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ, η εχινάκεα, περιέχει τη δραστική ουσία εχινακίνη. Η εχινακίνη είναι ένα γλυκοσίδιο που καταπολεμά τα βακτήρια σαν φυσικό αντιβιοτικό (6 mgr εχινακίνης αντιστοιχούν εργαστηριακά σε μία μονάδα πενικιλίνης), γεγονός που εξηγεί την αποτελεσματικότητα του φυτού σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις.

Σε κυτταρικό επίπεδο, η εχινακίνη ελαττώνει την παραγωγή της υαλουρονιδάσης, ενζύμου που καταστρέφει το υαλουρονικό οξύ και οδηγεί σε λύση του συνδετικού ιστού. Πρόσφατη μελέτη κατέδειξε τη συνεργιστική δράση της εχινάκεας με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος.

Δερματίτιδα

Ενα μπάνιο με βρώμη (μερικές κουταλιές βρώμης σε μια μπανιέρα γεμάτη με νερό) μπορεί να βοηθήσει όσους πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα, όπως αναφέρουν οι ειδικοί της Κλινικής Μάγιο. Η βρώμη περιέχει αντιφλεγμονώδεις ουσίες (γνωστές ως αβενανθραμίδες), οι οποίες μειώνουν επίσης τον κνησμό.

Πονόδοντος

Μπορείτε να ανακουφισθείτε από τον πονόδοντο βουτώντας μια μπατονέτα σε έλαιο γαρίφαλου και απλώνοντάς το απευθείας στην περιοχή για ένα δύο λεπτά, κατά τον οδοντίατρο δρα Φίλιπ Στέμερ από την Κλινική Teeth For LIfe του Λονδίνου. Τα γαρίφαλα έχουν παυσίπονες ιδιότητες και γι' αυτό γερμανοί γιατροί επινόησαν πρόσφατα ένα ταχύ αναισθητικό που βασίζεται σε αυτό το φυτό. Μπορείτε να βρείτε το έλαιο γαρίφαλου σε καταστήματα με είδη υγιεινής διατροφής.

Γερά δόντια

Να περνάτε απαλά τα δόντια και τα ούλα των βρεφών 6 έως 15 μηνών με μια μπατονέτα βουτηγμένη σε διάλυμα από τσάι, με ελάχιστη μαγειρική σόδα (στη μύτη του κουταλιού). «Το τσάι περιέχει φθόριο και με τον τρόπο ατό γίνεται μια τοπική φθορίωση», λέει η κ. Βλάχου.

Μαίρη Κατσανοπούλου