Η δράση των Σαρακατσάνων στον αγώνα του έθνους

Το μεγάλο μερτικό των Σαρακατσάνων στον αγώνα του Έθνους ήταν η καθολικότερη ανώνυμη δράση τους.Ολα τ’ αρματολίκια και όλοι οι ηρωικοί οπλαρχηγοί,πολύ πριν από την μεγάλη επανάσταση,εξουσίασαν τα βουνά και μεγαλούργησαν γιατί είχαν τους Σαρακατσάνους, όχι μονάχα αποκούμπι και οδηγούς στα λημέρια τους, αλλά και άγρυπνη οπισθοφυλακή ή πλαγιοφυλακή , που προάσπιζε πάντα τις επιχειρήσεις τους.
Αναμφισβήτητο είναι ότι όλοι οι αρματολοί και κλέφτες είχαν πάντα πολλούς Σαρακατσάνους στη δύναμή τους και όταν μάχονταν με τους Τούρκους ,ένοπλοι οι Σαρακατσάνοι συμπολεμούσαν ενάντια στον κοινό εχθρό.
Στα καλύβια τωνΣαρακατσάνων όλη η κλεφτουριά ένοιωθε μεγαλύτερη ασφάλεια, παρά στα χωριά. Οι περισσότεροι γέροι τσοπάνοι του κάθε τσελιγκάτου,κοντά στη δουλειά τους φυλάγανε κει όλα τα γύρω περάσματα των βουνών, πραγματικοί καπεταναραίοι στα μετερίζια. Ατάραχοι,γενναίοι και οξυδερκέστατοι,πάντα έτοιμοι στο καραούλι να εiδοποιήσουν αρματολού και κλέφτες μην τύχει και εμφανιστεί ο εχθρός.
Στα καλύβια και στα μαντριά των Σαρακατσάνων φύλαγαν τα ντουφέκια, τα κουμπούρια, τα μπαρούτια, τα βόλια, όλη την αρμάθα τους οι αρματολοί και οι κλέφτες στάνες είναι εκείνες που τους προμήθευαν ευκολότερα τροφές και τα κονάκια τους για να κάνουν τις συνεδριάσεις τους ,άλλες φορές μόνοι τους και άλλες φορές με τους τσελιγκάδες , για να συντονίσουν την δράση τους

πηγή