ο όσιος Κολόμπα, κτίτορας της Μονής Αϊόνα

Καταγόμενος από βασιλική γενιά, ο όσιος Κολόμπα (Collum Cille) γεννήθηκε το 521 στην κομητεία Ντόνεγκαλ της Ιρλανδίας. Αρχικά η μόρφωσή του ανατέθηκε στον άγιο Φιννιανό του Μοβίλ (10/9), ο οποίος τον χειροτόνησε διάκονο. Στη συνέχεια, αφού έζησε για ένα διάστημα κοντά στον εκχριστιανισθέντα βάρδο Γκέμα, εισήλθε στη Μονή του αγίου Φιννιανού του Κλονάρ (12/12), όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του εμβαθύνοντας κυρίως στην Αγία Γραφή, χωρίς ωστόσο να περιφρονήσει την ποιητική τέχνη στην οποία διέπρεπε. Εκεί συνδέθηκε με άλλους αγίους της εποχής του και μετέβη να ζ’ήσει μαζί τους κοντά στο Δουβλίνο, σε μία κοινότητα ερημιτών. Μόλις χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, ανέλαβε το κηρυγματικό έργο του, το οποίο συνέχισε επί 15 χρόνια, διασχίζοντας την Ιρλανδία και ιδρύοντας πολλές μονές οι οποίες έγιναν κατόπιν ονομαστές. Απ΄ όλους αυτούς τους ιερούς τόπους, εκείνος είχε προτίμηση στο Ντέρρυ όπου, όπως τραγούδησε, “σε κάθε φύλλο βαλανιδιάς βλέπω να στέκει ένας άγγελος του ουρανού … όλα αποπνέουν εκεί την ειρήνη, όλα είναι ευφροσύνη …”.

Η εκκλησία του οσίου Κολόμπα στο Derry της Ιρλανδίας, εκεί όπου σύμφωνα με την παράδοση υπήρχε το μοναστήρι που είχε ιδρύσει

Κατά τη Σύνοδο του Τάϊλτιου (563), λίγο έλειψε να αφορισθεί, εξαιτίας μίας διχογνωμίας με το βασιλιά Ντήαρμπδ. Απαλλάχθηκε, όμως, χάρη στην παρέμβαση του αγίου Μπρένταν του Μπιρ (29/11), ο οποίος έδωσε μαρτυρία ότι ο όσιος είχς τη χάρη του Θεού. Με την προφητική συμβουλή του τελευταίου, ο Κολόμπα αποφάσισε ωστόσο να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να εκπατριστεί για να κηρύξει τον Χριστό όπως έκαναν τόσοι Ιρλανδοί άγιοι της εποχής εκείνης.

Τη νύχτα της Πεντηκοστής, αποβιβάστηκε μαζί με δώδεκα μοναχούς μαθητές και συγγενείς του στη νήσο Αϊόνα, δυτικά της Σκωτίας. Το μικρό αυτό νησί που το δέρνουν οι άνεμοι και τα λυσσασμένα κύματα, επίπεδο και χέρσο, αμμώδες και βραχώδες, ανάμεσα στη χώρα των Πικτών και εκείνη των Σκώτων, έμελε να γίνει, χάρη στην παρουσία του οσίου, ένα από τα πλέον ονομαστά κέντρα του Κέλτικου Χριστιανισμού.

το μοναστήρι του οσίου Κολόμπα στο νησί της Αϊόνα

Αφού οργάνωσε εκεί τον μοναχικό βίο, ο όσιος Κολόμπα ανέλαβε τον ευαγγελισμό των Πικτών του Βορρά, οι οποίοι ήταν ακόμη ειδωλολάτρες. Ακαταπόνητος στους ασκητικούς του μόχθους όπως και στις αποστολικές του περιοδείες, ο όσιος ίδρυσε πολλά εξαρτήματα της μονής του (αποδίδεται σε αυτόν η ίδρυση 37 μονών στην Ιρλανδία και τουλάχιστον 90 ναών και μονών στη Σκωτία), και τοποθέτησε επικεφαλής τους μαθητές του. όταν δε βρισκόταν στους δρόμους, παρέμενε στη μονή, όπου μεγάλο πλήθος επισκεπτών προσερχόταν για να τον συμβουλευτεί. Γονάτιζε μπροστά τους, ένιπτε τα πόδια τους και κατόπιν τους ασπαζόταν με αγάπη. θεράπευε αρρώστους, αποσοβούσε επιδημίες μοιράζοντας ψωμί που ευλογούσε, εξεδίωκε δαίμονες, εξασφάλιζε ευνοϊκούς ανέμους στους ναυτιλομένους, ερχόταν βοηθός στους αγρότες, συμφιλίωνε τα χωρισμένα ζευγάρια, και παρότρυνε σε μετάνοια τους αμαρτωλούς.

Το σημείο στο οποίο βρισκόταν το κελί του οσίου Κολόμπα (στον ευρύτερο χώρο της μονής)

Μετά από 34 χρόνια αποστολικών μόχθων στη Σκωτία (574), ο όσιος Κολόμπα, σε ηλικία 70 χρόνων, ειδοποιήθηκε από άγγελο για την επικείμενη τελευτή του. Πήγε να ευλογήσει τις αποθήκες της μονής και στο δρόμο το γέρικο άσπρο άλογο των μοναχών έτρεξε προς το μέρος του και απέθεσε το κεφάλι του στο στήθος του κλαίγοντας. Ο όσιος συμβούλευσε τους μαθητές του να διατηρούν αμοιβαία και όχι υποκριτική αγάπη εν ειρήνη, και κατόπιν άρχισε να αντιγράφει ένα Ψαλτήριο. Φθάνοντας στο στίχο οι δε εκζητούντες τον Κύριον, ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού (Ψαλμ. 33, 11), διέκοψε και όρισε το διάδοχό του για να ολοκληρώσει το έργο αυτό. Κατά τα μεσάνυχτα, έσπευσε στην εκκλησία όπου κατέρρευσε μπροστά στο θυσιαστήριο. Όταν οι μαθητές του ήρθαν να τον σηκώσουν, έκανε ένα σημείο ευλογίας και εξέπνευσε.

Η τιμή του οσίου Κολόμπα γνώρισε σημαντική διάδοση, ενώ τιμάται ως προστάτης της Ιρλανδίας μαζί με τον άγιο Πατρίκιο και την αγία Βριγίδη. Μετά τη Σύνοδο του Ουϊτμπυ (664), όπου θριάμβευσε το ρωμαϊκό έθος στην αγγλοσαξωνική ομοσπονδία, η Αϊόνα παρέμεινε μέχρι το 716 το κέντρο αντίστασης των κελτικών παραδόσεων. Η μονή λεηλατήθηκε από τους Νορμανδούς το 802, αλλά παρέμεινε, ωστόσο, ο τόπος ενταφιασμού των βασιλέων της Σκωτίας μέχρι τον 11ο αιώνα.

Ο όρμος των Μαρτύρων στο νησί της Αϊόνα

Ο βιογράφος του οσίου Κολόμπα, Άνταμμαν, τον περιγράφει ως εξής: “Είχε αγγελική όψη. Ήταν μία φύση εκλεκτή, ήταν λαμπρός στους λόγους του, άγιος στις πράξεις του, μέγας στις συμβουλές του. Δεν έχανε ούτε λεπτό, πάντα προσευχόταν ή διάβαζε ή έγραφε, πάντα απασχολημένος. Έφερε δίχως ανάπαυλα το βάρος νέων και γέρων. Ένας και μόνο άθλος του θα ξεπερνούσε τις δυνάμεις ενός ανθρώπου. Και μέσα σε όλους τους μόχθους του έδειχνε γεμάτος αγάπη για όλους. έμπλεως ειρήνης και υγείας, εύθυμος από τη χαρά που γεννούσε στο βάθος της καρδιάς του το Άγιο Πνεύμα”.

Η εικόνα του οσίου Κολόμπα στον ορθόδοξο Ναό του αγίου Ανδρέου στο Εδιμβούργο της Σκωτίας

εορτάζει 9 Ιουνίου

(το κείμενο βασίστηκε στο Νέο Συναξαριστή τηε Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόμος Ιούνιος, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2008)