Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφάσισε φέτος να γιορτάσει «πανηγυρικά» τα 60 χρόνια από την άρση των αναθεμάτων του 1054· μια πράξη που παρουσιάστηκε τότε ως «σημείο ενότητας» και σήμερα ως «προφητική κίνηση». Κι εδώ αρχίζει το πρόβλημα: δεν μπορείς να γιορτάζεις την άρση αναθεμάτων, όταν τα αίτια των αναθεμάτων παραμένουν ανέγγιχτα. Εκτός αν το ζητούμενο δεν είναι η ενότητα της πίστεως, αλλά η ενότητα των φωτογραφιών.
Οι Άγιοι Πατέρες είχαν μια απλή εντολή:
ενότητα χωρίς αλήθεια = πλάνη.
Και αλήθεια χωρίς ενότητα = σκληροκαρδία.
Το Πατριαρχείο επέλεξε να τιμήσει την πρώτη κατηγορία· η δεύτερη, δυστυχώς, έχει ξεχαστεί. Όμως η παρακαταθήκη των Πατέρων είναι ξεκάθαρη: τα αναθέματα δεν ήταν “προσωπικά μίση”, ούτε διπλωματικά καπρίτσια. Ήταν δογματικές γραμμές άμυνας απέναντι σε προσθήκες που αλλοίωσαν το αποστολικό φρόνημα: το Filioque, το παπικό πρωτείο εξουσίας, το αλάθητο. Πείτε μου: ποιο από αυτά διορθώθηκε ώστε τώρα να «εορτάζουμε»;
Αντιθέτως, στην πρόσφατη επίσκεψη του Πάπα, ακούσαμε ξανά τις ίδιες αναφορές περί «διαλόγου αγάπης», «σεβασμού», «κοινής πορείας». Ναι, καλά όλα αυτά, αλλά ο διάλογος αγάπης χωρίς διάλογο αληθείας είναι σαν προσκύνημα χωρίς Ευαγγέλιο – ωραίες φωτογραφίες, αλλά χωρίς ουσία. Οι Πατέρες μας δεν αγίασαν επειδή είχαν καλές σχέσεις με όλους· αγίασαν επειδή υπερασπίστηκαν αυτό που παρέλαβαν.
Η άρση των αναθεμάτων του 1965 δεν συνοδεύτηκε ούτε από αποκατάσταση του Συμβόλου Πίστεως στη Δύση, ούτε από άρση του αλαθήτου, ούτε από θεολογική συμφωνία. Ήταν μια συμβολική χειρονομία, θεμιτή ίσως διπλωματικά, αλλά εκκλησιολογικά κενή περιεχομένου. Το να τη γιορτάζεις μετά από 60 χρόνια σαν να αποτελεί επίτευγμα, μοιάζει με επέτειο γάμου ενώ το ζευγάρι ζει σε χωριστά σπίτια και δεν μιλάει για τα βασικά.
Και επειδή έγινε πολύ λόγος για «προφητικό βήμα», να θυμίσω τι έλεγαν οι Άγιοι:
ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός δεν χρειάστηκε “προφητικές δηλώσεις” — χρειάστηκε μια υπογραφή που δεν έβαλε.
Ο Άγιος Μάξιμος δεν μίλησε για «νέες μορφές σχέσεων» — μίλησε για ακρίβεια πίστεως και γι’ αυτό του έκοψαν τη γλώσσα.
Οι Πατέρες δεν έλεγαν «να βρούμε νέα κοινή διατύπωση», αλλά να φυλάξουμε αυτό που ήδη διατυπώθηκε οικουμενικά.
Εδώ όμως, αντί να τιμήσουμε την ακρίβεια, τιμούμε την… επέτειο μιας διπλωματικής συμφωνίας που δεν έλυσε τίποτα. Και το παρουσιάζουμε μάλιστα ως υπόδειγμα. Δεν είναι υπόδειγμα — είναι υπενθύμιση ότι 60 χρόνια μετά, δεν έχει γίνει ούτε μισό βήμα θεολογικής αποκατάστασης.
Όσο για το περίφημο “γονάτισμα” του Πάπα το 1975, ναι, πράξη σεβασμού. Αλλά οι Πατέρες ποτέ δεν μπέρδευαν την ευγένεια με την αλήθεια. Αν έσκυβε δέκα φορές, δεν θα άλλαζε η Αγία Τριάδα.
Το ζητούμενο δεν είναι να μαλώσουμε.
Το ζητούμενο είναι να σταματήσουμε να γιορτάζουμε πληγές σαν να ήταν επούλωση.
Ενότητα χωρίς αλήθεια;
Το είπαν όλοι οι Πατέρες: δεν υπάρχει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου