Ο Πάρνωνας ή Μαλεβός, με ύψος 1.934 μ. και μήκος περίπου 100 χλμ., διασχίζει ένα τεράστιο κομμάτι της Πελοποννήσου, ξεκινώντας από την Τεγέα και φτάνοντας έως το Ακρωτήριο Μαλέα.
Στις δεντρόφυτες πλαγιές του είναι σκαρφαλωμένα μικρά, πανέμορφα χωριουδάκια, μοναστήρια και εκκλησάκια, ενώ φωλιάζουν σπηλιές, πηγές και μικροί καταρράκτες. Οι πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές του είναι πολλές, με σημαντικότερες το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 και το Εθνικό Μονοπάτι Ο33, ωστόσο, υπάρχουν και μικρότερες γύρω από τα χωριά του, πολλές από τις οποίες βασίζονται στα μονοπάτια που συνέδεαν τα χωριά μεταξύ τους. Τα χωριά του είναι πολλά· αυτή τη φορά ξεχωρίσαμε τέσσερα, όμως θα επανέλθουμε στο βουνό και για τα υπόλοιπα.
Ένα από τα χωριά που αξίζει να επισκεφθείτε και που τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει μεγάλη δημοσιότητα είναι η Βαμβακού, σε υψόμετρο 900 μ., τόπος καταγωγής του εφοπλιστή Σταύρου Νιάρχου. Το χωριό, αν και ακμαίο πολλές δεκαετίες πριν, σταδιακά άρχισε να ερημώνει και τα σημάδια της εγκατάλειψης έγιναν έντονα. Ωστόσο, το 2018 μια ομάδα πέντε νέων ανθρώπων με καταγωγή από το χωριό, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, έδωσε νέα πνοή στη Βαμβακού μέσα από το πρόγραμμα Vamvakou Revival. Ανάμεσα στις δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνονται και πολλές εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους, αρκετές από τις οποίες περιστρέφονται γύρω από τις καρυδιές που αφθονούν στην περιοχή, αλλά και εργαστήρια ρομποτικής. Το χωριό, χτισμένο τον 15ο αιώνα, είναι υπέροχα γραφικό, καταπράσινο και, σε μόλις λίγα λεπτά, μπορείτε να «χαθείτε» στα έλατα. Η πλατεία του αποτελεί ένα όμορφο μπαλκόνι με θέα στις βουνοκορφές του Πάρνωνα, με τον μεγάλο πλάτανο και την επιβλητική εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους να στέκουν ακοίμητοι φρουροί.
Οι διαδρομές με αφετηρία τη Βαμβακού, πολλές. Ποδηλατικές προς το Καταφύγιο και την Κάτω Βρύση, αλλά και πεζοπορικές, όπως από το χωριό μέχρι τη Μεγάλη Τούρλα, την κορυφή του Πάρνωνα, ή το Πλατύ Ποτάμι. Αν ακολουθήσετε το κίτρινο μονοπάτι από την πλατεία προς το δάσος, θα φτάσετε στο σπηλαιομονάστηρο της Αγίας Κυριακής, μέσα από μια διαδρομή με εκπληκτική φύση και το ποτάμι στο πλάι. Το μοναστήρι δεν λειτουργεί πλέον, όμως η τοποθεσία όπου είναι χτισμένο εντυπωσιάζει πραγματικά.
Η Καστάνιτσα είναι ένα ακόμη από τα όμορφα, γραφικά χωριά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 840 μ., χτισμένο αμφιθεατρικά και πνιγμένο στις καστανιές. Τα σπίτια είναι πέτρινα, κάποια με εμφανή την πέτρα και κάποια ασβεστωμένα, άλλα με ξύλινα μπαλκόνια και ορισμένα με πέτρινες τοξωτές εξώπορτες, όλα τους όμως πλακοσκέπαστα με σχιστόλιθο. Αυτά που πραγματικά εντυπωσιάζουν, με τον αυστηρό χαρακτήρα τους, είναι τα πυργόσπιτα, διάσπαρτα στο χωριό. Τρίπατα αρχοντικά, περίπου τριών αιώνων ζωής, διαθέτουν μικρά ξύλινα μπαλκόνια και παράθυρα, στέγες από τη γκρι σχιστολιθική πλάκα του Πάρνωνα, ενώ μερικά έχουν και μικρές πολεμίστρες.
Τα πλακόστρωτα στενάκια είναι ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσετε το χωριό και να θαυμάσετε αυτή την ιδιαίτερη, «λιτή» αρχιτεκτονική της Καστάνιτσας, αλλά και τους ντόπιους, που έχουν να πουν πολλές ιστορίες για τον τόπο τους. Όπως, για το ρωσικής τεχνοτροπίας ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, το οποίο παραγγέλθηκε στην Οδησσό και έφτασε μέχρι το χωριό, ή για τον βυζαντινό πύργο του 14ου αιώνα στον λόφο του χωριού, που προσφέρει την πιο καταπληκτική θέα στα καστανοδάση και στα έλατα στις πλαγιές του Μαλεβού, με φόντο τον Αργολικό κόλπο.
Αυτοί θα σας καθοδηγήσουν για να ανακαλύψετε τα ξωκλήσια μέσα από τα δασοσκέπαστα μονοπάτια, όπως εκείνο του Αγίου Γεωργίου, πάνω από το χωριό, ή του Αγίου Παντελεήμονα, περπατώντας μέσα στον υπέροχο καστανεώνα της Καστάνιτσας. Ρωτήστε τους και για τους νερόμυλους, τρεις συνολικά, έξω από το χωριό, που γνώρισαν ημέρες δόξας και σήμερα σώζονται τα ερείπια μόνο του ενός, ο οποίος σταμάτησε να λειτουργεί τη δεκαετία του ’70. Στο παλιό δημοτικό σχολείο, στην πλατεία του Αγιάννη, μπορείτε να επισκεφθείτε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καστάνιτσας (κατόπιν συνεννόησης στο 27550 22021), όπου θα μάθετε τα πάντα για τη φυσική κληρονομιά και την οικολογική αξία του Πάρνωνα, τα μονοπάτια και τα φαράγγια της περιοχής, το μοναδικό καστανόδασος, αλλά και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της Καστάνιτσας και των γύρω χωριών.
Τα Τσίντζινα ή Πολύδροσο είναι κι αυτό ένα από τα αγαπημένα χωριά του Πάρνωνα. Σκαρφαλωμένο στα 1.000 μ. υψόμετρο, είναι σχεδόν μοιρασμένο σε δύο πλαγιές, με τα σπίτια να φτάνουν μέχρι τα ριζά της ανηφοριάς. Μια ρεματιά διατρέχει το κάτω χωριό, ενώ πέτρινα γεφύρια το συνδέουν με το πάνω. Τα τεράστια έλατα και τα μεγάλα πεύκα κατακλύζουν το τοπίο, κρύβοντας υπέροχα μονοπάτια και ξέφωτα για να ανακαλύψετε. Εννέα σηματοδοτημένα μονοπάτια έχουν την αφετηρία τους εδώ, άλλα πιο δύσκολα και άλλα πιο βατά, που οδηγούν μέσα στο δάσος και καταλήγουν σε εκκλησάκια ή πηγές.
Ακολουθήστε το μονοπάτι προς τον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου, χτισμένο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Η θέα από το μπαλκόνι του κόβει την ανάσα, όπως και η θέα από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, σκαρφαλωμένο σε έναν ψηλό βράχο, αγαπημένο σημείο των αναρριχητών. Το Κελί, ένα ακόμη μικρό ξωκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία Κελιώτισσα, με την ομώνυμη πηγή, αξίζει την ανηφόρα· από εδώ μπορείτε επίσης να φτάσετε και στην Αγία Μαρίνα. Οι πιο έμπειροι και φανατικοί της πεζοπορίας μπορούν να επιλέξουν το μονοπάτι στο φαράγγι που οδηγεί στη Μεγάλη Τούρλα, την κορυφή του Πάρνωνα. Οι λάτρεις του mountain bike έχουν τις δικές τους διαδρομές, των 38 χλμ. και 48 χλμ., μέσα στα έλατα, ενώ υπάρχουν και 4×4 διαδρομές για τους ορκισμένους φίλους του off road. Το παρεκκλήσι των Αγίων Αποστόλων, στο μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, 10 χλμ. από το χωριό, είναι αγιογραφημένο από τον γνωστό ζωγράφο Φώτη Κόντογλου, οπότε αξίζει να το βάλετε στο πρόγραμμά σας.
Σε υψόμετρο περίπου 1.150 μ., ανάμεσα σε δάση από έλατα, βρίσκεται ένα ακόμη χωριό που αξίζει να μπει στη λίστα σας, ο Κοσμάς. Τα περιποιημένα πέτρινα σπιτάκια του, τα καλντερίμια του και η θέα που φτάνει, όταν ο καιρός είναι καλός, μέχρι τις Σπέτσες, τον κάνουν μοναδικό. Η διαδρομή από το Λεωνίδιο μέχρι το χωριό μπορεί να είναι σαφώς μεγαλύτερη και φιδογυριστή, είναι όμως πολύ πιο εντυπωσιακή και αξίζει τον κόπο. Εξάλλου, μπορείτε να κάνετε μια στάση στο Μοναστήρι της Παναγίας Ελώνης, χτισμένο τον 14ο αιώνα, πάνω από το φαράγγι του Δαφνώνα. Φτάνοντας στο χωριό, μπαίνετε στον μεγαλύτερο ίσως καστανεώνα της Ελλάδας, ένα παραμυθένιο δάσος που αξίζει να το περπατήσετε.
Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται, φυσικά, η πλατεία με τα τεράστια πλατάνια και την επιβλητική εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, στο πίσω μέρος της οποίας είναι ενσωματωμένες τρεις βρύσες με μαρμάρινες λεοντοκεφαλές. Εδώ θα περάσετε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας πίνοντας τσιπουράκια στα καφενεία, ακούγοντας τους παππούδες να θυμούνται τα παλιά και αγναντεύοντας την εξαιρετική θέα. Μια κοντινή αυτοκινητάδα ή μια όμορφη πεζοπορία, με επίσης υπέροχη θέα, είναι εκείνη προς το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, πάνω από το χωριό. Αν, πάλι, πάρετε τον δρόμο προς το Πλατανάκι και τον Άγιο Βασίλειο, οδηγώντας για λίγο σε χωματόδρομο, θα φτάσετε στη θέση Ποτίστρες, όπου βρίσκεται η πέτρινη βρύση του 1929, μέσα σε μια περιοχή με τρεχούμενα νερά και πλατάνια που σκεπάζουν τα πάντα.
Εδώ μπορείτε να φτάσετε και περπατώντας, εάν ακολουθήσετε το σηματοδοτημένο κυκλικό μονοπάτι Κοσμάς-Κάτω Άι-Γιώργης-Ποτίστρες-Κοσμάς, μήκους περίπου 8 χλμ. Μια επίσης όμορφη πεζοπορική διαδρομή είναι εκείνη από τον Κοσμά προς το Μαζαρακιώτικο Πηγάδι και το Πυροφυλάκιο. Το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, με εργαλεία των Κοσμιτών χτενάδων (γνωστοί για τα χτένια των αργαλειών), καθώς και με ξυλόγλυπτα, κεραμικά και υφαντά, αφηγείται με όμορφο τρόπο τη ζωή του χωριού μέσα στον χρόνο.
Ο Πάρνωνας, φυσικά, δεν είναι μόνο τα παραπάνω. Είναι τα δεκάδες χωριουδάκια του, όπως ο Πραστός, η παλιά πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, με τα πέτρινα πυργόσπιτα και τα όμορφα εκκλησάκια του, ο Άγιος Πέτρος, κεφαλοχώρι της περιοχής, οι όμορφες Καρυές, το Γεράκι με τη βυζαντινή νεκρόπολη και πολλά ακόμη, και φυσικά η συγκλονιστική φύση του. Το μοναδικό δάσος δενδρόκεδρου στην Ευρώπη, ενταγμένο στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 -το προσεγγίζετε από τη Μονή της Μαλεβής- το δρυόδασος της Σίταινας, οι καταρράκτες στο φαράγγι του Λούλουγκα κοντά στη Σίταινα, αλλά και ο μικρότερος καταρράκτης στην είσοδο του χωριού Πλάτανος, τα φαράγγια της Κουτουπούς και της Ζαρμπάνιτσας, και η λίστα, φυσικά, δεν σταματά εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου