Επίμετρο: Ο θάνατος του Σαββόπουλου και η σιωπή της αντίφασης

 

 DrmedGeorgios Zois

Ο Διονύσης Σαββόπουλος πέθανε στα 80 του — κι η Ελλάδα, όπως πάντα,

έσπευσε να τον «αγιοποιήσει» τη στιγμή που έφυγε.

Τα κανάλια τον αποκάλεσαν «θρύλο», «ποιητή της γενιάς του», «φωνή μιας εποχής».

Κι όμως,

πίσω από τα εύκολα στεφάνια,

παραμένει το παράδοξο της διαδρομής του:

ο άνθρωπος

που ξεκίνησε να σατιρίζει την εξουσία, στο τέλος

την ερμήνευσε με στόμφο.

Ο θάνατός του

δεν αναιρεί αυτό το παράδοξο — το επιβεβαιώνει.

Γιατί η ζωή του Σαββόπουλου

ήταν

το τέλειο παράδειγμα

του πώς ένας άνθρωπος

μπορεί να ξεκινήσει ως σύμβολο της ελευθερίας

και να καταλήξει

να θεωρεί την υποχρεωτικότητα «ανακούφιση».

Αυτό

δεν είναι απλώς ιδεολογική μεταστροφή·

είναι υπαρξιακή υποχώρηση.

Όταν φεύγει

ένας τέτοιος άνθρωπος,

δεν φεύγει ένας «προδότης» ούτε ένας «ήρωας».

Φεύγει

ένας καθρέφτης της εποχής μας:

της εποχής

που πίστεψε πως η ελευθερία είναι υπερβολική πολυτέλεια,

πως το κράτος ξέρει καλύτερα,

κι

ότι ο πολίτης πρέπει να σωθεί — έστω κι αν δεν το θέλει.

Τώρα

που ο Σαββόπουλος σίγησε,

τα τραγούδια του αποκτούν νέα διάσταση.

Ο «Μπάλλος»,

που άλλοτε ήταν ειρωνεία και ελευθερία,

μοιάζει πια

με επιτύμβιο για μια γενιά

που χόρεψε πάνω στην κόψη του μαχαιριού —

και τελικά

διάλεξε την ασφάλεια της υπακοής.

Ο θάνατός του

ίσως φέρει την ησυχία

που εκείνος ζητούσε όταν μιλούσε για την «ανακούφιση» της ευθύνης.

Μόνο που αυτή η ησυχία, τώρα, είναι απόλυτη.

Το σώμα αναπαύεται

— αλλά το ερώτημα μένει ανοιχτό:

πότε ακριβώς

πεθαίνει ένας καλλιτέχνης;

Όταν πάψει να αναπνέει — ή όταν πάψει να ενοχλεί;

Ο Σαββόπουλος, θέλοντας και μη, κατάφερε και τα δύο.

Έφυγε βιολογικά τώρα,

μα πνευματικά είχε ήδη φύγει τη μέρα που είπε πως η υπακοή είναι λύτρωση.

Κι ίσως γι’ αυτό,

ο αποχαιρετισμός του δεν πρέπει να είναι με δάκρυ, αλλά με σκέψη:

για το πώς

ένας άνθρωπος

που τραγούδησε την ελευθερία,

έγινε τελικά

η πιο πειστική απόδειξη

του πόσο εύκολα η ελευθερία μπορεί να εξημερωθεί…