Το μαρτύριό του κι η τιμή του από τον Αλή Πασά
[…] Οι μεγάλες και ιστορικές για το Γένος ιεραποστολικές του πορείες, άφησαν ανεξίτηλα θεία ίχνη έως τις ημέρες μας, περισσότερο δε κατά τις ημέρες του Ξεσηκωμού, τον οποίο είχε προφητεύσει, μαζί με την Ελευθερία ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός!!!
Τα λόγια του ΠατροΚοσμά μεγάλωσαν τα ελληνόπουλα, με την αμετάθετη και ακλόνητη βεβαιότητα της Ελευθερίας, του Ποθούμενου όπως έλεγε συνθηματικά. Για να μορφωθούν τα παιδιά, να μάθουν γράμματα, να μάθουν το Ευαγγέλιο και την Ιστορία τους, να μείνουν Ρωμιοί, να μην τουρκέψουν και πάει χαθεί το Γένος!
Κατάφερε ακόμα μέσα στη σκλαβιά, την άγνοια και την ανέχεια των ραγιάδων:
* να χτιστούν 210 Ελληνικά Σχολεία (!!!) και να αρχίσουν τη λειτουργία τους άλλα 1.100 κατώτερα!!!
* να φτιάσει 4.000 κολυμβήθρες με χρήματα πλουσίων ώστε να μπορούν να Βαπτίζονται τα πάμφτωχα Ελληνόπουλα της σκλαβωμένης Πατρίδος
* να ελευθερώσει 1.500 Χριστιανές παραμάνες από τα παλάτια των πασάδων και των μπέηδων
* να μπολιαστούν με προτροπές του χιλιάδες άγρια δέντρα και να μετατραπούν σε καρποφόρα
* να δοθούν πάνω από 500.000 κομβοσχοίνια και σταυρουδάκια στους Χριστιανούς για τη στερέωση και την πνευματική τους ενίσχυση
* να στερεωθούν, να Εξομολογηθούν και να επανέλθουν στην ευσέβεια εκατομμύρια άνθρωποι!
* να θεριέψει η Πίστη στο Χριστό και η ελπίδα στην Ελευθερία του Γένους, για την οποία κήρυττε παντού
* να σταματήσουν τα εβραϊκών συμφερόντων παζάρια της Κυριακής, να γίνεται ο ευλογημένος Εκκλησιασμός την Κυριακή και τα παζάρια το Σάββατο.
Αυτό το τελευταίο έγινε αφορμή να προκληθεί μεγάλη οικονομική ζημία στο εβραϊκό εμπόριο της περιοχής των Ιωαννίνων, τέτοια που οι Εβραίοι δίνοντας πολλά πουγκιά στον Κούρτ Πασά, του ζήτησαν να σκοτώσει τον μέγα και άγιο δάσκαλο του Γένους μας!
ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ
Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν τελικά στο Βεράτι και με το πρόσχημα ότι θα τον οδηγήσουν στον Κούρτ Πασά, πλάι στην όχθη ενός ποταμού κοντά στο Κολικόντασι του φανέρωσαν ότι είχαν διαταγή να τον σκοτώσουν. Ο Αγιος με χαρά δέχθηκε την απόφαση και γονατιστός προσευχήθηκε στο Θεό ευχαριστώντας Τον γιατί θα αξιωνόταν να θυσιάσει για Εκείνον τη ζωή του. Οι Τούρκοι κρέμασαν σε ένα δέντρο τον Ιερομάρτυρα και Ισαποστόλο Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό στις 24 Αυγούστου 1779, στα εξήντα πέντε του χρόνια! Κατόπιν, έδεσαν στο τίμιο λείψανό του μια βαριά πέτρα και το έριξαν στο ποτάμι για να μη βρεθεί ποτέ.
Εν τω μεταξύ έμαθαν οι Χριστιανοί το Μαρτύριο του Πατροκοσμά και έσπευσαν να βρουν τον Άγιο. Τρεις ημέρες είχαν περάσει άκαρπες, ώσπου ω του θαύματος! Ο εφημέριος της Εκκλησίας της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Κολικόντασι, ο παπα – Μάρκος, μπαίνει στο βαρκάκι του και κάνοντας με πίστη το σταυρό του, αξιώνεται να δει το άγιο λείψανό του Πατροκοσμά να πλέει επάνω στο νερό του ποταμού και να στέκεται όρθιο, σαν να ήταν εν ζωή!!!
Αμέσως σπεύδει και αγκαλιάζει το τίμιο μαρτυρικό σώμα του Αγίου μας να το βάλει στη βάρκα του και καθώς το σηκώνει έτρεξε πολύ το αίμα από το ευλογημένο στόμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που τόσες και τόσες ψυχές αμέτρητες στήριξε, ανακούφισε και προφήτεψε με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος!
Ο παπα – Μάρκος ενταφιάζει το λείψανο του Αγίου Δασκάλου του Γένους στο νάρθηκα της Εκκλησίας των Εισοδίων της Θεοτόκου, στο Κολικόντασι.
***
Ο Αλή Πασάς τιμά τον Άγιο Κοσμά
Ποιά σχέση μπορεί να έχει ο λύκος με το άκακο αρνί; Ο κακούργος με τον κήρυκα της αγάπης; Κι όμως. Ο φτωχός καλόγηρος που δεν είχε δεύτερο ράσο είχε επιβληθεί στις καρδιές όλων, ακόμη και των Τούρκων αλλά και των Αλβανών, που μάλιστα τον ονόμαζαν «Τζιομπάν Μπαμπά», δηλαδή Μέγα Αφέντη. Ιδιαίτερη εκτίμηση όμως έτρεφε για αυτόν ο φοβερός Αλή Πασάς, γιατί του είχε προφητεύσει τη μελλοντική σταδιοδρομία του.
Πώς έγινε αυτό;
Λίγο πριν το μαρτύριό του, καθώς κήρυττε ο Άγιος κοντά στο Τεπελένι, οι Τούρκοι διέλυσαν βίαια τη συγκέντρωση και επιχείρησαν να κακοποιήσουν τον Άγιο. Εκείνος όμως πρόλαβε να ξεφύγει και ζήτησε καταφύγιο στη γειτονική κωμόπολη. Εκεί του προσέφερε άσυλο στο αρχοντικό της η Χάμκω, η μητέρα του Αλή. Τότε ο νεαρός Αλής ήταν μπέης καταδιωκόμενος από τον Κουρτ Πασά. Όταν αντάμωσαν με τον Άγιο, ο Αλής τον ρώτησε για το μέλλον του και ο Άγιος κοιτάζοντάς τον κατάματα του είπε:
–Θα γίνεις μεγάλος άνθρωπος. Θα κυριεύσεις όλη την Αρβανιτιά· θα υποτάξεις την Πάργα, την Πρέβεζα, το Σούλι, το Δέλβινο, το Γαρδίκι και αυτό το τάχτι [1] του Κουρτ Πασά. Θα αφήσεις μεγάλο όνομα στην οικουμένη.
Και πρόσθεσε:
–Αυτή είναι η θέληση της θείας Προνοίας. Ενθυμήσου όμως, σε όλη τη διάρκεια της εξουσίας σου να αγαπάς και να υπερασπίζεσαι τους Χριστιανούς, αν θέλεις να μείνει η εξουσία στους διαδόχους σου.
Ο Αλής χάρηκε. Και όταν την άλλη μέρα ξεπροβόδιζε τον Άγιο, τον ρώτησε αν θα πάει και στην Κωνσταντινούπολη.
Τότε ο Άγιος του αποκρίθηκε συλλογισμένα:
–Και στην Πόλη θα πας, μα με κόκκινα γένια.
Ο Αλής δεν κατάλαβε ότι η φράση αυτή σήμαινε ότι θα πήγαινε το κεφάλι του ματωμένο στην Πόλη στο Σουλτάνο, κι ακούγοντας την προφητεία έμεινε ικανοποιημένος….
***
Τον επόμενο χρόνο, στα 1779, στις 24 Αυγούστου, ο Άγιος δολοφονήθηκε στο χωριό Μαγιουλή και το πτώμα του ρίφθηκε στον Άψω ποταμό. Κάτοικοι του χωριού Κολλικόντασι, το περισυνέλεξαν και το ενταφίασαν στην εκκλησία των Αγίων Πάντων, του χωριού αυτού.
Ο Αλής, λυπήθηκε για το θάνατο του και πήρε εκδίκηση. Το 1788, έγινε σατράπης των Ιωαννίνων και κύριος του Μπερατιού.
Στον τόπο της εκτέλεσης του, μετά από 20 χρόνια, χτίστηκε μοναστήρι με συνδρομή και του ίδιου του Αλή.
Επίσης με δαπάνες του πασά των Ιωαννίνων, κατασκευάστηκε αργυρή θήκη, στην οποία τοποθετήθηκε η κάρα του Αγίου. Το αξιοπερίεργο είναι πως ο Αλής, πρώτον, ανακήρυξε τον Πατροκοσμά, Άγιο, πριν ακόμα το κάνει το Πατριαρχείο, το έτος 1815 και όρισε να τελείται στις 24 Αυγούστου, γιορτή στη μνήμη του.
Γράφει το λεξικό των Αγίων Πάντων: «Η εορτή του Αγίου Κοσμά ήρξατο από το 1815, δια βεζυρικής διαταγής του Αλή Πασά, όστις έγραψεν εις όλους τους Αρχιερείς ίνα διατάξωσιν τον λαόν να κλείνη η αγορά την ημέραν εκείνην 24ην Αυγούστου…».
“Διοργάνωσε στα Γιάννενα μεγαλοπρεπέστατη λιτανεία προς τιμήν του Αγίου.
Έφερε από το Κολλικόντασι, τα άγια λείψανα του Αγίου.
Όταν η πομπή έφτασε στο Σεράι, είδαν από το ύψος της μεγάλης σκάλας να ξεχύνεται ένα άσπρο σύννεφο.
Ήταν 150 ασπροφορεμένα παιδιά, που κρατούσαν ασημένια θυμιατά. Από πίσω τους, ακολουθούσαν 300 γυναίκες του παλατιού, με λευκούς φερετζέδες.
Τέλος φαίνεται και ο Αλή με την κυρά Βασιλική ντυμένη, στα μαύρα. Και καθώς οι καλόγεροι σήκωναν τα λείψανα και ανέβαιναν τις πέτρινες σκάλες, όλο το πλήθος γονάτισε.
Πρώτος έδωσε το παράδειγμα ο Αλής.
Χιλιάδες άνθρωποι προσκυνούσαν τον Άγιο, γονατιστοί.
Η φωνή του ιερέα ακούστηκε να λέει: « Από λοιμού, λιμού και πολέμου σώσον ημάς Κύριε». Ο Αλής και η Βασιλική σηκώθηκαν και ασπάστηκαν με ευλάβεια τα άγια λείψανα.”
(Βακαλόπουλος «Κοσμάς ο Αιτωλός, σελ. 170-172, Αθήνα 1968)
Χρήστος Γ. Δήμτσιος
***
Όταν μετά από χρόνια ο μεγάλος Βεζύρης έγινε σατράπης των Ιωαννίνων και μπήκε στο Μπεράτι και πάτησε το τάχτι του Κουρτ Πασά, θυμήθηκε την προφητεία του Αγίου. Αμέσως τότε ζήτησε από τον Δεσπότη του Βελεγραδίου Ιωάσαφ να γίνει ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Κοσμά. Πήρε ο Αλής την αγία κάρα του, την αργύρωσε, την επιχρύσωσε, τη στόλισε με διαμάντια και την ασπαζοταν με ευλάβεια. Και όταν κάποιος φανατικός μουσουλμάνος τον ονείδισε γι’ αυτό, ο Αλής απάντησε: «Φέρτε μου έναν μουσουλμάνο σαν κι αυτόν τον Χριστιανό, και να του φιλήσω και τα πόδια».
Ο Αλή Πασάς έχτισε Ναό και Μοναστήρι στο Κολικόντασι στη μνήμη του Αγίου Κοσμά. Είναι ο πρώτος ναός που χτίστηκε στο όνομα του Αγίου! Έκανε και έρανο ζητώντας τη συνδρομή των ραγιάδων από την Ήπειρο και την Αιτωλοακαρνανία. Αργότερα, έφερε από το Κολικόντασι στα Γιάννενα τα άγια λείψανά του οργανώνοντας μια μεγαλοπρεπή λιτανεία [2]. Στην απίθανη αυτή πομπή προς το σεράι συνυπήρχαν οι Έλληνες καλόγεροι που σήκωναν τα λείψανα μαζί με τους καβαλάρηδες σωματοφύλακες του Αλή, χανούμισσες με λευκούς φερετζέδες, και το άπειρο πλήθος που έψαλλε κατανυκτικά το «Κύριε ἐλέησον». Ξαφνικά φάνηκε ο Αλής και δίπλα του η κυρά Βασιλική [3] με δακρυσμένα μάτια. Όταν έφτασαν στο σεράι, όλο το πλήθος γονάτισε σεβαστικά. Το παράδειγμα το έδωσε πρώτος ο Αλής, που ασπάστηκε με ευλάβεια τη γυάλινη θυρίδα της ασημένιας κάσας.
Ο πανούργος τύραννος όχι μόνο τίμησε τη μνήμη του Αγίου, αλλά προστάτεψε και τη χριστιανική θρησκεία. Τα λόγια του Πατροκοσμά αποτέλεσαν ένα χαλινάρι στις αιμοσταγείς διαθέσεις του. Κι όποτε τον κατηγορούσαν γιατί τιμά τον Άγιο, ομολογούσε:
«Τούτο το καλόγερο, ωρέ, ήταν αληθινό προφήτη. Ήρθε σπίτι μου, στο Τεπελένι, και με ευκήθηκε, ωρέ, και μου είπε όλα όσα έκαμα, σα να τα ᾿χε γραμμένα στο κιτάπι!».
iconandlig
[1] επαρχία
[2] Τη λιτανεία περιγράφει ο αυτόπτης μάρτυς Γάλλος βιογράφος του Αλή, Ζερώμ ντε λα Λανς.
[3] Γυναίκα του Αλή πασά, ελληνίδα.
Πηγές
Κ. Σ. Κώνστα, Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ, Εκκλ. Εκδ. Εθν. Εκατονπεντηκονταετηρίδος, εν Αθήναις 1976, 2η Ἔκδ., σελ. 158-162.
Αρχιμ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, ΚΟΣΜΑΣ ΑΙΤΩΛΟΣ, Ο ΕΛΛΗΝ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, Εκδ. «Ορθοδόξου Τύπου», Αθήναι 1968, 3η Έκδ., σελ. 167-174.
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Νοέμβριος 2019
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου