Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Ένα από τα πιο σημαντικά φωτογραφικά ντοκουμέντα της Ελλαδικής εκκλησιαστικής ιστορίας κυκλοφορήθηκε πρόσφατα. Πρόκειται για την, κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1970, φωτογράφηση των απρόσιτων και εγκαταλελειμμένων ασκηταριών σε σπηλιές βράχων της ευρύτερης περιοχής των Μετεώρων, που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, ίσως και παλαιότερα. Οι φωτογραφίες πάρθηκαν από τον τότε μοναχό της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου και σήμερα ιερομόναχο της Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους Ιουστίνο. Αυτές, με το μείζον εκκλησιαστικό, εθνικό και ιστορικό ενδιαφέρον, κοσμούν τον τόμο, που επιμελήθηκε ο εν λόγω ιερομόναχος και έχει τίτλο «Μεγάλο Μετέωρο – Η εποχή της Αναγέννησης». Πρόκειται για έργο ζωής του προαναφερθέντος Σιμωνοπετρίτη ιερομονάχου Ιουστίνου και είναι πρόσφατη έκδοση (Ιούλιος του 2025) της Μετεωριτικής Βιβλιοθήκης.
Ο τόμος - λεύκωμα παρουσιάζει την ιστορία της μοναστικής αδελφότητας που δημιούργησε ο αείμνηστος Γέροντας Αιμιλιανός με την ιεραποστολική του δράση από το 1961, με νέους της ευρύτερης περιοχής των Τρικάλων, αδελφότητα η οποία, από το 1968 έως το 1973, έδωσε ζωή στο Μοναστήρι του Μεγάλου Μετεώρου. Η εν λόγω αδελφότητα από το 1973 εγκαταστάθηκε στη Μονή Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους και στα μετόχιά της και έκτοτε συνεχίζει την εκεί εγκαταβίωσή της.
Παράλληλα με την αναδρομή στην ιστορία της αδελφότητας που συγκρότησε ο αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός, κατά κόσμον Αλέξανδρος Βαφείδης, το λεύκωμα παρουσιάζει με τη βοήθεια του φωτογραφικού φακού (Pentax Spotmatic II με ενσωματωμένο φωτόμετρο), που χειριζόταν ο ιερομόναχος Ιουστίνος, την εξερεύνηση των διάσπαρτων στην περιοχή εγκαταλελειμμένων ασκηταριών και μονυδρίων, σε σπηλιές ψηλά ευρισκόμενες, εντός κάθετων βράχων. Αυτά χωρίς δυνατότητα πρόσβασης, με απαλειμμένα από τον χρόνο τα όποια μέσα ανάβασης, με χαμένες τις δύσβατες διαδρομές, όπου υπήρχαν, απαιτούσαν πολύ μεγάλη πίστη από όποιον ήθελε να τα εξερευνήσει. Όμως οι τότε μοναχοί του Μετεώρου αντιλήφθηκαν ότι ώφειλαν να απαθανατίσουν ό, τι υπήρχε σε αυτά, γιατί θεωρούσαν δεδομένο πως λόγω της εξαιρετικά δύσκολης προσπέλασής τους και της φθοράς από την επί αιώνες εγκατάλειψή τους θα καταστρέφονταν τα ντοκουμέντα της εκεί ζωής των σπηλαιωτών ασκητών.
Αν τη δεκαετία του 1970 ήταν δυσκατόρθωτο οι μοναχοί να προσεγγίσουν και να εξερευνήσουν τα απρόσιτα ασκηταριά μέσα σε σπηλιές απότομων βράχων, πιο δύσκολο ήταν να ανέβουν σε αυτά οι πρώτοι ασκητές κάτοικοί τους, να τα κατοικήσουν και να τα κοσμήσουν με τοιχογραφίες, πολλές από τις οποίες είναι εξαιρετικά αξιόλογες. Βεβαίως και οι υπόλοιπες έχουν την αξία τους, αφού είναι προϊόν της απλοϊκής αλλά θερμουργού πίστης των δημιουργών τους. Ο πόθος των τότε ασκητών να αφιερώσουν τη ζωή τους ολοκληρωτικά στον Θεό, απομονωμένοι και μακριά από την τύρβη των κατοικημένων περιοχών, τους έκανε να κατορθώσουν το ακατόρθωτο: Να επιτύχουν να κατασκευάσουν τα ασκηταριά τους σε απρόσιτα σπήλαια και να ζουν με απόλυτη λιτότητα σε όλες τις ανάγκες του σώματός τους.
Για να ζήσουν σε αυτά οι ασκητές, για το νερό είχαν κατασκευάσει στέρνες και για φαγητό περιορίζονταν στο να παίρνουν με καλάθι τη λίγη, ξηρά συνήθως, τροφή, που τους έδιναν οι πιστοί. Αν δεν υπήρχαν τα φωτογραφικά ντοκουμέντα για τις μεθόδους αναρρίχησης και γενικά πρόσβασης που χρησιμοποίησαν οι μοναχοί την περίοδο 1972-1973 για να κατορθώσουν να φτάσουν και να εξερευνήσουν αυτά τα ασκηταριά θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί πώς ανέβηκαν στους βράχους οι ασκητές λ.χ. τον 14ο αιώνα, πώς τα κατασκεύασαν και πώς ζούσαν… Όπως γράφεται στο λεύκωμα οι σύγχρονοι μοναχοί δεν είχαν καμία απολύτως εμπειρία στην αναρρίχηση. Μετά από μελέτη των δεδομένων οδηγήθηκαν στη χρήση μεθόδων με τα πιο απλά μέσα που υπήρχαν στη διάθεσή τους, με αποτέλεσμα να μην απέχουν οι τρόποι αναρρίχησής τους από εκείνους που χρησιμοποιούσαν οι παλαιοί ασκητές.
Μετά τα περίπου 50 χρόνια που έχουν περάσει οι μοναχοί ασκητές αναπολούν τις αναρριχήσεις, τις αιωρήσεις, τα ανεβάσματα με μεγάλου ύψους ξύλινες σκάλες, τη χρήση ανεμόσκαλων και τριχιών, το δρασκέλισμα βαθέων βαράθρων και το σκαρφάλωμα με τα ακροδάκτυλα των χεριών και των ποδιών στους απόκρημνους βράχους και διαπιστώνουν το εύλογο: τους κινδύνους για τη ζωή τους που ελλόχευαν λόγω της απειρίας τους και της έλλειψης των κατάλληλων μέσων. Όμως, όπως οι ίδιοι προσθέτουν, «αισθάνονταν την προστασία και την ευλογία των Μετεωριτών αγίων και των από αιώνων ασκητών και πατέρων, που αγωνίστηκαν πνευματικά και εκοιμήθησαν εν Κυρίω σε αυτά τα σπήλαια».
Αν ο αναγνώστης δεν δει τις φωτογραφίες του λευκώματος δεν μπορεί να αντιληφθεί το θαύμα που επιτελέστηκε εκεί, τόσο κατά την δημιουργία των ασκηταριών της περιοχής των Μετεώρων και την διαβίωση εκεί μοναχών, όσο και κατά την εξερεύνησή τους. Αν τις δει ασφαλώς θα εντυπωσιαστεί από την πραγματοποίηση του λογικά αδυνάτου, και θα παραδεχθεί πως είναι «Μεγάλα τα της Πίστεως κατορθώματα».-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου