Όχι επειδή το απειλεί η φτώχεια – δεν τη γνωρίζει. Οι μονές του διαθέτουν σημαντική περιουσία, επενδυτικά ακίνητα, διεθνείς δωρητές, κρατική μέριμνα ήδη από τον 19ο αιώνα, και πρόσβαση σε κύκλους εξουσίας που επεκτείνονται από τη ρωσική γεωπολιτική ευλάβεια μέχρι τις φιλοτεχνημένες φιλίες με τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας. Το Άγιον Όρος, λοιπόν, δεν ζητά βοήθεια για να επιβιώσει – ζητείται για να προσφέρει κύρος σε αυτούς που το επικαλούνται. Το χρήμα που προσφέρεται δεν είναι δωρεά, αλλά επικοινωνιακή επένδυση· δεν εκφράζει στήριξη, αλλά χρήση του ιερού ως συμβόλου επιρροής.
Σε μια εποχή όπου όλα μετατρέπονται σε εικόνα, ακόμα και το Άγιον Όρος κινδυνεύει να μεταμορφωθεί σε θέαμα της μεταφυσικής. Η φωτογραφία του πολιτικού με το βλέμμα στραμμένο στις εικόνες, με ένα κερί αναμμένο, και με μια λεζάντα γεμάτη ευλάβεια, δεν είναι προσευχή – είναι κατασκευή πνευματικής υπεραξίας, η οποία δεν ανήκει στον ίδιο, αλλά επιχειρείται να απορροφηθεί από την εξουσία. Το Όρος γίνεται τοπίο ηθικής επιβεβαίωσης για ηγεσίες που δεν πείθουν αλλού. Το ιερό μετατρέπεται σε σκηνή δημόσιας νομιμοποίησης.
«Ὁ ἀναπαυόμενος ἐν ἡσυχίᾳ ἀναπαύει καὶ τὸν Θεόν· ὁ θόρυβος τοῦ κόσμου παύει τὴν ἐπίσκεψιν τοῦ Πνεύματος.»
– Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος
Το Άγιον Όρος δεν έχει ανάγκη από προσφορές – έχει ανάγκη από ησυχία. Όχι μόνο εξωτερική, αλλά οντολογική: να αποσυρθεί από την αγορά του νοήματος, από τον κύκλο της πληροφορίας, από το χρηματιστήριο της ιερότητας. Η μοναστική πολιτεία δεν είναι τόπος χρηματοδότησης, αλλά πεδίο προσευχής. Αν κάτι χρειάζεται σήμερα, δεν είναι η «ανάδειξη» της πολιτιστικής του κληρονομιάς, είναι η σιωπηρή αναχώρηση προς το βάθος της άσκησης, μακριά από προσκυνηματικούς θορύβους και κρατικές φροντίδες.
«Ἡσυχία ἐστὶν ἡ ἀπραγμοσύνη τοῦ νοὸς, ἡ ἀταραξία τῆς ψυχῆς καὶ ἡ ἀναφερόμενη εἰς Θεὸν ἔκστασις τοῦ λογισμοῦ.»
– Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης
Στην εποχή της διοικητικής κανονικότητας, όπου ακόμη και η αγιότητα κινδυνεύει να ενταχθεί σε πρόγραμμα αξιοποίησης, το Άγιον Όρος μπορεί να αντισταθεί μονάχα με σιωπή. Η σιωπή αυτή δεν είναι αδράνεια – είναι μυστική πολιτική. Η άρνηση της χρηστικότητας, η απόρριψη της δημοσιότητας, η στροφή από το φανερό στο άδηλο. Εκεί βρίσκεται η αληθινή του αξία. Όχι στην ακίνητη περιουσία, αλλά στην ερημία που θεοφορεί. Όχι στην προβολή, αλλά στην απόκρυψη.
«Κεῖται μυστικῶς ἡ δύναμις ἐν τῇ ταπεινώσει· κρυπτῶς ἐνεργεῖ ἡ Χάρις, ὥσπερ τὸ σπέρμα ἐν γῇ βαθείᾳ.»
– Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής
Αν υπάρχει αληθινή ενίσχυση για το Άγιον Όρος, είναι μία: να μην του μιλάμε άλλο. Να μην το επικαλούμαστε για τις ελλείψεις του πολιτικού μας λόγου. Να μην το επιδεικνύουμε ως τρόπαιο ηθικής. Να μην του ζητούμε να εξαγνίσει τη δημόσια εικόνα μας. Το Άγιον Όρος, όσο παραμένει κρυφό, σώζει. Όσο καλύπτεται, ακτινοβολεί. Όσο δεν ζητά, χαρίζει. Το μόνο που έχει ανάγκη είναι να ξαναγίνει απρόσιτο – όχι γεωγραφικά, αλλά οντολογικά. Να ξαναβρεί τον χρόνο του ησυχασμού, της νύχτας, της προσευχής που κανείς δεν βλέπει και κανείς δεν εξηγεί. Αυτό και μόνο. Όχι τα εκατό εκατομμύρια ευρώ. Μα την ελευθερία από την εξάρτησή τους.
Μ.Λ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου