Ο Γερο-Θεοφύλακτος ο Νεοσκητιώτης ήταν μοναχός του π. Ιωακείμ Σπετσιέρη, της Καλύβης των Αγίων Αναργύρων της Νέας Σκήτης. Είχε μεγάλη ευλάβεια στους Αγίους Ανάργυρους, τους προστάτες της Καλύβης του. Πολλές φορές είδε τα θαύματά τους στη ζωή του και τους είχε ένθερμους και αχώριστους φίλους του, τους ονόμαζε «χρυσά παλληκάρια». Όλα του τα προβλήματα τα έλυνε διά των αγίων. Κάποτε που ήταν πολύ άρρωστος, πήγε στην εικόνα τους κι άκουσε να του λένε το εξής θαυμάσιο: «Εμείς, Γέροντα, σε θεραπεύουμε, εάν θέλεις, αλλά αυτό δεν σε συμφέρει!».
Σήκωνε τον σταυρό μιας ισοβίου ασθενείας η οποία τον ταλαιπωρούσε μονίμως. Τον πονούσε συνεχώς το στομάχι του, χωρίς όμως να είναι πάθημα στομαχικό όπως διέγνωσαν οι γιατροί, αλλά μάλλον του ήπατος· Όπως έλεγε, συχνά πήγαινε στους φίλους του, τους ιατρούς Αγίους Αναργύρους και τους παραπονιόταν, γιατί δεν τον θεραπεύουν. Αυτή όμως η πληροφορία τον ανέπαυε γι’ αρκετό καιρό και μετά πάλι συνέχιζε ο σταυρός του.
Οι θαυματουργικές ιάσεις που δέχθηκε από τους αγίους τού χάρισαν μια απόλυτη εμπιστοσύνη και μια χαριτωμένη φιλία μαζί τους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να θεωρεί ο ίδιος μέσα του δεδομένο ότι θα λυθεί αυτό που ζητούσε από τους αγίους Αναργύρους, είτε για τον εαυτό του είτε για τους άλλους. Διαφορετικά, «ἐσκλήρυνε τοῦ αἰτεῖσθαι» (επέμενε με γρανιτένια υπομονή ακόμη περισσότερο στα αιτήματα των δεήσεών του), μέχρι να λάβει το αίτημα που ζητούσε διά της προσευχής.
Στην Καλύβη των αγίων Αναργύρων, εκτός από την εφέστια και μεγάλη εικόνα των Είκοσι αγίων Αναργύρων, η οποία βρίσκεται στο τέμπλο, δίπλα στην εικόνα του Χριστού, υπάρχει και μια άλλη μικρή θαυματουργή εικόνα των αγίων, στην οποία απεικονίζονται οι τρεις πρόκριτοι των Αναργύρων, δηλαδή οι άγιοι Παντελεήμων, Κοσμάς και Δαμιανός, όλη επενδυμένη με ασημένιο κάλυμμα. Από την εικόνα αυτή ο Γέροντας Θεοφύλακτος δέχονταν πάντα πληροφορία για κάτι επικείμενο.
***
Κάποτε, στο ασκητικό σώμα του Γερο–Θεοφύλακτου εκδηλώθηκε και διαγνώστηκε καρκίνος. Για το λόγο αυτό, ετοιμάσθηκε από τους πατέρες ο παππούς και μετέβη κάτω στην Αθήνα. Εκεί φιλοξενήθηκε από την ανιψιά του, την Θεώνη, η οποία ανέλαβε και όλα τα ζητήματα της ασθενείας του.
Η ίδια εκμυστηρεύθηκε στους πατέρες ότι οι γιατροί τού έδωσαν όλο κι όλο είκοσι μέρες ζωή. Κατόπιν, με τη συμφωνία των πατέρων, έμενε στην Καλύβη των «Αβραμαίων» για να του δοθεί η καλύτερη περιποίηση για όσο διάστημα ζήσει. Του άρχισαν τη θεραπεία με τα φάρμακα κατά του καρκίνου, αλλά ο ίδιος δεν ήθελε με τίποτα να τα πάρει. «Πονάω!», έλεγε, «δεν θέλω να τα πάρω!… Αφήστε με!..». Κι έτσι οι πατέρες, κάνοντας υπακοή σε αυτή του την επιθυμία, δεν του δίνανε καθόλου φάρμακα γνωρίζοντας τα αποκαρδιωτικά προγνωστικά των γιατρών.
Όταν πέρασε ο καιρός, ο παππούς ζήτησε να πάει και πάλι στους γιατρούς. Οι Γεροντάδες, όμως, δεν ήθελαν να τον αφήσουν να πάει για να μην καταταλαιπωρηθεί. Ο νεαρός, τότε, π. Ανδρέας των «Αβραμαίων» γυρίζει και του λέει απροκάλυπτα:
–Παππού, έχεις καρκίνο και σε λίγες μέρες θα πεθάνεις! Τι θες, πάλι, τους γιατρούς;…
Τότε, χωρίς να δείξει την παραμικρή ανησυχία γι’ αυτό, γιατί προφανώς το ήξερε, λέει:
–Παιδί μου, θαύμα!… Μεγάλο θαύμα!…
Και σταυροκοπήθηκε.
Και με μεγάλη κατάνυξη άρχισε να διηγείται:
–Όταν ήμουν στο νοσοκομείο μπήκαν μέσα στο θάλαμο τρεις νέοι άνδρες· και ο ένας απ’ αυτούς φαινόταν σαν «αρχηγός» τους, πιο ισχυρός.
Με ρώτησε:
–Τι έχεις;
Κι εγώ του είπα:
–Παιδί μου, δεν μπορώ!…
Τότε, μ’ έπιασε τον καρπό του χεριού, σαν να μου μέτραγε το σφυγμό, και μου είπε:
–Καλά πάμε!
Κι έφυγε, αφήνοντάς μου μια αγαλλίαση εσωτερική. Όταν ήλθα πίσω στη Σκήτη, ακούω έξω μια «οχλαγωγία» και βλέπω όλους τους είκοσι αγίους Αναργύρους και τον προεξάρχοντα ηγέτη τους, «το χρυσό μου το παλικάρι» –έτσι αποκαλούσε τον άγιο Παντελεήμονα–, να έρχεται κοντά στο κρεβάτι μου και να μου λέει:
–Τί ’ν’ όλ’ αυτά τα φάρμακα; Άφησέ τα, αυτά!…
Και τά ’ριξε κάτω στο πάτωμα κι άφησε μόνο δύο απ’ αυτά, λέγοντάς μου:
–Απ’ αυτά θα πάρεις μόνο!
Κι από τότε, είμαι καλά!…
Γι’ αυτό δεν ήθελε να πάρει πλέον τα φάρμακα! Γιατί «το χρυσό του το παλικάρι» τού τα πέταξε κάτω από το τραπέζι και τον είχε ήδη θεραπεύσει! Ο παππούς ο Γερο–Θεοφύλακτος μετά απ’ αυτό το θαύμα έζησε όχι για είκοσι μέρες, όπως διέγνωσαν αρχικά οι γιατροί, αλλά τουλάχιστον για έξι χρόνια ακόμη. Έπειτα, επέτρεψε ο Θεός τον καρκίνο που εμφανίστηκε και πάλι κι έφυγε πραγματικά σαν πουλάκι!…
Πινακας- Έλληνες ζωγράφοι, Σπυρίδων Βεντούρας. Το μαρτύριο του Αγίου Παντελεήμονα. 1800