❝ ἀνύποιστος ❞

 

(λέξεις & φράσεις της εκκλησιαστικής γλώσσας)ανύποιστος ~

Η σπάνια ελληνιστική λέξη "ανύποιστος" «ανυπόφορος» δεν θυμίζει καμιά ελληνική λέξη. Μέχρι να θυμηθεί κάποιος (από τους αρχικούς χρόνους των ρημάτων που μαθαίναμε) ότι ο μέλλοντας του ρ. "φέρω" είναι "οἴσω" (αγνώστου ετύμου).

Συνεπώς, η λέξη είναι το ακριβές αντίστοιχο (σημασιολογικά, ετυμολογικά και μορφολογικά) της λ. «ανυπόφορος» (αυτός που δεν μπορεί κάποιος να τον υπομείνει»).

 

Η λέξη χρησιμοποιείται αρκετά στην υμνογραφία για τα μαρτύρια των αγίων. Έτσι, π.χ. στον κανόνα της Αγίας Παρασκευής διαβάζουμε (γ ωδή):

❝Ἀγάπῃ τῇ πρὸς Θεόν

ἐν τῷ σταδίῳ καρτερῶς ἤνεγκας

τὸν σκορπισμὸν τοῦ σώματος

καὶ τοὺς ἀνυποίστους πικροὺς αἰκισμούς❞.

(ΣΗΜ: αἰκισμός [< αἰκίζω] = βάσανο, μαρτύριο)

Θα έλεγε κανείς ότι ο μέλλοντας "οἴσω" έχει χαθεί εντελώς από την ελληνική γλώσσα. Ωστόσο, απαντά σε μια κοινότατη λέξη της ανατομίας, τη λ. "οισοφάγος" (που λόγω της αδιαφάνειας της ετυμολογίας πολλοί γράφουν εσφαλμένα "ισοφάγο").

Η μορφολογία τής λέξεως (οἴσω [μέλλ. τού ρ. φέρω] + λεξ. επίθημα -φάγος) δηλώνει ότι μάλλον πλάστηκε από γιατρό, προκειμένου να δηλώσει το όργανο που "φέρει" (δηλ. μεταφέρει) το φαγητό (στο στομάχι). Απαντά ήδη στον Ιπποκράτη (5ος αι. π.Χ.).

Ας σημειωθεί ότι παρόμοια σημασία εμφανίζει το ακκαδ. šērittu «αυτό που οδηγεί προς τα κάτω – οισοφάγος».