Μαρμαρωμένε Βασιλιά, πολύ δε θα προσμένεις...

 

Τρια καράβια φευγουσι

που μέσα από τη Πόλη

Το να φορτώνει το Σταυρό

κι τ'αλλο το Βαγγελιο

το τρίτο το καλύτερο

την Αγια Τράπεζα μας

μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίζουν

Η Παναγιά αναστεναξε,δακρυσαν οι εικόνες

"Σώπασε κυρα-Δεσποινα

και μην πολυδακρυζεις

παλι με χρόνους με καιρούς

πάλι δικά μας θα' ναι".

* * *

«Μίαν φοράν, ὅταν ἐπήραμεν τὸ Ναύπλιον, ἦλθε ὁ Ἅμιλτον νὰ μὲ ἰδεῖ· μοῦ εἶπε ὅτι: “πρέπει οἱ Ἕλληνες νὰ ζητήσουν συμβιβασμόν, καὶ ἡ Ἀγγλία νὰ μεσιτεύσει”. Ἐγὼ τοῦ ἀποκρίθηκα ὅτι: “Αὐτὸ δὲν γίνεται ποτέ, ἐλευθερία ἢ θάνατος. Ἐμεῖς, Καπετὰν Ἅμιλτον, ποτὲ συμβιβασμὸν δὲν ἐκάμαμεν μὲ τοὺς Τούρκους. Ἄλλους ἔκοψε, ἄλλους ἐσκλάβωσε μὲ τὸ σπαθί καὶ ἄλλοι, καθὼς ἡμεῖς, ἐζούσαμεν ἐλεύθεροι ἀπὸ γενεὰ εἰς γενεά. Ὁ βασιλεὺς μας ἐσκοτώθη, καμμία συνθήκη δὲν ἔκαμε· ἡ φρουρά του εἶχε παντοτινὸν πόλεμον μὲ τοὺς Τούρκους καὶ δύο φρούρια ἦτον πάντοτε ἀνυπότακτα”. Μὲ εἶπε: “Ποία εἶναι ἡ βασιλικὴ φρουρά του, ποῖα εἶναι τὰ φρούρια;” – “Ἡ φρουρὰ τοῦ Βασιλέως μας εἶναι οἱ λεγόμενοι Κλέφται, τὰ φρούρια ἡ Μάνη καὶ τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά”. Ἔτζι δὲν μὲ ὁμίλησε πλέον».

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

* * *

29 Μαΐου 6961

Η Δυτική Ευρώπη, με τις προγονικές μνήμες ζήλιας προς τον βυζαντινό πολιτισμό, με τους κληρικούς της να καταγγέλλουν τους Ορθόδοξους ως αμαρτωλούς σχισματικούς, και με ένα στοιχειωμένο αίσθημα ενοχής ότι απέτυχε να βοηθήσει την Κωνσταντινούπολη στο τέλος, επέλεξε να ξεχάσει το Βυζάντιο.

Η Δυτική Ευρώπη δεν μπορούσε να ξεχάσει το χρέος που όφειλε στους Έλληνες, αλλά θεωρούσε ότι το χρέος οφειλόταν μόνο στην Κλασική εποχή.

Οι φιλέλληνες που ήρθαν να λάβουν μέρος στην Επανάσταση μιλούσαν για τον Θεμιστοκλή και τον Περικλή αλλά ποτέ για τον Κωνσταντίνο. Πολλοί διανοούμενοι Έλληνες αντέγραψαν το παράδειγμά τους, παρασυρμένοι από την κακιά ιδιοφυΐα του Κοραή, του μαθητή του Βολταίρου και του Γίββωνα, για τον οποίο το Βυζάντιο ήταν μια άσχημη ενδιάμεση περίοδος δεισιδαιμονίας που θα ήταν καλύτερα να αγνοηθεί.

Έτσι, ο πόλεμος της ανεξαρτησίας δεν είχε ποτέ ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση του ελληνικού λαού, αλλά μόνο τη δημιουργία ενός μικρού Βασίλειου της Ελλάδος.

Στα χωριά όμως οι άνθρωποι ήξεραν καλύτερα. Εκεί θυμόντουσαν τους θρήνους που είχαν συνθέσει όταν έφτασε η είδηση ​​ότι η πόλη έπεσε, τιμωρημένη από τον Θεό για την πολυτέλειά της, την υπερηφάνεια και την αποστασία της, δίνοντας όμως μια ηρωική μάχη μέχρι το τέλος.

Θυμήθηκαν εκείνη τη φοβερή Τρίτη, μια μέρα που όλοι οι αληθινοί Έλληνες γνωρίζουν ακόμη και σήμερα ότι είναι οιωνός κακών. Αλλά το φρόνημα και το θάρρος τους ανέβηκε καθώς μιλούσαν για τον τελευταίο Χριστιανό Αυτοκράτορα που στεκόταν στο ρήγμα των τειχών, εγκαταλελειμμένος από τους Δυτικούς συμμάχους του αμυνόμενος εναντίον των απίστων μέχρι που οι αριθμοί τους υπερίσχυσαν και πέθανε, μαζί με την Αυτοκρατορία του ως νεκρικό σάβανο.

Στήβεν Ράνσιμαν, ένας από τους σημαντικότερους Βυζαντινολόγους του 20ου αιώνα.

Από το βιβλίο «Άλωση της Κωνσταντινούπολης»

* * *

Και ρίχτηκε με τ' άτι του μες στων εχθρών τα πλήθια,

το πύρινο το βλέμμα του σκορπούσε την τρομάρα,

και το σπαθί του τη θανή. Στα χάλκινά του στήθια,

εξέσπασε η όργητα σε βροντερή κατάρα.

Εθόλωσαν τα μάτια του. Τ' αγνό το μέτωπό του,

θαρρείς ο φωτοστέφανος της Δόξας τ' αγκαλιάζει.

Κι έπεσε χάμου ο Τρανός! Θρηνήστε το χαμό του.

Μα, μη! Σε τέτοιο θάνατο ο θρήνος δεν ταιριάζει.

Κι έπεσε χάμου ο Τρανός! Κυλίστηκε στο χώμα,

ένας Τιτάν π' ακόμα χτες εστόλιζ' ένα θρόνο,

κι εσφάλισε - οϊμένανε! - για πάντ' αυτό το στόμα,

που κάθε πίκρα ρούφαγε κι έχυν' ελπίδες μόνο,

Μαρμαρωμένε Βασιλιά, πολύ δε θα προσμένεις.

Ένα πρωί απ' τα νερά του Βόσπορου κει πέρα

θε να προβάλει λαμπερός, μιας Λευτεριάς χαμένης,

ο ασημένιος ήλιος. Ω, δοξασμένη μέρα!

Κωνσταντίνος Καρυωτάκης