Στην ορθόδοξη Παράδοση και θεολογία δεν λεπτολογούμε περί μετουσίωσης, μεταστοιχείωσης ή μεταβολής. Λέμε αυτό συμβαίνει με υπερβατικό τρόπο, γίνεται μεταβολή,καθαγιασμός και σταματάει εκεί η κουβέντα. Το δεχόμαστε ως θαύμα.
Δυστυχώς έχει επικρατήσει η αριστοτελική θεώρηση στα Μυστηρια, η μετουσίωση, η οποία διακρίνει μεταξύ ουσίας και συμβεβηκότων. Και με το κριτήριο αυτό φυσικά και θα μιλάμε για άρτο,οίνο, νερό, λάδι, τα οποία όμως είναι παράλληλα και Σώμα και Αίμα Χριστού, Αγιασμός κλπ.
Με μια τέτοια στοχαστική και σχολαστική θεώρηση φυσικά μπορεί να λεμε ο,τι θέλουμε και να έχουμε και δίκιο. Ωστόσο όμως δεν είμαστε συνεπείς με το θαύμα, το μυστήριο και την σιωπή. Δηλαδή ότι πρεσβεύει η ορθόδοξη Παράδοση.
Εμένα μου φτάνει ότι κοινωνώ Σώμα και Αίμα Χριστού ή ότι πίνω Αγιασμό. Αν εγώ εξακολουθώ και βλέπω και γευομαι ψωμί, κρασί, νερό είναι μόνο δική μου αδυναμία. Πολλές φορές η φυλαγμενη στο Αρτοφοριο Θεία Κοινωνία και αν δεν προσέξουμε στη συντήρηση της μπορεί να φθαρεί εξωτερικά. Το έχω δει και το έχω ζήσει. Είναι πλάνη να προσπαθήσω να το ερμηνεύσω με φυσικό - χημικούς όρους ή με πνευματικούς, αμάρτησα λχ και σάπισε ο Άρτος. Η πιο αφελής και αναπαυτικη απάντηση και για αυτό αληθής ισως είναι ότι έτσι θέλει ο Χριστός να συμβεί. Ίσως είναι μάθημα ταπείνωσης και συγκατάβασης από μέρους Του. Ίσως πάλι επιτρέπει κάτι τέτοιο για να μην υπερηφανεύονται οι ιερείς που συντηρούν τόσο ωραία τον Αμνό οτι είμαστε μάστορες και τεχνίτες στο θέμα. Πάντως έχω δει και Αμνό πάνω από δέκα χρόνια αναλλοίωτο και κεχριμπαρενιο. Είναι άλλα δέκα χρόνια που έφυγα από αυτον τον ναό και ακόμα έτσι θα είναι. Λοιπόν, επανερχομαστε στη σιωπή. Δεν νομίζω ότι αυτά εξηγούνται βάσει αξιότητας ή αναξιοτητας μας. Πολλώ μαλλον βασει φυσικων νομων. Δηλαδή κατι αναλύσεις,κάτι μικροσκόπια που δείχνουν σταυρούς κλπ εμενα δεν μου λένε κατι. Ήδη πιστεύω. Αυτή πια η προτεσταντίλα μεγάλη μάστιγα!
π. Παντελεήμων Κρούσκος