Η ακολουθία του “Μεγάλου Αγιασμού των Θεοφανείων” κατέχει μία ιδιαίτερη θέση στη ζωή της Εκκλησίας μας, λόγω της μεγάλης σημασίας και αξίας του.
Ποιος είναι όμως ο σκοπός αυτής της ακολουθίας; Όπως ο Χριστός βαπτίστηκε και αγίασε τα ύδατα του Ιορδάνου, έτσι και εμείς σήμερα τελούμε την ακολουθία για να θυμηθούμε εκείνο τον πρώτο αγιασμό των υδάτων. Επίσης μετέχουμε και εμείς αυτού του αγιασμού δια της μεταλήψεως του αγιασμένου ύδατος, είτε δια του ραντισμού.
Θα εξετάσουμε εν συντομία μέσα από την Παράδοση της Εκκλησίας, ορισμένα θέματα για τα οποία εν πολλοίς υπάρχει άγνοια ή παρανόηση:
- Ο αγιασμός που τελείται κατά την παραμονή (5 Ιανουαρίου) και την κυρίως ημέρα των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου) είναι ο αυτός και της ίδιας αγιαστικής χάρης, και αποτελεί τον Μέγα Αγιασμό.
- Ο Μέγας Αγιασμός δεν αντικαθιστά την Θεία Κοινωνία. Μπορεί σε ανθρώπους που βρίσκονται υπό επιτίμιο να μην κοινωνούν του Σώματος και το Αίματος του Κυρίου, ο πνευματικός να ορίσει να λάβουν Μέγα Αγιασμό, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν ισοδυναμεί με την Θεία Κοινωνία.
- Πρώτα η Θεία Κοινωνία, έπειτα ο Μέγας Αγιασμός και τελευταίο το Αντίδωρο. Αυτή είναι η σειρά κατά την οποία λαμβάνουμε το καθένα την παραμονή και ανήμερα των Θεοφανείων.
- Δεν μπορούμε να κολλήσουμε κάποια αρρώστια αν πιούμε από το ίδιο σκεύος τον Αγιασμό με κάποιον άλλο άνθρωπο. Είναι ύδωρ αγιασμένο “δυνάμει καὶ ἐνεργείᾳ καὶ ἐπιφοιτήσει τοῦ Ἁγίου Πνεύματος”1 δεν αποτελεί ένα κοινό νερό.
- Ομοίως ο Αγιασμός δεν φθείρεται με την πάροδο του χρόνου σε αντίθεση με το απλό νερό που μετά από ένα διάστημα χαλάει-μυρίζει. Χαρακτηριστικά περί της αφθαρσίας του Αγιασμού, μας μιλάει και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: “καὶ τὸ θαῦμα τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν ὑδάτων γίνεται φανερὸ ἀπὸ τὸ ὅτι δὲν ἀλλοιώνεται ή φύση τοῦ νεροῦ ἐκείνου μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, ἀλλ’ ὁλόκληρο χρόνο καὶ πολλὲς φορές δύο καί τρία χρόνια παραμένει καθαρό καὶ φρέσκο τὸ νερὸ ποὺ σήμερα αντλήθηκε, καὶ βρίσκεται μετὰ ἀπὸ τόσο χρόνο σὲ ἴση ἀξία καί κατάσταση μὲ τό νερό που μόλις πριν λίγο πάρθηκε ἀπό τήν πηγή.”2
- Αρκεί μία μικρή ποσότητα αγιασμού να αγιάσει ολόκληρες θάλλασες και ποτάμια. Κατ’αυτό τον τρόπο, τα σκεύη που έχουμε για να διατηρούμε τον αγιασμό, δεν χρειάζεται να τα γεμίζουμε πλήρως με αυτόν. Μπορούμε εφόσον έχουμε αγιασμό, να προσθέτουμε κοινό νερό μέχρι να γεμίσει το δοχείο που θέλουμε, καθώς ο αγιασμός μετατρέπει όλο το περιεχόμενο – τη μίξη αγιασμού και κοινού νερού – σε αγιασμό. Φροντίζουμε λοιπόν όταν πάει να τελειώσει ο αγιασμός να συμπληρώνουμε με καθαρό νερό.
- Μπορούμε να φυλάγουμε στο σπίτι μας τον Μέγα
Αγιασμό καθ’όλο το έτος. Δεν υπάρχει
αντίθετη μαρτυρία για το συγκεκριμένο θέμα στην Παράδοση της Εκκλησίας
μας. Ας ακούσουμε και πάλι τον Ιερό Χρυσόστομο να το επιβεβαιώνει: “Αὐτή
εἶναι ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία βαπτίσθηκε καὶ ἁγίασε τη φύση τῶν ὑδάτων. Γι’
αὐτό βέβαια καί τά μεσάνυχτα τῆς ἑορτῆς αὐτῆς ὅλοι φέρνουν νερό
καί τό τοποθετοῦν μέσα στο σπίτι, φυλάσσοντάς το ὅλο τό χρόνο, ἐπειδή
σήμερα ἁγιάσθηκαν τα ὕδατα”3
