Να επιστρέψουμε τον σεβασμό στο έργο της μητέρας.

Γράφει η Αλεξάνδρα Γκριπάς

Σήμερα πολλοί άνθρωποι μιλούν για την ενίσχυση των οικογενειακών αξιών, των παραδοσιακών οικογενειών. Χωρίς σεβασμό στο έργο της μητέρας, αυτό το καθήκον, μάλλον είναι αδύνατον. Συζητήσαμε με την Άννα Μουστάφινα, ψυχολόγο, γυναικολόγο και μέλος του Δημόσιου Οργανισμού «Γιατροί για τη ζωή», για το γεγονός ότι στη σύγχρονη κοινωνία, η δουλειά της μητέρας υποτιμάται, ενώ οι μητέρες που έχουν αναβάλλει την καριέρα και τις σπουδές τους για χάρη της ανατροφής των παιδιών τους, ντρέπονται γιατί η λέξη «νοικοκυρά» έχει αρνητικό πρόσημο, και για το πώς μπορούμε να διορθώσουμε αυτή την κατάσταση.

 

Να σπουδάσεις για να γίνεις μαμά;

Σχεδόν 20 χρόνια ωρίμαζε η ιδέα της δημιουργίας ενός Πανεπιστημίου για συζύγους και μητέρες.

Σήμερα για πολλούς, η ανώτερη εκπαίδευση θεωρείται υποχρεωτική. Μερικές φορές εισέρχονται στο πανεπιστήμιο όχι επειδή το θέλουν πραγματικά, αλλά επειδή έτσι πρέπει. Επιπλέον, αφού αποφοιτήσουν, πολλοί δε βρίσκουν μια θέση εργασίας ανάλογη με τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους, αλλά ψάχνουν να δουλέψουν οπουδήποτε. Αν είχαμε ένα Πανεπιστήμιο επαγγελματικής κατάρτισης συζύγου - μητέρας, θα ήταν θαυμάσια ιδέα: μια τέτοια γνώση πάντα θα είναι χρήσιμη.

Σε καμία περίπτωση δεν είμαι αντίθετη στο να σπουδάζουν τα κορίτσια σε «συνηθισμένα» πανεπιστήμια. Όμως η πρακτική δείχνει ότι δεν εργάζονται όλοι και όχι πάντα στην ειδικότητά τους. Ενώ αυτή η φοίτηση βοηθά ακριβώς στο να γίνεις «επαγγελματίας» μητέρα, να φτιάξεις οικογένεια.

Είναι απαραίτητο να υπολογίσουμε το έργο της μητέρας σαν επάγγελμα, επειδή δεν υποτιμάμε το εύρος της δουλειάς που εκτελεί μια μητέρα. Η σύγχρονη κοινωνία υποτιμά την πνευματική επένδυση στο παιδί της, όλοι γνωρίζουν τις σωματικές δυσκολίες της φροντίδας ενός μωρού, αλλά δεν ξέρουν ή δεν καταλαβαίνουν πόση ψυχολογική και συναισθηματική ενέργεια χρειάζεται να καταναλώσουν ώστε να αλληλεπιδράσουν σωστά με το παιδί και να μην προκαλέσουν ψυχολογικό τραύμα, να μην περιορίσουν την ανάπτυξη του παιδιού και, αντίθετα, να συμβάλουν σε αυτή. Γι’ αυτό χρειάζεται ένα τέτοιο πανεπιστήμιο.

 

Επεξεργασία ψυχολογικών προβλημάτων

Η ιδέα της δημιουργίας Πανεπιστημίου μητρότητας είναι η εξής.

Το πρώτο μάθημα αυτού του πανεπιστημίου πρέπει να είναι αφιερωμένο στην επεξεργασία παιδικών εσωτερικών ιστοριών, μια μεγάλη προσωπική ψυχολογική δουλειά. Κάποιος είχε μια περισσότερο ή λιγότερο ευτυχισμένη παιδική ηλικία, κάποιος είχε πρόβλημα με αλκοολικούς γονείς, ίσως να μεγάλωσε σε οικογένεια που δεν υπήρχε πατέρας, και μεγάλωσε με τη μητέρα ή το αντίθετο. Πάντα υπάρχει κάποια ανεπάρκεια: ακόμα και αν ήταν μια πλήρης οικογένεια, γονείς με αγάπη, φιλικοί, χωρίς βλαβερές συνήθειες, ακόμα και τότε οι γονείς εξακολουθούν να κάνουν λάθη λόγω του ψυχολογικού «αναλφαβητισμού» τους. Για παράδειγμα, καταστέλλουν τα συναισθήματα του παιδιού, τους απαγορεύουν να χαίρονται: «Μην τρέχεις, μην χοροπηδάς, μη γελάς», τα κάνουν να ανησυχούν μήπως τους απογοητεύσουν: «Μην κλαις» στα αγόρια προτρέπουν: «Δεν είσαι άντρας, αν κλαις» και στα κορίτσια επίσης λένε: «Καλά μούγκριζε, η αγελάδα μουγκρίζει», σε κάποιους απαγορεύουν την έκφραση θυμού κ.τ.λ Εξαιτίας της άγνοιας σε θέματα ψυχολογίας, προκύπτουν δυσκολίες στην ενήλικη ζωή. Όλο το πρώτο μάθημα είναι αφιερωμένο σε τέτοια θέματα.

 

Το δεύτερο μάθημα θα είναι σχετικό με το πώς να επιλέξετε έναν σύντροφο ζωής. Υπάρχουν λίγα παραδείγματα οικογενειών προς μίμηση. Υπάρχουν πολλές μονογονεϊκές οικογένειες, τεράστιος αριθμός διαζυγίων. Υπάρχουν και πλήρεις οικογένειες με μαμά και μπαμπά, όπου η σχέση απέχει από την τελειότητα. Μερικές φορές, η κεφαλή της οικογένειας είναι ένας δεσποτικός άνθρωπος, σκληρός, ασκεί στην οικογένειά του ψυχολογική και σωματική βία. Η μαμά μπορεί να είναι δεσποτική ή υπερπροστατευτική, να μην αφήνει το παιδί να κάνει βήμα. Ή το αντίθετο, είναι ψυχρή, συναισθηματικά μη διαθέσιμη, αποστασιοποιημένη από το παιδί. Εδώ υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις και όλες επιδρούν στην αφοσίωση, στην ικανότητα του ατόμου να χτίσει μια οικογενειακή ζωή. ‘

 

Να παντρευτώ, όχι να βρω έναν σύντροφο ζωής

Η βαθιά μελέτη όλων αυτών των θεμάτων θα επιτρέψει στον άνθρωπο να ολοκληρωθεί. Φανταστείτε, ένα άτομο να ξεκινήσει αυτή τη δουλειά αμέσως μετά το σχολείο, όταν στα 17-18 αρχίζει να διορθώνει το εσωτερικό του «εγώ». Δε θα προσελκύσει ούτε κακοποιητικούς ανθρώπους, ούτε αδύναμους, ούτε ανθρώπους με εθισμούς.

 

Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα τώρα: όταν μια γυναίκα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της να «χρησιμοποιηθεί», να «έλξει» άντρες, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με εθισμούς όπως το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια. Συχνά τα κορίτσια παίρνουν έναν σύντροφο ζωής, όπως παίρνουν ένα μικρό γατάκι, αλλά μπορεί ένα γατάκι να γίνει αξιόλογος επικεφαλής μιας οικογένειας και πατέρας;

 

Οι νεαροί άντρες μπορούν και αυτοί να σπουδάσουν σε αντίστοιχα ιδρύματα, τα οποία βέβαια θα ονομάζονται διαφορετικά. Αυτό είναι ξεχωριστό θέμα συζήτησης.

 

Όχι μόνο οι κοπέλες, αλλά και οι νεαροί χρειάζεται να κάνουν παρόμοια δουλειά, διορθώνοντας τα λάθη της ανατροφής.

 

Η ψευδαίσθηση της ισότητας

Το επόμενο μάθημα είναι η ηθική και η ψυχολογία της οικογενειακής ζωής. Αυτό συνίσταται στους οικογενειακούς ρόλους, στα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης, ανάλογα με το φύλο. Υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι οι άντρες και οι γυναίκες είναι ίσοι. Αλλά αρκεί ακόμα και να αγγίξετε ένα σώμα ή να ρωτήσετε έναν μασέρ, τα γυναικεία και τα αντρικά σώματα είναι διαφορετικά στην αφή. Τόσο διαφορετικά που είναι αδύνατο να συγκριθούν.

 

Οι άντρες έχουν πιο ευάλωτη ψυχή απ’ ό,τι οι γυναίκες. Όσο το σώμα είναι πιο ευάλωτο στις γυναίκες παρά στους άντρες, τόσο η ψυχή του «ισχυρότερου» φύλου είναι πιο ευάλωτη από των γυναικών.

 

Η διαφορά στη συμπεριφορά και τις ικανότητες των αντρών και των γυναικών δεν είναι μόνο λόγια, πρόκειται για ιατρικά γεγονότα.

 

Ακόμα στη μήτρα, στην 6η εβδομάδα σχηματίζονται τα γεννητικά όργανα των αγοριών και των κοριτσιών, αυτά τα όργανα αρχίζουν να λειτουργούν και να εκκρίνουν μια ορμόνη που αντιστοιχεί στο φύλο. Τα βασικά στοιχεία των αγοριών και των κοριτσιών είναι ίδια, αλλά χάρη στη δράση των ορμονών του φύλου, αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά γίνονται γυναικεία όργανα ή αντρικά. Οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για τη διαφοροποίηση του φύλου στη δομή του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, οι γυναίκες αισθάνονται χειρότερα τα όρια του σώματός τους και τις διαστάσεις του αυτοκινήτου τους. Δεν τους είναι τόσο εύκολο να καθορίσουν την απόσταση και το μέγεθος κάποιου. Γι’ αυτό, η ικανότητα προσανατολισμού στον χώρο είναι καλύτερα ανεπτυγμένη στους άνδρες.

 

Υπάρχουν πολλές διαφορές στη νοοτροπία, τη συμπεριφορά ανάλογα το φύλο. Για παράδειγμα, τα αγόρια βλέπουν καλύτερα τα κινούμενα αντικείμενα, ενώ τα στατικά όχι τόσο. Οι γυναίκες είναι αδικαιολόγητα θυμωμένες με τους συζύγους τους. Λένε ότι κοιτάνε και δε βλέπουν. Η ικανότητα αντίληψης των χρωμάτων: οι γυναίκες έχουν ένα ευρύτερο φάσμα αντίληψης χρωμάτων, ενώ στους άνδρες είναι σπάνια η ικανότητα να διακρίνουν αποχρώσεις. Όταν η γυναίκα λέει: φέρε την απαλή ροζ πετσέτα, ο σύζυγος μπορεί να φέρει μια λευκή ή μπεζ.

 

Το μητρικό ένστικτο δε θα εμφανιστεί από μόνο του

 

Επόμενο μάθημα: η ψυχολογία της γονεϊκότητας

Οι περιγεννητικοί ψυχολόγοι έχουν μελετήσει την οντογένεση. Αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει κανένα μητρικό ένστικτο. Μεγαλώνει, ξεκινώντας από την εμβρυϊκή ηλικία, χάρη στη σχέση της μητέρας απέναντι στο παιδί της. Υπάρχουν διάφοροι τύποι κατάστασης εγκυμοσύνης: επαρκής, ανήσυχη, απορρίπτουσα, ευφορική, αυτή που αγνοεί και η αμφίθυμη.

Το πώς εξελίσσεται μια εγκυμοσύνη επηρεάζει το παιδί, τη δική του επιθυμία μελλοντικά να κάνει παιδιά. Η φροντίδα του μωρού έχει επίσης μεγάλη σημασία. Βρίσκεται η μαμά με το μωρό της στον θάλαμο μετά τον τοκετό ή ζητά να τον πάρουν; Κάπως έτσι: «άσε τη νοσοκόμα να πάρει το νεογέννητο τη νύχτα ή λίγες ώρες τη μέρα, να ξεκουραστώ αυτές τις ώρες». Οι πρώτοι χωρισμοί αρχίζουν τις ώρες αυτές. Το μωρό ζούσε μέσα στη μήτρα της μητέρας του από τη στιγμή της σύλληψης. Για να αποχωριστεί τη μητέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα, χρειάζεται χρόνος. Η γονεϊκότητα είναι μια διαδικασία σταδιακού αποχωρισμού του παιδιού από την οικογένεια. Η λέξη - κλειδί εδώ είναι «σταδιακή». Τότε αυτή η διαδικασία θα είναι ανώδυνη. Ο τοκετός είναι το πρώτο στάδιο του αποχωρισμού. Το παιδί έκανε ένα «άλμα» σε ένα άλλο κόσμο. Είναι τόσο διαφορετικός από τον ενδομήτριο κόσμο, που χρειάζεται χρόνο να «χωνέψει» αυτό το γεγονός, για να επιβιώσει. Το νεογέννητο μπορεί να μείνει μόνο του, χωρίς τη μητέρα, χωρίς επακόλουθο ψυχολογικό τραύμα, αλλά όχι περισσότερες από δύο ώρες. Είναι αδύνατο να χωρίσουμε το μωρό από τη μητέρα του για περισσότερο από δύο ώρες, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ψυχική του υγεία.

 

Το επόμενο πράγμα που επηρεάζει την οντογένεση της μητρότητας (και της πατρότητας επίσης) είναι η ενσυναίσθηση της μητέρας για τις ανάγκες του μωρού. Η μαμά πόσο ανεπτυγμένο αισθητήριο σύστημα έχει; Κατά πόσο έχει την ικανότητα να καταλαβαίνει έναν άνθρωπο που δε μιλάει;

 

Παλιότερα η ικανότητα να αισθάνονται το μωρό μεταβιβαζόταν από τη μητέρα στην κόρη ή στον γιο, κ.ο.κ, ωστόσο λόγω του γεγονότος ότι στα μαιευτήρια άρχισαν να παίρνουν αμέσως τα παιδιά, να χωρίζουν τα νεογέννητα από τις μητέρες, να τα ταΐζουν για ώρες, να δίνουν μείγματα αντί για θηλασμό, διαταράχθηκε η οντογένεση της γονεϊκότητας.

 

Ένα άλλο θέμα αφορά τα νηπιαγωγεία και τους παιδικούς σταθμούς.

 

Να στείλω το παιδί σε έναν παιδικό σταθμό μαζί με άλλα 25 - 30 άτομα, υπό την επίβλεψη μίας ή δύο γυναικών; Ακόμα και αν οι δασκάλες είναι φοβερές επαγγελματίες, υπεύθυνες και επιμελείς, δεν θα μπορέσουν να φροντίσουν πλήρως τα παιδιά και να τους δώσουν αυτά που χρειάζονται! Το νηπιαγωγείο είναι ένα μέρος φύλαξης των παιδιών. Υπερέκθεση. Δικαίως ο πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Σμιρνόβ μίλησε αρνητικά για τα νηπιαγωγεία.

 

Γυναίκα: συντρόφισσα, εργαζόμενη;

 

Οι ίδιες οι μητέρες, ενώ βρίσκονται σε άδεια μητρότητας, θεωρούν τους εαυτούς τους ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας. Είναι εντυπωσιακό, αλλά αυτός ο πνευματικός ιός εγκαταστάθηκε στη χώρα μας στις αρχές του 20ου αιώνα. Έλεγαν ότι είναι ντροπή να είσαι νοικοκυρά, ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να εργάζονται στην παραγωγή, και μόνο δουλεύοντας σε εργοστάσιο, η γυναίκα είναι άνθρωπος με κεφαλαία γράμματα. Παρακολουθούσα την παλιά σοβιετική ταινία «Επισκέπτης στο Κουμπάν», εκεί απεικονίζεται η εικόνα μιας αληθινής ηρωίδας: αυτή εργάζεται, μπορεί και να τραγουδήσει, και να χορέψει, είναι πρωταγωνίστρια, θαυμάσια σύντροφος, όλα τα κάνει καλά. Αλλά δεν υπήρχε η εικόνα της μητέρας, του πατέρα, του οικογενειάρχη. Δεν έχει σημασία πόσο καλά καταλαβαίνεις τη γυναίκα σου, αν μπορείς να ακούς ή να συμπάσχεις με τον σύζυγό σου, πώς αναθρέφεις τα παιδιά. Αυτό το γεγονός το αγνοούσαν, οι ταινίες έδειχναν πόσο καλά και τίμια δουλεύουν όλοι, γνωρίζονται, ερωτεύονται, δημιουργούν οικογένεια, και αυτό που συμβαίνει στη συνέχεια σε αυτή την ένωση αποσιωπάται. Δε δείχνουν τη μαμά με τα τέσσερα παιδιά, για παράδειγμα. Ή ένας πατέρας γύριζε από τη δουλειά, συναντούσε τα παιδιά, συζητούσε μαζί τους, έπαιζε. Η εικόνα της οικογένειας δεν υπήρχε.

 

Τι είδους αφίσες υπήρχαν; Μαμά, μπαμπάς και παιδί, το πολύ δύο. Ο καθένας έχει ένα τέτοιο «σχέδιο». Ακόμα και οι πολύτεχνες μητέρες σαν να ντρέπονταν για την οικογενειακή κατάστασή τους, σαν να είχαν κάνει κάτι αντικοινωνικό.

 

Μερικές φορές αισθάνομαι άσχημα για τις μαμάδες, σκύβουν το κεφάλι, κατεβάζουν το βλέμμα. Και όχι μόνο οι πολύτεκνες.

 

Στεκόμαστε στην ουρά με μια γνωστή μου, μητέρα δύο παιδιών και κάποιος τη ρωτάει: «Πώς είσαι; Ακόμα κάθεσαι σπίτι με τα παιδιά;» Και εκείνη δικαιολογείται ήρεμα: «ναι, είμαι ακόμα σε άδεια μητρότητας». Εγώ δεν κρατήθηκα:

 

-Μόλις που κάθεται, κατά τη διάρκεια της μέρας μπορεί να καθίσει για ένα δευτερόλεπτο για να φάει κάτι, αυτή δουλεύει με τα παιδιά, τα μεγαλώνει, ασχολείται με τις δουλειές του σπιτιού.

 

Στη χώρα μας η λέξη «νοικοκυρά» είναι ίσως η χειρότερη λέξη που μπορεί να αποδοθεί σε μια γυναίκα.

 

Η δουλειά οποιουδήποτε εργαζομένου και επικεφαλής αξίζει σεβασμό και θαυμασμό, αλλά το να μένει με το παιδί στο σπίτι, η γυναίκα γίνεται νοικοκυρά. Προφανώς, αυτός ο ιός έχει ριζώσει και κάθεται στο κεφάλι μας για περισσότερα από 100 χρόνια. Ήρθε η ώρα να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.

 

Υπάρχει ένα τέτοιο τμήμα στην ψυχολογία που ονομάζεται ψυχολογία του επαγγέλματος. Ανακαλύψαμε ποια δραστηριότητα θεωρείται πιο δύσκολη δουλειά. Πήραμε δραστηριότητες όπως ανθρακωρύχοι, πολικοί εξερευνητές, αστροναύτες, ναυτικοί μεγάλων αποστάσεων. Ανακάλυψαν ότι η δυσκολότερη δουλειά είναι αυτή της μητέρας. Αυξημένη ευθύνη, πολύς θόρυβος, και το σημαντικότερο, δεν υπάρχουν αργίες, διακοπές, γιορτές, ούτε εργαζόμενοι σε βάρδιες, οι οποίοι θα μπορούσαν να την αντικαταστήσουν για λίγες ώρες. Αυτή είναι επίσημα η αναγνώριση της δουλειάς της μητέρας, ως της δυσκολότερης και σημαντικότερης.

 

Η δουλειά της μαμάς είναι πολύ πιο πολύτιμο από τη δουλειά οποιουδήποτε επιστημονικού ερευνητή, γεωλόγου, ηφαιστειολόγου, ανθρακωρύχου και άλλων, επειδή όλους αυτούς τους γεννά και τους αναθρέφει η γυναίκα.

 

Ο πιο πετυχημένος άντρας στον κόσμο, όπως ο πρόεδρος, ένας αστροναύτης, ένας εκατομμυριούχος, ένας γιατρός δεν θα μπορέσει να γεννήσει παιδί.

 

Όλες οι ιδιοφυΐες, αυτοί που ανακάλυψαν πρώτοι πράγματα, οι στρατηγοί είχαν μητέρες που τους γέννησαν, τους αγαπούσαν, τους φρόντισαν, από την αγάπη τους για τα παιδιά τους έκαναν θυσίες, δεν κοιμόντουσαν αρκετά τη νύχτα, έτρωγαν ό,τι έμενε, είχαν εικοσιτετράωρη φροντίδα, χωρίς διαλείμματα για γεύμα, χωρίς διακοπές. Η δουλειά της μαμάς αξίζει σεβασμό.

 

Όταν επιτέλους αναγνωρίσουμε την αξία της μητρότητας, την αξιολογήσουμε σωστά, όταν διεισδύσει στη συνείδηση του κάθε ανθρώπου, τότε θα μετατοπίσουμε τη δημογραφική κατάσταση. Τότε εμείς οι γυναίκες θα μπορέσουμε να αφαιρέσουμε από πάνω μας αυτό το ιογενές πρόγραμμα: ότι το να είσαι νοικοκυρά είναι κάτι ασήμαντο, ανάξιο και πρέπει να επιστρέψουμε το συντομότερο στη δουλειά. Όταν συμβεί αυτό, θα στραφούμε στη ζωή, θα σταματήσουμε να κάνουμε αμβλώσεις.

 

Αυτό εξακολουθεί να είναι επωφελές, επειδή οι γυναίκες χρειάζονται στην παραγωγή, στα γραφεία. Στο σπίτι η γυναίκα είναι η ίδια το αφεντικό.

 

Άννα Μουστάφινα

Έγραψε η Αλεξάνδρα Γκριπάς

Μετάφραση: Aργυρώ Γιαβροπούλου

 

Pravoslavie.ru