Συνέντευξη τοῦ ἐξομολόγου τῶν Ρώσων ἀστροναυτῶν π. Ἰὼβ Τάλατς

(μέρος Ἀ΄)

Οἱ Ρῶσσοι άστροναῦτες ἐξομολογοῦνται καὶ ἔχουν τὸν πνευματικό τους πατέρα, τὸν π. Ἰὼβ Τάλατς !

Ἡ ἀποκαλυπτικὴ συνέντευξη γιὰ τίς ἐκπληκτικὲς καὶ ἄγνωστες πνευματικὲς πτυχὲς τῆς ἀεροδιαστημικῆς στὴ Ρωσσία,  τοῦ π. Ἰὼβ (Τάλατς), ἡγουμένου  καὶ ἐφημερίου τοῦ ἱ. Ν. Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στὴν Ἀστερούπολη, τὸ χωριὸ τῶν Ρώσων ἀστροναυτῶν.

«Τίποτα δὲν μιλάει στὸν ἄνθρωπο γιὰ τὸν Θεό, ὅσο ὁ οὐρανός!»

Ναταλία Νικολάου: Ἱερὰ Μονὴ καὶ τὸ Διάστημα. Φιλία μεταξὺ ἑνὸς μοναχοῦ καὶ τῶν ἀστροναυτῶν. Πῶς ἔγινε αὐτό;

π. Ἰώβ: Τὸ εὐαγγέλιο γράφει, ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς βεβαιώνει, ὅτι σὲ κάθε ἄνθρωπο στὴ Γῆ ἀκόμα καὶ οἱ τρίχες τοῦ κεφαλιοῦ του ὅλες εἶναι μετρημένες (Ματθ. ἰ΄ 30). Δὲν ὑπάρχει τίποτα τυχαῖο. Ἡ σοφὴ πρόνοια τοῦ Θεοῦ καθοδηγεῖ ὅλο τὸ Σύμπαν καὶ ἀκόμα περισσότερο -τὴν τύχη τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Θεὸς θέλει νὰ σωθεῖ κάθε ἄνθρωπος. Ἀλλὰ ἡ σωτηρία εἶναι ἀδύνατη χωρὶς τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Στὴ γῆ, δυστυχῶς, ὑπάρχουν διαφόρων εἰδῶν δραστηριότητες, ὅπου τὸ Φῶς τῆς Ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ ἀκόμα δὲν ἔγινε ἄστρο, ποῦ νὰ ὁδηγεῖ τὴν πορεία τοῦ ἀνθρώπου. Γιὰ παράδειγμα στὴν ἀστροναυτική. Τὸ ὅτι ἐγὼ πρὶν 9 χρόνια βρέθηκα στὴν Ἀστερούπολη, ἦταν κι αὐτὸ θέλημα Θεοῦ.

Τὰ θεμέλια τῆς ἀστροναυτικῆς ὡς ἐπιστήμης στὴ Σοβιετικὴ ἐποχὴ προσπάθησαν νὰ τὰ κτίσουν μὲ τὴν ἀθεϊστικὴ κοσμοθεωρία.

Ν.Ν.: Τότε, νομίζω, αὐτὴ ἡ κοσμοθεωρία ὀνομαζόταν ἐπιστημονικὸς ἀθεϊσμός;

π. Ἰώβ: Ναί, ἔτσι εἶναι. Ἀλλὰ οἱ ἀθεϊστὲς κατὰ κανόνα ἦταν ἄνθρωποι ἀδιάφοροι στὰ θέματα πίστεως. Ἐνῶ οἱ τότε ἡγέτες τῆς χώρας μας δὲν ἦταν μόνο ἀθεϊστές, ἀλλὰ πολεμοῦσαν καὶ τὸν Θεό. Καὶ τὴν ἀστροναυτικὴ τὴν χρησιμοποιοῦσαν ὄχι μόνο γιὰ πολιτικούς, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἀθεϊστικοὺς σκοπούς. Τίς πτήσεις στὸ Διάστημα τίς βλέπανε καὶ σὰν βεβαίωση τῆς δημιουργίας τοῦ Σύμπαντος χωρὶς Θεό. Οἱ συζητήσεις γιὰ τὸν Θεὸ μποροῦσαν νὰ γίνουν μόνο μὲ μιὰ καὶ μοναδικὴ ἑρμηνεία, ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ὑπάρχει. Τὸ πιὸ γνωστὸ παράδειγμα ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ Γιούρι Γκαγκάριν στὸ ἐρώτημα ἂν εἶδε τὸ Θεὸ στὴ διάρκεια τῆς πτήσης του. Ἡ ἀρνητική του ἀπάντηση «ὄχι,  δὲν τὸν εἶδα» διαδόθηκε σὲ ὅλα τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης.  Ὁ πρῶτος ἀστροναύτης Γιούρι Γκαγκάριν οὕτως ἢ ἄλλως δὲν μποροῦσε νὰ δεῖ τὸν Θεό. «Τὸν Θεὸν ὄψονται οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ἐ΄ 8), δηλ. μόνο οἱ ἅγιοι. Ἀλλὰ οἱ περισσότεροι πού δούλευαν τότε στὶς ἀστροναυτικὲς ἐπιχειρήσεις – ἐπιστήμονες, μηχανικοί, ἐργάτες, ἀστροναῦτες – δὲν ἦταν ἀθεϊστές. Ὁ Σεργκέϊ Πάβλοβιτς Κορολιόφ, ὁ ἱδρυτὴς τῆς πρακτικῆς ἀστροναυτικῆς, ἦταν βαπτισμένος καὶ κρυφὰ βοηθοῦσε μιὰ Ὀρθόδοξη Μονή.

Μποροῦμε νὰ συνεχίσουμε τὸν κατάλογο. Φίλος καὶ συνεργάτης τοῦ Γενικοῦ κατασκευαστῆ, δηλαδὴ τοῦ Κορολιόφ, ἦταν ὁ καθηγητὴς Λεωνίδας Βοσκρεσένσκι. Πουθενὰ δὲν τὸ δήλωνε, ἀλλὰ ἦταν γιὸς ἱερέα. Πιστὸς ἄνθρωπος ἦταν καὶ ὁ κατασκευαστὴς καὶ ἐρευνητὴς τῶν διαστημικῶν τεχνικῶν μέσων, ἀκαδημαϊκός, μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἐπιστημῶν τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης Κωνσταντὶν Μπουσοῦεβ. Φυσικὰ ὅλοι αὐτοὶ (ὅπως καὶ στὰ χρόνια τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρχαν «κρυφοὶ μαθητές») ἦταν κρυπτοχριστιανοί.

Ν.Ν.: Τὴν πίστη εἶναι δύσκολο νὰ τὴν κρύψεις. Ὅπως λέει τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο: «Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κρυφτεῖ μιὰ πόλη πού βρίσκεται πάνω σὲ βουνό» (Ματθ. ἐ´15).

π. Ἰώβ: Ἀκριβῶς αὐτὸ λέω. Κάποτε μιλοῦσα γί᾽ αὐτὸ τὸ θέμα μὲ ἕνα κατασκευαστὴ τῶν διαστημικῶν πυραύλων, τὸν Ἀλέξανδρο Μοϊσέεβ, ὁ ὁποῖος μοῦ εἶπε ὅτι εἶδε μὲ τὰ μάτια του τὴν ἑξῆς σκηνή:

Στὴ δεκαετία τοῦ 1960 οἱ ἐπιστήμονες καὶ οἱ ἐργάτες, τὴ στιγμὴ πού ὁ διαστημικὸς πύραυλος ξεκινοῦσε γιὰ τὸ διάστημα, τὸν σταύρωναν κρυφὰ καὶ ἔλεγαν: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος».

Ὑπῆρχε ὅμως ἕνας ἀκαδημαϊκός, ὁ Μπόρις Βικτώροβιτς Ράουσενμπαχ, ὁ ὁποῖος δὲν ἔκρυβε ἀπὸ κανένα τὴν πίστη του.

Ὅταν τὸ πρῶτο διαστημόπλοιο μὲ τὸν πρῶτο ἄνθρωπο ἔκανε μὲ ἐπιτυχία στὸ διάστημα τὴν πρώτη τροχιὰ γύρῳ ἀπὸ τὴ γῆ καὶ στὸ Κέντρο Διεύθυνσης τῶν πτήσεων κατάλαβαν ὅτι ὅλα πᾶνε ρολόϊ, ὁ Ράουσενμπαχ σηκώθηκε καὶ φώναξε ὥστε νὰ τὸν ἀκούσουν ὅλοι: «Δόξα Σοι, Κύριε, Δόξα Σοι», καὶ ἔκανε τὸ σταυρό του.

Τέτοια παραδείγματα εἶναι πάρα πολλά˙ μαζεύω καὶ νέα στοιχεῖα συνέχεια καὶ τὰ γράφω στὸ σημειωματάριό μου.

Ν.Ν.: Καὶ ἀπὸ τότε ἐσεῖς προσωπικὰ ἐνδιαφερθήκατε γιὰ τὴν ἀστροναυτικὴ ἔρευνα;

π. Ἰώβ: Στὴν ἐλληνικὴ γλῶσσα, ἂν δὲν κάνω λάθος, ἡ λέξη «κόσμος» σημαίνει τὸ περιβάλλον πού εἶναι γύρω μας. Ὅμως στὴ ρωσσικὴ γλῶσσα ἡ λέξη «κόσμος» σημαίνει τὸ διάστημα. Τὸ γύρω μας καὶ τὸ διάστημα, αὐτὰ συνδέονται. Ξέρω ὅτι στὰ ἑλληνικὰ «κοσμικοὶ» εἶναι οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου τούτου. Ὡραῖα αὐτὰ τὰ λόγια μεταφράζονται.

Λοιπόν, πρέπει νὰ σᾶς πῶ πῶς δὲν ἔκανα τίποτα ἐπίτηδες. Ἦταν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος γνωρίζει τὴν καρδιὰ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ μητέρα μου λέει ὅτι ὅταν ἤμουν 4 χρονῶν εἶχα τὸ νοῦ μου μόνο στὰ διαστημόπλοια. Οἱ νηπιαγωγοὶ κάνανε παράπονα γιὰ μένα στὴ μητέρα μου. Τῆς ἔλεγαν: «Τὸ παιδάκι σας τίποτα ἄλλο δὲν κάνει, μόνο κάθεται καὶ παίζει μ’ ἕνα ξύλινο πύραυλο, πού ἔχουμε στὴν αὐλή. Νὰ τὸν βγάλουμε ἀπό ‘κει μέσα εἶναι ἀδύνατον».

Ὅταν πήγαινα σχολεῖο ἔφτιαχνα μόνος μου πιὰ τοὺς πυραύλους. Οἱ πύραυλοι αὐτοὶ πετοῦσαν καὶ ἔσκαγαν στὸν ἀέρα. Εἶχα δικό μου τηλεσκόπιο καὶ ἐρευνοῦσα τὰ ἄστρα, μελετοῦσα τὰ σχέδια τῶν διαστημικῶν πυραύλων. Ἔμαθα νὰ μετράω ἀποστάσεις καὶ ἐκτὸς τοῦ πλανητικοῦ μας συστήματος. Ἰδιαίτερα, δὲν ξέρω γιατί, μὲ ἐνδιέφεραν οἱ Γαλαξίες Μ-31 καὶ Μ-81. Οἱ ἔρευνες ἔδειξαν πώς, ἂν θὰ πετάξω μὲ ταχύτητα φωτὸς (σκεπτόμουν γιὰ κατασκευὴ φωτονίου διαστημόπλοιου) μέχρι τὸν πλησιέστερο Γαλαξία, θὰ χρειαστοῦν 2 ἑκάτ. χρόνια. Κοβόταν ἡ ἀνάσα μου ἀπὸ θαυμασμό˙ πόσο θαυμάσια ἔφτιαξε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο! Θυμᾶμαι, ἤμουν 12 χρονῶν, τίς νύχτες ἔβγαινα στὸ μπαλκόνι τοῦ σπιτιοῦ καὶ κοιτοῦσα τὸν οὐρανό. Τί λόγια θὰ βγοῦν ἀπὸ τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου πού βλέπει μυριάδες ἄστρα νὰ λάμπουν πάνω του; «Θεέ μου!».

Πολὺ ἀργότερα διάβασα γιὰ ἕνα ἱστορικὸ γεγονός. Στὰ χρόνια τῆς Γαλλικῆς ἐπανάστασης, τὸν 18ο αἰώνα, οἱ ἐπαναστάτες μάζεψαν τοὺς κατοίκους κάποιας πόλης στὴν πλατεῖα καὶ εἶπαν: «Θὰ καταστρέψουμε ναούς, ἀγάλματα, εἰκόνες, ὅλα ὅσα σᾶς θυμίζουν τὸν Θεό». Καὶ τότε κάποιος ἀπὸ τοὺς πολῖτες φώναξε: «Τὸν οὐρανὸ ὅμως δὲν μπορεῖτε νὰ μᾶς τὸν πάρετε!».

Πράγματι, τίποτα δὲν μιλάει στὸν ἄνθρωπο γιὰ τὸν Θεό, ὅσο ὁ οὐρανός!

Ἐγώ, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἤμουν πιστὸς ἀπὸ τὰ παιδικά μου χρόνια, δηλαδὴ δὲ βρῆκα τὸν Θεό, ὅπως πολλοὶ στὴ χώρα μας σὲ μεγάλη ἡλικία.

Ν.Ν.: Στὴν οἰκογένειά σας ἡ μητέρα, ἡ γιαγιά, ὁ πατέρας σᾶς μεγάλωναν μὲ χριστιανικὴ ἀγωγή; Σᾶς βοήθησαν;

π. Ἰώβ: Τότε τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας μου δὲν ἦταν ἀκόμα ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γιαγιὰ μόνο μὲ ἔμαθε τίς προσευχές, τὸ «Πάτερ ἡμῶν» καὶ «Θεοτόκε Παρθένε». Προσευχόμουν  πολὺ σοβαρά. Εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐξηγήσεις τὸ τί νιώθει ὁ ἄνθρωπος, ὅταν καταλαβαίνει ὅτι δίπλα του πάντα εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Παναγία. Ὅτι κάθε στιγμὴ τὰ μάτια τους στρέφονται σὲ σένα. Μιλοῦσα, συζητοῦσα μαζί τους.

Θυμᾶμαι, ὅταν ἤμουν τετάρτη τάξη Δημοτικοῦ, παρακαλοῦσα: «Παναγία μου, ἐὰν θὰ κερδίσω στοὺς ἀγῶνες στίβου στὸ σχολεῖο μας θὰ σοῦ πῶ 20 φορὲς τό ”Θεοτόκε Παρθένε”. Καὶ τὸ ἔλεγα μετὰ πού κέρδιζα κάτω ἀπὸ τὴν κουβέρτα μου γιὰ νὰ μὴ μὲ δοῦν!

Ὅταν τελείωσα τὸ σχολεῖο, παρακαλοῦσα τὴν Παναγία νὰ μὲ βοηθήσει νὰ μπῶ στὴ Ἀνωτάτη Στρατιωτική Σχολή Ἀεροπορίας, γιὰ νὰ περάσω μέσα στὴν ὁμάδα μελλοντικῶν ἀστροναυτῶν. Ἀλλὰ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἤθελε ἀλλιῶς.

Πῆγα φαντάρος. Ὅταν ἀπολύθηκα, ὅλοι οἱ δρόμοι ἦταν ἀνοιχτοὶ μπροστά μου. Ἤμουν 20 χρονῶν! Εἶχα πολλὰ ἐνδιαφέροντα: ἀρχαιολογία, ἱστορία, νομισματική, ἀστρονομία, φιλοσοφία. Διάβαζα τὰ ἔργα τοῦ Πλάτωνος, τοῦ Ἀριστοτέλη, τοῦ Νίτσε, τοῦ Κάντ, τοῦ Σπινόζα, ἀκόμα καὶ τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ Λένιν. Δηλαδὴ ἔψαχνα τὴν Ἀλήθεια. Κάποτε εἶδα ἕνα φίλο μου συλλέκτη νὰ φοράει σταυρό.

Τότε, στὰ χρόνια τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος, τὸ νὰ φορᾶς σταυρὸ ἦταν πολὺ ἐπικίνδυνο πρᾶγμα. Τὸν ρώτησα: «Μπορεῖς νὰ μοῦ βρεῖς τὸ βιβλίο μὲ τὸ Εὐαγγέλιο;», «Μπορῶ», μοῦ ἀπάντησε. Ὁ ἀδελφός του σπούδαζε στὸ Θεολογικὸ Σεμινάριο.

Τοῦ λέω: «Μπορεῖς νὰ μὲ γνωρίσεις μὲ τὸν ἀδελφό σου;». Ἡ πρόταση αὐτὴ τότε ἔμοιαζε τὸ ἴδιο μὲ τὸ νὰ πεῖς: «μπορεῖς νὰ μοῦ δείξεις ζωντανὸ δεινόσαυρο;»!

«Ἔλα αὔριο», μοῦ λέει. «Αὔριο ἀκριβῶς ἔρχεται ἀπὸ τὴ Μόσχα». (Ἐγὼ ἔμενα τότε στὴν Οὐκρανία).

Ἔτσι ἀπέκτησα τὸ Εὐαγγέλιο. Ἄρχισα νὰ τὸ διαβάζω. Καὶ πόσο λαχταροῦσα νὰ ἐπαναλάβω κι ἐγὼ μαζὶ μὲ τοὺς ἀποστόλους Λουκᾶ καὶ Κλεόπα τὰ λόγια πού εἶπαν μετὰ τὴ συνομιλία τοὺς μὲ τὸν Κύριο: «ἡ καρδιὰ μας δὲν καιγόταν μέσα μας;» (βλ. Λουκ. κδ΄ 32).

Πράγματι, καιγόταν ἡ καρδιά μου! Γινόταν μέσα μου, στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μου, κάτι τὸ ἀνεξήγητο, κάτι τὸ ἀπίστευτο. Ὅταν ἔκλεισα τὸ Εὐαγγέλιο εἶπα: «Ἡ Ἀλήθεια εἶναι ἐδῶ. Δὲν τὴν καταλαβαίνω ἀκόμη, ἀλλὰ εἶναι ἐδῶ»!

Σὲ λίγες μέρες ἡ ὑπόθεση τῆς ζωῆς μου λύθηκε. Κατάλαβα πώς πρέπει νὰ γίνω μοναχός. Ἀλλὰ δὲν ἦταν ἁπλὸ πρᾶγμα νὰ μπεῖς στὸ Θεολογικὸ Σεμινάριο. Οἱ ἀρχὲς βάζανε ἐμπόδια. Ἕνας ἀδελφὸς ἀπὸ τὴ Μονὴ τῆς Λαύρας τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ τοῦ ἁγίου Σεργίου μοῦ εἶπε νὰ δώσω ἐξετάσεις στὸ Πανεπιστήμιο Ἀρχειονομίας καὶ ἱστορίας τῆς Μόσχας. Βρῆκα τὸν πνευματικό, ἄρχισα νὰ βοηθάω σὰν παπαδάκι στὴν ἐκκλησία.

Ὕστερα ἀπὸ 4 χρόνια σπουδῶν, μὲ εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ μου ἀφήνω τὸ Πανεπιστήμιο, καὶ τὴν ἡμέρα τῆς ἁγίας Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος μὲ παίρνουν γιὰ σπουδὲς στὸ Θεολογικὸ Σεμινάριο. Ἔτσι οἰκονόμησε ὁ Θεός, καὶ τώρα ὁ ἱ. Ναὸς τοῦ ὁποίου εἶμαι προϊστάμενος στὴν Ἀστερούπολη εἶναι ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος.

Ν.Ν.: Ὡραία ἡ πορεία σας πρὸς τὴν Ἀστερούπολη. Σᾶς ἀνέθεσαν τὴ διακονία νὰ γίνετε πνευματικὸς τῶν ἀστροναυτῶν μας;

π. Ἰώβ: Ὄχι τόσο ἁπλά. Μετὰ τὸ Σεμινάριο ἔγινα μοναχὸς στὴ Λαύρα τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ τοῦ ἁγ. Σεργίου. Ἤμουν ἁπλὸς μοναχός. Ἀλλὰ στὸ κελλὶ μου εἶχα τὸ τηλεσκόπιο καὶ στὰ ράφια, μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα, εἶχα βιβλία γιὰ τὴν ἀστρονομία καὶ τὴ διαστημική. Ἔδειχνα στοὺς ἀδελφοὺς τῆς Μονῆς τοὺς πλανῆτες μὲ τὸ τηλεσκόπιο. Ἀρχὲς τοῦ 2003 ἕνας γνωστός μου Δεσπότης μοῦ λέει: «Ἔλα νὰ σὲ γνωρίσω μὲ τὸν καθηγητή ”Διαστημικῆς Ἀκαδημίας Γκαγκάριν” τὸν κ. Βαλεντὶν Πέτρωφ. Θὰ σὲ πάρει σὲ μιὰ ἐκδρομὴ στὴν Ἀστερούπολη. Κάποτε δὲν ἤθελες νὰ γίνεις κι ἐσὺ ἀστροναύτης;».

Πῆγα λοιπόν, εἶδα ὡραῖα πράγματα καὶ τέλος. Ἀλλὰ αὐτὸ ἦταν μόνο ἡ ἀρχή. Σὲ μιὰ ἑβδομάδα ἦρθε σὲ μένα ὁ προϊστάμενος τῆς ὁμάδας ἀστροναυτῶν Γιούρι Λοντσακὼφ μὲ τὴ σύζυγο καὶ τὸ γιό του. Τοὺς ξενάγησα καὶ τοὺς ἔδειξα τὸ Μοναστήρι μας. Σὲ μιὰ ἑβδομάδα ἦρθαν σὲ μᾶς ὅλοι οἱ συγγενεῖς του, καὶ σὲ τρεῖς ἑβδομάδες, ὅλοι οἱ ἀστροναῦτες, ὁμάδα. Τοὺς ἔκανα ξενάγηση στὸ Μοναστήρι μας, τοὺς ἔλεγα γιὰ τὸ Διάστημα, πῶς ὁ Θεὸς κυβερνᾶ τὸ Σύμπαν. Στὴν ἀρχὴ ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο νὰ κυβερνάει τὸ Σύμπαν, ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε μέσα στὶς ἁμαρτίες, τυφλώθηκε πνευματικά. Καὶ ποῦ μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει ἕνας τυφλὸς τὸν κόσμο, ξέρουμε ὅλοι.

Ν.Ν.: Πῶς σᾶς ἄκουγαν;

π. Ἰώβ: Μὲ ἕνα τεράστιο ἐνδιαφέρον! Μετὰ ἦρθαν ὁ Διευθυντὴς τοῦ Κέντρου προετοιμασίας καὶ ἐκπαίδευσης ἀστροναυτῶν κι ὅλοι οἱ ὑπάλληλοι τοῦ Κέντρου. Στὴ συνέχεια μὲ παρακάλεσαν νὰ κάνω ἁγιασμὸ στὰ γραφεῖα τους καὶ σὲ ὅλα τὰ ἀεροπλάνα στὸ ἀεροδρόμιό τους. Ἔπειτα ἀποφασίσαμε ὅτι ἀπὸ τὸ 2006 ὅλες οἱ διαστημικὲς πτήσεις πρέπει νὰ γίνονται μὲ τὴν εὐλογία τοῦ ἱερέως.

Ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς μας θεοφιλέστατος Θεόγνωστος ἔδωσε τὴν εὐλογία του γι’ αὐτὸ τὸ ἔργο μου. Μοῦ εἶπε χαρακτηριστικά:

«Νὰ κάνεις ὅλα ὅσα χρειάζονται γιὰ τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου μὲ σοφία καὶ διάκριση». Ἔτσι ἀρχίζουν οἱ τακτικὲς ἐπαφές μου μὲ τοὺς ἀστροναῦτες.

Δημιουργήθηκε, μποροῦμε νὰ ποῦμε, μιὰ παράδοση. Τρεῖς ἑβδομάδες πρὶν τὴν πτήση στὸ διάστημα, τὸ πλήρωμα τοῦ Διαστημόπλοιου ἔρχεται στὴ Μονή μας, στὴ Μονὴ τῆς Λαύρας τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ τοῦ ἁγίου Σεργίου. Προσκυνοῦμε ὅλοι τὰ ἱερὰ λείψανα τοῦ ἁγίου Σεργίου, ἱδρυτῆ τῆς Μονῆς μας. Ζητᾶμε τὴν εὐλογία του. Μετὰ πηγαίνουμε στὸν ἱ. Ν. τοῦ ἁγίου Νίκωνος καὶ κάνουμε τὴν παράκληση καὶ τοὺς δίνω τὴν εὐχὴ γιὰ τὴν πτήση. Σὰν φυλακτὸ δίνω στὸν καθένα μικρὲς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας καὶ ἕνα μικροῦ μεγέθους Εὐαγγέλιο. Ἀργότερα συναντιόμαστε στὴν Ἀστερούπολη. Ἐὰν κάποιος θέλει νὰ ἐξομολογηθεῖ καὶ νὰ κοινωνήσει ἀμέσως πρὶν τὴν πτήση, πηγαίνω στὸ Μπαϊκονούρ, στὸ Καζαχστάν. (Σημ. μεταφράστριας. Ἐκεῖ βρίσκεται τὸ κοσμοδρόμιο τῆς Ρωσίας).

Κάνω ἁγιασμὸ στὸν πύραυλο καὶ τρεῖς μέρες πρὶν τὴν πτήση τοὺς κοινωνῶ. Μετά, κάθε ἐπαφὴ μὲ τὸν ἔξω κόσμο τῶν ἀστροναυτῶν, ἀπαγορεύεται ἀπὸ τοὺς κανόνες τῆς πτήσης. Ἐὰν οἱ ἀστροναῦτες παρακαλοῦν νὰ τοὺς ὑποδέχομαι στὴν προσγείωση, πηγαίνω πάλι στὸ Καζαχστάν.

Φυσικά, ἔχω μαζί μου ἕνα μπουκαλάκι μὲ ἁγιασμὸ τῶν Φώτων. Θυμᾶμαι πῶς πῆγα νὰ ὑποδεχτῶ μετὰ τὴν πτήση τὸν Γιούρι Λοντσακώφ. Τὸν βγάζουν ἀπὸ τὴν κάψουλα τῆς προσγείωσης, γιατί δὲν μποροῦν ἀκόμα οἱ ἀστροναῦτες νὰ περπατᾶνε, καὶ μοῦ φωνάζει: «Παππούλη, γρήγορα δῶστε μου νὰ πιῶ τὸν ἁγιασμὸ τῶν Θεοφανίων». Τοῦ τὸν δίνω. Καὶ μετὰ ἄλλη μιὰ παράκληση: «Ραντίστε μὲ μὲ τὸν ἁγιασμό». Τὸν ραντίζω καὶ ἀκούω μετὰ ἄλλη φωνὴ δίπλα μου: «Κι ἐμένα παππούλη, ραντίστε με». Ἦταν ὁ Μάϊκλ Φίνκ, ἀμερικάνος ἀστροναύτης. Τὸν ράντισα καὶ τοῦ ἔδωσα νὰ πιεῖ καὶ αὐτὸς τὸν ἁγιασμό. Οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὴ  NASA, πού ἦταν δίπλα, δὲν κατάλαβαν τίποτα καὶ ρώτησαν: «Τί ἔχουν αὐτοί; Ἔχουν πρόβλημα μὲ νερό;».

Ν.Ν.: π. Ἰώβ, πεῖτε μας, σᾶς παρακαλῶ, πῶς ἄρχισε ἡ προπόνησή σας στὸ Κέντρο Προετοιμασίας τῶν ἀστροναυτῶν;

π. Ἰώβ: ὁ προϊστάμενος τοῦ Κέντρου Βασίλι Τσεπλιὲφ μοῦ εἶχε προτείνει νὰ περάσω τὸν πρῶτο κύκλο προετοιμασίας γιὰ τὴν πτήση, ἔτσι ὅπως γίνεται μὲ τοὺς μελλοντικοὺς ἀστροναῦτες. Δὲν ἀρνήθηκα.

Ἡ πρώτη μου δοκιμὴ ἔγινε σ’ ἕνα εἰδικὸ μηχάνημα, ὅπου οἱ ἀστροναῦτες προπονοῦνται γιὰ τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὸ διαστημόπλοιο στὸ ἀνοιχτὸ διάστημα στὸ σκάφανδρο «Ὀρλάν – ΜΤ». Οἱ δοκιμὲς γίνονται ἐδῶ στὴ γῆ. Τὸ πρόγραμμα ὀνομάζεται «Ἔξοδος – 2». Ἡ πρώτη μου προπόνηση κράτησε 1-2 ὧρες. Μᾶλλον ἄντεξα ὅλα καλά, διότι ὁ στρατηγὸς Τσεπλιὲφ μὲ ρώτησε: «Καὶ τί θὰ πεῖτε γιὰ τὴν πτήση σὲ κατάσταση ἔλλειψης βαρύτητας»;

Ν.Ν.: Ἔπρεπε νὰ γίνει καὶ αὐτὸ στὴ γῆ;

π. Ἰώβ: Ὄχι. Αὐτὸ τὸ εἶδος προπόνησης γίνεται μ’ ἕνα εἰδικὸ ἀεροπλάνο, μέσα στὸ ὁποῖο τὴ στιγμὴ πού ἀπότομα πέφτει κάτω ἀπὸ πολὺ μεγάλο ὕψος, κάπως λοξά, δημιουργεῖται τὸ φαινόμενο ἔλλειψης βαρύτητας. Κρατάει 30 δευτερόλεπτα περίπου. Στὴ διάρκεια τῆς προπόνησης οἱ πιλότοι κάνουν 10-15 τέτοιες «πτώσεις». Δόξα τῷ Θεῷ τέτοια πράγματα ἀντέχω μιὰ χαρά.

Μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ προϊσταμένου τῆς ὁμάδας ἀστροναυτῶν Γιοῦρι Λοντσακὼφ ἐγὼ ἐρευνοῦσα τὸ σύστημα λειτουργίας τοῦ διαστημόπλοιου καὶ τοῦ διαστημικοῦ σταθμοῦ. Δὲν μποροῦσα νὰ τὰ θυμᾶμαι καὶ νὰ τὰ μάθω ὅλα, ἀλλὰ τὰ βασικὰ πράγματα τὰ ἔπιασα.

Ἀρκετὲς ὧρες ἔκανα προπόνηση καὶ στὸ εἰδικὸ σκάφανδρο «Γεράκι», ὅπου γίνεται μίμηση τῆς διαστημικῆς πτήσης.

Ν.Ν.: Συγγνώμη, μὲ ποιό σκοπὸ κάνατε ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα;

π. Ἰώβ: Ἀκριβῶς τέτοια ἐρώτηση μοῦ ἔκανε ὁ γιατρός, ὅταν πήγαινα σὲ προπόνηση γιὰ ἔλλειψη βαρύτητας, ἀλλὰ σὲ ὑδάτινο περιβάλλον. Δηλαδή, κάνουν πρόβες γιὰ ἔξοδο στὸ ἀνοιχτὸ διάστημα, ἀλλὰ σὲ συνθῆκες ἐχθρικοῦ ὑδροπεριβάλλοντος, σ’ ἕνα εἰδικὸ ὑδροεργοστάσιο. Μετὰ 1 1/2 ὧρες προπόνηση ἔχασα 1 κιλό. (Οἱ ἀστροναῦτες, οἱ ὁποῖοι δουλεύουν στὸ ἀνοιχτὸ διάστημα 6-7 ὧρες χάνουν ταυτόχρονα 6-7 κιλά).

Λοιπόν, ὅταν ὁ γιατρὸς μὲ ρώτησε γιατί τὰ θέλω ὅλα αὐτά, τοῦ ἀπάντησα μὲ τὰ λόγια τοῦ ἀπ. Παύλου: «Ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους κερδήσω˙ τοῖς ὑπὸ νόμον ὡς ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον κερδήσω (…)˙ τοῖς πᾶσι γέγονα τὰ πάντα, ἵνα πάντως τινὰς σώσω» (Ἀ΄ Κορ. θ΄ 20-22) καὶ συμπλήρωσα: «Καὶ θὰ γίνω γιὰ τοὺς ἀστροναῦτες ὡς ἀστροναύτης, συνάδελφός τους. Τὸ κάνω γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο». Καὶ ὁ γιατρὸς εἶπε: «Κατάλαβα τώρα, τὸ ἔχετε ἀνάγκη. Νὰ συνεχίζετε, λοιπόν».

Ὅταν ἀνέβαινα μὲ εἰδικὴ σκάλα στὸ διαστημικὸ σταθμό, εἶδα πώς ἀπὸ ὅλα τὰ παράθυρα γύρῳ μὲ κοιτοῦσαν οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὑπάλληλοι τῶν ἐκεῖ ὑπηρεσιῶν. «Τί περίεργα πράματα», σκέφτηκα. «Ἀφοῦ οἱ προπονήσεις τῶν ἀστροναυτῶν εἶναι γι’ αὐτοὺς ὅλους μιὰ συνηθισμένη περίπτωση. Γιατί μὲ ἐξετάζουν μὲ τόση περιέργεια;».

Ὅταν βγῆκα πιὰ ἀπὸ τὸ σκάφανδρο, ὅλοι αὐτοὶ μὲ πλησιάσαν γιὰ νὰ πάρουν τὴν εὐλογία. Καὶ μιὰ γυναῖκα μὲ ρώτησε: «Παππούλη, ἀφοῦ εἴσαστε ἐδῶ, σημαίνει, πώς ἡ ἀστροναυτικὴ δὲν εἶναι ὑπόθεση πού δὲν ἀρέσει στὸ Θεό». Ξαφνιάστηκα. Τῆς ἀπάντησα: «Βεβαίως, ναί! Ποιός σᾶς εἶπε τέτοια βλακεία;».

Καὶ ἐδῶ, στὸ εἰδικὸ ὑδροεργαστήριο ἔγινε τὸ πρῶτο γι’ αὐτοὺς κήρυγμα. Σημαντικὸ εἶναι τοῦτο: μετὰ τὸ κήρυγμα μὲ πλησίασε ἕνας νεαρὸς ἐργάτης ἀπὸ τὸ Κέντρο Διεύθυνσης πτήσεων καὶ ζήτησε νὰ βαπτιστεῖ. Τὸν βάπτισα τὴν ἄλλη κιόλας μέρα. Ἐκεῖ μέσα στὸ Κέντρο Διεύθυνσης. Δὲν εἴχαμε τότε τὸν Ναὸ μας ἀκόμα. Φέραμε ἕνα τεράστιο βαρέλι, τὸ γεμίσαμε μὲ νερὸ κι ἔτσι ἔγινε τὸ πρῶτο μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος στὴν Ἀστερούπολη.

Ν.Ν.: Καὶ τί εἴπατε σ’ αὐτὸ τὸ πρῶτο κήρυγμα σας;

π. Ἰώβ: Ὁ Κύριος δημιούργησε τὸν κόσμο τοῦτο καὶ γιὰ νὰ Τὸν γνωρίσουμε. Ἡ θέληση γιὰ γνώσεις εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό, εἶναι στὰ γονίδιά μας. Ἀλλὰ τὴν ἔρευνα τοῦ Σύμπαντος πρέπει νὰ τὴν ξεκινᾶμε μὲ τὴ στροφὴ τῆς καρδιᾶς μας στὸ Χριστό, μὲ τὴν τήρηση τῶν ἁγίων Του ἐντολῶν. Μόνο οἱ «καθαροὶ τῇ καρδίᾳ τὸν Θεὸν ὄψονται» καὶ μποροῦν νὰ καταλάβουν τὴ σοφία τοῦ Σύμπαντος, τὸ ὁποῖο δημιούργησε ὁ Θεός.

Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ ἔλεγε πώς ὑπάρχουν δύο μέθοδοι ἀπόκτησης τῶν γνώσεων. Ἕνας μὲ τὴ βοήθεια τῶν μικροσκοπίων καὶ τηλεσκοπίων, μὲ πειράματα, δοκιμὲς καὶ λάθη, διότι μὲ αὐτοὺς τοὺς τρόπους γίνονται λάθη. Ἄλλος τρόπος εἶναι νὰ καθαρίσεις τὴν καρδιὰ ἀπὸ τὰ πάθη, νὰ μιμηθεῖς τὸν Θεάνθρωπο Κύριο καὶ μὲ ταπείνωση νὰ τὸν ρωτᾶς.

Ἐδῶ δὲν ὑπάρχουν λάθη. Διότι Αὐτὸς ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὰ πάντα, γνωρίζει πῶς λειτουργεῖ τὸ Δημιούργημά Του. Ὁ Κύριος πού δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο ξέρει τί μπορεῖ ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς, καὶ τί διακονία πρέπει νὰ ἔχει. Ἐσεῖς, τοὺς λέω, πού εἴσαστε ἀστροναῦτες, κατασκευαστὲς τῶν πυραύλων, γιατροί, ἐργάτες, τεχνικοί, ἔχετε τὴ διακονία νὰ ἑρευνᾶτε τὸ Διάστημα. Ἐγώ, ὡς μοναχός, ἔχω τὴ διακονία νὰ σᾶς φέρω τὸ Φῶς τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου.

Ἔτσι ἄρχισε ἡ διακονία μου στὴν Ἀστερούπολη. Ποτὲ δὲν φανταζόμουν πώς θὰ κάνω κηρύγματα στοὺς ἀστροναῦτες μας.

Ὁ ὅσιος Βαρσανούφιος τῆς Ὄπτινα ἔλεγε: «Δὲν ὑπάρχουν τυχαῖα πράγματα. Ἐὰν ἐμεῖς βλέπαμε μὲ προσοχὴ τὸ παρελθὸν καὶ τὸ παρόν μας, θὰ μπορούσαμε νὰ προφητεύσουμε καὶ τὸ μέλλον μας».

Ἕνας ἀδελφὸς ἀπὸ τὴ Μονή μας κάποτε μοῦ εἶπε: «Ξέρεις, σὲ βλέπω καὶ θαυμάζω τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Κοίτα, ἕνα ἀγοράκι κάποτε εἶχε ἕνα ὄνειρο νὰ γίνει ἀστροναύτης, μελετοῦσε τὴν ἀστρονομία, ἤθελε νὰ σπουδάσει στὴ Σχολὴ Ἀεροπορίας. Ἀλλὰ ὁ Κύριος τὸν φέρνει στὸ Μοναστήρι. Φαινομενικὰ αὐτὸ κλείνει κάθε ἐπαφὴ μὲ τὸ διάστημα. Ἀλλὰ ἀκριβῶς ἀπὸ ἐδῶ ὁ Θεὸς τὸν φέρνει στὴν Ἀστερούπολη, τὸν κάνει πνευματικὸ τῶν ἀστροναυτῶν, τὸν στέλνει σὲ μιὰ πτήση ἔλλειψης βαρύτητας. Ὁ Θεὸς πάλι βοηθάει νὰ νικήσει τοὺς ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι ἐμπόδιζαν νὰ γίνει Ναὸς στὴν Ἀστερούπολη. Καὶ τώρα ὁ Ναὸς αὐτὸς μὲ τίς χαρμόσυνες καμπάνες του ὑποδέχεται ἐδῶ στὴ Γῆ τοὺς ἀστροναῦτες πού ἐπιστρέφουν ἀπὸ τὴν πτήση στὸ διάστημα».

Ν.Ν.: Ἀπ’ ὅ,τι ξέρω, σὲ ἄλλες χῶρες πού ἀσχολοῦνται μὲ τὸ διάστημα ΗΠΑ, Γαλλία, δὲν ὑπάρχει παρόμοια παράδοση. Εἶναι μοναδικὴ ρωσικὴ Ὀρθόδοξη παράδοση;

π. Ἰώβ: Ναί, εἶναι μοναδική. Εἶναι μιὰ παράδοση πού δημιουργήθηκε πρόσφατα. Ἀλλά, σίγουρα ὅμως παρουσιάζει ἐνδιαφέρον γιὰ ἄλλες χῶρες.

Ν.Ν.: Τώρα, πάτερ Ἰώβ, πού ἔχετε τὴ δυνατότητα νὰ δεῖτε τίς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων πού πετᾶνε στὸ διάστημα, τί μπορεῖτε νὰ πεῖτε γι’ αὐτούς; Εἶναι ἄνθρωποι μὲ τίς ἴδιες ἀδυναμίες καὶ ἀξίες ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι; Πῶς νομίζετε ὅτι οἱ σύχρονοι ἀστροναῦτες διαφέρουν ἀπὸ τοὺς ἀστροναῦτες τῆς Σοβιετικῆς περιόδου; Οἱ σύγχρονοι εἶναι πιὸ ἐλεύθεροι; Θυμᾶμαι, ὅταν ἤμουν μαθήτρια τοῦ Γυμνασίου, εἶχα τὴν εὐκαιρία σὲ ἕνα παιδικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Μόσχας πού ἤμουν πρόεδρος νὰ συναντιόμαστε μὲ ἄλλα παιδιὰ μὲ τὸν Γκαγκάριν καὶ ἄλλους σοβιετικοὺς ἀστροναῦτες. Ἦταν ἄνθρωποι μιᾶς μικρῆς ὁμάδας, ἐλίτ.

π. Ἰώβ: Ναί, οἱ τότε ἀστροναῦτες δὲν ἐμπιστευόντουσαν κανένα, δὲν ἔλεγαν τὰ μυστικὰ τῆς καρδιᾶς τους. Δὲν ἔχουμε ἐμεῖς πληροφορίες γιὰ τὸν ἐσωτερικὸ τοὺς κόσμο, γιὰ τὴ ζωὴ τῆς ψυχῆς τους. Ἀλλά, σύμφωνα μὲ τοὺς πνευματικοὺς νόμους, δὲν μποροῦμε ἐμεῖς νὰ μιλᾶμε γι’ αὐτὰ πού οἱ ἴδιοι θεωροῦσαν μυστικό τους.

Ν.Ν.: Ὁ Γκαγκάριν ἔχει δώσει ἀμέτρητες συνεντεύξεις, καὶ ποτὲ δὲν εἶπε κάτι, γιὰ τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ μετανιώσει κανείς.

π. Ἰώβ: Ναί, πράγματι, εἶχε τὸν αὐτοέλεγχό του. Ἀλλὰ γνωρίζουμε ὅτι σ’ ἐκεῖνα τὰ ἀθεϊστικὰ χρόνια τοῦ Χροῦτσεφ καὶ ἀργότερα στὴν ἐποχὴ τοῦ Μπρέζνιεφ ὁ Γκαγκάριν προσωπικὰ βοηθοῦσε μιὰ μεγαλόσχημη μοναχή, τὴν Μακαρία, ἡ ὁποία ζοῦσε 50 χιλμ. μακριὰ ἀπὸ τὴ γενέτειρά του – τὴν πόλη Γκζαίσκ – σήμερα ὀνομάζεται πόλη Γκαγκάριν. Ὁ ἴδιος ἔφερνε σ’ αὐτὴ τὴ μοναχὴ τοὺς γιατροὺς ἀπὸ τὸ Κρεμλίνο καὶ φρόντιζε νὰ ἔχει πάντα ξύλα γιὰ τὸ χειμῶνα.

Γιὰ ποιά θέματα συζητοῦσε μαζί της κανεὶς δὲν ξέρει, ἀλλὰ ὅταν ὁ Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε, ἡ μοναχὴ Μακαρία, πού εἶχε διορατικὸ χάρισμα, εἶπε θαυμαστὰ ἀλλὰ μυστήρια λόγια: «Ὁ Γιούρι δὲν φταίει σὲ τίποτα. Εἶναι πολὺ καλὸς ἄνθρωπος, ἁπλὸς σὰν τὸ παιδί». Τί ἐννοοῦσε; Τότε κανεὶς δὲν τὸν κατηγοροῦσε καὶ δὲν ἔλεγε ὅτι φταίει. Πολὺ ἀργότερα ὅμως ἄρχισαν κουτσομπολιὰ καὶ βρώμικες γλῶσσες ἄρχισαν νὰ λένε ὅτι στὴ μοιραία πτήση ἦταν μεθυσμένος. Ἀλλὰ ξέρουμε ὅτι ὁ ἔλεγχος πού κάνανε οἱ γιατροὶ ἔδειξε ὅτι ἀλκοὸλ δὲν ὑπῆρχε στὸ αἷμα. Ὅμως ἡ εἰδικὴ ἐπιτροπὴ δὲν δημοσίευσε καμία ἐπίσημη ἀπόφαση γιὰ τὸ ἀτύχημα αὐτό.

Δὲν ὑπάρχει τίποτα κρυφό, πού δὲν θὰ γίνει φανερό, λέει τὸ Εὐαγγέλιο. Τώρα ἔρχονται κάτι νέες λεπτομέρειες. Ἕνα ξέρω ὅμως ἐγὼ καὶ μαζὶ μὲ τὴν Μακαρία μοναχὴ μπορῶ νὰ πῶ: «Ὁ Γιούρι δὲν φταίει σὲ τίποτε».