«Συγγνώμη Πόλη μου» με τον Μανώλη Μητσιά: Ένα χρέος που εκπληρώθηκε…

Γράφει ο Θανάσης Γιώγλου

«Πόλη αιώνια και λατρεμένη…»

Είχα τη χαρά να απολαύσω ένα σύγχρονο κύκλο τραγουδιών, που κυκλοφόρησε από το Ogdoo Music Group και που, κατά την ταπεινή μου άποψη και χωρίς καμιά διαφημιστική διάθεση, πρέπει να μπει σε όλα τα σπίτια.

Αναφέρομαι στο δίσκο με τίτλο «Συγγνώμη πόλη μου», με δώδεκα τραγούδια σε μουσική του συνθέτη, δάσκαλου και δεξιοτέχνη στο κανονάκι Μανώλη Καρπάθιου, στίχους του Κώστα Μπαλαχούτη, με κεντρικό άξονα την Πόλη και τον Βόσπορο και ερμηνευτή τον αειθαλή (στα 73 του χρόνια το 2020 που κυκλοφόρησε ο δίσκος) Μανώλη Μητσιά.

Τραγουδούν επίσης ο Πρωτοψάλτης και Χοράρχης Γρηγόρης Νταραβάνογλου, η γνωστή από το «Αρχιπέλαγος» (των Χρήστου Παπαδόπουλου & Κώστα Μπαλαχούτη), ξεχωριστή ερμηνεύτρια Μαρίνα Μανωλάκου, ενώ τα κείμενα αποδίδει με μοναδικό τρόπο (θυμίζοντας έντονα το ρόλο της «Πολίτικης Κουζίνας» του Τάσου Μπουλμέτη), ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης.

Δυο από τα τραγούδια του δίσκου ακούστηκαν πριν από λίγες ημέρες ζωντανά από τον Μανώλη Μητσιά και την ορχήστρα του Μανώλη Καρπάθιου, στο πρώτο μέρος της «Κατάθεσης ψυχής»,  που επιμελείται και παρουσιάζει ο Κώστας Μπαλαχούτης στο Κανάλι της Βουλής. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως το μουσικό σήμα των τίτλων της εκπομπής, είναι το οργανικό θέμα του τραγουδιού «Χελιδόνι», από το δίσκο που παρουσιάζουμε σήμερα.

 

Τα τραγούδια του cd

1) Συγγνώμη Πόλη μου – Μανώλης Μητσιάς & Γρηγόρης Νταραβάνογλου
2) Τα όνειρα που έκανα παιδί
3) Μνήμη – Ιεροκλής Μιχαηλίδης (αφήγηση)
4) Ζεστός χαλκός
5) Ένα φλουρί – Γρηγόρης Νταραβάνογλου
6) Ραβανί
7) Χελιδόνι
8) Η γλώσσα των ματιών – Μαρίνα Μανωλάκου
9) Οι φωνές εντός μου – Ιεροκλής Μιχαηλίδης (αφήγηση)
10) Σεβάσματα
11) Βρεγμένο χώμα
12) Μετάνοια
13) Τα μυστικά
14) Σύννεφα

Ένα χρέος καρδιάς, χωρίς «τυμπανοκρουσίες» και γραφικότητες

Από «αρχαιοτάτων χρόνων» η Πόλη, ο Βόσπορος, το Πέραν και τα περίχωρα ενέπνεαν τους λαϊκούς δημιουργούς. Το 1961 ο Κώστας Βίρβος έγραφε κι ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγουδούσε για μια «Κωνσταντινούπολη ωραία πολιτεία», δέκα χρόνια μετά ο Απόστολος Καλδάρας κι ο Πυθαγόρας, με όχημα τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα, παρουσίαζαν το εμβληματικό «Μες στου Βοσπόρου τα στενά ο Γιάννης κλαίει τα δειλινά», το 1978 ο Καλδάρας και πάλι, αυτή τη φορά δια στόματος Στράτου Διονυσίου, θυμόταν «Τ’ άγια χώματα της Πόλης», μια δεκαετία μετά, η Μαρία Φαραντούρη τραγουδούσε μια μελωδία του Νότη Μαυρουδή με στίχους του Μποστ με τίτλο «Πόλη Κωνσταντινούπολη», ενώ πολλά χρόνια μετά, ο Γιώργος Νταλάρας περνούσε τη «θάλασσα του Μαρμαρά», μέσα από τους στίχους του Ηλία Κατσούλη και τη μουσική του Ανδρέα Κατσιγιάννη, που με το «Δάκρυ στο γυαλί» υπέγραφε το σημαντικότερο, κατά τη γνώμη μου, τραγούδι της μέχρι τώρα διαδρομής του.

Οι αναφορές αυτές αποτελούν μόνο ένα μικρό δείγμα, μεμονωμένων τραγουδιών. Ίσως είναι η πρώτη φορά, που ένας ολοκληρωμένος κύκλος λαϊκών τραγουδιών αφιερώνεται στην Πόλη και τον Βόσπορο και μάλιστα χωρίς «τυμπανοκρουσίες», μεγάλα λόγια και εθνικιστικές εξάρσεις του τύπου «πάμε να πάρουμε την Πόλη» και άλλες γραφικότητες.
Για την προετοιμασία αυτού του κύκλου τραγουδιών είχα ακούσει πολλά από τον φίλο και συνοδοιπόρο Κώστα Μπαλαχούτη και περίμενα την κυκλοφορία του με μεγάλο ενδιαφέρον και πολλές προσδοκίες, που, ομολογουμένως, εκπληρώθηκαν με τον καλύτερο τρόπο.

Για όσους ενδεχομένως δεν γνωρίζουν, ο Μανώλης Καρπάθιος σπούδασε το κανονάκι στην Κωνσταντινούπολη, δίπλα στον ξακουστό Χαλίλ Καραντουμάν. Είναι ιδρυτής της 35μελούς ορχήστρας «Ρωμάνα» που έχει ως σκοπό την παρουσίαση και ηχογράφηση έργων Ρωμιών Συνθετών πού έδρασαν στην Πόλη από τα χρόνια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι και σήμερα. Παράλληλα είναι διευθυντής σπουδών στη Σχολή Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής «Τέττιξ» και δημιουργός με πλούσια εργογραφία και στενούς δεσμούς με τους Κωνσταντινουπολίτες. Νομίζω πως οι εμπειρίες του από αυτή τη διαδρομή συμπυκνώθηκαν μέσα στα δώδεκα τραγούδια αυτού του δίσκου, τέσσερα από τα οποία είναι γραμμένα στο ρυθμό του χασάπικου.

Ο Μπαλαχούτης είναι φίλος. Φίλος καρδιάς και καλός συνεργάτης, εδώ και δώδεκα χρόνια περίπου. Από τότε που στήναμε εκείνο το ξεχωριστό μουσικό περιοδικό, το «Όασις», που το ’φαγε η «μαρμάγκα» της οικονομικής κρίσης. Ίσως λοιπόν να’ ναι κι αυτός ένας λόγος, που αποφεύγω συνειδητά τις παρουσιάσεις των δίσκων που περιέχουν τραγούδια του. Όταν όμως έχεις ακούσει τις ιστορίες της γιαγιάς και του παππού που περπάτησαν σε κείνα τα μέρη, και το ‘22 ήρθαν πρόσφυγες από την Κίο, ένα χωριό πολύ κοντά στην Προύσα και λίγο μακρύτερα από την Πόλη, δεν μπορεί παρά να συγκινηθείς ακούγοντας τα τραγούδια αυτά και να κάνεις ότι είναι δυνατό για να τα προτείνεις και σε άλλους «ομοιοπαθείς» και όχι μόνο. Έχω την αίσθηση πως τόσο ο Μανώλης Καρπάθιος, όσο και ο, με προσφυγική καταγωγή, Κώστας Μπαλαχούτης, ξεπλήρωσαν με αυτό το δίσκο ένα χρέος καρδιάς προς την «Βασίλισσα των Πόλεων»…

Καταλυτική στο συνολικό αποτέλεσμα ήταν και η παρουσία του καταξιωμένου Πρωτοψάλτη και Χοράρχη Γρηγόρη Νταραβάνογλου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πόλη, ήταν από επτάχρονο παιδί στον Πατριαρχικό ναό, ακούγοντας τους περίφημους Ρωμιούς μουσικούς, περπάτησε στους δρόμους και τα σοκάκια της και βίωσε την ατμόσφαιρα των μεΐχανέδων, των εστιατορίων υψηλής πολιτιστικής προσφοράς όπου τραγουδιόταν τα «fasil», τραγούδια δηλαδή γραμμένα πάνω στους βυζαντινούς ήχους και τα αραβοπερσικά μακάμια.

Όσο για τον Μανώλη Μητσιά, αν εξαιρέσουμε τις «Μέρες Επιταφίου» του Δημήτρη Παπαδημητρίου και του Νίκου Γκάτσου (ένα δίσκο με ειδικό περιεχόμενο), που κυκλοφόρησε το 2016, η τελευταία δουλειά με τα τραγούδια για την Πόλη έρχεται οκτώ ολόκληρα χρόνια μετά τον τελευταίο ολοκληρωμένο κύκλο τραγουδιών του Μητσιά, που ήταν η μελοποίηση των ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη από τον Γιάννη Σπανό, με τίτλο «Πλησιάζοντας τον Καβάφη» και εννιά μετά τις «Συντομογραφίες» του Βασίλη Δημητρίου και του Γιάννη Κακουλίδη.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι μετά από πενήντα τρία χρόνια συνεργασιών με τους περισσότερους Έλληνες δημιουργούς και μια αξιοζήλευτη δισκογραφία, τραγουδά ένα είδος που, αν δεν με απατά η μνήμη μου, δεν είχε υπηρετήσει ξανά, τουλάχιστον τόσο οργανωμένα. Αν και βαθύς γνώστης της ψαλτικής τέχνης και των βυζαντινών μουσικών δρόμων, είναι αξιοπερίεργο πως όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε παρουσιάσει κάτι ανάλογο…

Στο επίσημο κανάλι του Ogdoo Music Group στο Youtube μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο.

πηγή