ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

 
Διαδρομή του καραβιού προς την Καβάλα. Πριν 80 και κάτι χρόνια πάνω σε ένα καράβι της εποχής, στην ίδια διαδρομή Θάσο - Καβάλα ήρθε στον κόσμο ο Βασίλης Βασιλικός, ένας σπουδαίος Έλληνας συγγραφέας. Ο Βασίλης Βασιλικός μέχρι σήμερα έχει γράψει περίπου 120 βιβλία, μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά, ποίηση, από τα οποία τα γνωστότερα είναι: Ζ, Το τελευταίο Αντίο, Η Μυθολογία της Αμερικής, Θύματα ειρήνης κ.α. Τα βιβλία του κυκλοφορούν σε 33 γλώσσες.
Το μυθιστόρημά του «Ζ» μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά. Ο Βασίλης Βασιλικός πιστεύει ότι "Η γνησιότητα του αισθήματος φέρνει και τη γνησιότητα της γραφής". Ξεκίνησε να γράφει όπως ο ίδιος λέει γιατί "Υπήρχε η ανάγκη της έκφρασης και ήταν ανεξάρτητη του περίγυρου όπου ζούσα. Οι λέξεις συνωστίζονταν στο κεφάλι μου, σαν πουλιά που τη νύχτα κουρνιάζουν στα μεγάλα δέντρα. Αυτές οι λέξεις έπρεπε να απελευθερωθούν. Για να ηρεμήσω. Έτσι τις έγραφα, μάλλον άρχισα να τις γράφω. Ποτέ δεν ξεκίνησα ένα βιβλίο γνωρίζοντας τι θέλω να πω. Με τα περισσότερα βιβλία μου καταλάβαινα τι ήθελα να γράψω στο τέλος της πρώτης γραφής. Και τα ξανάγραφα απ' την αρχή πάλι...
Τελικά, το γράψιμο είναι μεγάλη ανακούφιση. Γράφοντας, δεν ενοχλείς κανέναν με εξωτερικούς θορύβους. Ο εσωτερικός ορυμαγδός είναι χωρίς ήχο. Αλλά εκεί σε περιμένει ο εκκωφαντικός θόρυβος από την έκρηξη που συμβαίνει στην ψυχή. Θεωρώ ότι ο συγγραφέας, με τον τρόπο του είναι φύλακας-φρουρός της κοινωνικής ευαισθησίας. Ο ερμηνευτής της αγωνίας των συνανθρώπων του. Η εποχή που μιλούσε κανείς για τον εαυτό του και εξιστορούσε τα της ιδιωτικής του ζωής έχει πια οριστικά παρέλθει. Σήμερα δεν υπάρχουν πια φιλντισένιοι πύργοι. Σήμερα ο καθένας, εκτός από τη δική του ζωή, οφείλει να ζει ταυτόχρονα και τις ζωές όλων των ανθρώπων του κόσμου..
Η τέχνη μπορεί να μην καταφέρει να αλλάξει τον άνθρωπο.. Αλλά να τον ανακουφίσει μπορεί. Κι αυτή την εποχή χρειάζεται στον άνθρωπο το καταπραϋντικό της. Το βάλσαμο της ψυχής του. Και μέσα εκεί θα βρεθεί χώρος και για τον ρομαντισμό. Ο ρομαντισμός, πέρα από μια συγκεκριμένη περίοδο της τέχνης, σαν στάση ζωής έχει να κάνει με τη βαθύτερη φύση του ανθρώπου. Είναι εκείνο που δεν έχουμε και το ποθούμε, είτε εκείνο που θα το θέλαμε να είναι διαφορετικό. Ο ρομαντισμός, ή “η λυρική αντιμετώπιση της ζωής” εμπεριέχει τις δεξαμενές ανανέωσης της εφήμερης ύπαρξής μας. Σαν λέξη χαρακτηρίζει τους αιθεροβάμονες. Σαν ουσία όμως απηχεί αυτό που ο άνθρωπος μπορεί να είναι, σε μιαν άλλη διάσταση. Όχι στην καθημερινότητά του, αλλά στην αιωνιότητα που μέσα του κουβαλά..." 

Ο Βασίλης Βασιλικός έχασε την πρώτη του γυναίκα το 1973. Έγραψε 5 βιβλία γι' αυτήν. Ένα από αυτά και το "Τελευταίο Αντίο" που έγινε και τηλεοπτική σειρά. Εκεί έγραφε: "Ήρθες και ξάπλωσες στα πόδια μου το τελευταίο εκείνο μεσημέρι, ήσυχα, αδιαμαρτύρητα, τρυφερά. Μου είπες χωρίς φωνή το τελευταίο αντίο. Μ’αποχαιρέτησες, με το σώμα σου. Μόνο που εγώ δεν το κατάλαβα τότε. Κοιμήθηκες λίγο απ’την άλλη μεριά της καρδιάς σου. Αυτό ήταν το τελευταίο μας αγκάλιασμα. Η τελευταία φορά που τα σώματά μας αγγίχτηκαν…Δεν είπες τίποτα…Μ” αποχαιρέτησες με τον τρόπο σου, ευγενικά, ωραία. Το λογικό σου δεν έπιανε το μήνυμα για να μου το εκφράσεις, μα ούτε σου άρεσαν οι μελοδραματισμοί.
Ένα βαθύ ευχαριστώ μου είπε το κορμί σου, που είκοσι χρόνια άλλη δε γνώρισε από την αγκαλιά μου. Ήταν ο χρόνος σου αυτός. Η σιωπή. Το μίλημα με την αίσθηση. Μα εγώ δεν έπιασα το μήνυμα. Το μήνυμά σου εκείνο, με τη ζεστασιά των δύο κορμιών μας, μόλις σήμερα αποκρυπτογραφήθηκε. Ήταν το ύστατο χαίρε στην αγάπη σου. Χωρίς περιττά λόγια, νουθεσίες, δάκρυα ή λυγμούς. Όμως ξάπλωσες σαν προσφορά που στάθηκα ανίκανος να τη μεταλάβω. Τώρα τι ωφελεί να σου φέρνω λουλούδια στο τάφο σου; Αφού εκείνη τη στιγμή στάθηκα ανίκανος να καταλάβω. «Δεν φταις εσύ, αγάπη μου. Δε φταις. Η καρδιά είχε κουραστεί. Δεν ήξερα ούτε κι εγώ ότι σ” αποχαιρετάω». Ποτέ άλλωστε δεν είχες τόση σιωπή.
Μα τίποτα να πεις, έστω κάτι, μια κουβέντα; Μόνο »άσε με να ξαπλώσω στα πόδια σου». Και ξάπλωσες. Κι εγώ όταν είδα πως κοιμόσουν, για αρκετή ώρα δεν κινήθηκα, μη σε ξυπνήσω. Όταν ξύπνησες ήσουν χαρούμενη, ξεκούραστη. Είχες περάσει βαθιά στα κύτταρα το χαίρε..."

 Όσο για τα ταξίδια του τα τίμησε όσο κανείς. Από νεαρή ηλικία πήγε για σπουδές στην Ιταλία, στην Γαλλία αλλά και στην Αμερική. Εκεί μάλιστα έγραψε και ένα πολύ διαφορετικό ταξιδιωτικό βιβλίο στα τέλη της δεκαετίας του '50, την "Μυθολογία της Αμερικής". Σ’ αυτό ο ταξιδευτής-συγγραφέας τριγυρίζει στην απέραντη χώρα και βλέπει τον εαυτό του. Η Αμερική, η χώρα των πιο βίαιων αντιθέσεων, που ακόμα φαντάζει, πενήντα χρόνια αργότερα, σαν σύγχρονη Γη της Επαγγελίας, ικανή για το καλύτερο και το χειρότερο γεμίζει με την ψυχή ενός συγγραφέα.
Ο ίδιος σήμερα πιστεύει ότι "Τα σημερινά θύματα είναι από άσφαιρα πυρά. Τα κανόνια της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας εξοντώνουν όπως τα χημικά αέρια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή όπως οι βόμβες Ναπάλμ στο Βιετνάμ. Σε κάνουν να υποφέρεις μακροπρόθεσμα. Ενώ οι σφαίρες είναι πιο σπλαχνικές: μια κι έξω.." Αλλά όπως γράφει και στο "Ζ", "Η αγάπη μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Ο έρωτας ο ίδιος είναι επανάσταση που περιέχει την λέξη ανάσταση και είναι κυρίως η τελευταία, μια ανάσταση της ψυχής και της ύπαρξης γενικότερα. Και τα συνοψίζει όλα σε αυτή την φράση: "Τι όμορφη που γίνεται η ζωή όταν μπορείς να πιστεύεις στους άλλους!" Πάμε και σήμερα να βρούμε ανθρώπους που προτείνουν εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη για την ζωή μας αλλά και τη ζωή των δίπλα μας.


Μουσική: Θέμης Καραμουρατίδης
Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Τραγούδι: Νατάσα Μποφίλιου