Φάνης Καρούσος: «Ζωή που δε μοιράζεται τι να την αποκάμεις»

 

Με το Φάνη βρεθήκαμε ένα απόγευμα του Ιουλίου σε ένα χωριό της Κρήτης. Από εκείνα τα ξεχασμένα χωριά που ο χρόνος έχει σταματήσει, οι άνθρωποι βεγγερίζουν, τα λιγοστά παιδιά παίζουν στο δρόμο και όλα κυλούν ήρεμα και απλά. Ένα καφενείο με μια κληματαριά, τσαμπιά κρεμασμένα, άγουρα –όψιμα φέτος με τη χιονιά- καφές ελληνικός, τσιγάρο και κουβέντα.

Ούτι, ταμπουρά, πολίτικο λαούτο, κιθάρα και η μεγάλη του αγάπη, το σαντούρι. Ο μοναδικός δάσκαλος στην Κρήτη. Από τη μια άκρη στην άλλη. Σκοπός του να μεταδώσει την αγάπη του για το όργανο στους μαθητές του, τις γνώσεις του, ό,τι έχει αποκομίσει σε κάθε ταξίδι.

Tim Buckley, Nick Drake, Donovan, Doctor John, Pink Floyd, Κατσιμιχαίοι, Άσιμος, Σιδηρόπουλος, εφηβεία, ηλεκτρική κιθάρα, μακριά μαλλιά, επανάσταση, θα αλλάξουμε τον κόσμο.  Μια μακρινή ανάμνηση ο Μόσχος με το σαντούρι. Ένας συμπαθητικός κύριος, αμίλητος που εμφανιζόταν κάθε Κυριακή στη δημόσια τηλεόραση. Η παράδοση εκφυλλισμένη, ανούσια, μακριά από τα ακούσματα του, μια Κρήτη και μια παράδοση άγνωστη, ξένη. Ύστερα σπουδές, φοιτητική ζωή, Ρέθυμνο, φίλοι που έπαιζαν όμορφα, πρώτα βίωμα κι ύστερα άκουσμα η παράδοση.

Οι Πρωτομάστορες, Ψαρογιώργης, Ψαραντώνης, Φραγκάκης, Σιδερής, χημεία, παρέα, φίλοι, πειραματισμοί, ένας κόσμος μαγικός ξάφνου ανοίγεται μπροστά του. Για το Φάνη όλα μπορούν να αποτελέσουν έμπνευση!

Δυο απλές κουβέντες, ένα ηλιοβασίλεμα, τα παιδιά με εκείνο το καθαρό βλέμμα, την αθωότητα, ο 2,5 χρόνων γιος του με εκείνο το χαμόγελο, βρίσκει ξαφνικά κι άλλα πηγάδια να αντλήσει πράγματα , να ζει και να παλεύει. Ό,τι αληθινό υπάρχει είναι μόνο αυτό! Όλα τα άλλα αέρας!

Μιλά για τον πιτσιρικά και  φωτίζεται το πρόσωπό του, μεγαλώνουν τα μάτια του, παίζει με τα δάχτυλα του σαν παιδί που έχει την πιο μεγάλη, αθώα αλήθεια μέσα του. Ο ήλιος έχει πέσει για τα καλά. Ένα μούχρωμα από την υγρασία! Ο καφετζής μπαινοβγαίνει. Φέρνει μια ρακή για καλωσόρισμα. Θυμίζει άλλες εποχές.

Κωνσταντινούπολη, αρχές του 19^ου αιώνα, σε αυτή την εποχή θα ήθελα να ζω. Τόσες μουσικές, τόσοι ετερόκλητοι άνθρωποι, τόσοι πολιτισμοί!» Νίκος Καρούζος! Μπαίνει στην κουβέντα μας. Ένα γράμμα διαφορά με το επίθετο του. Τον αγαπά. Βλέπει την ποίηση παντού, την ψάχνει, την αναζητά, την έχει ανάγκη! Μπροστά στο ξέφτισμα της ζωής, την αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, την αγένεια και τη μικρότητα η ποίηση και η μουσική είναι το αντίδοτο. Μπορεί να βάλει κάτω τα πάντα, να τα ποδοπατήσει, να τα στραγγαλίσει, να φέρει πάλι φως. Το δύσκολο, να ενωθούν οι άνθρωποι! Η στρατευμένη τέχνη πρέπει να υπάρχει παντού, να γίνεται ρούχο μας, να το φορούμε κατάσαρκα, να πολεμούμε για όλους.

Δεν τον διακόπτω. Τον ακούω με προσοχή. Είναι χείμαρρος!

«Τί ελπίζεις για το μέλλον;», τολμώ δειλά να ρωτήσω. Μου φαίνεται τετριμμένη ερώτηση.

«Να γεράσω υγιής, να δω το παιδί μου να μεγαλώνει, να έχω αγαπημένους ανθρώπους δίπλα μου.» Τόσο απλά, τόσο όμορφα, τόσο αληθινά, τόσο φιλοσοφημένα!

Βγάζω ένα εφηβικό λεύκωμα. Αλλάζω τις ερωτήσεις. Τις προσαρμόζω σε ενήλικες.

-Τα θυμάσαι τα λευκώματα;

-Πώς δεν τα θυμάμαι!

Παίζω μουσική γιατί δε μπορώ να κάνω αλλιώς! Το στήριγμα, το σωσίβιο, το δίκτυ ασφαλείας για όλα τα στραβά που έχουν συμβεί. Η αρχή και το τέλος είναι το ίδιο. Μετρά η όχθη που βρίσκεσαι. Με θυμώνει η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αδιαφορία για τους αδύναμους, η έλλειψη σεβασμού στη φύση. Είμαι αισιόδοξος και ονειροπόλος. Και ο προορισμός μας είναι να καταλάβουμε ότι είμαστε ένα. Ο πληθυντικός και όχι ο ενικός. Το Εμείς και όχι το εγώ. Παρέα, ομάδι, συντροφιά! Εκείνο που έγραψε ο Λόρκα «…να πεις στον άνθρωπο να είναι ταπεινός. Όλα στη φύση όμοια είναι.»

Μακάρι να ήταν βαθιά ριζωμένο στο μυαλό μας.  Οι μνήμες μάς ορίζουν μόνο αν θέλουμε εμείς. Κι αποχαιρετούμε μόνο κάτι δικό μας που φεύγει,  όχι εκείνο που δεν αποκτήσαμε ποτέ. Όταν μεγαλώνουμε αλλάζουν όλα γύρω μας, μα πιο πολύ εμείς οι ίδιοι. Παλεύω να κρατήσω εκείνο το παιδί μέσα μου. Κι αν ψάξουμε βρίσκουμε τον εαυτό μας, αρκεί να θέλουμε, κι ας πονέσουμε. Δεν περιμένω τίποτα να επιστρέψει. « Ό,τι πίσω σου άφησε, μέσα σου ζωγράφισε.» Η ζωή μια συνεχής πτώση και μια άνοδος. Άνθρωποι που πέφτουν και άνθρωποι που σηκώνονται. Η υποκειμενική ομορφιά θα σώσει τον κόσμο και η μουσική. Έχει μια ιερότητα. Μπορείς να στηρίξεις όλη σου τη ζήση. Ευχή μου να γεράσω με υγεία, με συνοδοιπόρους, συνταξιδιώτες που θα μιλούμε την ίδια γλώσσα.

Πίνουμε άλλη μια ρακή. Ντομάτα, αγγούρι, παξιμάδι, τυρί. Και μια κληματαριά με άγουρα σταφύλια. Όψιμα φέτος από το χιονιά, λέει ο καφετζής. Έχει πέσει για τα καλά ο ήλιος. Το ηλιοβασίλεμα μας έκανε τη χάρη. Ένα καφενείο, σε ένα χωριό, ένα απόγευμα καλοκαιρινό. Πήρε να βραδιάζει.

Ο Φάνης έχει καθαρό βλέμμα. Κοιτάζει μπροστά κι ελπίζει. Βρίσκει την ομορφιά παντού. Κρατά στα χέρια του, στην καρδιά του, στο μυαλό τα όμορφα και πορεύεται. Με το σαντούρι του ταξιδεύει την Κρήτη. Εκείνος ο νοσταλγικός ήχος ακούγεται παντού! Κάνει παρέες, σμίγει με φίλους, στήνουν χορό. Ετούτος ο τόπος έχει ακόμα ονειροπόλους! Αν τον ανταμώσετε πουθενά, ανοίξτε τα αυτιά σας!

Ευχαριστώ για αυτή την κουβέντα καρδιάς!

---

Υ.Γ. Ο Φάνης μαζί με άλλους σπουδαίους δασκάλους, το Δημήτρη Σγουρό, Δημήτρη Σιδερή, Γιώργο Ζαχαριουδάκη, Μιχάλη Κονταξάκη, Στρατή Σκαράκη, Νίκο Γιακουμάκη και Κατερίνα Βαγγέλα, θα βρίσκονται στο Μέρωνα, ένα πανέμορφο χωριό του Ρεθύμνου από 4 εως 9 Αυγούστου για να μοιραστούν τις γνώσεις τους με μαθητές από όλη την Ελλάδα. Γιατί, ευτυχώς, υπάρχει και αυτή η Κρήτη!

*O Φάνης Καρούσος γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Με μικρασιατικές ρίζες και αναθρεμμένος στη Κρήτη, κατά την περίοδο των σπουδών του στο ΤΕΙ Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής του Ρεθύμνου, ψάχνει και ενδιαφέρεται σοβαρά για το Σαντούρι. Αφιερώνεται στην εκμάθηση του οργάνου και αργότερα στην απαραίτητη για αυτόν επανα-προσαρμογή του στο ενεργό κρητικό μουσικό περιβάλλον.

Το 2008 μετακομίζει στο Παρίσι, όπου προσπαθεί να διευρύνει κι άλλο το “μουσικό» του κόσμο και τις γνώσεις του. Καταλήγει έτσι να συνεργάζεται με φορείς όπως την Unesco και το Μουσείο του Λούβρου, το Cité de la Musique και τη Philharmonie του Παρισιού, με τους οποίους διατηρεί και μόνιμη συνεργασία σαν μουσικός, παιδαγωγός και ενορχηστρωτής.

Επιστρέφοντας στην Κρήτη από το 2016 μέχρι και σήμερα, συνθέτει, παίζει και διδάσκει Σαντούρι. Έχει συνεργαστεί με μουσικούς, όπως τον Γιώργο Ξυλούρη (Ψαρογιώργη), τον Δημήτρη Σιδερή, τον Γιάννη Παπατζανή, τον Αντώνη Φραγκάκη και άλλους.
πηγή