Νεομάρτυρας Νίκος Κοκοβίτης (+1822)

Νίκος (=Νικόλαος) Κοκοβίτης.
Από τους 1241 Ναουσαίους που έσφαξε ο Λουμπούτ πασάς,επειδή δεν δέχτηκαν να αλλαξοπιστήσουν, ο μόνος γνωστός και επώνυμος είναι ο Νίκος, προφανώς Νικόλαος, γιά τον οποίο ξέρουμε και λίγα ακόμα στοιχεία.
Παρουσιάζονταν, λοιπόν, ένας ένας οι Ναουσαίοι μπροστά στον Εμίν Αγά, που καθόταν στον θρόνο του, και τους πρότεινε να αλλαξοπιστήσουν και να κερδίσουν χρυσό και δόξα.
Όλοι τους σφάχτηκαν. Χίλιοι διακόσιοι σαράντα άνδρες, κάθε ηλικίας.
Και έφτασε η σειρά ενός τριαντάχρονου άνδρα, του οποίου οι πηγές αναφέρουν το βαπτιστικό, το επάγγελμα και την καταγωγή.
Νικόλαος το όνομα, ράφτης το επάγγελμα, Κόκοβα το χωριό από όπου κατάγεται.
Και αυτός, ακολουθώντας τους προηγούμενους 1240, δεν δέχτηκε να αλλάξει την πίστη του στον Χριστό με τον Μωάμεθ.
Σφάχτηκε.
Αλλά το άψυχο σώμα περπάτησε.
Και ο Εμίν, βλέποντας το τεράστιο και φρικιαστικό θέαμα, σταμάτησε την σφαγή.
Έτσι, λοιπόν, συμπληρώθηκε η θυσία των Αγίων Ναουσαίων Νεομαρτύρων. Και η Κόκοβα, η ξακουστή από τα τραγούδια κώμη των Πιερίων, απέκτησε τον δικό της άγιο.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας Κύριος κ. Παντελεήμων καθιέρωσε την 9η Αυγούστου, ώστε, κατ' έτος, να εορτάζεται στο χωριό Κόκοβα, το σημερινό Πολυδένδρι Πιερίων Ημαθίας, η μνήμη του Νεομάρτυρα Νικολάου, μαζί με την ανάμνηση από το πέρασμα του Αγίου Κοσμά από το χωριό.
Μακάρι, η μνήμη του Νικολάου να φέρει πιό κοντά την Νάουσα με το Πολυδένδρι, και σε μία μελλοντική πανήγυρη να παρασταθούν και οι αρχές της Νάουσας στο χωριό.
Οι Άγιοι μας ενώνουν, γιά την δόξα του Χριστού.
Γέροντα Πορφυρίου, Ηγουμένου Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας

Από το Συναξάριον της ημέρας, αντιγράφουμε τον σύντομο Βίο του Νεομάρτυρα.

«Ὁ δέ Νίκος, Νικόλαος τό βαπτιστικόν αὐτοῦ ὄνομα, ἐξενιτεύθη ἀπό τήν πατρίδα αὐτοῦ, τήν ἰδίαν κώμην Κόκοβαν, εἰς τήν πόλιν τῆς Ναούσης, ἔνθα καί διέτριβεν, ἀσκῶν τήν τέχνην τοῦ ράπτου.

Κατά δέ τήν κατάσβεσιν τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς ἡρωϊκῆς πόλεως Ναούσης, συνελήφθη καί αὐτός, μετά τῶν ἄλλων ἀνδρῶν, ἄγων τότε τό τριακοστόν πέμπτον περίπου ἔτος τῆς ἡλικίας αὐτοῦ.

Συγκεντρωθέντες οὖν εἰς τόν μέγαν πλάτανον τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς Ναούσης, ἠρωτήθη καί αὐτός, ὡς καί οἱ ἄλλοι, ἐάν ἐπιθυμῇ πλοῦτον καί ἄλλα ἐπίγεια ἀγαθά, χρυσόν καί ἡδονάς, καθώς καί ἐάν ἀρνῆται, ἀλλοίμονο, τόν γλυκύτατον Ἰησοῦν. Πάντα δέ ταῦτα ἀρνηθείς, ἀπετμήθη τήν ὡραίαν αὐτοῦ κεφαλήν, ἤρξατο νά περιπατῇ ἐναντίον τοῦ φοβεροῦ ἐκείνου τυράννου, τοῦ Ἐμίν ἀγᾶ, ὅστις ἀρνησίθρησκος υἱός ἱερέως ὤν, ἐξ Ἰβηρίας καταγόμενος, ἐφέρετο φρικτῶς ἐναντίον τῶν πιστῶν. Βλέπων τό φοβερόν ἐκεῖνο θέαμα ὁ τύραννος, κατετρόμαξε καί, θεωρῶν αὐτό θαῦμα, πάραυτα ἐσταμάτησε τήν σφαγήν.

Καί οὕτως ὁ Νίκος, ἀφενός μέν ἔλαβε τοῦ μαρτυρίου καί τῆς ὁμολογίας τόν διπλοῦν ὡραιότατον στέφανον, ἀφετέρου ἐχαρίσατο τήν ζωήν εἰς τούς ἐπιλοίπους.

Ἦτο δέ τότε ἡ ἀναστάσιμος περίοδος, Κυριακή τοῦ Θωμᾶ, κατά τό ἔτος 1822.»

Γιά πληρέστερη γνώση του νέου αυτού μάρτυρα, αλλά και να τον γνωρίσουν οι φιλάγιοι και να τον τιμήσουν, παραθέτουμε και λίγα τροπάριά του, από την ανέκδοτη ακόμα αλλά εν χρήσει Ιερά Ακολουθία του.

Εσπέρια:

Ἦχος δ΄. Ἔδωκας σημείωσιν...

Νίκον Νεομάρτυρα* τιμῶμεν σήμερον, σπεύσατε* φιλομάρτυρες ἅπαντες* καί δεῦτε, φιλέορτοι*, πάντες ἑορτίως* ἄνθη εὐωδίας* εἰς τήν ἐπίγειον αὐτοῦ* πατρίδα φέρωμεν* καί συστήσωμεν* χορόν ἐπαγαλλόμενοι* γεναιοφρόνως δοξάζοντες* υἱόν τόν δοξάσαντα* Χριστόν τόν πρωτομάρτυρα

Γρηγόριος πρότερον* ὥσπερ κριός ἐμαρτύρησε* κρεμασθείς ὁ μακάριος* πνιγμῷ καί ἠνέωξε* θύραν εὐφροσύνως* πατριάρχης μέγας* Βασιλευούσης ὁ ποιμήν* τοῦ παραδείσου τοῖς νέοις μάρτυσι* οἵτινες ἐθριάμβευσαν* στεφανηφόροι ἀήττητοι* ὡς ἀμνοί καρτερόψυχοι* πρωτοτόκων οἱ πρόκριτοι.

Ἔσφαξεν ὁ τύραννος* Λουμπούτ πασᾶς ἀγριώτατος* ἐξωμότης ὁ ἄθλιος* εἰς Νάουσαν πρότερον* δίς ἑκατόν ἄνδρας* καί χιλίους πάλιν* σύν τεσσαράκοντα ὁμοῦ* ὡραιοτάτους* φασγάνοις πίπτοντας* εἰς τέλος κατασφάττει δέ* καί μετανάστην Νικόλαον*, ἀνδρειότατον ἔσχατον* ἐκ ραπτῶν τόν πανάριστον.

Απολυτίκια:

Τοῦ ἁγίου Νίκου. Ἦχος δ΄. Κανόνα πίστεως...

Μαρτύρων ἀγλάϊσμα* καί ἐνεγκαμένης καύχημα* ἐν Ναούσῃ σφαττόμενος* ἀναδέδειξαι, Νικόλαε*, καρατομηθείς, γεναιότατε*. Διά τοῦτο τήν μνήμην τῆς σῆς σφαγῆς ἐκτενῶς* μεγαλύνωμεν σήμερον*. Χαῖρε, Νεομάρτυς, τρισόλβιε*, καί πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ* σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Ἕτερον. Ἦχος α'. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Ἐν πλατάνῳ Ναούσης ἀπετμήθης, τρισόλβιε, κάραν τήν τιμίαν σου, μάρτυς, Νικόλαε θεόλεκτε, βαδίζων δέ πρός πλάτος οὐρανοῦ ἐτρόμαξας ἀδίκους φονευτάς καί κατέστης, ἀθλοφόρε, τῆς σωτηρίας πολλῶν, μάκαρ, ὁ πρόξενος. Δόξα τῇ παρρησίᾳ σου, σοφέ, δόξα τῇ καρτερίᾳ σου, δόξα τῆς ἐνεγκαμένης σε κώμης, ἥτις σέ ἔτεκεν.

Κάθισμα. Ἦχος γ'. Τήν ὡραιότητα.

Ἀνακαινίζεται* πίστις ἡ ἔνθεος* μαρτύρων αἵματι* τῶν νέων ἔλεγεν* ὁ θεηγόρος καί σοφός* Νικόδημος ὁ ὅσιος*. Ὅθεν καί Νικόλαος*, ἐκ Κοκόβης εἰς Νάουσαν*, πίστιν τήν ἀμίαντον* σύν τοῖς ἄλλοις ἐδόξασεν*, καί ἔλαβε στεφάνους τῆς νίκης* παρά Χριστοῦ τοῦ πρωταθλήσαντος.

Ἐξαποστειλάριον. Ἦχος γ΄. Ὁ οὐρανόν τοῖς ἄστροις

Δρυός σκιᾷ ἐξενίσθη* Τριάς Ἁγία τῷ πάλαι*. Πάλιν Κοσμᾶς δ' ἐν Κοκόβῃ* σταυρόν ἐν δένδρῳ ἔπηξεν*. Τιμᾶ σύν τούτοις δέ χώρα* Κοκόβης* Νίκον σφαγέντα.

Ἕτερον. Ἦχος β΄. Τόν λίθον θεασάμεναι

Νικόλαον τιμήσωμεν* βάψαντα ἐν τοῖς αἵμασιν* τῆς κεφαλῆς ἐκτμηθείσης* στολήν μαρτύρων ἔνδοξον*, ὡς ράπτης, μάρτυς καί δοῦλος* τοῦ ζωοδότου Κυρίου.

Αἶνοι. Ἦχος α΄. Τῶν οὐρανίων ταγμάτων

Νίκου τήν μνήμην τιμάσθω* ἐνεγκαμένη πατρίς* ὅτι ἀλαζονείαν* ἀπογόνων τῆς Ἄγαρ* ἀνδρείως κατενίκησε* καί Χριστόν* μαρτυρίῳ ἐδόξασε*, τήν κεφαλήν δ' ἐπιφέρων ἐν ταῖς χερσίν* τόν ἀλάστορα κατέσφαξε.

Φέρων, Νικόλαε μάρτυς*, τήν κεφαλήν ἐν χερσίν* φασγάνῳ ἐκτμηθεῖσαν* κατ' ἐχθροῦ ἐπορεύθης* κατέπαυσας σφαγήν δέ* ἄλλων ἀνδρῶν* ἐν Ναούσῃ, μακάριε*. Ὅθεν τήν μνήμην σου σήμερον ἐκτενῶς* πανηγυρίζομεν γηθόμενοι.

Πίστιν πατρώαν, Νικόλαε*, διεφύλαξας* ἐνώπιον τυράννου* τόν Χριστόν ἀρνηθέντος*, οὐδόλως ἐφοβήθης τάς ἀπειλάς* ἐκκοπήν τέ τῆς κάρας σου*, οὔτε χρυσόν ἐπεθύμησας, πονηρά* τοῦ ἐχθροῦ ὑμῖν προτάσσοντος.

Δόξα. Ἦχος πλ. β΄.

Σήμερον* συνελθόντες χρεωστικῶς* ἐν κώμῃ Πιερίων* ἑορτήν ἁρμόδιον* καί ἀξιόχρεων πανηγυρίζωμεν*. Πάλαι μέν ὁ θεῖος Κοσμᾶς*, ὁ ἁγιώτατος διδάσκαλος*, ἐνέπηξεν τετραμερῶς* σταυρούς καί διέσωσεν* κώμην καί λαόν* ἐκ τῆς φρικτῆς πανώλους*.

Σταυροῦ δέ ἡ προσκύνησις* πληροῖ ἅπαντας* εὐφροσύνης πνευματικῆς*, ὑπό χειρῶν ἀρχιερέως φερομένου* εἰς ἁγιασμόν τῶν πιστῶν*.

Συνεορτάζομεν δέ* καί μνήμην μαρτυρικήν* Νίκου τοῦ νεομάρτυρος*, τήν κεφαλήν ἀποτμηθέντος ἐν Ναούσῃ* ἐν χρόνοις δυσχειμέροις*. Βοήσωμεν οὖν, ἀδελφοί*, πρός Χριστόν τόν Θεόν ἡμῶν*, ἵνα, δυνάμει τοῦ τετραμεροῦς αὐτοῦ σταυροῦ* σώζῃ κώμην καί λαόν* πρεσβείαις τῶν δύο νεομαρτύρων*, Κοσμᾶ τοῦ θεηγόρου* καί Νίκου τοῦ Κοκοβίτου.

Μεγαλυνάρια

Ψαλλόμενα κατά τήν διανομήν τοῦ ἀντιδώρου

Σήμερον Κοκόβης τῆς εὐκλεοῦς* πανηγυριζούσης* εὐφημήσωμεν, οἱ πιστοί*, σταυρόν ζωηφόρον* Κοσμᾶ τοῦ διδασκάλου* καί ράπτου Νικολάου* νέον μαρτύριον.

Κῶμαι γειτνιάζουσαι καί πιστοί* δεῦτε προσδραμόντες* συγχορεύσωμεν ἐν χαρᾷ* κώμης τῆς Κοκόβης* πανήγυριν τιμῶντες* Κοσμᾶ σταυρόν φιλοῦντες* Νικόλαον τέ πάλιν* τόν νέον μάρτυρα.

Θείων σου λογίων, Κοσμᾶ σοφέ*, γόνος ἀνεφάνη* ὁ Νικόλαος εὐφυῶς* ὅστις μαρτυρήσας* σύν σοί στέφος λαμβάνει*, νεομαρτύρων κλέος*, Κοκόβης καύχημα.

Το Άγιο Πνεύμα δεν παύει να «παράγει» αγίους. Υπάρχουν όμως και άλλοι, σε κάθε τόπο, άγνωστοι και ατίμητοι, ακόμα, από την στρατευομένη εκκλησία, που «περιμένουν» την ανάδειξή τους.

Γιά να μας ωφελήσουν ακόμα μία φορά, εκείνοι οι θριαμβεύοντες.