Απ’ τ’ Αμίντζιου ώς την Κόνιτσα
έχασα μαντήλι μ’ εκατό φλουριά.
Μου ‘παν πως το βρήκε μια νοικοκυρά.
-Δος μου το μαντήλι και κράτα τα φλουριά...
(Δημώδες της Πίνδου)
Για τον Αώο ο λόγος, ξανά, που γίνεται Vjosa και ενδιάμεσα Bâiasa. Τρία ονόματα. Τρεις και δεκατρείς μικρο-πολιτισμοί. Τρεις και παραπάνω γλώσσες. Λαλιές πολλές. Από το Μέτσοβο ώς το Τεπελένι, και παραπέρα. Ενα μαντίλι φλουριά. Το μαντίλι πιο ακριβό από τα φλουριά.
Δεν είναι κυβικά νερό, ούτε χρυσωρυχείο, παρά μόνο για χρυσοθήρες. Είναι μαντίλι μούσκεμα. Μούσκεμα πατρίδες και ξενιτιές. Ενα ποτάμι ρέματα. Ρέματα και ποταμιές βαμμένες. Γεφύρια, σκάλες δύστροπες. Πολύτροπα αντέτια, ταυτότητες. Ρίζες και ριζικά. Ριζώματα, αλλιώς. Είναι φωνές από το παρελθόν, κραυγές από το μέλλον. Κίνδυνοι του παρόντος.
Valia Calda, Poltsjes, Bâisa, Breaza, Κρόκαλα, ο Κάμπος. Στον κάμπο φίδι σέρνεται καλό, σπιτόφιδο. Ωσπου να βρει τους άλλους. Τον Βοϊδομάτη, μάνα του νερού και διαφωτισμού Ζαγορίσιου. Τον Σαραντάπορο, μάστορα, ταλιαδώρο κι αγιογράφο. Ο ένας απ’ τον Βίκο, ο άλλος απ’ τον Γράμμο. Ολα μαζί σταγόνες ακριβές Αώου. Φυλαχτό, χαϊμαλί μπεχτασίδικο.
Përmet, Këlcyrë, Grykë, Tepelenë και πιο κει, μέχρι τη Vlorë, στην Αδριατική. Χρυσωρυχείο, λέει. Πόσα κυβικά νερό, πόσες κιλοβατώρες, πόσοι τουρίστες. Μιλιούνια από το Ισραήλ, χιλιάδες απ’ τη Γερμανία. Χρήμα με ουρά. Καζάντιο.
Οχι, δεν είναι κυβικά νερό, μήτε χρυσή, μήτε πράσινη ενέργεια. Είναι ευλογία Θεού αέναη. Είναι αγιονέρι. Είναι απ’ αυτό που δεν το περνάς δύο φορές. Μη λάχει και θυμώσει. Είναι ο κόσμος όλος. Τα βλαστάρια στο χώμα, τα πετεινά στον ουρανό, τα θηρία στα γκρεμνά. Πέστροφες αντάρτισσες και άγριες κατσίκες. Είναι δικός μας και δικός τους. Δεν είναι κυβικά νερό. Γι’ αυτό και δεν πουλιέται. Εχει αξία χρήσης και όχι ανταλλακτική. Δεν τον αλλάζουμε με φλουριά. Κρατήστε τα φλουριά. Θέλουμε το μαντίλι. Θέλουμε το ποτάμι μας.
Τον Αώο, την Bâiasa, τη Vjosa.
πηγή*Καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου