Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Κωνσταντίνος ο Αυτοκράτωρ των Ελληνορωμαίων εξέρχεται Άτρομος εις την μάχην το 1453 Μαίου 29».
Με την άλωση της Πόλης την 29η Μαΐου του 1453 καταλύθηκε το ευρύχωρο κρατικό σχήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σκοτώθηκε, πολεμώντας χωρίς να συνθηκολογήσει και χωρίς να βρεθεί ποτέ η σορός του.
Μπορεί και να μαρμάρωσε! Ποιος ξέρει;
Έκτοτε άρχισε μια διαφορετική ζωή για το γένος. Μια διαφορετική οδός, σε μια πιο εσωτερική διάσταση (νηπτική;), αλλά και μαρτυρική! Η εις άδου κάθοδος της Ρωμηοσύνης…
Η άλωση της των Κωνσταντίνων Πόλης, (του πρώτου, του Μέγα που την έκτισε και αγίου και του τελευταίου που την υπερασπίστηκε, την έχασε και Μάρτυρα), αλλά και η διάλυση της αυτοκρατορίας δεν ισοδυναμούσε με την πτώση της και ιδιαίτερα με την κατάπτωσή της.
Αυτό συνέβαινε, μόνον, κάθε φορά που ένας από τους Ρωμηούς αλλαξοπιστούσε! Τότε, μόνον, καταλύονταν τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, η ίδια η Βασιλεύουσα! Και όσον αφορά τους ίδιους τους εξωμότες, τους αρνησίθρησκους αυτοί έχαναν την λάμψη και την αρχοντιά τους, την ελληνική αυτοκρατορική τους θωριά! Δεν ήσαν πλέον αυτο-κράτορες της ψυχής τους, αλλά παραδίδονταν σε μια αχαρτογράφητη ψυχική περιδίνηση!
Στην ουσία εισέρχονταν, θέλοντας και μη, σε μια τρομερή ιδιότυπη εθελοδουλία! Προφανώς υπό την επήρεια του τρόμου!
Όσο για την σωματική τους υπόσταση την διατηρούσαν, πράγματι, ακέραιη! Σίγουρα, πάντως -και αυτό πράγματι- έχαναν την εσωτερική τους ακεραιότητα η οποία προδιαγραφόταν από την πίστη τους που και αυτή με την σειρά της υποδήλωνε την εθνική τους ταυτότητα! «Μια εποχή στην κόλαση»…
Η εις Άδου Κάθοδος. Κρητικό εργαστήριο, α’ μισό 17ου αι. Μουσείο Μπενάκη.
Αυτό που κράτησε ζωντανή και απόρθητη την φλόγα των Ρωμηών μέσα τους, την Ρωμηοσύνη τους ήταν η πίστη τους. Η Εκκλησία και τα κολλυβογράμματα που «κρατούσαν» οι ολιγογράμματοι παπάδες στις εσχατιές της πνευματικής επικράτειας της πίστης αυτής.
«Μες στην γαλήνη/ και μες στην ασφάλεια του Χριστού», όπως θα έλεγε ο ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης.
Επίτευγμα, πάντως, και θαυμαστό θαύμα η διάσωση της πίστης, ακόμη, και σε… τουρκική εκδοχή στα καραμανλήδικα! (Για όσους έχασαν ή στερήθηκαν την ελληνική λαλιά τους και μιλούσαν τουρκικά). Και μάλιστα με την μεταφορά και της εκκλησιαστικής λατρευτικής γλώσσας στα τουρκικά με το ελληνικό αλφάβητο!
Παρέμειναν, δηλαδή, Έλληνες Ρωμηοί διά μέσου της ορθόδοξης πίστης, ακόμη και με «όχημα» την τουρκική γλώσσα η οποία μετέφερε την ουσία και το βασικό χαρακτηριστικό της «ελληνικής ιδεολογίας»! Την χριστιανική πίστη στους τουρκόφωνους! Ένα ακόμη από τα χαρακτηριστικά της εις άδου καθόδου της Ρωμηοσύνης!
Στην αντίθετη περίπτωση οι βιαίως, ή οι υπό ποικίλες απειλές και συνθήκες τεχνηέντως εξισλασμιθέντες μετατοπίζονταν διά παντός και καθολικά από γονείς, αδελφούς και την ευρύτερη οικογένεια, απ’ ολόκληρο το γένος τους. Εισέρχονταν, δηλαδή, σε μια πλήρη συσκότιση!
Και ο γενιτσαρισμός ήταν το άκρον άωτο της αντιστροφής, της μετάλλαξης των ελληνικών εθνικών χαρακτηριστικών που έφτανε μέχρι και σε μίσος εναντίον τους, αφού οι γενίτσαροι ήταν οι πιο αφοσιωμένοι υπερασπιστές του σουλτάνου.
Όσο γι’ αυτούς οι οποίοι έρχονταν εις εαυτόν και σε επίγνωση της αλήθειας και επέστρεφαν στην πίστη τους, θυσίαζαν ό,τι καλύτερο είχαν. Την ζωή τους! Τις θερμές πύλες της ύπαρξής τους! Και ένιωθαν, έτσι, μια ιδιαίτερη ικανοποίηση! Η εις άδου κάθοδος! Η Ανάστασίς τους!
Και έκανε και τους λοιπούς υπό δοκιμασία ομόψυχούς του να χαίρονται και να πανηγυρίζουν αναστάσιμα, εν μέσω πνευματικού… χειμώνα και βαρύτατης ομηρίας! Πανηγύριζαν λες και νικήθηκε ο εχθρός, ορατός και αόρατος, αλλά και ο θάνατος και πάλιν! Θρίαμβοι και αποθεώσεις για του νεομάρτυρες δίπλα στα μαρτυρικά τους σώματα, στους τόπους των μαρτυρίων! Θανάτω θάνατον πατήσας…
Πάντως, η αυτοκρατορία έζησε για πολύ λίγα χρόνια ακόμη, έστω υποτυπωδώς, μέσα από την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, το Δεσποτάτο της Ηπείρου και το Δεσποτάτο του Μυστρά!
Και σίγουρα, δεν έπεσε και δεν αλώθηκε ποτέ η καρδιά του γένους!
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αυτή ήταν η Βασιλεύουσα έδρα του γένους μετά την άλωση των τειχών της Πόλης! (Αλλά μήπως και πριν); Και εκεί κτυπούσε η καρδιά του. Ακόμη και εν αιχμαλωσία μπορούσε να είναι ελεύθερο πνευματικά και να συντηρεί ποικιλοτρόπως, ακόμη και ως σύμβολο, την αντίστοιχη πνευματική φλόγα στις καρδιές των λοιπών συναιχμαλώτων.
Αυτό τους απελευθέρωνε, αφού τους κρατούσε σε εγρήγορση και εις εαυτόν. Ρωμηούς με τα πατροπαράδοτα ελληνικά τους χαρακτηριστικά! Αυτό ήταν η ιδιοπροσωπία τους. Εξάλλου, πάλιν με χρόνους με καιρούς…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου