Γιά τόν Έφηβο τού Ντοστογιέφσκι.

... Ή αντίθεση τού "καλλιεργημένου Ρώσσου" είναι, στά μάτια τού συγγραφέα, ό προσκυνητής Μακάριος Ντολγκορούκι. Ή θρησκευτική καί καλλιτεχνική σύλληψη τού μυθιστορήματος βρίσκει τήν κορωνίδα της σ'αυτό τό πρόσωπο.

Είναι ή έκφραση τής ηθικής αυτής ομορφιάς πού έχασε ή ανωτέρα τάξη καί στήν οποία ελπίζει τόσο ό Έφηβος. Είχε υψηλό ανάστημα, διηγείται ό Έφηβος, είχε πλατείς ώμους καί εύθυμο ύφος, παρά τήν άρρωστη κατάστασή του. Είχε μακρύνει τό πρόσωπό του, μιά γενιάδα "τρομερά" λευκή, μεγάλα γαλανά, φωτεινά μάτια.

Όλη του ή ψυχή, χωρίς κακία καί χωρίς αμαρτία, εκφραζόταν στό καθάριο καί παιγνιδιάρικο γέλιο του.

Ή "χαρούμενη καρδιά" χαρακτηρίζει όλους τούς δίκαιους τού Ντοστογιέφσκι: Αυτή ή καρδιά είναι ή κατάληξη τής πνευματικής ζωής, τό καθρέφτισμα τής Βασιλείας τού Θεού.

Ό γιατρός ρωτάει τόν Μακάριο άν τόν θεωρεί άθεο.

Κι αυτός απαντά :" Όχι, δέν είσαι ένας άθεος, είσαι ένας χαρούμενος άνθρωπος".

Ή ζωή μέ τόν Θεό είναι χαρά καί κατάνυξη. Στήν καθαρή καρδιά ό παράδεισος ανοίγεται πάνω σέ τούτη τή γή.

"Τί είναι τό μυστήριο; ρωτάει ό Μακάριος. Όλα είναι μυστήριο, φίλε, σ'όλα υπάρχει τό θεϊκό μυστήριο, μέσα στό κάθε δένδρο, στό κάθε χορταράκι περικλείνεται αυτό τό ίδιο τό μυστήριο. Από τό πουλάκι πού τραγουδάει, μέχρι όλα τ' αστέρια πού λάμπουν στό νυχτερινό ουρανό, πάντα τό ίδιο καί μοναδικό μυστήριο ".

 

Αναθυμάται τήν περιοδεία του στό Μπαγκαρόντοκ :

" Περάσαμε τή νύχτα στήν εξοχή... ξύπνησα πολύ νωρίς, όλα κοιμόντουσαν, ακόμη καί ό ήλιος δέν είχε φανεί πάνω από τό δάσος. Σήκωσα τό κεφάλι, αγαπητέ μου, έρριξα τό βλέμμα μου τριγύρω κι αναστέναξα : παντού μιά ανέκφραστη ομορφιά. Όλα ήταν γαλήνια, ό αέρας ελαφρύς. Τό χορτάρι φύτρωνε - φύτρωσε χορταράκι τού Θεού : τό πουλάκι τραγουδούσε - τραγούδα πουλάκι τού Θεού. Ένα παιδάκι έκλαιγε στήν αγκαλιά τής μητέρας του - ό Θεός νά σέ φυλάει, μικρέ άνθρωπάκο, μεγάλωσε καί γίνε ευτυχισμένος, παιδί μου! Καί νά πού, σάν νάταν γιά πρώτη φορά στή ζωή μου έκλεισα μέσα μου όλα αυτά... Υπάρχει καλωσύνη μέσα σ'αυτόν τόν κόσμο, αγαπητέ μου... Καί τό ότι αυτό είναι ένα μυστήριο, αξίζει περισσότερο : Ή καρδιά δοκιμάζει ταυτόχρονα φόβο καί θαυμασμό, καί αυτός ό φόβος οδηγεί στήν ευφροσύνη τής καρδιάς. Όλα είναι δικά Σου, Κύριε, κι εγώ ό ίδιος είμαι δικός Σου, δέξου με ".