του Marcello Veneziani
Ξέρω πολλούς ανθρώπους που έχουν χάσει μια συνήθεια που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν απαραίτητη: δεν βλέπουν πλέον ειδήσεις. Πολλοί μου το είπαν αυτό, ταξιδεύοντας σε όλη την Ιταλία για να παρουσιάσω το τελευταίο μου βιβλίο. Ίσως
κάποιοι να υπερβάλλουν αλλά όλοι μου λένε ότι δεν αντέχουν άλλο τις
ειδήσεις όπως έχουν γίνει. Πρώτα την εποχή της πανδημίας, τώρα την ώρα
του πολέμου.
Ήδη ρουθούνιζαν (συνήθιζαν να σνομπάρουν)
όταν γινόταν το συνηθισμένο δράμα με τους πολιτικούς να λένε εναλλάξ τη
ρίμα τους, αλλά ήταν τό αντίτιμο πού πληρώναμε για να μάθουμε τι
συνέβαινε στον κόσμο. Όμως υπήρχαν και άλλα νέα, άλλη ζωή, άλλη
περιέργεια. Αντίθετα, στην εποχή της
πανδημίας, πειραματιζόταν ήδη το ειδησεογραφικό πρόγραμμα που έγινε
μονογραφικό, μια ιστορία με πολλαπλές φωνές, πολλαπλά επίπεδα, με
μαθήματα φόβου και τρόμου, για τον ιό, για το εμβόλιο, για το πράσινο
πάσο. Δίνεις και παίρνεις, για πολύ καιρό. Συνέχεια και συνέχεια, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τώρα από τον Φεβρουάριο η μονομανιακή εμμονή είναι η Ουκρανία.
Είναι η κύρια είδηση στον κόσμο, χωρίς αμφιβολία. Είναι σωστό που
ανοίγει σχεδόν όλες τις ειδήσεις καθημερινά και ότι παραμένει στην
κορυφή των τηλεοπτικών ειδήσεων αλλά και των εφημερίδων. Αλλά το κύριο δεν σημαίνει μοναδικό. Και
αντ 'αυτού τα ειδησεογραφικά προγράμματα είναι συσκευασμένα, ειδικά
μερικά από αυτά, ξεκινώντας από το ειδησεογραφικό πρόγραμμα 1, ως μια
ελαφριά ταινία, μια χορωδιακή και θεσμική ιστορία, χώρα με χώρα, πρόσωπο
με πρόσωπο, Ουκρανία. Όλα τυλιγμένα σαν παράρτημα, που είναι,
όπως διαβάζω τον κανονικό ορισμό, «ένα δημοφιλές σειριακό μυθιστόρημα,
με σύνθετη πλοκή, χαρακτήρες έντονα χαρακτηρισμένους προς τον καλό ή
προς τον κακό, με τελικό θρίαμβο των καλών συναισθημάτων». Είναι η περιγραφή των μονοθεματικών και εγκάρδιων ειδησεογραφικών μας εκπομπών.
Η είδηση έχει γίνει η εξής:
ρομαντικοποιημένος λαϊκισμός, με στόχο να διδάξει τους ανθρώπους να
χρησιμοποιούν συναισθήματα, να τους υποκινεί να ζητωκραυγάζουν για τους
δικούς μας ενάντια στο κακό, σύμφωνα με τα κριτήρια του καθεστώτος
πληροφόρησης. Δεν αντέχουμε άλλο.
Υπάρχουν εκείνοι που
προσπαθούν να αλλάξουν κανάλι αλλά συνήθως βρίσκουν το ίδιο φαγητό, την
ίδια παρέα σε talk show και σε αναλυτικά άρθρα που εξακολουθούν να
περιστρέφονται γύρω από το ίδιο πράγμα. Σήμερα βλέπουμε μόνο ταινίες στην τηλεόραση, λένε πολλοί, και όχι αυτές που προβάλλονται στα δίκτυα. Τους καταλαβαίνω, θα έβλεπα ακόμη και τα κινούμενα σχέδια αν δεν προτιμούσα να αφοσιωθώ σε βιβλία και άλλα πράγματα.
Κι
εγώ έχω περιορίσει την ακρόαση των ειδήσεων και σε κάθε περίπτωση τις
επιλέγω. Αλλά το άλλο βράδυ έτυχε να παρακολουθήσω τις βραδινές ειδήσεις
όπου για τριάντα λεπτά μιλούσαν μόνο για την Ουκρανία και δεν είχε
συμβεί τίποτα συγκεκριμένο, αλλά με όλους τους τρόπους, με όλες τις
φωνές, ακόμη και την τέχνη, την υποκριτική και την παιδική ηλικία made
in Kiev, για να γίνει ακόμα πιο μεγάλη είδηση. Και μετά από τριάντα
λεπτά πλύσης εγκεφάλου, όταν κάποιος ελπίζει ότι η υπόλοιπη
πραγματικότητα, ο κόσμος, η ζωή θα μπει ακραία, σου σερβίρουν ένα
ρεπορτάζ για τις περιπέτειες ενός εξωτικού πουλιού. Ικανοποίηση των
ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων, μικρό ταξίδι απόδρασης. Είναι
όμως δυνατόν εκτός από την ιστορία του πουλιού να μην συνέβη τίποτα άλλο
στον κόσμο, στην Ιταλία, στις ειδήσεις και στη ζωή; Είναι δυνατόν να
μην υπάρχει καν ένα γεγονός, μια άλλη ιστορία, μια στιγμή πολιτισμού,
πέρα από αυτό; Αλλά η Κίνα, η Ινδία, η Αφρική, ο υπόλοιπος κόσμος,
καταργήθηκαν ή ζουν ακόμα; Και δεν γίνονται πια στην Αμερική
ταραχές, συγκρούσεις, δολοφονίες μαύρων και αστυνομικών με σχετικές
διαδηλώσεις; Μερικές φορές μια ρουφηξιά φευγαλέα αγωνίας πασπαλίζεται
πάνω στο κρέας του πολέμου για να μας ενημερώσει από το Brusaferro που
εφημερεύει ότι ο Covid εξακολουθεί να υπάρχει και επηρεάζει τους άπιστους. Και μετά με τις βόμβες, τα ερείπια, τις συνεντεύξεις με τους επιζώντες με όλα τα κεντήματα τριγύρω.
Είναι
κατανοητό ότι ο κόσμος έχει κουραστεί από αυτή την υπερβολική δόση και
πάνω απ' όλα αυτή τη μείωση της πραγματικότητας και της ποικιλίας του
κόσμου στην φυσιογνωμικά σωστή ιστορία του τι συμβαίνει μεταξύ Ρωσίας
και Ουκρανίας. Και είναι επομένως κατανοητό ότι παρακολουθεί
όλο και λιγότερο τις ειδήσεις, ακόμα και όταν αφήνει ανοιχτή την
τηλεόραση ενώ οι παρουσιαστές και οι συντελεστές απαγγέλλουν τις
ρωσο-ουκρανικές λιτανείες τους.
Πιστέψτε με, δεν είναι κυνισμός,
δεν είναι η επιθυμία να κοιτάξετε από την άλλη πλευρά, να
ελαχιστοποιήσετε, να ξεφύγετε από την πραγματικότητα ή να αποσπαστείτε. Είναι
απλά ανθρώπινο που η ζωή δεν μπορεί και δεν θέλει να περιοριστεί σε ένα
μόνο πράγμα, επιπλέον να ζει μέσα από έναν ενδιάμεσο λαό.
Αυτό δεν συμβαίνει ούτε καν στην Ουκρανία, όπου η ζωή συνεχίζεται, οι
άνθρωποι σκέφτονται, αγαπούν και κάνουν άλλα πράγματα, ακόμη και
χορεύουν και όταν ο ήλιος λάμπει, πάνε μια βόλτα. Δεν είναι δυνατόν η
κρατική μας ηδονοβλεψία να μας αναγκάζει να υποβιβαζόμαστε σε μονομανείς
ηδονοβλεψίες των συμφορών των άλλων, επαναλαμβάνοντας τό μάντρα ότι
είναι και δικές μας.
Μέχρι τώρα η δεκαετία του είκοσι της τρίτης
χιλιετίας, που ξεκίνησε με την πανδημία, παράγει αυτή τη διαστρέβλωση
της πραγματικότητας μέσω της αναγωγής σε ένα κανόνα, ένα σταθερό θέμα
που ορίζει τη συμμορφούμενη συμπεριφορά και μια διαρκώς ουρλιάζουσα
σειρήνα συναγερμού. Το κύριο αποτέλεσμα αυτού τού σφυροκοπήματος είναι η
απόδραση, σε προσωπικά καταφύγια, σε κοινωνικά δίκτυα, στη ζωική και
διατροφική ζωή, στα δωμάτια του μυαλού.
Συμβουλεύω όσους δεν μπορούν πλέον να ζουν κάθε μέρα μόνο με όσα
περνάνε στο παρόν, να κοιτάξουν κι αλλού, να μην σταματούν στο σήμερα. Και επαναλαμβάνω αυτό που έγραψα ακόμη και στο εξώφυλλο του βιβλίου μου, ότι
οι άνθρωποι κατοικούμε σε πέντε κόσμους και όχι μόνο σε έναν: το παρόν,
φυσικά, αλλά και το παρελθόν, το μέλλον, τον παραμυθένιο (μυθικό) και
τον αιώνιο. Και αν χάσουμε
έναν, ζούμε άσχημα, στερούμενοι μιας από τις θεμελιώδεις διαστάσεις μας.
Αν τότε ζούμε μόνο με ένα, όπως συμβαίνει σήμερα, είμαστε στην τρέλα. Και σε κάθε περίπτωση ούτε
το παρόν δεν μπορεί να είναι αυτό που μας μπολιάζει με εμμονή. Είναι
ποικίλο, είναι γεμάτο άλλα νέα, κακά, καλά, περίεργα, σημαντικά.
Υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα στον ουρανό, στη γη, στη ζωή και την
ψυχή των ανθρώπων από όσα λέει το Τηλεοπτικό Δελτίο-Κάπα.
Μην χρησιμοποιείτε την τραγωδία της Ουκρανίας για να περιορίσετε τον
κόσμο σε ένα μόνο θέμα, χορηγούμενο σαν μόνιμο εμβόλιο, με ένεση ήχου
και βίντεο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου