Επιστρέφει ο κομμουνισμός;

Σύμφωνα με έναν παλιό αφορισμό, αν δεις κάτι σε απόσταση που κινείται σαν άλογο, έχει ουρά, τέσσερα πόδια και χλιμιντρίζει, μάλλον είναι άλογο. Το εν λόγω άλογο, ίσως, είναι η επιστροφή του κομμουνισμού. Με άλλες μορφές, με μερικώς ανανεωμένο μηχανισμό σκέψης, κυρίως με εντελώς ανύποπτους υποστηρικτές, δηλαδή τους υπερπλούσιους που η κομμουνιστική ιδεολογία και πρακτική πρότεινε να εξαλείψει. Ίσως κάνουμε λάθος, αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν πάρα πολλές ενδείξεις. Για τους ιδρυτές, τον Μαρξ και τον Ένγκελς, η ουσία του κομμουνισμού βρισκόταν στην κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, παρά στη δικτατορία του προλεταριάτου. Έτσι, ο μέσος αναγνώστης θα σκεφτεί, πού είναι το πρόβλημα σε έναν κόσμο όπου τα πάντα είναι ιδιωτικοποιημένα;

Ακριβώς εκεί, στην απέραντη πυραμίδα της κατοχής -άρα της κυριαρχίας- που τα τελευταία τριάντα χρόνια, μετά το τέλος του ιστορικού κομμουνισμού του εικοστού αιώνα, έχει στενέψει όλο και περισσότερο προς τα πάνω. Πολύ λίγοι άνθρωποι, μερικές εκατοντάδες μεγάλες οικονομικές, βιομηχανικές, χρηματοοικονομικές και τεχνολογικές εταιρείες κατέχουν τα πάντα. Η προειδοποίηση του Friedrich Von Hajek επιστρέφει: αυτός που διαθέτει όλα τα μέσα θα καταλήξει να καθορίσει όλους τους σκοπούς. Μιλούσε για συλλογικότητα, αλλά το σκεπτικό μπορεί να εφαρμοστεί στην παρούσα κατάσταση.

Η καπιταλιστική πυραμίδα

Νέα ένσταση: το σενάριο που περιγράφεται μπορεί να προσεγγίζει τον ολοκληρωτισμό, αλλά απέχει έτη φωτός από την κομμουνιστική προοπτική. Ίσως, αλλά δεν είμαστε πεπεισμένοι. Η Hannah Arendt στο The Origins of Totalitarianism εξήγησε ότι οι ολοκληρωτισμοί του 20ου αιώνα ήταν διαφορετικοί από άλλες μορφές αυταρχικής εξουσίας, δεσποτισμού, τυραννίας και δικτατορίας. Ο ολοκληρωτισμός καταστρέφει τις πολιτικές παραδόσεις και την προηγούμενη κοινωνική τάξη πραγμάτων, φέρνοντας τα χαρακτηριστικά της μαζικής κοινωνίας στα άκρα, για παράδειγμα την κοινωνική απομόνωση και την εναλλαξιμότητα των ατόμων. Όχι μόνο απαιτεί πολιτική υποταγή, αλλά εισβάλλει και ελέγχει την ιδιωτική σφαίρα. Τα ολοκληρωτικά συστήματα ακολουθούν μια πολιτική παγκόσμιας κυριαρχίας. Η ουσία τους είναι ο φόβος και η αρχή της δράσης είναι η ιδεολογική σκέψη.

Φαίνεται το πορτρέτο του τερματικού καπιταλισμού, ειδικά υπό το πρίσμα του παγκόσμιου πειράματος της πανδημίας, με τη λογική του διαχωρισμού, της απομόνωσης, του ελέγχου της υγείας, της απαγόρευσης της κανονικότητας. Το κριτήριο της εξ αποστάσεως επιτήρησης, η αναγωγή του ανθρώπου σε barcode, η γραφειοκρατία και η αποπροσωποποίηση. Ένας ολοκαίνουργιος ολοκληρωτισμός, που αποτελείται από ψηφιακή επιτήρηση και συγκεντρωτισμό της εξουσίας, είναι πιθανότατα μπροστά μας - αυτό είναι το πραγματικό νόημα του διαβατηρίου εμβολιασμού.

Και πάλι, όμως, τι σχέση έχει ο κομμουνισμός; Πολλά, κατά τη γνώμη μας. Πριν από χρόνια, ένας παρατηρητής της οξύνοιας του Maurizio Blondet μίλησε, σχετικά με την κατεύθυνση της κοινωνίας, ότι βυθιζόμαστε σε έναν πρωτοφανή ολιγαρχικό κομμουνισμό. Κατάλαβε την ολίσθηση που μας παρασύρει στον πάτο: την αδυναμία των εθνικών κρατών, νικημένων από την παγκοσμιοποιημένη, ουσιαστικά αποεδαφικοποιημένη οικονομική και τεχνολογική δύναμη, η οποία έχει γίνει η ανατρεπτική δύναμη των γιγάντιων ιδιωτικών μονοπωλίων, πολύ πιο ισχυρή από τον ίδιο τον κομμουνιστικό μηχανισμό.

Δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά για τους απλούς ανθρώπους εάν όλα τα μέσα (παραγωγής, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης, πολιτισμού, χρημάτων κ.λπ.) βρίσκονται στα χέρια του κράτους, δηλαδή της νομενκλατούρας και της υψηλής γραφειοκρατίας κομμουνιστικής καταγωγής, ή ενός απόμακρου και παντοδύναμου θόλου καθολικών δασκάλων. Μας είπαν ειλικρινά για τη Μεγάλη Επαναφορά, την tabula rasa : δεν θα έχετε τίποτα και θα είστε ευτυχισμένοι. Προτείνουν να τα αποκτήσουν όλα: ακόμη και το αυτοκίνητο, τα ρούχα, το σπίτι, θα νοικιαστούν. Είναι οι ενοικιαστές, έχουμε το καθήκον να καταναλώνουμε ό,τι αποφασίζουν, αναμφισβήτητα, από τα ύψη μιας δύναμης τόσο τεράστιας όσο ποτέ στην ιστορία.

Ακόμα και τα λεφτά δεν είναι πια δικά μας. ο δρόμος που ακολουθήθηκε είναι η ψηφιοποίηση όλων των πληρωμών. Τσέπες άδειες από μετρητά, αλλά πορτοφόλι γεμάτο ηλεκτρονικές κάρτες με το μαγικό τσιπ που ελέγχει, επεξεργάζεται δεδομένα και επιτρέπει –ή αρνείται– την πρόσβαση. Ο άνθρωπος χωρίς χρήματα είναι εικόνα θανάτου, έλεγαν οι Λατίνοι. Νομικά η απαλλοτρίωση έχει ήδη γίνει. Όταν καταθέσουμε τα χρήματά μας στην τράπεζα ή αποδεχθούμε ότι ο μισθός, η αμοιβή, η σύνταξη, η επαγγελματική μας αμοιβή είναι σε τραπεζικό λογαριασμό, το ακίνητο ανήκει στο πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο αναλαμβάνει να μας τα επιστρέψει με τους τρόπους και τις ποσότητες που ο νόμος ορίζει και σύμφωνα με ιδιωτικές διαδικασίες στις οποίες δεν έχουμε δικαίωμα να παρέμβουμε. Αυτά και άλλα αναγράφονται στις σελίδες που τυπώνονται με μικρά γράμματα που υπογράφουμε κάθε φορά που συνδεόμαστε στην τράπεζα.

Δεν θα έχουμε τίποτα - ως επί το πλείστον δεν έχουμε ήδη τίποτα - αλλά θα είμαστε, λένε, ευτυχισμένοι. Ευτυχισμένος που πληρώνει το ενοίκιο του σπιτιού στο Δημόσιο με φόρους, περήφανος που νοικιάζει αυτοκίνητο, έστω και κοστούμι, ευτυχισμένος τελικά που εξαρτάται από τους άλλους, και μάλιστα από «αυτούς», τους Άρχοντες. Λένε ότι είναι καλύτερα έτσι: στον υγρό κόσμο (αλλά οι ίδιοι άνθρωποι που μιλούν γι' αυτόν τον υγροποιούσαν!) όλα αλλάζουν γρήγορα, γιατί να έχετε αγαθά που γρήγορα φεύγουν από τη μόδα, γιατί να παραμένουν ακίνητα σε ένα μέρος; Χρειαζόμαστε νομάδες, ξεριζωμένους, χωρίς φωτιά και τόπο, που λένε οι Γάλλοι. Όλα τρέχουν γρήγορα, είναι το panta rei του Ηράκλειτου που εκφράζεται με μεταμοντέρνο ύφος.

Αλλά υπάρχει η αγορά, οι αμφιβάλοντες θα επαναλάβουν ξανά. Ποια αγορά, αν οι μικρότεροι χειριστές εκδιώκονται καθημερινά από αυτήν,καί στήν συνέχεια, με ταχύτατη σειρά, οι μεσαίοι και οι μεγάλοι, ναμείνει χώρος μόνο στους γίγαντες. Θα ήταν το βασίλειο των καρχαριών, αν η φύση, στη θεϊκή της σοφία, δεν είχε μηχανισμούς ισορροπίας που ο άνθρωπος, ο Τιτάνας με το βλέμμα του νά στοχεύει στην κυριαρχία, καταστρέφει σε αναγκαστικά στάδια. Μέσα σε όλα αυτά, η δημόσια διάσταση - η πόλις, το κράτος - αποδυναμώνεται για να την κάνει να αναδυθεί ξανά με τη μορφή του χωροφύλακα, φρουρού του Κυρίου, κολλητών ενός νέου ολοκληρωτισμού πάνω στο πλήθος που έχει γίνει κοπάδι από φόβο. (το ραβδί από κυρώσεις, απαγορεύσεις, ασθένειες) και από επιθυμία (το καρότο της κατανάλωσης, των δικαιωμάτων, της ηδονικής απόλαυσης).

Στην Ιταλία είμαστε «μπροστά», αφού έχουμε εμπιστευθεί όλη την εξουσία -στην ατέρμονη κατάσταση της εξαίρεσης κατά διακριτική ευχέρεια- σε έναν εκφραστή της υπερτάξεως, τον άθικτο τραπεζίτη με διπλωματικό διαβατήριο της BIS, την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, τον θόλο. των κεντρικών τραπεζών. Ο παλιός, μπαγιάτικος κομμουνιστικός διεθνισμός (που ακόμη αναγνώριζε λαούς και έθνη) έχει ξεπεραστεί από την παγκοσμιοποίηση στον οποίο δίνουν ευγενικά ονόματα: ανοιχτή κοινωνία, γκρεμίζοντας τοίχους, κόσμος ουράνιο τόξο. Εν τω μεταξύ, είμαστε αιχμάλωτοι φεουδαρχών που δεν αναλαμβάνουμε καν, όπως οι μεσαιωνικοί, την ευθύνη για τα προς το ζην.

Ή ίσως ναι: θα γενικεύσουν ένα μέτριο ψηφιακό καθολικό εισόδημα, γιατί κάποιος θα πρέπει να εργαστεί και θα χρειαστεί να τον πληρώσει λίγο παραπάνω – και με αυτή την πολύτιμη κάρτα θα αγοράσουμε μόνο ό,τι θέλει η Κυριαρχία. Λίγο φαγητό –καλύτερα αν είναι τεχνητό, αυτό θέλουν τα αφεντικά, μετονομασμένοι φιλάνθρωποι, όπως ο Μπιλ Γκέιτς, ο Σόρος και η κακή εταιρεία – ηλεκτρονικές συσκευές να συνδεθούν h. 24 και να μπορούμε να ξοδεύουμε ό,τι έχει απομείνει σε κοινότητες που βρίσκονται στο διαδίκτυο υπό το άγρυπνο βλέμμα των αφεντικών που μας έχουν διαμορφώσει τέλεια και γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα κάνουμε και τι θέλουμε.

Ένας άλλος απαίσιος δεσμός με τον κομμουνισμό: ο Μαρξ φανταζόταν ανοιχτές αποθήκες, γεμάτες με κάθε εμπόρευμα που το σύστημα παραγωγής θα διέθετε ελεύθερα. Τουλάχιστον ήταν δωρεάν, όπως είχε υποσχεθεί. Εξακολουθούν να πληρώνουν εκείνοι που δεν κατέχουν τίποτα και λαμβάνουν καθημερινές μεταγγίσεις αίματος από ένα τεράστιο σύστημα Δράκουλα. Οι υποσχέσεις του καπιταλισμού -απόλυτος στην κορυφή- να γίνει κομμουνισμός στο κάτω μέρος δεν είναι ευχάριστες. Δεν θα είμαστε ευχαριστημένοι. Το πρόβλημα της εποχής μας είναι ότι δεν υπάρχει πλέον το μέλλον του παρελθόντος: ο Paul Valéry είχε δίκιο.

Όποιος μας απαλλοτριώνει μας ληστεύει. Αυτοί που θέλουν να στερούμαστε κάθε υλικό αγαθό είναι οι ίδιοι που αφαίρεσαν τα πνευματικά μας αγαθά: και σε αυτό η σύμπτωση μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού είναι ανησυχητική. Το να χτίσετε κάτι για εσάς και τα παιδιά σας είναι η πιο φυσική φιλοδοξία, το να αφήσετε κάτι σε αυτούς που θα μας ακολουθήσουν είναι αυτό που επιθυμούσαν και έκαναν γενιές κάθε εποχής και τόπου. Αρκετά: ο νέος, μορφοποιημένος άνθρωπος, το εκτρεφόμενο ζώο με τιμή, γραμμικό κώδικα και QR που θα εμφανίζεται κατόπιν αιτήματος από την οθόνη του smartphone δεν έχει ούτε πατέρες ούτε γιους και η ζωή του μοιάζει με τον άχρηστο αγώνα μεταξύ ναυαγών της Σχεδίας της Μέδουσας.

Η σχεδία της Μέδουσας είναι μια ελαιογραφία σε καμβά του Théodore Géricault, που έγινε το 1818-19 και φυλάσσεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

Μην μας πιστεύετε, είμαστε πολύ απαισιόδοξοι; Ακούστε τι σκέφτεται κάποιος που γνωρίζει πολλά για τον κομμουνισμό, ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Για τον Ρώσο πρόεδρο υπάρχουν σαφείς αναλογίες μεταξύ της σύγχρονης Δύσης και των απαρχών του σοβιετικού κομμουνισμού. Ο δρόμος που έχει πάρει η Δύση είναι αυτός της καταστροφής των θεμελίων της παράδοσης, της ίδιας της εικόνας του ανθρώπου. Στην ετήσια ομιλία του Valdai τόνισε τις ομοιότητες με την κομμουνιστική επανάσταση. "Μετά την επανάσταση του 1917, οι Μπολσεβίκοι είπαν ότι θα άλλαζαν τους υπάρχοντες τρόπους ζωής και εθίμων, όχι μόνο πολιτικούς και οικονομικούς, αλλά την ίδια την έννοια της ανθρώπινης ηθικής και τα θεμέλια μιας υγιούς κοινωνίας. Η καταστροφή των κοσμικών αξιών, της θρησκείας, των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, μέχρι την ολοκληρωτική απόρριψη της οικογένειας (το είχαμε και αυτό), η παρότρυνση για «ενημέρωση» για τους γονείς: όλα αυτά έχουν διακηρυχθεί πρόοδος και υποστηρίζονται ευρέως σε όλο τον κόσμο . Ήταν αρκετά της μόδας τότε, όπως και σήμερα. Επιπλέον, οι Μπολσεβίκοι είχαν απόλυτη δυσανεξία σε απόψεις διαφορετικές από τις δικές τους. Αυτό, νομίζω, θα πρέπει να θυμίζει μερικά από αυτά που βλέπουμε τώρα. Βλέποντας τι συμβαίνει σε ορισμένες δυτικές χώρες, μένουμε έκπληκτοι να αναθεωρήσουμε πρακτικές που ήταν δικές μας, τις οποίες ευτυχώς έχουμε αφήσει στο παρελθόν ».

Δεν είναι μόνο αυτό: ο αγώνας για ισότητα και κατά των διακρίσεων έχει μετατραπεί σε επιθετικό δογματισμό που συνορεύει με το παράλογο. Τα έργα των μεγάλων του παρελθόντος -όπως ο Σαίξπηρ- δεν διδάσκονται πλέον σε σχολεία και πανεπιστήμια, γιατί οι ιδέες τους δεν ανταποκρίνονται στα κριτήρια των νέων μπολσεβίκων. Τα κλασικά δηλώνονται καθυστερημένα επειδή αγνοούν τη σημασία του «φύλου» ή της φυλής . Ο Πούτιν συνεχίζει: « Στο Χόλιγουντ διανέμονται υπομνήματα για το «σωστό» σενάριο των ταινιών, για το πόσοι χαρακτήρες πρέπει να υπάρχουν και τι χρώμα και φύλο. Αυτό είναι ακόμα χειρότερο από το τμήμα agitprop της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Η καταμέτρηση ρατσιστικών πράξεων είναι μια ευγενής υπόθεση, αλλά η νέα κουλτούρα ακύρωσης την έχει μετατρέψει σε αντίστροφο ρατσισμό . Η εμμονική έμφαση στη φυλή διχάζει περαιτέρω τους ανθρώπους, όταν οι πραγματικοί μαχητές των πολιτικών δικαιωμάτων ονειρευόντουσαν να σβήσουν τις διαφορές και να αρνηθούν να χωρίσουν τους ανθρώπους με βάση το χρώμα του δέρματος. "

Το συμπέρασμα είναι αποκαρδιωτικό: « σε ορισμένες δυτικές χώρες η συζήτηση για τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών έχει μετατραπεί σε μια τέλεια φαντασμαγορία. Νιώθει κανείς σαν να τους προειδοποιεί: κοιτάξτε, προσέξτε να μην πάτε εκεί που κάποτε σχεδίαζαν να πάνε οι Μπολσεβίκοι. Οι θαυμαστές αυτών των νέων προσεγγίσεων θέλουν ακόμη και να καταργήσουν ορισμένες έννοιες εντελώς. Όποιος τολμήσει να πει ότι άντρες και γυναίκες υπάρχουν πραγματικά, ότι είναι βιολογικό γεγονός, κινδυνεύει να εξοστρακιστεί. Γονέας νούμερο ένα και γονέας νούμερο δύο, γονέας γέννησης αντί για μητέρα, ανθρώπινο γάλα που αντικαθιστά το μητρικό γάλα γιατί μπορεί να ενοχλήσει άτομα που δεν είναι σίγουροι για το φύλο τους. Και πάλι, αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο . τη δεκαετία του 1920, ακόμη και το λεγόμενο Σοβιετικό Kulturtraeger ("φορείς του πολιτισμού ») έχουν εφεύρει μια νέα γλώσσα, πιστεύοντας με αυτόν τον τρόπο να δημιουργήσουν μια νέα συνείδηση ​​και να αλλάξουν αξίες».

Ο Πούτιν εξέφρασε τελικά το όραμά του για το μέλλον: όχι οι πολυεθνικές, αλλά τα έθνη-κράτη είναι οι συστατικές μονάδες της παγκόσμιας τάξης. Οι μεγάλες εταιρείες (Google, Facebook, Big Pharma, Big Tech) δεν θα μπορέσουν να σφετεριστούν πολιτικές λειτουργίες και να ανέβουν στο επίπεδο του εθνικού κράτους. Στη Ρωσία και αλλού, όχι στη Δύση. « Οι αυτοαποκαλούμενοι ξαναξυπνημένοι (woke)[ ΓΡΗΓΟΡΕΙΤΕ] με σκοπό να ανατρέψουν τα πάντα, δεν διαφέρουν στη συμπεριφορά τους από τους κομμουνιστές που κατέστρεψαν αιώνες και χιλιόχρονες αξίες, επανασχεδιάζοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις, απαιτώντας καταγγελία κατά των φίλων και της οικογένειας. Αυτό επευφημήθηκε ως πορεία προόδου ».

Είμαστε ακόμα πεπεισμένοι ότι ο ολοκληρωτισμός των σούπερ αφεντικών δεν έχει τα απαίσια χαρακτηριστικά του κομμουνισμού, που κρύβονται πίσω από τη μάσκα των δικαιωμάτων, της ισότητας, της μη διάκρισης; Γιγαντιαία, παγκόσμια όπλα μαζικού αντιπερισπασμού για να μας αφαιρέσουν τον εαυτό μας και τα πάντα. Όχι, δεν θα είμαστε ευχαριστημένοι.

 Roberto Pecchioli