Ἱερὰ Μονὴ Τσούκας

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ αὐτή, τιμώμενη στὴ μνήμη τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου, βρίσκεται ΒΑ τοῦ Λοζέτσι (νῦν Ἑλληνικό) καὶ ἱδρύθηκε τὸ 1190 ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα Ἰσαάκιο τοῦ Ἀγγέλου. Τὴ Μονὴ εὐπρέπισε ὁ Γαβριὴλ, ποὺ καταγόταν ἀπὸ τὸ Λοζέτσι (ἤ Κοτόρτζ), ὁ ὁποῖος εἶχε χρηματίσει Ἐπίσκοπος Σταγῶν (1815). Στὴ Μονὴ αὐτὴ μόνασε καὶ ἄλλος ἐπίσκοπος, τὸ 1772, ἀγνώστου ὀνόματος καὶ πατρίδος. Ὑπῆρξε πλούσια Μονή.

 

 Η Μονή ιδρύθηκε το 1190 από τον αυτοκράτορα Ισαάκιο Β’ Άγγελο, σε υψόμετρο 760 μέτρων, δίπλα σε έναν γκρεμό με θέα στην υπέροχη χαράδρα του Αράχθου. Είναι ανδρική Μονή. Η ίδρυσή της οφείλεται σε θαύμα της ιερής εικόνας της Παναγίας, που έως και σήμερα κοσμεί το εσωτερικό του Καθολικού (17ος αι.) του μοναστηριού με το όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Στη μέση της αυλής του μοναστηριού υπάρχει μια μεγάλη στέρνα και γύρω της εκτείνονται, στη νοτιοδυτική και βόρεια πλευρά, τα κελιά των μοναχών. Στη νότια πλευρά της μονής υπάρχει το παρεκκλήσι της Παναγίας που υπέστη καταστροφές από πυρκαγιά. Η παράδοση θέλει τους κατοίκους του Ελληνικού (παλιά ονομασία Λοζέτσι) να βρίσκουν την εικόνα της Παναγίας κοντά στο χωριό στο βράχο “Τσούκα” και να χτίζουν ένα εξωκλήσι προς τιμήν της. Όμως η εικόνα κάθε βράδυ έφευγε απο το εξωκλήσι και πήγαινε στην σημερινή θέση, όπου τελικά χτίστηκε και το μοναστήρι. Η Μονή απέκτησε μεγάλη φήμη και απο το ιαματικό μερό της το οποίο είναι περιζήτητο στην Ήπειρο. Με την περιουσία που είσε συντηρούσε και το σχολείο του Ελληνικού. Επίσης ήταν το Μοναστήρι που φιλοξένησε τους Ευρωπαίους ηγέτες όταν αυτοί επισκέφθηκαν τα Ιωάννινα. Είναι περιτειχισμένο και έχει μια καμαρωτή είσοδο.

 

 Τα κελιά και το ολόκληρο το συγκρότημα των κτισμάτων είναι με πέτρα. Η εκκλησία είναι μέτρια σε μέγεθος, με τόξα και κολόνες στο νάρθηκα. Το καθολικό είναι θολωτό και τοιχογραφημένο. Είναι αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου (εορτή 8 Σεπτεμβρίου) και είναι ένα από τα πιο όμορφα και σημαντικά μοναστήρια της Ηπείρου. Είναι το μεγαλύτερο προσκύνημα του νομού Ιωαννίνων. Γνώρισε μεγάλη ακμή την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου και έγινε κέντρο θρησκευτικό και εθνικό (το 1821 και σε όλους τους εθνικούς αγώνες, ήταν καταφύγιο των επαναστατημένων ραγιάδων). Ευχαριστούμε θερμά Τον Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων Πανοσολογιότατο Αρχιμανδρίτη Θωμά Ανδρέου.