Α’ Κυριακή των Νηστειών Κυριακή της Ορθοδοξίας _ Ο θρίαμβος της Εκκλησίας

Στίχοι

Τας ου πρεπόντως εξορίστους Εικόνας,

Χαίρω, πρεπόντως προσκυνουμένας βλέπων.

 

Αγίου Νικολάου Αχρίδος*

Χιλιάδες φορές στους αιώνες που πέρασαν, νόμισαν οι άνθρωποι ότι το σκάφος της Ορθοδοξίας θα βουλιάξει. Μα ούτε βούλιαξε, ούτε και θα βουλιάξει. Είναι τέτοιο το σκαρί και τέτοιος ο Τιμονιέρης, που είναι αδύνατον να βουλιάξει.

Όταν ασπάζεστε τις εικόνες των μαρτύρων του Χριστού, ασπάζεστε τις πληγές και τα παθήματά τους για χάρη του Βασιλέως Χριστού.

Όταν αγγίζετε με το χέρι σας τις εικόνες των οσίων ασκητών και εγκρατευτών, δεν αγγίζεται το σανίδι αλλά τους κόπους και τις αρετές τους.

«Αύτη εστίν η νίκη η νικήσασα

τον κόσμον, η πίστις ημών» (Α’ Ιω. 5, 5)

Ας είναι ευλογημένη τούτη η μέρα, αγαπητοί μου αδελφοί, γιατί μας υπενθυμίζει τις πολυάριθμες νίκες της ορθόδοξης πίστης… Οι Άγιοι είναι οι πνευματικοί μας στρατηγοί. Οι Άγιοι ήταν εκείνοι που καθόρισαν τη σημερινή εορτή για να μας θυμίζει και να μην ξεχνούμε, για να μας ενθαρρύνει και να μην λυγίζουμε, για να μας θερμαίνει και να μην γινόμαστε ψυχροί, για να ανοίξει την πνευματική μας όραση και να μην τυφλωθούμε και μέσα στη τύφλωση εκείνη παραδοθούμε στον εχθρό.

Πραγματικά, η επίδραση τούτης της αγίας ημέρας σε όλες τις λογικές χριστιανικές ψυχές είναι τεράστια. Τούτη η μέρα μας φανερώνεται σαν τον αγγελιοφόρο από το πεδίο της μάχης, από πολλά πεδία μαχών, κομίζοντάς μας τη χαρούμενη είδηση της νίκης.

Στο άκουσμα της είδησης αυτής, σηκώνουμε την καρδιά μας στα ύψη μονολογώντας στον εαυτό μας: άνω σχώμεν τας καρδίας! Και με μία νέα δύναμη ξεσηκωνόμαστε ενάντια σε κάθε κακό, εσωτερικό και εξωτερικό, το οποίο περισφίγγει τη ψυχή μας και απειλεί να τη πνίξει…

Τούτη η μέρα όμως, τούτη η Κυριακή της Ορθοδοξίας, μας υπενθυμίζει, όχι μια νίκη ή έναν νικητή αλλά τη μακρά αλυσίδα από νίκες και ολόκληρο στράτευμα από νικητές. Πρόκειται για τις νίκες της Εκκλησίας σαν ολότητα. Η Εκκλησία είναι εκείνος ο νικητής που σήμερα θυμόμαστε και τιμούμε

Η κύρια νίκη της Εκκλησίας η οποία σήμερα προβάλλει μπροστά μας είναι η νίκη κατά της εικονομαχίας. Οι αγώνες και οι διαμάχες για τις εικόνες κράτησαν πάνω από διακόσια χρόνια.

Οι εικονομάχοι ήταν οι εσωτερικοί εχθροί της Εκκλησίας οι οποίοι ήταν πάντοτε και οι πιο επικίνδυνοι επειδή πολλοί από αυτούς είχαν στα χέρια τους δύναμη κοσμική ή εξουσία εκκλησιαστική.

Πολλοί ήταν βασιλείς ή πρίγκιπες, πολλοί αυλικοί ευνούχοι, δεινοί δολοπλόκοι και σύμβουλοι αυτοκρατορικοί. Οι τάξεις τους ενισχύθηκαν ιδιαίτερα από πολλούς ιερείς και μοναχούς, ακόμα και αιμοβόρους επισκόπους και επιβαλλόμενους πατριάρχες…

Η εκκλησία έμοιαζε με κενοτάφιο όπου η ταλαίπωρη ανθρώπινη ψυχή ένοιωθε μόνη και αβοήθητη, αγωνιζόμενη μόνη της, δίχως κάποια κλίμακα και υποστήριξη, να ανυψωθεί από τη σκόνη της γης στα ατελεύτητα ύψη του Θεϊκού θρόνου των ουρανών, στη κορφή του βασιλείου της αιωνιότητος.

Ενάντια σε μία τέτοια ασύνετη ερήμωση και πτώχευση των χριστιανικών ναών εξανέστησαν όλοι οι μεγάλοι και εμπνευσμένοι πνευματικοί μέσα στην αχανή βυζαντινή αυτοκρατορία και κατόπιν και σε άλλα ορθόδοξα βασίλεια.

Στο πλευρό τους στεκόταν και ολόκληρος ο ορθόδοξος λαός ο οποίος ένοιωθε, με τη καρδιά του, μολονότι δεν ήξερε να εκφράσει το συναίσθημα με λόγια, πως οι εικόνες αποτελούν ένα εξαιρετικό βοηθητικό μέσον για τις ψυχές των προσευχομένων. Σαν άλλο σκαλοπάτι το οποίο υψώνει την ψυχή στους ουρανούς και από το οποίο κατέρχεται η αρωγή, η παρηγορία και η ευλογία του Θεού στις ψυχές.

Είμαι βέβαιος, αδελφοί μου, ότι και οι δικές σας καρδιές νοιώθουν το ίδιο. Όταν προσκυνείτε τις εικόνες των Αγίων, δεν υποκλίνεστε στο ξύλο και το χρώμα του ξύλου αλλά σε ζώντες Αγίους οι οποίοι λάμπουν ως ο ήλιος στη βασιλεία του Θεού (Μτ. 13, 43).

Όταν ασπάζεστε τις εικόνες των μαρτύρων του Χριστού, ασπάζεστε τις πληγές και τα παθήματά τους για χάρη του Βασιλέως Χριστού.

Όταν αγγίζετε με το χέρι σας τις εικόνες των οσίων ασκητών και εγκρατευτών, δεν αγγίζεται το σανίδι αλλά τους κόπους και τις αρετές τους.

Όταν κλαίετε ενώπιον της εικόνας της Αγίας Θεοτόκου, δεν θρηνείται μπροστά σε ένα νεκρό κομμάτι ξύλου ή πανιού αλλά κλαίετε ενώπιον της ζωντανής και σπλαχνικής Μητέρας του Θεού η οποία βλέπει από τη Βασιλεία του Υιού της τα δάκρυά σας και σπεύδει σε βοήθεια.

Όταν συστέλλεσθε μπροστά στα πρόσωπα των αγίων αγγέλων και αρχαγγέλων, δεν το κάνετε μπροστά σε νεκρά αντικείμενα αλλά μπροστά στα πνεύματα του αγαθού και του φωτός, στους ασωμάτους και ισχυρούς στρατιώτες και υπηρέτες του Ζώντος Θεού.

Όταν ασπάζεστε το Σταυρό του Χριστού, δεν το κάνετε σαν να είναι ένα αντικείμενο αλλά ασπάζεστε την αγάπη του Κυρίου, η οποία φανερώθηκε στα παθήματά Του για σας επί του Σταυρού. Ασπάζεστε την ώρα εκείνη, το ισχυρότερο σύμβολο νίκης από το οποίο οι δαίμονες τρέμουν και φεύγουν, αυτό που δίνει θάρρος στη πληγωμένη καρδιά και παρηγορία στη ταλαίπωρη ψυχή.

Το σώμα σας υποκλίνεται στις εικόνες ενώ η ψυχή σε αυτούς που εικονίζονται σε αυτές. Το στόμα σας τις ασπάζεται μα η ψυχή ασπάζεται τις ψυχές των δοξασμένων αγίων στη Βασιλεία των Ουρανών. Τα μάτια σας βλέπουν το ξύλο και το χρώμα αλλά τα πνευματικά σας μάτια ατενίζουν ζωντανά πρόσωπα στο βασίλειο των πνευμάτων.

Για τους εικονομάχους, οι εικόνες αποτελούσαν πραγματικά είδωλα, αφού έβλεπαν επάνω τους μονάχα το ξύλο και το χρώμα αδυνατώντας να ανυψωθούν σε πνευματική ενατένιση των ζωντανών υπάρξεων, των αθανάτων πνευμάτων που εικονίζουν οι εικόνες. Όποιος μονάχα με τους σωματικούς οφθαλμούς κοιτά, αυτός και βλέπει σωματικά.

Γι’ αυτό, για ένα τέτοιον άνθρωπο, διαφεύγει η πνευματική σημασία της εικόνος, του μοιάζει ανόητο και ακατανόητο επειδή μόνο πνευματικά μπορεί να ιδωθεί κατά τους λόγους του Αποστόλου Παύλου (Α’ Κορ. Κεφ. 2).

Μα αντί να ντρέπονται για την αδυναμία κατανόησης οι εικονομάχοι εξανέστησαν υπεροπτικά για να επιβάλλουν την έλλειψη κατανόησής τους σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μέσα από τις εικόνες επιβεβαιώνουμε την πραγματικότητα των Αγίων τα ζωντανά πρόσωπα. Ό,τι δεν είναι αληθινό, δεν μπορεί ούτε να εικονίζεται ούτε και να φωτογραφίζεται…

Οι δικοί μας Άγιοι όμως είναι πραγματικές ανθρώπινες υπάρξεις που έζησαν με τη παρότρυνση και ενθάρρυνση να βαδίσουμε και εμείς τον δικό τους δρόμο, να έχουμε τη σταθερότητα της πίστης τους, να καλλιεργούμε εντός μας τις αρετές τους, να ξεδιψούμε με την αφοβία τους μπροστά στα παθήματα και τις θλίψεις και να θυσιαζόμαστε από αγάπη προς τον Κύριο.

Η Βασιλεία των Ουρανών δεν θα γεμίσει με φαντασίες και οράματα αλλά με ζωντανούς ανθρώπους οι οποίοι κατέστησαν αντάξιοί της. Είμαστε και εμείς όλοι καλεσμένοι στη Βασιλεία των Ουρανών και όλοι μας ποθούμε να κερδίσουμε αυτή τη βασιλεία της ζωής και του φωτός, όσο τίποτε άλλο στο κόσμο.

Με τέτοια επιθυμία υψίστη ατενίζουμε τις εικόνες των Αγίων και διδασκόμαστε την οδό που οδηγεί στη Βασιλεία εκείνη. Στα πρόσωπα όλων των Αγίων διαβάζουμε την ταπείνωση, την αξιοπρέπεια, το βάθος της σκέψεως, την σοβαρότητα, την ειρήνη, την γλυκύτητα, την αγνότητα, την σωφροσύνη και τη καθαρότητα της ψυχής.

Ατενίζοντάς τους, διδασκόμαστε για το πως πρέπει να είμαστε και οι ίδιοι. Είναι οι πνευματικοί μας γεννήτορες, αδελφοί και αδελφές μας. Όταν λοιπόν, θεωρούμε ωφέλιμο να στολίζουμε τα σπίτια μας από αγάπη και σεβασμό, με φωτογραφίες των σαρκικών μας γονέων και αδελφών γιατί δεν θα ήταν ωφέλιμο το να κοσμούμε τον οίκο του Θεού με τις εικόνες των τέκνων Του, των εκλεκτών Του παιδιών, των συγγενών του Θεού κατά το κάλλος της ψυχής τους αλλά και δικών μας συγγενών κατά τα σωματικά παθήματα, κατά την πίστη και την ελπίδα;…

Όσοι εναντιώθηκαν στις εικόνες, στην ουσία εναντιώθηκαν στο θέλημα του Θεού. Στο τέλος έπεσαν και χάθηκαν στη θύελλα της εικονομαχίας που οι ίδιοι είχαν προκαλέσει. Η Εκκλησία του Θεού όμως εμπλουτίστηκε με μίαν ακόμα νίκη την οποία εμείς σήμερα τιμούμε και για την οποία ευχαριστούμε ειλικρινά το Θεό….

Δεν υπάρχει αδελφοί μου μεγαλύτερος μάρτυρας στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους από την Εκκλησία του Χριστού. Μα ούτε και μεγαλύτερος και ενδοξότερος νικητής. Νίκησε όλους τους αιρετικούς, ξερίζωσε όλες τις αιρέσεις, διατήρησε την καθαρότητα της διδαχής του Χριστού, διεφύλαξε την ιερότητα της αποκάλυψης και της παράδοσης. Έτσι, σαν αγνή και αγία νύμφη του Χριστού, έφτασε μέχρι εμάς βαδίζοντας τον ακανθώδη αλλά ορθό και νικηφόρο δρόμο της…

Ω αδελφοί μου αγαπητοί, η πίστη μας είναι η νίκη η νικήσασα τον κόσμο. Η πίστη μας είναι η νίκη η νικήσασα τον Σατανά. Η πίστη μας είναι η νίκη η νικήσασα την αμαρτία. Η πίστη μας είναι η νίκη η νικήσασα τον θάνατο.

Η πίστη μας είναι η νίκη του Χριστού με την οποία η Εκκλησία του Θεού ενίκησε ως τώρα όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς….

Τίποτε απ’ όσα βρίσκονται κάτω από τον ουρανό, τίποτα στο φλοιό και κάτω από το φλοιό της γης, τίποτε μην σας φοβίσει. Ακόμα και τούτο που συμβαίνει τώρα στην ορθόδοξη Ρωσία μην σας φοβίσει και σας κλονίσει, αυτή η βίαιη φίμωση και ο στραγγαλισμός της πίστεως και των ιερών του Χριστού!

Μάθετε πως αυτό δεν είναι το τέλος μα η εισαγωγή, η είσοδος στη μεγαλειώδη νίκη της πίστεώς μας. Μάθετε πως η στρατηγική και η τακτική του Θεού είναι διάφορη από την ανθρώπινη.

Αυτό που οι άνθρωποι βλέπουν σαν συντριβή, ο Θεός το λαμβάνει ως νίκη και κείνο που στα μάτια των ανθρώπων είναι νίκη για το Θεό είναι το σούρουπο της καταστροφής. Επειδή, για τη στρατηγική και τη τακτική του Θεού έχει γραφεί ότι το «μωρόν του Θεού σοφώτερον των ανθρώπων εστί και το ασθενές του Θεού ισχυρότερον των ανθρώπων εστί» (Α’ Κορ. 1, 25).

Έτσι, αν κάποιος πει ότι η Ορθοδοξία είναι μωρία, μην θυμώσετε αλλά απαντήσατε. είναι μωρία αλλά μωρία Θεού η οποία είναι σωφότερη από τους ανθρώπους, απ’ όλους τους καιρούς και απ’ όλες τις μη χριστιανικές γενεές.

Και αν κάποιος πει ότι η Ορθοδοξία είναι αδυναμία, μην θυμώσετε αλλά απαντήσατε. είναι αδυναμία αλλά αδυναμία Θεού η οποία είναι ισχυρότερη από τους ανθρώπους, τους δαίμονες και τον θάνατο. Χιλιάδες φορές στους αιώνες που πέρασαν, νόμισαν οι άνθρωποι ότι το σκάφος της Ορθοδοξίας θα βουλιάξει. Μα ούτε βούλιαξε ούτε και θα βουλιάξει. Είναι τέτοιο το σκαρί και τέτοιος ο Τιμονιέρης που είναι αδύνατον να βουλιάξει….

Δοξάσατε αδελφοί τον Θεό ο Οποίος εδόξασε την πίστη μας με νίκες πολλές. Δοξάσατε τους Αγίους του Θεού οι οποίοι εκούσια με το αίμα τους και τα δάκρυα πλήρωσαν αυτές τις νίκες. Ας σας θυμίζει η ημέρα τούτη πως η πίστη μας είναι η πίστη η νικήσασα τον κόσμο.

Ας σας θυμίζει ότι η Ορθοδοξία στη γη κρατιέται από την Ορθοδοξία των ουρανών που σημαίνει πως ένα λαμπρό και ανίκητο στράτευμα από τον αόρατο κόσμο, στράτευμα πολυάριθμο σαν τους αστέρες του ουρανού, στέκει δίπλα και γύρω μας και μας βοηθά. Μπροστά από αυτό το στράτευμα των αμέτρητων νικητών ίσταται ο Νικητής των νικητών, ο Βασιλεύς των βασιλευόντων! Αυτώ η δόξα και η ευχαριστία συν Πατρί και Αγίω Πνεύματι εις τους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

[Αποσπασματα Αγίου Νικολάου Αχρίδος, «Εμπνευσμένες ομιλίες για να γνωρίσουμε το μεγαλείο της Κυριακής της Ορθοδοξίας», Εκδ. «Ορθόδοξος Κυψέλη».]