ΤΡΕΙΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΙ ΚΡΗΤΙΚΟΙ

29 Μαΐου 1453. Η συγκλονιστικότερη ημέρα του νεότερου Ελληνισμού. Η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη των πόλεων έπεσε στα χέρια των εχθρών. Τέτοια η θλίψη του Ελληνισμού, που απ' άκρον εις άκρον της Αυτοκρατορίας όλοι θρήνησαν με τον τρόπο τους την Άλωση της Ρωμανίας (Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Σαν έπεσε τελειωτικά η Πόλη στα χέρια των Τούρκων, ο πόνος κι ο καημός ήταν μεγάλος. Κι έγινε τραγούδι ο πόνος και θρήνος ο καημός. Κι απ' άκρη σ' άκρη της παλιάς αυτοκρατορίας τραγουδήθηκε και θρηνήθηκε. Κι αν η άλωση ήταν γεγονός, η ελπίδα πως κάποια μέρα... πάλε με χρόνια και καιρούς... έμειναν πάντα...

Τ ο τραγούδι - θρύλος με τους τρεις καλογέρους, που εν' όσω είναι εν πλώ, μαθαίνουν τα θλιβερά μαντάτα της Άλωσης, είναι διαδεδομένο σχεδόν σε ολόκληρο τον Ελληνισμό. Στην Κύπρο, είναι ακόμη και σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια και ακούγεται ακόμη σε κάποια γλέντια. Με κοινά λόγια και μελωδία τραγουδιέται και η παραλογή του "άρρωστου ναύτη", τραγούδι πολύ αγαπημένο στον νησιωτικό χώρο.

 Οι στίχοι: Τρεις καλογήροι Κρητικοί και τρεις απ' τ' Άγιον Όρος καράβι-ν-αρματώσανε με το Χριστός Ανέστη και ψάλλουν τον Χερουβικό και τ' Άξιον Εστίν(ως) φωνή τους ήλθε απ' ουρανού και απ' Αρχαγγέλου στόμα: "Πήραν την Πόλη, πήραν την, πήραν τη Σαλονίκη πήραν και την Αγιά Σοφιά, το Μέγα Μοναστήρι μόν' δώστε λόγο στη Φραγκιά..."