Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης (1945-2021).
Απόστολος Ανδρέας
Εκφωνήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2014.
Ο Διάβολος από τι έπεσε; Απ’ την αμαρτία; Μα δεν υπήρχε αμαρτία. Τότε θα ’ταν αίτιος των κακών ο Θεός, που λένε οι Πατέρες. Έπεσε από τις αρετές του. Τα προσόντα του. Τα στολίδια του. Από τα δώρα του. Το πρώτο κτίσμα του Θεού είναι ο Εωσφόρος. Ο Εωσφόρος! Που σημαίνει Αυγερινός. Ολόλαμπρος. Τώρα σημαίνει σκοτεινός. – «Από δήμαρχος, κλητήρας». –
Και αυτοθαυμάστηκε. Σταμάτησε ν’ αγαπά και να υπακούει τον Θεό. Όπως στην αρχαία Αθήνα σταματούσαν οι άνθρωποι ν’ ακολουθούν τους νόμους του κράτους και το πολίτευμα κι έκαμαν στάση. Κι άμα παίρναν όπλα, γινόταν και επανάσταση. Έτσι κι ο Διάβολος σταμάτησε ν’ αγαπά και να υπακούει τον Θεό.
Εισήγαγε κάτι καινό στη Δημιουργία. «Νεανευσάμενος», λέει το Συναξάρι της 8ης του μηνός Νοεμβρίου, που γιορτάζουμε τότε τους Αρχαγγέλους και τη Σύναξή τους. Εισήγαγε κάτι καινούργιο. Και είπε, από κει αρχίζει το κράτος της αμαρτίας.
Γι’ αυτό ο Ιησούς λέει για τον αρχέκακο ότι είναι «ο πατήρ του ψεύδους και η αρχή αυτού». Να το, το κράτος της αμαρτίας. Απ’ τον Διάβολο. «Ο πατήρ του ψεύδους και η αρχή αυτού». Κεφάλαιο 7 και 8 του Ιωάννη. Διαβάστε. Κι έπεσε. Ως αστραπή εκ του ουρανού.
Και ο Θεός σου λέει, «Έφτειαξα τέτοια όντα, με τέτοια δόξα, με τέτοια… Και να πέσουν»;
Στενοχωρήθηκε πολύ ο Θεός. Όπως στενοχωρήθηκε και με τον Αδάμ και την Εύα, που έπεσαν. «Και μετεμελήθη ο Θεός, ότι εποίησε τον άνθρωπον», που λέει στη Γένεση. Είναι ανθρωπομορφισμοί αυτοί, άλλα δείχνουν τον πόνο του Θεού. «Και τώρα τι να κάνω»; Φτειάχνει τον άνθρωπο, δισύνθετο. Λέει ο ιερός Χρυσόστομος για τον άνθρωπο, «Διπλούν τούτο το ζώον. Εκ πνεύματος και χώματος». Και έτσι, όταν φοράμε το χώμα, η αθάνατη ψυχή μας έχει φυλακτήριον.
Λέγανε οι πλατωνικοί «φυλακή του σώματος, της ψυχής το σώμα». Αλλά στην Ορθοδοξία είναι φυλακτήριον, τη φυλάει. Σε τι; Στην ταπείνωση. Δεν παίρνει ο νους σου αέρα, όταν έχεις το χώμα επάνω σου κι είναι γεηρόν. Προϊόν της γης δηλαδή. Τρως χώμα.
Λέει ο άγιος Νεκτάριος, περί νηστείας, «Να προσέχετε» -Κι έχουμε τώρα περίοδο νηστείας- «Να προσέχετε! Να νηστεύετε με μέτρο και διάκριση. Κι είναι μερικοί, που τους βλάπτει η νηστεία». Το λέει και ο όγδοος αποστολικός κανών. Άμα εμποδίζεται κάποιος από σωματική ασθένεια, δεν νηστεύει υλικώς. Πνευματικώς, πάντοτε νηστεύουμε. «Καλύτερα», λέει ο άγιος, «να φας λίγο φαγητό παραπάνω και αρτύσιμο, παρά να μη φας και να πεθάνεις είτε από αρρώστεια, και το χειρότερο -η αρρώστεια είν’ το λιγότερο- να πάθεις οίηση. Περηφάνεια. Και να πεις και αγίασα».
Ξέρεις τι είν’ αυτό; Και να βλέπεις όλους τους άλλους ως σκουπίδια. Το καταλαβαίνετε αυτό; Και να λες: «Εγώ είμ’ εδώ!» ο άγιος Ανανίας, φερ’ ειπείν, μην πω κανέναν άλλον και παρεξηγηθώ. «Προσκυνήστε με! Δοξάστε με!» Ξέρετε τι είν’ αυτό; «Όχι», λέει ο άγιος. «Καλύτερα να ’χεις φάει λίγο παραπάνω και να μπορείς και να σταθείς και να μην πάρουν τα μυαλά σου αέρα, και να τρως χώμα και να λες “Θέε μου, ελέησε με”».
Θα μου πεις: Ποιήσομεν τα κακά, να έλθουν τα καλά; Όχι. Άπαγε της βλασφημίας. Αλλά ο άνθρωπος πρέπει να κρατιέται στην ταπείνωση.
Γι’ αυτό έφτιαξε τον άνθρωπο και χωματένιο και πνευματικό. Με δύο πράγματα. Με δύο υποστάσεις. Και χώμα και πνεύμα. Και κάνει αγώνα. Και κρατιέται στην ταπείνωση ο άνθρωπος.
Πρώτη αρετή είναι η ταπείνωση. Γι’ αυτό κι όταν αρχίζει το Τριώδιο, -θα πάμε μετά την περίοδο των Χριστουγέννων, πρώτα ο Θεός,- μας λέει η Εκκλησία, την πρώτη ακριβώς Κυριακή, του Τελώνου και του Φαρισαίου, μόλις ανοίγουν οι πύλες του Τριωδίου, μας λέει, με την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, τι μας έβλαψε στον Παράδεισο τότε και πέσαμε, η υπερηφάνεια του Φαρισαίου, και τι μας σώζει, η ταπείνωση του Τελώνου.
Δίνει αμέσως τη λύση. Τέρμα. Τα ’πε όλα! Από κει και πέρα, πάνω σ’ αυτά τα δυο εμπλέκονται και εξελίσσονται και προχωρούν όλα.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη, «Αγιολόγιο» τόμος στ’, των εκδόσεων Ακτή, Λευκωσία 2014.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου