Το ξεχασμένο Ποντιακό χωριό Μεχμανά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

Το ξεχασμένο Ποντιακό χωριό Μεχμανά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

του Πέτρου Τριανταφυλλίδη

Το 2009 αποφάσισα να πάω στην Γεωργία, στο Αζερμπαϊτζάν, στην Αρμενία και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Eίχα πληροφορηθεί ότι στο Ναγκόρνο Καραμπάχ υπάρχει το Ποντιακό χωριό Μεχμανά Το όνομα Nagorno-Kara bakh περιέχει τρεις λέξεις από τρείς διαφορετικές γλώσσες (ρώσικα τούρκικα και περσικά) και σημαίνει Μαύρος ορεινός όγκος.

Βρίσκεται μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Η περιοχή αυτή, κατοικείται από Αρμένιους(95%) και έχει καθεστώς Αυτονομίας.

Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης διεκδίκησε την περιοχή το Αζερμπαϊτζάν.

Ο πόλεμος δεν άργησε να έρθει. Οι  Αζέροι επιτεθήκαν και κατέστρεψαν πολλά χωριά, μεταξύ των οποίων και το χωριό Μεχμανά. Για οκτώ μήνες, το Ποντιακό χωριό μαζί με πολλά αρμένικα, ήταν στα χέρια των Αζέρων. Οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής προσφυγοποιήθηκαν στην πλειονότητά τους. Ελάχιστοι ηλικιωμένοι γύρισαν μετά τον πόλεμο στο κατεστραμμένο χωριό και άρχισαν να φτιάχνουν τα σπίτια τους.

Με τα παλιά τρένα της πρώην Σοβιετικής ένωσης ταξίδεψα σε αυτές τις χώρες. Φτάνοντας στο Ερεβάν της Αρμενίας πήρα τις σχετικές άδειες, και οδικός έφτασα στο Μεχμανά.

Μπαίνοντας στο χωριό συναντώ έναν γέροντα ο οποίος διόρθωνε την στέγη του σπιτιού του Μόλις τον χαιρέτησα ρωμαίικα σάστισε και άρχισε να κατεβαίνει την σκάλα βιαστικά καλωσορίζοντας με. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Αμέσως έφερε δυο καρέκλες και έφτιαξε καφέ. Εμείς ήρθαμε γύρω στο 1850 από την Αργυρούπολη του Πόντου για να δουλέψουμε στα μεταλλεία της περιοχής. Καλόν τόπον είναι εδώ, εδώ ριζώσαμε. Είναι απίστευτο να συναντάς στην άκρη του κόσμου ανθρώπους της ράτσας σου και να ακούς να μιλούν μετά από τόσα χρόνια τόσο καθαρά τα ποντιακά. Δεν αφήνω τα μελίσσια μου, τις μηλιές μου, τις καρυδιές μου μόνα τους. Δεν αφήνω τους τάφους των προγόνων μου μου έλεγε ο ογδονταπεντάχρονος Νίκος Ιβανίδης.

Έλα να βγάλουμε ένα ωραίον κάδρον να με θυμάσαι είπε και χαμογελώντας πήρε πόζα. Έπειτα ήρθαν και οι λιγοστοί γείτονες και έστησαν ένα ωραίο τραπέζι με καλούδια από τον  κήπο τους

Ο κος Νίκος έφερε το κρασί του όλο καμάρι. Μπορώ να φύγω και να τα αφήσω όλα αυτά; Εδώ θα πεθάνω. Έλεγε χαμογελαστός πίνοντας το κρασί με το νεροπότηρο.

Έφυγα το απόγευμα γεμάτος όμορφα συναισθήματα συγκινημένος.

Από όλο το ταξίδι, η ημέρα στο χωριό Μεχμανά με σημάδεψε. Ένιωσα σαν να γύρισα στον προηγούμενο αιώνα και συνάντησα τους προγόνους μου στα μέρη της ανατολής. Στην Πατρίδα... Τους σκέπτομαι συχνά. Να΄ναι καλά.

 πηγή