Αγία Θεοφανώ η Θαυματουργή σύζυγος του βασιλιά Λέοντα του σοφού

 

Ο Πρόλογος της Αχρίδος (Δεκέμβριος) αγίου Νικολάου (Βελιμίροβιτς)

 (16 Δεκεμβρίου)

 

Θεοφάνω του Βυζαντίου (+ 893-894) ήταν η πρώτη σύζυγος του αυτοκράτορα Λέοντα του Σοφού. Η Θεοφάνω γεννήθηκε από επιφανείς γονείς, τον Κωνσταντίνο και την Άννα, οι οποίοι ήταν άρχοντες της Βασιλεύουσας με ρίζες βασιλικές. Οι γονείς της ήταν άτεκνοι για πολύ καιρό και προσεύχονταν στον Υπεραγια Θεοτόκο να τους δώσει έναν απόγονο. Και ο Θεός τους έδωσε αυτή την κόρη, την Θεοφάνω. Ποτισμένη με το χριστιανικό πνεύμα από την παιδική της ηλικία, η Θεοφάνω υπερέβαινε τις συνομήλικες της σε όλες τις χριστιανικές αρετές. Όταν μεγάλωσε, παντρεύτηκε με τον Λέοντα Στ’ τον Σοφό, γιο του αυτοκράτορα Βασίλειου Α’ του Μακεδόνος. Υπέφερε μεγάλες δυσκολίες διπλα στον σύζυγό της.

Όταν ο σύζυγός της συκοφαντήθηκε – ότι ταχα έφερε ένα μαχαίρι στη μπότα του και σχεδίαζε να σκοτώσει τον πατέρα του με την κατάλληλη ευκαιρία – ο αφελής πατέρας του, Βασίλειος, έκλεισε τον γιο και την νύφη του στη φυλακή. Έτσι, οι δύο αθώες ψυχές έμειναν στη φυλακή επι τρία χρόνια. Κάποτε, στην γιορτή του Προφήτη Ηλία, ο αυτοκράτορας κάλεσε όλους τους ευγενείς του σε επίσημο συμπόσιο. Ενώ δειπνούσαν ξαφνικά ο παπαγάλος του αυτοκράτορα άρχισε να μιλάει επαναλαμβάνοντας συνεχώς “Αλίμονο, αλίμονο, Κύριέ μου Λέων!” Και επαναλάμβανε αυτές τις λέξεις πολλές φορές. Αυτό έφερε μεγάλη αναστάτωση σε όλους τους συνδαιτυμόνες αξιωματούχους. Και όλοι ικέτευαν τον αυτοκράτορα να απελευθερώσει τον γιο και την νύφη του. Ο θλιμμένος αυτοκράτορας το έκανε. Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Λέων έγινε αυτοκράτορας και ονομαστηκε «ο Σοφός».

Η Θεοφανώ δεν έδινε καμμία αξία στις βασιλικές τιμές, παρά, ήταν ολοκληρωτικά αφιερωμένη στον Θεό. Φρόντιζε μόνο για τη σωτηρία της ψυχής της, με νηστείες και προσευχές, προσφέροντας πολλές ελεημοσύνες και αναλαμβάνοντας την ανοικοδόμηση πολλών μονών και εκκλησιών. Από τα χείλη της δεν έβγαινε ούτε ένας ψευδής λόγος, ούτε αργός και πολλώ μάλλον κατάκριση. Πριν από το θάνατό της, κάλεσε όλους τις πιο κοντινες φίλες της, τις αποχαιρέτησε και κατόπιν παρέδωσε την ψυχή της στον Θεό της το 892. Ο Αυτοκράτωρ Λέων θέλησε να χτίσει εκκλησία πάνω από τον τάφο της στο όνομά της, αλλά επειδή ο πατριάρχης αντιτάχθηκε σε αυτό, έχτισε μια εκκλησία σε Αγίους Πάντες, λέγοντας ότι αν η Θεοφάνω γινόταν άγια, θα συνδοξαζοταν μαζί με τους άλλους αγίους. Η εορτή των Αγίων Πάντων θεσπίστηκε τότε να εορτάζεται την Κυριακή μετά τη εορτή της Αγίας Τριάδος.