Ἔγειρε, ὁ καθεύδων, καὶ ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν, καὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός!

  Δεσποτικό κάλεσμα αφύπνισης

Αφιερωμένο σε ‘σένα αδελφέ, που φοράς τη μάσκα και βαδίζεις προς συνάντηση του Δεσπότου Χριστού στον ιερό Του Οίκο. Κόπιασε λίγο και δες παρακάτω πώς μας μιλάει ο Νυμφίος, ο Λυτρωτής του κόσμου. Σήμερα, τώρα μιλάει τα λόγια αυτά. Θαύμασε τη μεγαλοπρέπεια της δόξης Του. Στοχάσου Ποιος είναι Αυτός που θα σε φιλοξενήσει και δάκρυσε όταν θα ακούς από το Στόμα Του το πόσο σε αγαπά.

 Ο Κύριος κατεβαίνει κάθε Κυριακή στο δικό μας, τον προσωπικό μας Άδη, του φόβου, της ανασφάλειας, της ολιγοπιστίας, των αμαρτιών όλων και αναζητά αυτούς που πιστεύουν σε Αυτόν και Τον προσμένουν μέσα στον ιερό Ναό για να τους χαρίσει την Ανάσταση.

Μόλις τελειώσεις την ανάγνωση, πάρε την απόφασή σου και είσελθε καθώς η συνείδησή σου λέγει…

Από την ομιλία του Αγίου Επιφανίου Επισκόπου Κωνσταντείας Κύπρου εἰς τὴν θεόσωμον ταφὴν τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ  (PG.43,440-464), σε νεοελληνική απόδοση[1].

«Κατεβαίνει ο Θεός από τον ουρανό στη γη κι' από τη γη στα καταχθόνια. Ανοίγονται οι πύλες του Άδη. Γεμίστε με αγαλλίαση εσείς που κοιμάσθε απ’ την αρχή των αιώνων, υποδεχτείτε το μέγα φως όσοι κάθεστε στο σκοτάδι και τη σκιά του θανάτου. Έρχεται ο Δεσπότης ανάμεσα στους δούλους. Έρχεται ο Θεός ανάμεσα στους νεκρούς. Έρχεται η Ζωή ανάμεσα στους νεκρούς. Έρχεται ο αθώος ανάμεσα στους ενόχους. Έρχεται το Φως που δεν σβήνει ανάμεσα σ' αυτούς που βρίσκονται στο σκοτάδι. Έρχεται ο ελευθερωτής ανάμεσα στους αιχμαλώτους. Έρχεται Αυτός που βρίσκεται πιο πάνω από τους ουρανούς, μεταξύ αυτών που βρίσκονται κάτω απ’ τη γη. Ήλθε ο Χριστός στη γη και πιστέψαμε. Κατέβηκε ο Χριστός στους νεκρούς, ας κατέβουμε μαζί Του κι' ας δούμε τα μυστήρια που έγιναν εκεί. Ας γνωρίσουμε Αυτόν που κρύφτηκε — στον Άδη— τα κρυμμένα κάτω απ’ τη γη θαυμάσια έργα Του. Ας μάθουμε πως έλαμψε το κήρυγμα και στους κατοίκους του Άδη.

      Τι συνέβη λοιπόν; Κατεβαίνοντας ο Θεός στον Άδη σώζει όλους χωρίς εξαίρεση; Όχι βέβαια, αλλά κι' εκεί σώζει όσους πίστεψαν…

Μακαρίζω τα χέρια σου, Ιωσήφ, που υπηρέτησαν και ψηλάφισαν τα θεόσωμα χέρια και πόδια του Ιησού, που έσταζαν ακόμη αίμα. Μακαρίζω τα χέρια σου, που άγγιξαν την αιμορροούσα πλευρά του Θεού πριν από τον πιστό - άπιστο Θωμά που είχε αξιέπαινη περιέργεια. Μακαρίζω το στόμα σου που γέμισε αχόρταγα και ασπάσθηκε το στόμα του Ιησού κι' από εκεί γέμισε με Άγιο Πνεύμα. Μακαρίζω τα μάτια σου που ενώθηκαν με τα μάτια του Ιησού, και από εκεί πήραν το αληθινό φως. Μακαρίζω το πρόσωπο σου που πλησίασε το πρόσωπο του Θεού…

…Πώς υπολογίζεται με τους νεκρούς, Αυτός που είναι ελεύθερος μεταξύ των νεκρών; Πώς το φως που ποτέ δεν σβήνει, έρχεται στα σκοτεινά και στη σκιά του θανάτου; Πού πηγαίνει; Που πορεύεται Αυτός που ο θάνατος δεν μπορεί να Τον κρατήσει; Ποιος είναι ο λόγος και ο τρόπος κι' ο σκοπός που κατεβαίνει στον Άδη; Μήπως κατεβαίνει για να ανεβάσει τον κατάδικο Αδάμ, τον σύνδουλό μας; Πραγματικά, πηγαίνει για να αναζητήσει τον πρωτόπλαστο σαν το χαμένο πρόβατο. Οπωσδήποτε θέλει να επισκεφθεί αυτούς που βρίσκονται μέσα στο σκοτάδι και τη σκιά του θανάτου. Οπωσδήποτε πορεύεται για να ελευθερώσει τον αιχμάλωτο Αδάμ και τη συναιχμάλωτη Εύα ο Θεός και υιος τους…

       Όμως, ας κατεβούμε μαζί με τον Χριστό, ας χορέψουμε μαζί, ας σπεύσουμε, ας σκιρτήσουμε μαζί, ας ανυμνήσουμε, ας βιαστούμε βλέποντας τη συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την απελευθέρωση των καταδίκων εκ μέρους του αγαθού Δεσπότου. Γιατί πορεύεται Αυτός που από τη φύση Του είναι φιλάνθρωπος για να βγάλει —από τον Άδη— αυτούς που είναι δέσμιοι από την αρχή των αιώνων, με πολλή δύναμη και εξουσία, αυτούς που βρίσκονται στους τάφους νεκροί και τους κατάπιε τυραννικά ο πικρός και αχόρταγος θάνατος και τους τυράννησε, αφού τους άρπαξε από τον Θεό και τους μάζεψε όλους μαζί. Αυτούς πορεύθηκε ο Χριστός να ελευθερώσει και να τους βάλει μαζί με τους ζωντανούς, που κατοικούν στη γη…

ΚΕ. Και όπως γίνεται όταν εμφανιστεί μια φοβερή κι' ανίκητη, παντοδύναμη βασιλική νικηφόρα παράταξη του στρατού, και κυριεύει μια φρίκη και ταραχή και οδυνηρός φόβος τους εχθρούς του ακαταγώνιστου Στρατηγού, έτσι συνέβη ξαφνικά και σ' εκείνους που ήταν στον Άδη κάτω απ’ τη γη με την παράδοξη εκεί εμφάνιση του Χριστού. Από επάνω ερχόταν μια δυνατή λάμψη που τύφλωνε και σκότιζε τα πρόσωπα των εχθρικών δυνάμεων του Άδη, κι' ακούγονταν βροντερές φωνές και φωνές στρατών που διέταζαν και έλεγαν: Ανοίξτε, άρχοντες, τις πύλες σας. Όχι μη τις ανοίγετε, αλλά βγάλτε τις απ’ τα θεμέλια τους, ξεριζώστε τις και πετάξτε τις μακριά, ώστε να μη ξανακλείσουν. Βγάλτε, άρχοντες, τις πύλες σας, όχι γιατί δεν μπορεί να το κάνει ο Κύριος, που όταν θέλει διατάζει και μπαίνει απ’ τις κλεισμένες πόρτες, αλλά διατάζει εσάς τους δραπέτες δούλους να σηκώσετε τις αιώνιες πύλες και να τις μεταφέρετε και να τις κατακομματιάσετε. Γι' αυτό και δεν διατάζει τους όχλους σας, αλλά εσάς που λέτε ότι είσαστε άρχοντες τους: Σηκώστε, οι άρχοντες, τις πύλες σας.
       ΚΣΤ. Είσασταν άρχοντες αυτών και όχι άλλων. Μέχρι τώρα όμως. Και εάν και μέχρι τώρα κακώς είσασταν άρχοντες των κεκοιμημένων από την αρχή των αιώνων, όμως δεν θα είσαστε πλέον άρχοντες ούτε αυτών, ούτε άλλων, ούτε και του ίδιου του εαυτού σας. Γιατί παρουσιάστηκε ο Χριστός, η ουράνια θύρα. Ανοίξτε δρόμο σ' Αυτόν που πάτησε το πόδι Του στη φυλακή του Άδη. Το όνομά Του είναι Κύριος, και ως Κύριος μπορεί να περάσει τις πύλες του θανάτου. Εσείς φτιάξατε την είσοδο του θανάτου, Αυτός όμως ήλθε για να την διαπεράσει. Γι' αυτό μη αργοπορείτε. Ανοίξτε τις πύλες και κάνετε γρήγορα. Ανοίξτε και μη αναβάλλετε. Και εάν νομίζετε Πώς θα σας περιμένουμε, σας λέμε Πώς θα διατάξουμε και θα ανοίξουν αυτόματα χωρίς να χρησιμοποιήσουμε το χέρι μας: Και γκρεμισθείτε αιώνιες πύλες.

      ΚΖ. Και μόλις οι Αγγελικές δυνάμεις είπαν με δυνατή φωνή αυτά τα λόγια, αμέσως άνοιξαν οι πύλες, αμέσως έσπασαν οι αλυσίδες και οι μοχλοί. Έπεσαν οι κλειδαριές αμέσως και σείσθηκαν τα θεμέλια της φυλακής, και οι εχθρικές δυνάμεις τράπηκαν σε φυγή και έσπρωχνε ο ένας τον άλλον, και μπερδεύονταν τα πόδια του ενός στα πόδια του άλλου και φώναζε ο καθένας στον άλλον να φύγει. Έφριξαν, κλονίσθηκαν, θαύμασαν, ταράχθηκαν, άλλαξε το χρώμα τους, φοβήθηκαν, σταμάτησαν και γέμισαν με έκσταση, απόρησαν μαζί και τρόμαξαν. Και ο ένας στεκόταν μ' ανοιχτό το στόμα, κι' ο άλλος έκρυψε το πρόσωπο του στα γόνατα του. Και ο άλλος έπεσε κάτω απολιθωμένος και άλλος σαν νεκρός και σαν κολώνα, κι' άλλος κυριεύθηκε με δέος και άλλος έπεσε κάτω με πρόσωπο τρομαγμένο στη θέα των ουρανίων Αγγέλων, και άλλος έτρεξε να κρυφτεί σε βαθύτερο μέρος.

       ΚΗ. Τότε εκεί ο Χριστός έκοψε τα κεφάλια των σαστισμένων τυράννων. Εκεί θορυβήθηκαν γι' Αυτόν, εκεί χαλάρωσαν τα χαλινάρια τους και έλεγαν: Ποιος είναι Αυτός ο δοξασμένος Βασιλιάς; Ποιος είναι Αυτός ο μέγας, Αυτός που ήλθε με τόσο μεγάλη συνοδεία, κάνοντας τόσο μεγάλα θαύματα; Ποιος είναι Αυτός ο ένδοξος Βασιλιάς που κάνει τώρα στον Άδη αυτά που δεν έγιναν ποτέ; Ποιος είναι Αυτός που βγάζει από εδώ τους κεκοιμημένους από την αρχή των αιώνων; Ποιος είναι Αυτός που διέλυσε και κατέστρεψε το ανίκητο θάρρος και τη δύναμη μας, Αυτός που έβγαλε από τη φυλακή του Άδη αυτούς που ήταν φυλακισμένοι από την αρχή των αιώνων;

       ΚΘ. Προς αυτούς οι Αγγελικές δυνάμεις του Κυρίου απαντούσαν και έλεγαν: Θέλετε να μάθετε, παράνομοι τύραννοι, ποιος είναι Αυτός ο δοξασμένος Βασιλιάς; Είναι ο δυνατός και παντοδύναμος Κύριος. Ο δυνατός και ισχυρός και ανίκητος στους πολέμους Κύριος. Αυτός είναι Εκείνος, ελεεινοί και παράνομοι τύραννοι που σας εξόρισε και σας έριξε κάτω από τις ουράνιες αψίδες. Αυτός είναι Εκείνος που στα νερά του Ιορδάνη έσπασε τα κεφάλια των δρακόντων σας. Αυτός είναι Εκείνος που επάνω στον Σταυρό σας έκανε θέατρο, σας διαπόμπευσε και σας αφαίρεσε τη δύναμη. Αυτός είναι Εκείνος που σας έδεσε και σας έριξε στο πυκνό σκοτάδι και την άβυσσο. Αυτός είναι Εκείνος που θα σας ρίξει στην αιώνια φωτιά και τη γέενα και θα σας εξοντώσει. Λοιπόν, μη αργοπορείτε και μη περιμένετε, αλλά τρέξτε γρήγορα και βγάλετε τους φυλακισμένους, τους οποίους μέχρι τώρα κακώς έχετε καταπιεί. Από τώρα και μπρος καταργείται το κράτος σας. Παύει η τυραννική σας εξουσία. Η αλαζονεία σας καταργείται οικτρά. Η καύχηση σας έφτασε στο τέλος της, και η δύναμη σας καταπατήθηκε και χάθηκε.

       Λ. Αυτά έλεγαν οι νικήτριες Αγγελικές δυνάμεις του Κυρίου στις εχθρικές δυνάμεις και συγχρόνως ενεργούσαν με βιασύνη. Και άλλοι γκρέμιζαν τη φυλακή απ’ τα θεμέλια της. Άλλοι καταδίωκαν τις εχθρικές εξουσίες που έφευγαν από τα εξωτερικά μέρη προς τα βαθύτερα του Άδη για να σωθούν. Και άλλοι ερευνούσαν τα υπόγεια και τα φρούρια και τα σπήλαια, και έτρεχαν. Και άλλοι έφερναν δεσμώτες από διάφορες κατευθύνσεις στον Κύριο, και άλλοι έδεναν με άλυτα δεσμά τον τύραννο, και άλλοι ελευθέρωναν τους φυλακισμένους από την αρχή των αιώνων. Και άλλοι μεν έδιναν διαταγές, και άλλοι υπηρετούσαν στα γρήγορα. Και άλλοι έτρεχαν πριν από τον Κύριο που προχωρούσε βαθύτερα, και άλλοι Τον ακολουθούσαν ως νικηφόρο βασιλιά και Θεό.

       ΛΑ. Καθώς, λοιπόν, αυτά έτσι γίνονταν στον Άδη και λέγονταν και όλα θορυβούνταν και σείονταν, και ο Κύριος κόντευε να φτάσει στα πιο κατώτερα μέρη, ο Αδάμ, αυτός που δημιουργήθηκε πριν από όλους, ο πρωτόπλαστος και πρωτόθνητος, που βρισκόταν πιο βαθειά από όλους, δεμένος πολύ γερά, άκουσε τα βήματα του Κυρίου, που ερχόταν προς τους φυλακισμένους και αναγνώρισε τη φωνή Του καθώς περπατούσε μέσα στο δεσμωτήριο. Στράφηκε τότε προς όλους όσοι ήταν μαζί του για αιώνες δέσμιοι και τους είπε: Ακούω τον ήχο των βημάτων Κάποιου που έρχεται προς εμάς. Και εάν πραγματικά μας αξίωσε Εκείνος να έλθει εδώ, τότε εμείς θα ελευθερωθούμε απ’ τα δεσμά μας. Εάν Τον δούμε πραγματικά ανάμεσα μας, τότε εμείς θα σωθούμε από τον Άδη.

       ΛΒ. Και καθώς ο Αδάμ αυτά και άλλα σαν αυτά έλεγε προς όλους τους συγκαταδίκους του, μπαίνει ο Κύριος κρατώντας το νικηφόρο όπλο του Σταυρού. Μόλις Τον είδε ο πρωτόπλαστος Αδάμ, χτύπησε το στήθος του γεμάτος έκπληξη και φώναξε με δυνατή φωνή προς όλους λέγοντας: Ο Κύριος μου ας είναι μαζί με όλους. Και αποκρίθηκε ο Χριστός και είπε στον Αδάμ: Ας είναι μαζί και με το δικό σου πνεύμα. Και τον πιάνει από το χέρι και τον σηκώνει και του λέει: Σήκω εσύ που κοιμάσαι και αναστήσου από τους νεκρούς, και θα σε φωτίσει ο Χριστός. Εγώ ο Θεός σου, που για χάρη σου έγινα γιος σου, που για χάρη σου κι' αυτούς που κατάγονται από εσένα λέω τώρα δίνοντας τους με την εξουσία μου την ελευθερία απ’ τα δεσμά τους: Βγείτε έξω. Και σ' όσους βρίσκονται στο σκοτάδι λέω: Λάβετε φως. Και στους κεκοιμημένους λέω: Αναστηθείτε. Και εσένα, Αδάμ, προστάζω: Σήκω εσύ που κοιμάσαι, γιατί δεν σε δημιούργησα γι' αυτό, για να μένεις δηλαδή φυλακισμένος στον Άδη. Αναστήσου από τους νεκρούς. Εγώ είμαι η ζωή των νεκρών. Αναστήσου δικό μου πλάσμα, αναστήσου εσύ η δική μου μορφή που σε δημιούργησα σύμφωνα με τη δική μου εικόνα. Σήκω να φύγουμε από εδώ. Γιατί εσύ είσαι μέσα σε μένα και εγώ μέσα σ' εσένα. Εγώ ως άνθρωπος κι' εσύ έχουμε την αυτή φύση. Για χάρη σου εγώ ο Θεός σου έγινα γιος σου. Για χάρη σου εγώ ο Δεσπότης έλαβα τη δική σου μορφή του δούλου. Για χάρη σου εγώ που βρίσκομαι υψηλότερα από τους ουρανούς, ήλθα επάνω στη γη και κατέβηκα πιο κάτω από τη γη. Για σένα τον άνθρωπο έγινα σαν αβοήθητος άνθρωπος αφημένος ανάμεσα στους νεκρούς. Για σένα που βγήκες μέσα απ’ τον κήπο — της Εδέμ—, παραδόθηκα στους Ιουδαίους μέσα στον κήπο —της Γεθσημανής— και μέσα στον κήπο σταυρώθηκα.

       ΛΓ. Δες στο πρόσωπο μου τα φτυσίματα, που δέχτηκα για χάρη σου για να σε αποκαταστήσω όπως ήσουν όταν σου είχα δώσει το εμφύσημα μου. Δες τα ραπίσματα που δέχτηκα στα σαγόνια μου, που τα καταδέχτηκα για να επαναφέρω την αλλοιωμένη μορφή σου στο κατ' εικόνα μου. Δες στη ράχη μου το μαστίγωμα που το καταδέχτηκα για να διαλύσω το φορτίο των αμαρτιών σου που είχες επάνω στην πλάτη σου. Δες τα καρφωμένα μου χέρια που καλώς τα άπλωσα επάνω στο ξύλο του Σταυρού για σένα που κακώς άπλωσες τα χέρια σου στο απαγορευμένο ξύλο - δέντρο. Δες τα πόδια μου που τρυπήθηκαν και καρφώθηκαν στο ξύλο του Σταυρού γιατί τα δικά σου πόδια κακώς έτρεξαν προς το δέντρο της παρακοής την έκτη ημέρα κατά την οποία βγήκε εναντίον σου η καταδικαστική απόφαση, και πάλι κατά την έκτη ημέρα εργάζομαι για την ανάπλαση σου και για το άνοιγμα του παραδείσου.

       ΛΔ. Γεύθηκα για χάρη σου τη χολή για να σου θεραπεύσω την πικρή ηδονή που γεύθηκες από τον γλυκό εκείνο καρπό. Γεύθηκα το ξύδι, για να κατάργηση από εσένα το δριμύ κι' αφύσικο ποτήριο του θανάτου. Δέχτηκα τον σπόγγο για να σβήσω το χειρόγραφο που έγραφε τις αμαρτίες σου. Δέχτηκα το καλάμι, για να υπογράψω την ελευθερία του ανθρωπίνου γένους. Ύπνωσα επάνω στον Σταυρό και τρυπήθηκα με λόγχη στην πλευρά, για σένα που σε ύπνωσα στον παράδεισο και έβγαλα από την πλευρά σου την Εύα. Η δική μου πλευρά θεράπευσε τον πόνο της πλευράς σου. Ο δικός μου ύπνος θα σε βγάλει έξω από τον ύπνο σου στον Άδη. Η λόγχη που με τρύπησε σταμάτησε τη ρομφαία που στρεφόταν εναντίον σου.

        ΛΕ. Σήκω, λοιπόν, ας φύγουμε από εδώ. Σε έβγαλε ο εχθρός από τον γήινο παράδεισο. Σε αποκαθιστώ, όχι πλέον στον παράδεισο, αλλά σε ουράνιο θρόνο. Σε εμπόδισα να φας από το τυπικό δέντρο της ζωής, τώρα όμως ενώθηκα μαζί σου εγώ που είμαι η Ζωή. Διέταξα τα Χερουβείμ να σε φρουρούν σαν δούλο. Τώρα κάνω τα Χερουβείμ να σε προσκυνήσουν ως Θεό. Κρύφτηκες τότε από τον Θεό γιατί ήσουν γυμνός, να όμως τώρα που έκρυψες μέσα σου γυμνό τον Θεό. Ντύθηκες τον δερμάτινο χιτώνα της ντροπής, αλλά εγώ οντάς Θεός ντύθηκα τον ματωμένο χιτώνα της σάρκας. Γι' αυτό σηκωθείτε, ας φύγουμε από εδώ, από τον θάνατο στη ζωή, από τη φθορά στην αφθαρσία, από το σκοτάδι στο αιώνιο φως. Σηκωθείτε, να φύγουμε από εδώ, από την οδύνη στην ευφροσύνη, από τη δουλεία στην ελευθερία, από τη φυλακή στην άνω Ιερουσαλήμ, από τα δεσμά στην άνεση, από τη σκλαβιά στην τρυφή του παραδείσου, από τη γη στον ουρανό.
       ΛΣΤ. Γι' αυτόν τον σκοπό πέθανα και αναστήθηκα, για να γίνω Κύριος νεκρών και ζωντανών. Σηκωθείτε, να φύγουμε από εδώ, διότι ο ουράνιος Πατέρας μου περιμένει το χαμένο πρόβατο. Τα ενενήντα εννιά πρόβατα των Αγγέλων περιμένουν τον σύνδουλό τους Αδάμ πότε να αναστηθεί, και πότε να ανέβει, και πότε να επιστρέψει προς τον Θεό. Ο Χερουβικός θρόνος έχει ετοιμαστεί. Αυτοί που θα σας ανεβάσουν είναι γρήγοροι και βιάζονται. Ο χώρος του γάμου έχει προετοιμαστεί. Το δείπνο είναι στρωμένο. Οι αιώνιες σκηνές και οι τόποι διαμονής είναι έτοιμοι.. Έχουν ανοιχτεί οι θησαυροί των αγαθών, έχει ετοιμαστεί η βασιλεία των ουρανών πριν από αιώνες. Τα αγαθά που περιμένουν τον άνθρωπο δεν τα έχει δει μέχρι τώρα μάτι και αυτιά δεν άκουσαν γι' αυτά, και δεν τα έβαλε νους ανθρώπου.
       ΛΖ. Αυτά και άλλα σαν αυτά είπε ο Κύριος. Και ανασταίνεται ο Χριστός και ο ενωμένος μαζί Του Αδάμ κι' ανασταίνεται μαζί και η Εύα. Αναστήθηκαν και πολλά άλλα σώματα δικαίων που είχαν πεθάνει από την αρχή των αιώνων, κηρύττοντας την τριήμερη ανάσταση του Κυρίου, την οποία, οι πιστοί ας την υποδεχτούμε κι ας τη δούμε κι' ας την αγκαλιάσουμε, χορεύοντας μαζί με τους Αγγέλους και γιορτάζοντας μαζί με τους Ασωμάτους και δοξάζοντας μαζί τους τον Χριστό που μας ανέστησε από τη φθορά και μας ζωοποίησε. Σ' Αυτόν ανήκει η δόξα και η δύναμη, μαζί με τον χωρίς αρχή Πατέρα Του και το Πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα Του, τώρα και πάντοτε και στους ατέλειωτους αιώνες. Αμήν».

για την επιλογή – αντιγραφή αποσπασμάτων

Ιωάννης Λίτινας