Ο Χριστός εν ετέρα μορφή

Διαβάζοντας για τον ξακουστό αγιογράφο Μανουήλ Πανσέληνο, από θετική περιέργεια έβαλα σκοπό να επισκεφτώ το Πρωτάτο (Καρυές - Αγίου Όρους) και ειδικότερα τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (της μητέρας όλων των  εκκλησιών του «Όρους»).
Με το ερασιτεχνικό μου κάθετο διάβασμα είχα ξεχωρίσει το κομμάτι της τοιχογραφίας «ο Χριστός εν ετέρα μορφή» από την απεικόνιση του Δείπνου εις Εμμαούς (περ. 1300) από τον Μανουήλ Πανσέληνο στην κόγχη της Προθέσεως του Αγίου Βήματος, του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Πρωτάτου. Η παράσταση του Δείπνου εις Εμμαούς εικονίζεται αρκετά κατεστραμμένη. Από τη μορφή του Χριστού, που βρίσκεται στο μέσο του τραπεζιού, σώζεται μικρό τμήμα της αριστερής πλευράς. Φορά χιτώνα διακοσμημένο στον ώμο και στην απόληξη των χειρίδων. Ο μαθητής που βρίσκεται αριστερά απλώνει το χέρι και λαμβάνει τον άρτο από τον Χριστό, ενώ ο μαθητής στα δεξιά φέρνει τα χέρια μπροστά στο στήθος με τις παλάμες προς τα έξω, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό την έκπληξη του από την αναγνώριση του Διδασκάλου. Υπάρχουν επίσης ελάχιστες αγιογραφίες με το ίδιο θέμα στην Σερβία, στην Αχρίδα καθώς και στην Μ. Χιλανδαρίου.

Το γεγονός

Αν και πολύ  γνωστό το γεγονός από τις περικοπές του Ευαγ. Μάρκου και του Ευαγ. Λουκά, ας το παραθέσω πολύ περιληπτικά.
Μετά την Ανάσταση, δυο μαθητές του Ιησού, ο Κλεόπας και (μάλλον) ο Ευαγγελιστής Λουκάς πήγαιναν προς την Εμμαούς, μία πόλη πολύ κοντά στα Ιεροσόλυμα.  Ήσαν πολύ  θλιμμένοι και αμφέβαλλαν για την Ανάσταση. Κατά την διαδρομή συναντούν έναν εντελώς άγνωστο με τον οποίο συζητούν για την φήμη του κενού τάφου και ο οποίος με πύρινο λόγο τους προτρέπει να πιστέψουν το γεγονός της Αναστάσεως ερμηνεύοντας τους τις Γραφές.
Κατά παράκλησή τους κάθεται σε δείπνο μαζί τους και από τον τρόπο που κόβει και μοιράζει τον άρτο, οι μαθητές Τον αναγνωρίζουν, αλλά ο «άγνωστος»  έγινε άφαντος.
Οι δυο μαθητές άμεσα επιστρέφουν στην Ιερουσαλήμ για να μεταφέρουν όσα τους συνέβησαν. Βρήκαν τους μαθητές να συζητούν το γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου. Με συγκίνηση και ενθουσιασμό εξιστόρησαν όσα τους συνέβησαν κατά την πορεία προς Εμμαούς και πώς αναγνώρισαν τον Ιησού στη διάρκεια του δείπνου.

Συμπερασματικά

Σύμφωνα με την Χριστιανική Διδασκαλία, ο Χριστός στο Δείπνο εις Εμμαούς δεν είναι αναγνωρίσιμος κατ’αρχάς, ήτοι δεν υπάρχει πλέον η ιστορική υπόστασή του. Η ετέρα μορφή Του υπογραμμίζει την υπερχρονική και μυστηριακή παρουσία Του, όπου μέσα από την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας είναι αιωνίως παρών και ενώνεται με τους πιστούς.
Απομένει λοιπόν ο Χριστός να εμφανιστεί χωρίς την ιστορική υπόστασή του και εις τους άπιστους και αυτό θα ακολουθήσει με την εμφάνισή Του στον διώκτη Του Σαούλ...

Η συμβολή του αγιογράφου

Την ιδέα του υπερχρονικού χαρακτήρα της μορφής του Χριστού αποδίδει μοναδικά ο αγιογράφος μέσα από τα φυσιογνωμικά Του χαρακτηριστικά. Το νεανικό πρόσωπό Του ξεπερνά τα όρια του ιστορικού χρόνου και συμβολίζει την αφθαρσία και την αιώνια ομορφιά της θεότητας. Εξ άλλου και ο μέγας υμνογράφος Θεοφάνης Κεραμεύς ταυτίζει το Θείο κάλλος με τη νεότητα. Στη χριστιανική σκέψη ο προαιώνιος Λόγος δεν υφίσταται την φθορά του χρόνου και αναφέρεται ως ο αγήρως Θεός και ο ατρέπτως νηπιάσας. Σημειώνουμε ότι και ο Καραβάτζο στον πίνακά του "Δείπνο εις Εμμαούς" (περ. 1605 Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο) απέφυγε να αποτυπώσει τη μορφή του Χριστού με τα σημάδια του μαρτυρίου Του αλλά επέλεξε να Τον παρουσιάσει με νεανική μορφή. 
πηγή:Κείμενο_ Γ.Κ.