Περί
το 203, στην ρωμαϊκή Βόρειο Αφρική, μια περιοχή όπου ο χριστιανισμός
είχε ευρέως εξαπλωθεί, συνελήφθησαν στην πόλη Θουβουρβώ, οι νεαροί
κατηχούμενοι: Περπέτουα, Ρεουκάτος, Φηλικιτάτη, Σατουρνίνος και
Σεκούνδος. Η Φηλικιτάτη ήταν δούλη, σύντροφος του Ρεουκάτου.
Η Περπέτουα,
ηλικίας είκοσι δύο ετών, ήταν ευγενικής καταγωγής, μητέρα ενός βρέφους
που θήλαζε ακόμη. Όταν οδηγήθηκε με τους υπόλοιπους στην Καρθαγένη
(Καρχηδόνα), ο πατέρας της προσπάθησε κατά την προανάκριση να την πείσει
να μην ομολογήσει την πίστη της, εκείνη όμως αρνήθηκε και την οδήγησαν
στην φυλακή, όπου ζήτησε να κρατήσει το παιδί της. Η αποπνιχτική
ατμόσφαιρα του κελλιού, όπου είχαν στοιβάξει τους κρατούμενους, έγινε
για την νεαρή γυναίκα αληθινό παλάτι, όπου περίμενε την επίσκεψη του
Βασιλέως Χριστού. Ο Θεός τότε της αποκάλυψε σε όραμα τι την περίμενε,
την ίδια και τους συναθλητές της. Είδε μια στενή, χάλκινη κλίμακα που
εκτεινόταν από την γη στον ουρανό. Στις δύο πλευρές της ήσαν μπηγμένα
κάθε είδους φονικά όργανα και στην βάση της βρισκόταν όφις τρομερός που
τρομοκρατούσε όσους επιθυμούσαν να ανέβουν την κλίμακα. Ο κατηχητής
τους Σάτυρος, που είχε παραδοθεί αυτοβούλως στις αρχές
ώστε να βρίσκεται μαζί τους, προχώρησε πρώτος και έφθασε στην κορυφή τής
κλίμακας, απ’ όπου φώναξε: «Περπέτουα, σε περιμένω, πρόσεξε να μη σε
δαγκάσει το φίδι!». Εκείνη απάντησε: «Εν ονόματι τού Ιησού Χριστού δεν
θα με βλάψει». Συνέθλιψε με την φτέρνα το κεφάλι τού φιδιού και με μιας
έφθασε στην κορυφή τής σκάλας, όπου φανερώθηκε μπροστά της ο Παράδεισος
τής τρυφής, και πλήθος λευκοντυμένων μαρτύρων ήλθε να την υποδεχθεί.
Οι
άγιοι μάρτυρες παρουσιάσθηκαν κατόπιν ενώπιον του δικαστηρίου, όπου με
μεγάλη χαρά δέχθηκαν την καταδικαστική απόφαση να θηριομαχήσουν και
περίμεναν την ημέρα των εορταστικών εκδηλώσεων ενδυναμωμένοι από θεία
οράματα που τους διαβεβαίωναν για την νίκη τους επί του διαβόλου και για
την είσοδό τους στις ουράνιες μονές. Μπροστά σε τούτο το θέαμα η
Περπέτουα αναφώνησε: «Δόξα τω Θεώ! Ήμουν ανέκαθεν άνθρωπος πρόσχαρος και
με εύθυμη διάθεση. Στο εξής θα είμαι ακόμη περισσότερο!»
Η Φηλικιτάτη,
έγκυος στον όγδοο μήνα, ένιωθε μεγάλη θλίψη στην σκέψη ότι θα ανέβαλλαν
την θανάτωσή της εξαιτίας τής κατάστασής της. Διά των προσευχών των
μαρτύρων, ο Θεός μερίμνησε ώστε να την πιάσουν οι ωδίνες τού τοκετού
τρεις ημέρες πριν τις εορταστικές εκδηλώσεις. Ένας δεσμοφύλακας που την
έβλεπε να βογγά από τους πόνους την ενέπαιξε, διαβεβαιώνοντάς την πως
την περίμεναν ασύγκριτα μεγαλύτερες οδύνες. Η αγία τού απάντησε: «Τώρα,
είμαι εγώ που υποφέρω ό,τι υποφέρω. Τότε όμως, κάποιος άλλος εντός μου
θα υποφέρει για χάρη μου και γι’ Αυτόν θα μαρτυρήσω!» Έφερε στον κόσμο
μια κόρη την οποία εμπιστεύθηκαν στην φροντίδα μιας χριστιανής και ευθύς
προετοιμάσθηκε για τον τελικό αγώνα.
Την
παραμονή τής εκτέλεσης η φυλακή άνοιξε στους επισκέπτες και οι
μελλοθάνατοι παρέθεσαν γεύμα κηρύττοντας στο πλήθος τα θαυμαστά τού
Θεού. Έφθασε τέλος η μέρα και οι άγιοι μάρτυρες πορεύθηκαν με πρόσωπα
που έλαμπαν προς το αμφιθέατρο. Ο Θεός προσέφερε στον καθένα το είδος
τού θανάτου που επιθυμούσε για να συμμερισθεί τα πάθη τού Χριστού. Στην
αρχή τού θεάματος ο Σατουρνίνος και ο Ρεουκάτος δέχθηκαν
την επίθεση μιας λεοπάρδαλης και στην συνέχεια τους καταξέσχισε μια
αρκούδα. Ο Σάτυρος που φοβόταν τις αρκούδες έμεινε κατ’ αρχήν άθικτος
από τα θηρία και τέλος, αφού το ζήτησε ο ίδιος, μία λεοπάρδαλη τον
κατασπάραξε, προσφέροντάς του το τέλειο Βάπτισμα μέσα στο ίδιο του το αίμα.
Οι
δύο νεαρές γυναίκες υποχρεώθηκαν πριν βγουν στην αρένα να φορέσουν την
στολή των ιερειών τής Δήμητρας. Μπροστά στην γεμάτη παρρησία και σθένος
άρνηση της Περπέτουας οι αρχές υποχώρησαν έστειλαν τις δύο γυναίκες στην
αρένα σχεδόν γυμνές, ντυμένες με δίχτυα. Το πλήθος όμως εξέφρασε τότε
τον αποτροπιασμό του, βλέποντας ότι η μία ήταν κόρη, σε τρυφερή ηλικία,
ενώ της άλλης οι μαστοί έσταζαν γάλα καθώς μόλις είχε γεννήσει. Οι
αρμόδιοι απομάκρυναν τότε τις δύο μάρτυρες, τις έντυσαν με χιτώνες, τις
έφεραν εκ νέου στην αρένα και εξαπέλυσαν εναντίον τους μια μανιασμένη αγελάδα. Η Περπέτουα δέχθηκε πρώτη ένα κτύπημα από τα κέρατα του ζώου και έπεσε στο χώμα. Αμέσως ανακάθησε, συμμάζεψε το φόρεμα και σκέπασε τον μηρό της, μεριμνώντας περισσότερο για την σεμνότητα από ό,τι για τους πόνους. Κατόπιν ζήτησε μια βελόνα, έσφιξε τα σχισμένα της ενδύματα και έδεσε
τα μαλλιά της, γιατί δεν άρμοζε στην μάρτυρα του Χριστού να εμφανιστεί
με ακατάστατα μαλλιά, ώστε να μην φανεί ότι πενθεί την ώρα τής νίκης της.
Στην
συνέχεια οι δύο γυναίκες οδηγήθηκαν εκτός του αμφιθεάτρου για να τους
δοθεί το χαριστικό πλήγμα μαζί με τους άλλους μάρτυρες. Ο όχλος, όμως,
που διψούσε για αίμα απαίτησε να θανατωθούν οι μάρτυρες εντός της
αρένας. Οι άγιοι προσήλθαν μόνοι τους στο κέντρο του αμφιθεάτρου,
αντάλλαξαν μεταξύ τους τον ασπασμό τής ειρήνης και παραδόθηκαν σιωπηλά
στο ξίφος, σαν να είχαν ήδη μεταφερθεί στον ουρανό. Όπως προείδε στο
όραμά της η Περπέτουα, το ξίφος τού μονομάχου δεν βρήκε με την πρώτη το
καίριο σημείο και την έπληξε στα πλευρά. Τότε πήρε η ίδια το τρεμάμενο χέρι του δημίου και κατηύθυνε το ξίφος στον λαιμό της.
Θυσιασμένοι έτσι σαν αθώα πρόβατα για τον Χριστό, τον Αμνό τού Θεού, οι άγιοι αυτοί μάρτυρες εισήλθαν στην αιώνια δόξα.
[Το
θαυμάσιο Μαρτύριό τους είναι ένα από τα σπάνια κείμενα για τους
μάρτυρες της Β. Αφρικής που σώζεται στα ελληνικά· βλ. Τα Μαρτύρια των
αρχαίων Χριστιανών, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1978, σσ. 252-293]
(Πηγή:
«Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας», υπό ιερομονάχου Μακαρίου
Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος, Φεβρουάριος, σ. 10-13)
8 σχόλια:
Δόν Κίχ πού είσαι ; Νά μιά εικόνα δημιουργικής απεικόνισης , όμορφη , όχι ξεπατικωμένη . Η αντιγραφή δεν είναι κακή , μόνο νά μήν σκοτώνει την δημιουργικότητα . Έχουμε δεί κάτι εικόνες των συγχρόνων αγίων που οι υποτιθέμενοι αγιογράφοι στερούνται των προτύπων ; Πεθαμένοι οι άγιοι θα ήταν πιό ζωντανοί απο κάτι τέτοιες απεικονίσεις . Μας φταίνε τίποτα οι άγιοι ;
Αν ο ψάλτης είναι
ψιλοκακόφωνος
και ψέλνει τυπικά
γιατί βαριέται
φταίει η παράδοση;
Μήπως με τα πιάνα
και τις
σ υ γ κ ρ α σ μ έ ν ε ς κλίμακες
που δεν μπορουν να
αποδώσουν τις
λεπτές αποχρώσεις
της οκτοήχου
(διάσιμης παγκοσμίως πιά
ως "πυθαγορείου" τροπικής
η ως αραβοπερσικής,
ευρέως διαδεδομένης
Οκυρίως στην τζάζ
και ίντυ ροκ,
αλλα
και πολύ αγαπητής στούς Ντεμπυσσύ, Σατί κ.ά.)
γίναν οι ψαλτάδες
καλύτεροι και πιό
δημιουργικοί;
Το θέμα είναι πολύ
λεπτό και υπεισέρχονται
πολλές παρανοήσεις.
Πάντως, ως προς τα συγκεκριμένα
βιομηχανικά
λαμπερά χρώματα, αν δείτε
τα φυλλάδια των εταιρειών
οι αντοχή τους στο φώς
και στον χρόνο, είναι πολύ κακή σε σχέση με τα παραδοσιακά γαιώδη
σε χρήση 8000χρόνια
τώρα,
απο τον άνθρωπο.
Περί δημιουργικότητας
τι να πώ...
Όσο κακό είναι το ξεπατίκωμα
και η χωρίς
γνώση και ενθουσιασμό,
προσευχή και πίστη
παραγωγή αντιγράφων
σε βιομηχανικούς ρυθμούς
με απίστευτα κέρδη
(είναι ευρώ δεν ειν'αστεία)
άλλο τόσο και η
με το ζόρι
δημιουργικότητα
γεννά εικονίδια που
ίσως δείχνουν
χαρούμενα
αλλά γρήγορα θα γίνουν βαρετά
και θα χρειαστεί μια
καινούρια μόδα για να ανανεώσει το ενδιαφερον μας...
Μη γένοιτω!
Πάντως,
στο σάϊτ της Μητροπόλεως
Μόρφου
υπάρχουν εικόνες που με
πολύ μεγάλη λεπτότητα
συνταιριάζουν
πρότυπα 12ου αιώνος
(ντόπιων εργαστηρίων)
με χρώματα λαμπερά μεν
και διαυγή
αλλα και κατανυκτικά.
Ίσως οι καλύτερες
σύγχρονες εικόνες
που έχουν πέσει στην αντίληψή μου.
Ό, τι λέτε είναι σεβαστό , ουχί και αποδεκτό . Θα μπορούσα νά το αναλύσω αλλά ξεφεύγει των νύν ορίων . Ισχύει όμως και εδώ όπως και παντού το " περί ορέξεως κολοκυθόπιτα " . Περιορίζομαι όμως νά πώ οτι αυτή η εικόνα είναι σωστή . Δέν προσβάλλει ούτε την παράδοση , ούτε την σεμνότητα και έχει ισορροπία και αρμονία χρωμάτων . Ποιός δεν το βλέπει αυτό ;
Κι όμως αδελφέ...
Καταρχάς το χρυσό φόντο
είναι ένα πολύ δυνατό στοιχείο το οποίο
απαιτεί πολύ προσοχή
που σπάνια αντιμετωπίζεται
σοβαρά από τους
σύγχρονους αγιογράφους
αφού ο σύγχρονος
πολτος
σέβεται περισσότερο
το μπιφτεκάκι του
και τα άλλα υλικά
αγαθά,
αλλά
τα πνευματικά
έχουν μπεί ντε φάκτο
σε ετοιματζίδικα καλούπια.
Είναι και κάποιοι
επιτήδιοι
κουλτουρολόγοι
που πείθουνοτι
χρειάζεται μιά
"ανανέωση"
παράλληλα με καιροσκοπικά
θεολογήματα
μεταφράσεις της
ακατανόητης παλιόγλωσσας
κι αυτοθαυμασμό για το οτι γίναμε εφάμιλλοι
των Ευρωπαίων
(Τα φώναζε ο Κόντογλου
αλλά ποιός τον άκουγε;
το μάτριξ έχει τόσο δυνατή αίσθηση πραγματικότητας
που μόνο ανόητοι
σαν ελόγου μου
νομίζουν οτι
-ελάχιστοι όντες-
θα πετύχουν οσα
δεν μπόρεσε ο γρανίτης
Κόντογλου).
Εν πάση περπτώσει,
τα πρόσωπα είναι άτεχνα
φωτισμένα και τα
σκούρα στον προπλασμό
μιμούνται με λάθος τρόπο
την λεγόμενη Κρητική
σχολή, και γενικά το σύνολο δεν δένει.
Φυσικά ένα εικονίδιο
στο ίντερνετ, μπορεί
να δείξει...κάπως
θυμίζοντας...κάτι
αλλά αυτό δεν σημαίνει
πολλά πράγματα.
Εν πάση περιπτώση
σν αγαπάμε τα αφρικανικά
ξγλόγλυπτα ας βγούμε
στις γκαλερί κι ας
εκφράσουμε
οτι συναισθήματα
θέλουμε.
Δείτε ομως με πόσο σεβασμό
στον Μπάχ
προσέγγισαν το έργο του
οι δύο κορυφαίοι
-θρυλικοί-
πιανίστες
αν και αντίθετοι
ερμηνευτικοί πόλοι
Σβιατοσλάβ Ρίχτερ
και Γλέν Γκούλντ...
ερμηνεύοντας
κι όχι
παίζοντας μαζί του
όντας μία πολιτισμική
σταθερά, που όλοι
θέλουμε να
την παραδώσουμε
στις επόμενες γενιές
αλωβητη.
Η βυζαντινή παράδοση που αιώνες κατάφερε να μην
παράγει απλά αντίγραφα
αλλά,
προσηλωμένοι στο πνεύμα τις παράδοσης αμέτρητοι
αγιογράφοι
θεληματικά
από κατανόηση
των κανόνων αυτής της ιερής τέχνης και με πολύ
σεβασμό, κράτησαν το πνεύμα της ζωντανό
και
όσοι σοβαροί σύγχρονοι
προσπάθησαν να νεωτερίσουν στο τέλος πλησίασαν στις ανεπανάληπτες
κλασσικες
λ ύ σ ε ι ς
Εννοείται βέβαια οτι σε μιά μικρογαφία μπορούν
να μπούν πιο έντονα
χρώματα,
ενώ στά ψηφιδωτά, τα
χρυσά φόντα και τα μεγάλα μεγέθη χρειάζονται άλλου
είδους λύσεις.
Ανάλογα, η τοιχογραφία
και η φορητή εικόνα
έχουν τις δικές τους
βασικές παραμέτρους.
Τώρα μιά και μιλάμε
για κολοκυθόπιττες
να πούμε οτι
τα παιδιά
ξετρελλαίνονται
για τζάνκ φούντ.
Τι κάνουμε οι γονείς
μια που ο τετραγωνισμός
του κύκλου μοιάζει ευκολότερη πρόκληση;
Ας τρώει λοιπόν ο καθένας
ότι του αρέσει
όταν του αρέσει
όσο του αρέσει
αφού μόνο αυτό
έχουμε μάθει πια να θεωρουμε
"ελευθερία"...
Και οι ξυνοί σαν ελόγου
μου ας καταπιούμε τις
πολύξερες εξυπνάδες μας
κι ας μην βγάζουμε...
...κ ί χ...
(Άν κατάφερες να φτάσεις
ως εδώ, σ'ευχαριστώ
για την υπομονή σου
και την προσοχή σου).
Και εγώ νόμιζα φίλε /η μου , οτι κάτι θα μου λέγατε για Gaugen ! Απόδειξη οτι η εικόνα ζωγραφικά είναι σωστή . Δέν πρόκειται για καμμία σύγκρουση παραδοσιακού και " εκσυγχρονισμένου " . Εγώ λατρεύω ακόμα και την σκουριά του παλαιού . Ρωτήστε όποιον θέλετε στο χωριό . Όλοι το ξέρουν . Όχι επειδή είναι παλαιό , αλλά επειδή είναι σωστό , επειδή δεν το αντικατέστησε κάτι καλύτερο . Πρώτον η εικόνα έχει μία επιτρεπτή ρεαλιστικότητα του Αφρικάνικου . Θά μου πείτε δεν την έχουμε συνηθίσει . Πολλοί άλλοι άγιοι και ασκητές της Θηβαίδος θα ήσαν μαύροι . Όμως οι παλαιοί ανεγνωρισμένοι αγιογράφοι , που είναι σήμερα πρότυπα , δεν το απέδωσαν . Δεν πειράζει . Ούτε όμως και αυτή η ρεαλιστικότητα της εικόνας μέ χαλάει . Νά ! Ας πούμε ! Πώς ο Απόστολος Παύλος ή ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος εικονίζονται μέ φαλάκρα ! Ή κάποιοι άγιοι και προφήτες εικονίζονται ως αγένειοι νέοι και άλλοι ως ηλικιωμένοι . Ή άλλοι εικονίζονται μέ μεγαλοπρέπεια και άλλοι ταπεινοί !
Είμαστε σίγουροι οτι οι παλαιές αγιογραφίες κατασκευάστηκαν μέ τόσο σκούρα ( ταπεινά ) χρώματα άπο το χέρι του αγιογράφου ή αλλοιώθηκαν ευχάριστα απο τον χρόνο ; Άν δούμε τις σκόνες της αγιογραφίας μας δημιουργούνται αμφιβολίες . Ίσως σήμερα μιμούμαστε την παλαιότητα . Σε κάθε περίπτωση δέν μας ξεγελά ο χρόνος οτι ο Θεοφάνης ο Κρής χρησιμοποίησε τά γνωστά ταπεινά και κατανυκτικά χρώματα . Όλα όμως υπείκουν σε μία ισορροπία και αρμονία χρωμάτων και οι ισορροπίες των παλαιών εικόνων είναι στιβαρές και τολμηρές , γι ' αυτό αντέχουν, μαγεύουν , θαυμάζονται , και συγχρόνως κατανύσσουν . Ήξεραν πολύ καλά τί έκαναν αυτοί οι σπουδαίοι , που ήσαν δημιουργοί . Άν ένα ζωγραφικό0 έργο δεν έχει ισορροπία πέφτει .
Η χρήση του χρυσού φόντου είναι ένα μεγάλο θέμα , που πάει κόντρα στούς νόμους . Και τί λάμψη ! Τί λαμπερότερον αυτού ! Θεωρώ οτι δεν είναι θέμα ζωηρών ή μή χρωμάτων , αλλά είναι θέμα ισορροπιών . Σας μίλησα για " κολοκυθόπιττες " γιατί σε τελευταία ανάλυση ο τελικός κριτής είναι το αισθητήριο . Ο Πανσέληνος δεν απορρίφθηκε επειδή δεν ακολούθησε τον Θεοφάνη -- θα σας γελάσω άν ήταν μεταγενέστερος και βαριέμαι νά το ψάξω . Προσωπικά μου αρέσουν και οι δύο .
Δεν μέ χαλά λοιπόν αυτή η εικόνα . Έκανε ό, τι καλύτερο ο αγιογράφος νά αποδώσει αυτό που ήθελε και εμείς εισπράττουμε και το έκανε μέ γνώση . Δεν είναι ένας βεβιασμένος " εκσυγχρονισμός " , δεν βλέπω κάν εκσυγχρονισμό πέραν της ρεαλιστικότητος που αναφέραμε . Δεν πειράζει άν για την ανάγκη της σωστής απεικόνισης διαταράσσονται κάπως τά παραδεδομένα και ο μπούσουλας του αγιογράφου . Αυτό δεν πρέπει νά μας προκαλεί αμηχανία .
Ο τρόπος πού φωτίζεται
το πρόσωπο
έχει να κάνει
με την μετοχή
των αγίων
στο άκτιστο φώς
το οποίο μπορεί να δειχθεί, μονάχα
με τρόπο συμβολικό
εξ ού τα χρυσά φόντα,
η έστω τα χρυσόχροα φωτοστέφανα
και οι
ιδιόμορφοι φωτισμοί
στα ρούχα
(λάμματα-λάμψεις-)
και στά πρόσωπα
είτε με τον έντονο τρόπο
των λεγόμενων Κρητικών
είτε με τον πιο ήπιο και
χρωματικό των λεγόμενων
της σχολής του Πανσέληνου
είτε αλλοτε με έντονο περίγραμμα
πάντως
πρέπει να δείξει
ο ζωγράφος οτι
εδώ δεν μάς νοιάζει
η λεπτομέρεια κάποιου
φωτορεπορτάζ
αλλα τα στοιχεία μιάς
παραδείσιας ζωής
που κολυμπάει στο
ά κ τ ι σ τ ο
φ ώ ς
της θείας χάριτος.
Έτσι πέρα απο την πιθανότητα να ήταν κάποιος νέγρος
το σημαντικό
είναι αλλού
και οι
κ α ι ν ο τ ο μ ί ε ς
χωρίς νού και γνώση
έχουν πολλές
τερατογενέσεις
στο βιογραφικό τους
στην σύγχρονη εποχή
της ελλαδικής εκκλησίας.
Από μουσικές κανταδόρικες
έως ναζαρηνούς
συναισθηματισμούς
και αντικατάσταση του ναού με αίθουσα κυρήγματος
χωρίς ...βλαβερά
κεριά και λιβάνια.
Ακριβώς οι ίδιες
...ιώσεις
με ψευδοβυζαντινό
περικάλυμμα
και λαμπροστολισμένες
λειτουργικές
αναγεννήσεις
και λαγούς με
πετραχείλια
μεταφρασμένους
στην νεοελληνική
να χορτάσει ο λαός
βαθειά νοήματα...
να γίνει κουλτουριάρης
και πολύξερος
να ξυπνήσουνε
και τ'αρχαία του DNA
να τους φάμε όλους
λάχανο
γρήγορα, τώρα που ΗΠΑ
και ενα άλλο μικρό
έθνος(και τι έθνος)
μας κρατάνε το φανάρι.
Ούφφ τά'πα...
νομιζα θα πάθω τίποτα
ο ταλαίπωρος ο ανθρωπάκος...
Έ ! Όχι δά νά πάθουμε και κάτι μεγάλοι άνθρωποι μέ πιέσεις , καρδιές και δεν συμμαζεύεται ....!
Νάσαι καλά αδερφέ.
Καληνύχτα και
...καλή καρδιά.
Στην πορεία
-συν Θεώ-
ολα θα τα βρούμε...
Δημοσίευση σχολίου