ΕΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ.

π. Γιουβενάλιος ο Σιναΐτης

Ό πάτερ Γιουβενάλιος στάθηκε να πάρει ανάσα. Με τον δεξί του αγκώνα σκούπισε τον ιδρώτα από το μέτωπο και με τ' αριστερό του το χέρι ξεκρέμασε από τον ωμό του το παγούρι για να πιει λίγο νερό. Τούτο δω το νερό είναι πραγματική ευλογία μέσα στην έρημο του Σινά γιατί έρχεται να δώσει στον άνθρωπο αυτό πού ή καυτή άμμος, ή λαύρα κι ή ξεραΐλα αδυνατούν να του δώσουν, δηλαδή το μετασχηματισμό της άσβεστης δίψας σε δρόσο και την ενθάρρυνση για τη συνέχιση της πορείας ως την κορυφή του «ΧΩΡΗΒ», όπου ο Μωυσής πήρε τις εντολές από το Θεό.

Αυτή την πορεία, δυο ώρες από το μοναστήρι ως την κορφή, ο πάτερ Γιουβενάλιος, παρ' όλα τα ογδόντα χρόνια πού φέρνει στη ράχη του, την επαναλαμβάνει σχεδόν καθημερινά.

Κάθε φορά πού κάποια ομάδα προσκυνητών θα εκδηλώσει την επιθυμία ν' ανέβει ως την κορφή, ο ρουμάνος καλόγερος παρακινεί και ενθαρρύνει μια τέτοια απόπειρα, αναλαμβάνοντας μάλιστα ο ίδιος να οδηγήσει τους ξένους στο βιβλικό ορός μέσα από την πετρώδη και εντυπωσιακή συνάμα κοιλάδα του Ελ-Ντέρ. Πάντοτε πρώτος σ' αυτό το ανέβασμα ο πάτερ Γιουβενάλιος. ο καλόκαρδος και σαν παιδί χαμογελαστός καλόγερος του Σινά, πού σε τούτο το διακόνημα έχει να επιδείξει μια πλήρη απόδοση και μια ιδιαίτερη κλήση.

- Σεις, πάτερ Γιουβενάλιε είστε ρουμάνος. Φύγατε άπ' τη χώρα σας, πήγατε να. μονάσετε στο Άγιο Όρος . Φύγατε κι από κει και τώρα βρίσκεσθε στο Σινά. Γιατί αυτή ή συνεχής αποδημία; Τελικά, από πού εξαρτάστε πνευματικά; Στη Ρουμανία, στο Άγιο Όρος ή στο Σινά είναι ή «μονή μετανοίας» σας;

- Δεν έχω μονή μετανοίας, όπως δεν έχω περιουσία, σπίτι ή χρήματα πάνω στη γη. Έτσι αισθάνομαι πιο ελεύθερος και δοξάζω καθημερινά το Θεό πού με αξιώνει συνεχώς να επισημαίνω τη μεγάλη αλήθεια ότι σε κάθε τι το ανθρώπινο υπάρχει ή ανεπάρκεια και ή ματαιότης. Ή εν Χριστώ ζωή είναι αυτή πού πρέπει να μας ενδιαφέρει και σ' αυτή τη ζωή επιδίδονται μόνο όσοι αγωνίζονται να είναι ελεύθεροι

Από το μοναστήρι στη Ρουμανία έφυγα γιατί εκεί δεν αναπαυόμουνα. Πήγα στο Άγιο Όρος κι έφυγα και από εκεί όταν μέσα μου ξεπήδησε ισχυρά ή πληροφορία ότι έπρεπε να ψάξω να βρω κάτι άλλο. Στο Σινά έμεινα και εδώ θα πεθάνω. Όμως, σε όλες αυτές τις μετακινήσεις ή μετάνοια με εμψύχωνε και με συνόδευε. Ήταν ένας ρυθμός μετάνοιας πού δεν μου τον επέβαλαν, αλλά τον επέλεξα μόνος μου με βάση τις ανάγκες της ψυχής μου και τη δικιά μου την αντοχή. Ίσως σ' αυτό να οφείλεται και ή συνεχής αποδημία μου όπως την ονομάσατε. Πάντως, τα λόγια του Αυγουστίνου «ανήσυχη είναι. Κύριε, ή ψυχή μας μέχρι ν' αναπαυθεί κοντά σου», είναι για μένα παρηγοριά.

- Ναι, αλλά όπως το λέτε δημιουργείτε την υποψία ότι δεν αποκλείεται και μέσα στην Εκκλησία να υπάρχουν άνθρωποι πού επιδίδονται στη μετάνοια, όχι αυθόρμητα και ελεύθερα, αλλά πιεστικά ή «κατά παραγγελίαν». Αλλά τέτοιου είδους μετάνοια υποθέτω ότι θα πρέπει να είναι, μάλλον, δίχως διάρκεια. Δεν το νομίζετε;

- Φοβάμαι πώς και στο θέμα αυτό, συνήθως ανυστερόβουλα ή από θρησκευτικό ζήλο κι ενδιαφέρον, γίνονται λάθη και μάλιστα καμιά φορά λάθη σοβαρά. Φαίνεται ότι υπάρχουν και μέσα στην εκκλησία άνθρωποι πού, από καλή διάθεση και ενδιαφέρον, γίνονται καμία φορά φορτικοί και πιεστικοί στους άλλους ανθρώπους —επαναλαμβάνω, από καλή πρόθεση— τους οποίους προσπαθούν με τις συμβουλευτικές παρεμβάσεις τους να πείσουν να εξομολογηθούν και να κοινωνήσουν, τη στιγμή πού οι τελευταίοι, είτε αφήνουν καθαρά να διαφανεί ότι ακολουθούν το δικό τους άσχετο με όλα αυτά δρόμο, είτε ότι αυτές τις αξίες τις επικαλούνται με ένα δικό τους ρυθμό, όταν οι ίδιοι αισθάνονται την ανάγκη.

Κάποιος γνωστός μου πού είχε μπει στο νοσοκομείο για να κάνει μερικές εξετάσεις, μου διηγήθηκε το εξής: ο ασθενής πού έμενε στο διπλανό με εκείνον κρεβάτι, ένας ενθουσιώδης και καλοπροαίρετος χριστιανός, από τη στιγμή πού ο φίλος μου εγκαταστάθηκε δίπλα του, άρχισε αδιάκοπα και με έμφαση να του υπενθυμίζει τη σημασία πού έχει για την ψυχή ή μετάνοια και ή Θεία Ευχαριστία. Του πρότεινε, μάλιστα, πώς θαταν καλό να καλέσουν, χωρίς καθυστέρηση, τον παπά του νοσοκομείου για να τον κοινωνήσει. Αποτέλεσμα: ο γνωστός μου, εξαιτίας του θρησκευτικού ζήλου του διπλανού του τρομοκρατήθηκε ανεπανόρθωτα, μάλιστα μέχρι σημείου να πιστέψει ότι για να επιμένει τόσο πολύ ο άλλος ο ασθενής να εξομολογηθεί και να κοινωνήσει, ασφαλώς, θα πάσχει από κάποιο ανίατο νόσημα πού οι γιατροί δεν του το είχαν αποκαλύψει.

Θέλω μ' αυτό να πω ότι για να φθάσει ο άνθρωπος στον προορισμό του, δηλαδή στην εν Χριστώ ζωή. θα πρέπει ο ίδιος καλόπιστα και ελεύθερα να προχωρήσει σ' αυτό το σκοπό. Όχι πιεστικά ή «κατά παραγγελία» γιατί κάτι τέτοιο, σίγουρα, δεν θα το αντέξει, μιας και αυτό θα είναι απόρροια του συλλογισμού τρίτων. Βέβαια και οι κατάλληλοι σύμβουλοι και οι πνευματικοί ενισχυτές χρειάζονται για να μας υπενθυμίζουν πόσο πολύτιμη ευκαιρία είναι για την ψυχή ή ζωή εν Χριστώ. Όμως αυτό ποτέ δεν θα πρέπει να επιχειρείται αδιάκριτα και με μέθοδο ασυμβίβαστη με την αξιοπρέπεια και την ιδιοσυγκρασία του αλλού.

Υποστηρίζουν πολλοί ότι στην εποχή μας ή Εκκλησία απογυμνώνεται συνεχώς από το δημόσιο αίσθημα και τις ευαισθησίες του κοινωνικού συνόλου. Πολλοί επικρίνουν την Εκκλησία ότι αδυνατεί να αναμετρηθεί δυναμικά με τα σύγχρονα προβλήματα της ζωής ή να πρωταγωνιστήσει στην εφεύρεση πρακτικών, αποδοτικών λύσεων τούτων των προβλημάτων. τι λέτε, τούτο το επιχείρημα φαίνεται λογικό;

Επειδή Εκκλησία είμαστε όλοι, λαός και κλήρος, μου φαίνεται ότι όλοι φέρνουμε την ευθύνη για τη σημερινή παθητικότητα της Εκκλησίας απέναντι στα προβλήματα της ζωής. Πώς να μη δυσπιστεί ο κόσμος απέναντι στην Εκκλησία, όταν ή Εκκλησία, πολύ συχνά, παρεμβάλλεται μέσα στην κοινωνία με τρόπο πού άμεσα μαρτυρεί ότι δεν συμμετέχει στις αγωνίες της; και επειδή οι Χριστιανοί έχουμε χάσει την αγωνία για τις αγωνίες του κόσμου. Για αυτό και στη συνείδηση των περισσοτέρων ανθρώπων έχει υποχωρήσει σημαντικά ή ιδέα της μεταφυσικής αίγλης της Εκκλησίας.

Ή Εκκλησία πολλές φορές δίνει δυστυχώς την εντύπωση ότι πορεύεται μέσα σε απαρχαιωμένες δομές πού δεν της επιτρέπουν τα σοβαρότατα προβλήματα της εποχής μας. Για αυτό είναι καιρός οι χριστιανοί να ανασυνταχθούμε και να καινοτομήσουμε. Το λέω εγώ πού είμαι ογδόντα χρόνων.

- Καινοτομίες: τι λέτε; Ξεχνάτε πώς στην Ορθοδοξία ή προσκόλληση στην παράδοση είναι ιερουργία; Καινοτομίες, λοιπόν, είναι αυτό πού χρειάζεται στην εποχή μας ή Εκκλησία ή σύνταξη πειθαρχημένη και ενεργό με τις παραδόσεις της;

Ή Εκκλησία χρειάζεται να προχωρήσει σε γενναίες καινοτομίες, αν θέλει να επανασυνδεθεί με τον κόσμο. και για να γίνει αυτό θα πρέπει προηγουμένως να παύσουν οι διαιρέσεις, οι αλληλολιθοβολισμοί. Οι αλληλοεξοντώσεις και οι διενέξεις μεταξύ των χριστιανών. Χωρίς την ενότητα ή Εκκλησία δεν θα μπορέσει ποτέ να χαράξει δρόμους αναπτυξιακής εξέλιξης για να φέρει το λυτρωτικό μήνυμα του Ευαγγελίου μέσα στο σύγχρονο, ανήσυχο και απαιτητικό κόσμο, με σκοπό να τον ανακαινίσει.

Ή ενότητα μέσα στην Εκκλησία πρέπει να γίνει παράδοση. και μια τέτοια παράδοση μπορεί αποτελεσματικά να συμβάλει στην ανανέωση των δυνάμεων της Εκκλησίας πού τόσο πολύ χρειαζόμαστε. Αυτή νομίζω, ότι θα πρέπει να είναι ή πρώτη καινοτομία.

- Πάτερ Γιουβενάλιε, γιατί το πρωί την ώρα της Λειτουργίας στο παρεκκλήσι της Βάτου αναλυθήκατε σε λυγμούς;

Ήταν μια εναγώνια έκκληση στο Θεό για τις αγωνίες του κόσμου.

ΒΙΒΛ. ΤΑΣΟΣ ΜΙΧΑΛΑΣ ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΕΔΟΥΙΝΩΝ 1983