Περί κριτηρίων Αγιοκατατάξεως

 
Εύστοχες οι παρατηρήσεις του κειμένου έστω και αν διαφωνείς σε κάποια σημεία.. Άς έχουμε υπόψη μας τον αντίλογο ,γιατί όπως λέει και μια ψυχή βέβηλοι ρασοφόροι μνηστήρες εισέβαλαν στον Οίκο του Τριαδικού Θεού και πραγματοποιούν μία άνευ προηγουμένου λεηλασία. Πωλητές και αγοραστές συναλλάσσονται με τον ακριβότερο «νόμισμα» πάνω στη γη. Έκαναν τους Αγίους της Εκκλησίας εμπόρευμα. Εξαγοράζουν συνειδήσεις, δημιουργούν τουριστικούς προορισμούς, «αγιάζουν» έργα του διαβόλου.

 του Μητροπολίτη Ηλείας και Ωλένης Γερμανού Β΄

1. Ως γνωστόν ένα από τα 4 ιδιαίτερα γνωρίσματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας είναι το «ΑΓΙΑ», αφού κεφαλή αυτής είναι ο ΠΑΝΑΓΙΟΣ Θεάνθρωπος Κυριος Ιησούς Χριστός. Αλλά και ο γλυκύτερος καρπός της Εκκλησίας μας είναι ο αγιασμός των μελών της, αφού «τούτο γαρ εστι θέλημα του Θεού, ο αγιασμός υμών» (Α Θεσσαλ. Δ 3), ενώ ο Θεάνθρωπος εις την αρχιερατικήν του προσευχήν έλεγεν· «υπέρ αυτών εγώ αγιάζω εμαυτόν, ίνα και αυτοί ώσιν ηγιασμένοι εν αληθεία» και παρεκάλει τον Ουράνιον Πατέρα του· « αγίασον αυτούς εν τη αληθεία σου» ( Ιωάννου ΙΖ 17-19 ). Δια τούτο και η θεϊκή παραγγελία· «άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί>> (Α’ Πετρου Α 16).

Έπειτα βασική πίστις της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας είναι, ότι πας άνθρωπος βαπτιζόμενος εις το όνομα της Αγίας Τριάδος ενούται με το μυστικό Σώμα του Κυρίου και ως τοιούτος είναι άγιος. Διότι κατά τον Απ. Παύλον «ει η απαρχή αγία και το φύραμα· και ει η ρίζα αγία και οι κλάδοι» (Ρωμαίους ΙΑ 16). Εξ ου και ομιλούμεν περί «αγίων αδελφών», όταν απευθυνόμεθα σε χριστιανούς συνανθρώπους μας (Ρωμαίους Α 7, ΙΕ 25-26, Β Κορινθίους Α 1, Εφεσίους Α 1, κ.λ.π.).

2. Παρά ταύτα η Εκκλησία μας εκ πάντων των αγίων μελών της εξεχώρισε κάποια μέλη της, τα οποία εχαρακτήρισε με το ιδιαίτερο προσωνύμιο του «αγίου», δια την μεγίστην τους προσφορά στην Εκκλησίαν (ιεραποστολική, ομολογιακή, θυσιαστική, ασκητική, θεολογική, θαυματουργική κ.λ.π.), αλλά και δια την ιδιαιτέραν χάριν και την τιμήν που έλαβαν από τον

Θεόν και την παρρησίαν που απέκτησαν παρά τω Θεώ (Θεοτόκος, Πρόδρομος, Απόστολοι, Πρωτομάρτυς Στέφανος, Αποστολικοί Πατέρες, Μαρτυρες, Μεγάλοι ιεράρχες κ.λ.π.). Τούτο αποτελούσε κοινή πεποίθησι, καθολική συνείδησι των πιστών της Εκκλησίας μας. Δηλαδή οι πιστοί απελάμβαναν και ζούσαν τα δια του αγίου προσώπου εκπεμπόμενα θεία χαρίσματα (εμφανίσεις του, θαύματα, θεραπείας, ευωδία λειψάνων, ικανοποίησι διαφόρων αιτημάτων κ.λ.π.) στην καθημερινή τους ζωη. Ετσι, όταν η συνείδησις των πιστών μαρτυρούσε δια την αγιότητα ενός συγκεκριμένου προσώπου, τότε, χωρίς καμμίαν επίσημον πράξιν συνήρχοντο οι πιστοί δια την επέτειον της μνήμης του, ανεγείροντο Ναοί επ ονόματί του, εποιούντο τροπάρια, κ.λ.π. Τοτε και η Διοικούσα Εκκλησία ομολόγει επισήμως την αγιότητα των αγίων ανδρών (Συνοδικό Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου), απεδέχετο τις ιερές Ακολουθίες και τις ενσωμάτωνε στα εν χρήσει λειτουργικά της βιβλία. Πολύ αργότερα δε άρχισε να εκδίδη και επισήμους Πράξεις αναγνωρίσεως αγίων (Γρηγόριον Παλαμά, Αγιον Διονύσιον Ζακύνθου, όσιον Γεράσιμον κ.λ.π.).(1*)

Τελος θέλω να υπογραμμίσω και τούτο, ότι η τιμή των αγίων, γίνεται ΜΟΝΟΝ δια να δοξάζεται δι’ αυτών ο Θεός και να ενισχύωνται στον πνευματικόν τους αγώνα οι αγωνιζόμενοι χριστιανοί, επικαλούμενοι τις πρεσβείες των. Δια ΚΑΝΕΝΑΝ άλλον λόγον.

3. Στις ημέρες μας όμως βλέπω μιαν άλλου είδους προσπάθεια τινών. Δηλαδή σήμερα επιδιώκεται από τινας όχι η αναγνώρισις επισήμως της ήδη υπαρχούσης εκκλησιαστικής πεποιθήσεως, η οποία αντικειμενικά και εκκλησιολογικά έχει σχηματισθή και βιώνεται επί μακρόν από τα μέλη της Εκκλησίας, αλλά πρώτα να γίνη η αναγνώρισις της αγιότητος κάποιων προσώπων από τα όργανα της Εκκλησίας και έπειτα η αποδοχή αυτών από τα μέλη της. Κατά ένα τρόπον δηλαδή γίνεται προσπάθεια επιβολής από την εκκλησιαστικήν Διοίκησιν των υπ’ αυτής θεωρουμένων αγίων προσώπων στο Πλήρωμα της Εκκλησίας, ώστε να μη ωφελήται το Πλήρωμα της Εκκλησίας εκ της αγιοποιήσεως τούτων και να αποβαίνη άσκοπος η επίσημος αναγνώρισίς των, κάποτε δε και επιζήμιος, αφού ακούονται και γράφονται δυσμενή σχόλια και δια τα αγιοποιημένα πρόσωπα (Χρυσόστομος Σμύρνης) και δια την σπουδήν της Διοικούσης Εκκλησίας μας, ως εις την περίπτωσιν του ιατρού Λεκκα, ώστε τινές να ομιλούν περί "βιομηχανίας αγίων". Διότι πράγματι τα τελευταία 30 χρόνια έχουν αγιοποιηθή τόσα πρόσωπα, όσα δεν αγιοποιήθηκαν αιώνες!

4. Δια τούτο διερωτάται κανείς∙ Τι συμβαίνει; Είναι μεγάλη η αγιότητα σήμερα και τόσοι πολλοί στην εποχή μας ευηρέστησαν τω Θεώ, ώστε Εκείνος τους εθαυμάστωσε και αποδεδειγμένως δημοσίως τους ενεφάνισε η εμείς έχομε χάσει τα αγιοπνευματικά κριτήρια αναγνωρίσεως ενός αγίου; Μηπως στην σημερινή απιστία και την αδιαφορία των ανθρώπων, ούτοι ζητούν «σημεία», ως ζητούσαν οι Ιουδαίοι και οι Ελληνες των χρόνων του Ιησού (Ιδε σχετικά περιστατικά: Ματθαίου ΙΒ 38-45, ΙΣΤ 1-4, ΚΖ 42-44, Λουκά Δ 23-30, ΙΑ 29, Ιωάννου ΣΤ 30-41, Α Κορινθίους 22-26), και η Εκκλησία, αντιθέτως απ’ ο,τι έπραξεν ο Κύριος, προσπαθή να ικανοποιήση το αίτημα με την αγιοποίησι νέων προσώπων;

Μήπως η Εκκλησία μας, επηρεασμένη από την μόδα του συγχρονισμού ή της νέας εποχής, αναζητεί να προβάλη στους χριστιανούς μας νέα άγια πρότυπα, εγκαταλείποντας τα υπάρχοντα σπουδαία και μεγάλα τοιαύτα; Μήπως είναι τούτο κάτι "που πουλάει" κατά την σημερινήν ορολογίαν, και κάποια μέλη της δέν θέλουν να στερηθούν των ωφελημάτων του; Πάντως ό,τι και αν συμβαίνη, έχω την αίσθησιν ότι ευρισκόμεθα εις λάθος δρόμο.

5. Ακόμη θέλω να υπογραμμίσω, ότι δεν επιτρέπεται να λαμβάνωνται από την Εκκλησίαν αποφάσεις αναγνωρίσεως αγίων, γιατί το θέλουν, το επιδιώκουν και πιέζουν προς τούτο κάποιοι συμπατριώτες τους (Σμυρνιοί, Χιώτες, Αγιορείτες, Αρμπουναίοι, κ.λ.π.).

Το γεγονός της υποβολής πολλών αιτήσεων διαφόρων μη εκκλησιαστικών φορέων, Συλλόγων, Σωματείων, ακόμη και ιδιωτών δια την αγιοποίησι προσώπων είναι κατά την άποψί μου ένα ακόμη σημείον κοσμικοποιήσεως του ζητήματος, φανερώνει το αντικανονικόν του πράγματος και το απαράδεκτον της εκκλησιαστικής τακτικής. Είναι όντως ανεπίτρεπτον να λαμβάνωνται από την Εκκλησίαν τοιαύται αποφάσεις με κοσμικά κριτήρια.

Το γεγονός τούτο, δηλαδή της εν τάχει και σωρηδόν αγιοποιήσεως εκκλησιαστικών ανδρών, θεωρώ ως «σημείον των καιρών» και με καταλαμβάνει φόβος και τρόμος, όταν βλέπω λαϊκούς και Κληρικούς, να επιδιώκουν την αγιοποίησι κάποιων μελών της Εκκλησίας μας.

Δια τούτο πιστεύω, ότι η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά και το Οικουμενικόν Πατριαρχείον πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, όταν πρόκειται να λαμβάνουν αποφάσεις δια το τόσον σοβαρόν τούτο εκκλησιαστικό ζήτημα.

(1*). Ιδε· Αμίλκα Αλιβιζάτου, η Ανακήρυξις των αγίων εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία, Αθήναι 1948, Ιερωνύμου Κοτσώνη, εν Θ.Η.Ε., Τομος Α , στήλη 272 κ. εξ., Στυλιανού Παπαδοπούλου, Διαπίστωση και διακήρυξη της αγιότητος των αγίων, Κατερίνη 1990, του αυτού· Υπόμνημα προς την ΔΙΣ περί της προτεινομένης αγιοποιήσεως του αοιδίμου Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου, εν ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 11-12- 1994, σελ. 1 και 4.